تحقیق در مورد پیری انسان

اختصاصی از فی ژوو تحقیق در مورد پیری انسان دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

 

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

 

تعداد صفحه: 12

فهرست مطالب :

کودکى روزگار ویژه اى است. اگر تنها قادر بودیم عملکرد بدنمان
را به همان شکل ده سالگى اش حفظ کنیم، مى توانستیم انتظار عمر متوسطى پنج هزار ساله داشته باشیم. اما افسوس که از یازده سالگى به بعد همه چیز در سرازیرى است.
مشکل اینجاست که بدن با افزایش عمر رو به زوال مى گذارد. در بیشتر دوران زندگى مان خطر مرگ به شکل نمایى افزایش مى یابد و هر هشت سال دوبرابر مى شود. بنابراین پرسش اصلى این است که چرا پیر مى شویم و درباره آن چه مى شود کرد؟
بسیارى از دانشمندان معتقدند که امروزه براى اولین بار در تاریخ بشر چنان شناخت کافى و سطح بالایى از ماهیت سالخوردگى انسان به دست آمده که مى توان به طور جدى برنامه ریزى شیوه هاى مقابله با آن را آغاز کرد. در واقع این دانشمندان از اندیشه اى ساده اما محکم شروع به کار کردند: بدن انسان، فراتر از موجودى کامل بودن، ماشینى است مستعد خرابى که طى فرایند تصادفى تکامل زیست شناختى شکل گرفته است. در این دیدگاه ما مى توانیم از طریق مهندسى ژنتیک، پزشکى پیشگیرانه، حیات بخش و ضد پیرى و نیز با تعمیر و تعویض قطعات فرسوده بدن، بیش از پیش اصلاح شویم. به زبان ساده یعنى سرعت پیر شدن ما شاید حتى تا مقدار ناچیزى کاهش خواهد یافت.
تلاش براى درک و کنترل سالخوردگى ما دو زیست شناس را به الهام گرفتن از منابع به ظاهر بعیدى به نام مهندسى قابلیت اعتماد کشاند. این رهیافت مهندسى به درک سالخوردگى براساس ایده ها، روش ها و مدل هاى گرفته شده از تئورى قابلیت اعتماد بنا شده است

دانلود مقاله تکامل انسان از دیدگاه قران

اختصاصی از فی ژوو دانلود مقاله تکامل انسان از دیدگاه قران دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

حاضر مشتمل بر پنج بخش با این موضوعات است :
بخش اول، تکامل انسان از دیدگاه قرآن و احادیث: تکامل انسان (تکامل در قرآن، انسان از نظر قرآن، ازدواج فرزندان آدم، انسان مخلوق تکامل یافته ،تکامل انسان از دیدگاه علمای اسلامی )؛ بخش دوم، سیر تکامل انسان در عالم ذر: عالم ذریا پیمان الست (بررسی آیه‌ی اخذ میثاق در عالم ذر، بررسی آیه‌ی امانت در عالم ذر)، نقش ارواح در عالم ذر. بررسی روایات مربوط به ذر ؛ ببخش سوم، سیر تکاملی انسان در دنیا: کیفیت خلقت انسان از نظر قرآن، مراحل کامل شدن انسان در اسلام، راه تکامل انسان، موفق‌ترین راه ترقی انسان (نقش دعا در رسیدن به تکامل انسان، موفق‌ترین راه ترقی انسان(نقش دعا در رسیدن به تکامل، تقوا معیار کمال و سیر مؤمن ) ،‌انسان موجودی ناشناخته، موانع رشد و کمال انسان(خودپرستی، حب دنیا، تکبر، پیروی از ظن و گمان)؛ بخش چهارم، سیر تکاملی انسان در عالم برزخ: برزخ از نظر لغت و اصطلاح ،‌حرکت روح و جسم انسان، تکامل روح با مرگ و بعد از آن، طریق حرکت در عوالم اخروی مبتنی بر طریق حرکت دنیوی است، مرگ یا تحول بزرگ تکاملی (مرگ ازدیدگاه قرآن و روایات اهل بیت(ع)،‌حالات مؤمن در لحظه‌ی مرگ در قرآن)، تجرد روح از دیدگاه قرآن و روایات، عالم برزخ از نظر آیات قرآن و در روایات؛ بخش پنجم، سیر تکاملی انسان در عوالم قیامت: حرکت تکاملی انسان به سوی معاد: برگشت همه‌ی انسان‌ها و لقای همه‌ی آنها از نظر آیات قرآن،معاد انسان، حرکت و تکامل روح در عوالم بعد از برزخ ، گزارش قرآن و احادیث در زمینه‌ی وقوع قیامت، اسامی و صفات قیامت، علائم قیامت ، روز قیامت ، عوالم قیامت، عالم نشر صحف (کتاب یا نامه‌ی اعمال)، شاهدان اعمال، عالم میزان، عالم حساب،عالم صراط، آخرینسیر تکاملی انسان و سیمای بهشت از نظر قرآن، بهشت و جهنم از دیدگاه شیخ صدوق(ره).
فوائد روانشناسی از دیدگاه قرآن
• فوائد روانشناسی از دیدگاه قرآن
• کلیات روانشناسی
• حقانی، حسین
فوائد روانشناسی از دیدگاه قرآن
از جمله هدف‏های روانشناسی را می‏توان تأمین نیازمندیها در موجود زنده از قبیل ایجاد نشاط و حالتی برای فعالیت و در نتیجه انجام اعمال و رفتارها و برآوردن نیازهای اساسی و ضروری زندگی و ادامه آن به‏طور کلّی هماهنگ کردن انسان‏ها با محیط زندگی دانست1.
طبیعی است که انگیزه‏های فراوانی انسانها دارند که در انجام این اهداف تأثیر دارند و می‏توان این انگیزه‏ها را به دو بخش اصلی تقسیم نمود: 1 - انگیزه‏های فیزیولوژیک؛ 2 - انگیزه‏های روانی
انگیزه‏های فیزیولوژیک به نیازهای مربوط به جسم و عوارضی که در بافت‏های بدن، مانند کمبود مواد لازم برای بدن یا به‏هم خوردن تعادل آن به وجود می‏آیند، مربوط می‏شود.
این انگیزه‏ها، رفتار فرد را به جهت اهدافی که نیازهای فیزیولوژیک بدن را برآورده می‏سازند راهنمائی و یا نقص و کمبودی را که گاهی در بافت‏های بدن به وجود می‏آورد، جبران و روح و بدن را به حالت توازن در می‏آورد.
انگیزه‏های روانی نیز در جریان رشد نیازهای معنوی فردی و اجتماعی انسان تأثیر به سزائی دارند.
در قرآن مجید که از هرگونه تحریف و تغییر مبرّا هست، روی انجام این انگیزه‏ها به نحو کامل و صحیح برای تأمین اهداف عالی تعیین شده در شرایع آسمانی غیر تحریف شده تأکیدهای فراوانی انجام شده است. حکمت فراگیر خداوند که نعمت‏های خود را به مخلوقاتش عطا فرموده، چنین اقتضا می‏کند که در آنها ویژگیها و صفات مخصوصی به ودیعه بگذارد و آنها را شایسته انجام وظائفی بکند که برای انجام آنها آفریده شده‏اند خداوند از زبان حضرت ابراهیم علیه‏السلام در قرآن در مقام اثبات وجودش چنین نقل می‏کند:
«...رَبُّناَ الَّذِی اَعْطی کُلَّ شَئٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدی» «خدای ما آن کسی است که همه موجودات عالم را نعمت وجود بخشیده، سپس به راه کمالش هدایت کرده است»2.
و در سوره «اعلی» آیه 1 - 3 در مقام توصیف صانع عالم و آفریدگار جهان و همه مخلوقات از جمله انسانها چنین می‏فرماید:
«سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الأَعْلی الَّذِی خَلَقَ فَسَوّی وَالَّذِی قَدَّرَ فَهَدی» «ای پیامبر به نام خدای خود که برتر و بالاتر از همه موجودات است، به تسبیح و ستایش مشغول باش، آن خدائی که عالم را آفرید و همه آنها را به حد کمال خود رسانید و آن خدائی که هر چیز را قدر و اندازه داد و به راه کمالش هدایت نمود».
چنانچه خوانندگان توجه دارند، این انگیزه‏ها و عوامل حیات فیزیولوژی، توازن لازم و کافی برای ادامه زندگی را در انسانها فراهم می‏سازند و طبق تحقیقات جدید دانشمندان فیزیولوژی در بدن انسان و حیوان نوعی تمایل طبیعی نسبت به حفظ توازن ثابت در باطن و فطرت و سرشت انسان‏ها وجود دارد. این، همان نظریه‏ای است که چهارده قرن قبل در قرآن مجید اصول آن را در آیات متعددی چنین بیان فرموده است. از جمله این آیات، آیه 19 از سوره «حجر» است:
«وَالأَرْضَ مَدَدْناها وَ اَلْقَیْنا فِیها رَواسِیَ وَ اَنْبَتْنا فِیها مِنْ کُلِّ شَئٍ مَوْزُونٍ» «زمین را گسترانیدیم و در آن، کوههای عظیم بر نهادیم و از آن هر چیز را مناسب و موافق با حکمت و عنایت برویانیدیم».
و در آیه دیگری(در سوره فرقان، آیه 2) می‏فرماید:
«وَ خَلَقَ کُلَّ شَئٍ فَقَدَّرَهُ تَقْدِیرا» «خداوند همه چیز را آفرید، آنگاه آن را در اندازه معینی قرار داد».
و در آیه دیگر3 می‏فرماید:
«وَ کُلَّ شَئٍ عِنْدَهُ بِمِقْدارٍ» «... هر چیزی نزد او به اندازه است».
پس انحاء تقدیر و توازن در خلقت الهی یک اصل مهم اساسی است که براساس آن موجودات را مطابق با مصالح و نیازهای آنها آفریده، و برای هر شی‏ای آنچه را که لازمه ادامه زندگی و حیات اوست، اعطاء کرده است:
«اِنّا کُلَّ شَئٍ خَلَقْناهُ بِقَدَرٍ» «ما همه چیز را در اندازه‏های مشخص و معینی آفریدیم».
پس ایجاد توازن روحی و جسمی یک هدفی است که در علوم مربوط به انسان و حیوان از جمله روانشناسی از دیدگاه قرآن، مسأله‏ای است مهم و قابل طرح. و انگیزه‏ها و عوامل فراوانی در تأمین این هدف و انجام آن به نحو نیکو وجود دارد از قبیل عوامل حفظ ذات، در سوره‏های طه، 17 - 120 - سوره نمل آیات 17، 18، 80 و 81 - سوره توبه آیه 120 - سوره بقره، آیه 155 - سوره نحل آیه 112 - سوره قریش آیه 3 و 4 و غیر اینها از آیات فراوان در قرآن که به توضیح انگیزه‏ها و انجام بهینه هدف ایجاد توازن در جسم و روح می‏پردازند از جمله آنها بیان انگیزه بقاء نوع و انگیزه جنسی و غیر اینها(سوره حجرات، 13 - نساء، 1 - نحل، 72 و...).

عوامل و انگیزه‏های روانی در قرآن
نظیر انگیزه‏ها و عوامل فیزیولوژیکی عوامل و انگیزه‏های روانی و فطری هستند که نیازهای فطری و معنوی و اساسی در سرشت روان انسانها را برآورده می‏سازند از قبیل عدالت‏خواهی، نیکی، زیبائی و احساس نظم و ایجاد هم‏بستگی و سایر تمایلات روحی و فطری انسان.
در قرآن مجید و احادیث اهل بیت عصمت و طهارت علیهم‏السلام دستورات کافی و وافی در این مورد وارد شده و توضیح داده شده است و دانشمندان غربی نیز کم و بیش به این حقایق اعتراف دارند از جمله «ابراهام مارنو» یکی از دانشمندان غرب عقیده دارد که نیازهای معنوی انسان نوعی نیازهای فطری هستند که تکامل رشد و بالندگی شخصیت فرد به برآوردن آنها بستگی دارد4.
حالتهای انفعالی در قرآن
از جمله اهداف روانشناسی اسلامی بیان و توضیح یک سلسله از حالتهای انفعالی در انسان و نیز در حیوانات می‏باشد و این حالت‏ها و عواطف در حفظ بقای نسل انسان و حیوان به آنها کمک شایانی می‏نمایند مثلاً حالت ترس که یک حالت انفعالی است، انسانها را از خطرهائی که تهدید می‏کند، دور می‏سازد و همچنین سایر حالات انفعالی از قبیل خشم و ... انسانها را به دفاع از خود و مبارزه برای بقاء نوع و حالت انفعالی مثلاً محبت؛ اساس پیوند دو جنس نر و ماده در انسان و حیوان بوده و برای جذب هرکدام به دیگری به منظور بقای نوع لازم و ضروری است و بحث از رابطه نزدیک این حالتها و انفعالها در انسان و حیوان از جمله مسائلی است قابل بحث و بررسی در روانشناسی و یکی از مسائل اساسی آن علم به شمار می‏رود.
در قرآن کریم نیز توصیف و توضیح دقیقی درباره بسیاری از عواطف انفعالی مانند ترس، خشم، محبت، شادی، نفرت، غیرت، حسد، ندامت، شرم و خواری و سایر حالتهای مهم و اساسی نفس انسان ذکر گردیده است.
از جمله این انفعالها «حالت ترس» است که در قرآن در آیات متعددی ترس برای حفظ انسان از عذاب الهی و اجتناب از گناهان و تمسک به پرهیزگاری و عبادت و کار و غیر اینها مطرح گردیده است و سوره‏های مختلف قرآن5 مسائل گوناگون مربوط به ترس و انواع آن را مورد بحث و تحقیق و بررسی قرار داده است مراجعه کنید.
نظیر ترس سایر صفات انفعالی انسانها از قبیل «خشم»6 و «محبت7 و حبّ ذات»8 و «نوع‏دوستی»9 و محبت پدری و مادری10و محبت خداوند11 و پیامبر12 و شادی13 و حسد14 و اندوه15 و ندامت و پشیمانی16 و غیر اینها از انواع و موارد انفعالها را ذکر و توضیح داده است و حتی در قرآن نمونه‏های عملی قابل تنبّه در آیات متعدد ذکر گردیده است مراجعه کنید17.
بدیهی است که همراه این انفعالها تغییرات فیزیولوژی زیادی در بدن انسانها و در شکل ظاهری بدن و خطوط چهره از قبیل ضربان قلب، انقباض موی‏رگهای خونی در امعاء و احشاء و گسترده شدن این موی‏رگها در سطح بدن پدید می‏آیند.
و در قرآن مجید نیز از اضطراب و تپش شدید قلب در حالت انفعالی ترس نام می‏برد به سوره احزاب آیه 10 و 11 مراجعه کنید، این دو آیه حالت ترسی را که در جریان جنگ خندق (احزاب) بر مسلمانان چیره شده بود وصف می‏کند و نظیر این آیه در سایر سوره‏های قرآن مجید از قبیل سوره غافر، 18 و سوره حج، 72 - سوره زخرف، 17 - سوره زمر، 60 - قیامت، 24 و 25 - عبس، 40 و 42 و 38 و 39 - مطففین، 22 و 24 - غاشیه، 8 و 10 - انبیاء، 97 - سجده، 12 - شوری، 45 - زمر، 23 - قلم، 43 درباره آثار و نتایج ترس مطالبی بیان شده است.
روشن و واضح است این انفعالها گرچه وظائف مهمی در زندگی انسان به عهده دارند و انسانها را در حفظ بقای ذات یاری می‏کنند، با این حال زیاده‏روی در آنها برای سلامت جسم و روان زیان‏آورند مثلاً ترس برای انسان در عین حال که مفید است و انسانها را از خطرات بزرگ زندگی که انسانها را تهدید می‏کند، یاری می‏دهند، و لیکن ترس زیاد زندگی انسانها را مختل می‏سازد و از انجام وظائف لازم جلوگیری می‏کند و شخصیت انسانها را دچار تزلزل می‏نماید و لذا در تحقیقات جدید در طبّ «روان‏تنی»(سیکوماتی) این حقیقت روشن شده است که اضطراب در جنبه‏های انفعالی انسان یکی از عوامل رشد بسیاری از عوارض بیماریهای جسمی است و آمارهای زیادی موجود نشان می‏دهند که درصد زیادی از بیمارانی که اغلب به مطب پزشکان مراجعه می‏کنند، اساسا از اضطراب‏های ناشی از مشکلات روانی شکایت دارند، این بیماران در حقیقت نیازمند مداوای پزشکی نیستند، بلکه در واقع به معالجه روانی نیاز دارند18.
دستورهای قرآن درباره حالات انفعالی انسانها
قرآن با توجه و اهتمام به راهنمائی مردم در امر مهار کردن حالات روانی و غلبه بر آنها از علوم جدید پزشکی پیشی گرفته است زیرا در این کار فواید بهداشتی فراوانی وجود دارد که تاکنون به طور دقیق و علمی شناخته نشده است ولی در عصر حاضر به فواید آن کم و بیش پی برده‏اند.
قرآن در آیات متعدد مردم را به نترسیدن از اموری راهنمائی می‏کند که معمولاً آنها حالت ترس را در انسانها بر می‏انگیزانند مانند مرگ و فقر.
قرآن درباره ترس از مرگ، روش بنیادی و بنیانی را در پیش گرفته است و آن، بیان این مسأله و توضیح آن به انسانهای عاقل است که حیات دنیا، یک زندگی گذرا و فانی و نعمتهای آن نابود شدنی است و تنها زندگی اخروی است که نعمت‏هایش ابدی و باقی و جاودانه است و مرگ نیز یک حالت طبیعی بوده، مرحله‏ای از زندگی فانی این دنیا و رجوع به زندگی باقی و همیشگی رستاخیز است که انسانها براساس تکامل در حیات و زندگی به سوی آن در حرکتند.
از اینرو مؤمن واقعی و حقیقی از مرگ نمی‏هراسد زیرا یقین دارد که مرگ او را به نعمتهای باقی و جاودان پس از مرگ منتقل خواهد کرد که خداوند به بندگان پرهیزکار خود اعطاء می‏فرماید.
قرآن زندگی دنیا را جز لهو و لعب ندانسته و زندگی اخروی را واقعی و حقیقی می‏داند:
«وَ ما هذِهِ الحَیاةُ الدُّنْیا اِلاّ لَهْوٌ وَ لَعِبٌ وَ اِنَّ الدّارَ الآخِرَةَ لَهِیَ الحَیَوانُ لَوْ کانُوا یَعْلَمُونَ»19«زندگی این دنیا جز لهو و بازیچه‏ای بیش نیست و زندگی واقعی در آخرت است اگر مردم آن را بدانند».
«وَ ماَ الحَیاةُ الدُّنْیا اِلاّ لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ للدّارُ الآخِرَةُ خَیْرٌ لِلَّذِینَ یَتَّقُونَ اَفَلا تَعْقِلُونَ»20«دنیا جز بازیچه کودکانه و هوسرانی بی‏خردان چیزی نیست و همانا سرای آخرت برای نیکوکاران بهتر است آیا در این مورد تعقّل می‏نمائید؟».
روی این اصل زندگی دنیا در قرآن به عنوان متاع، یعنی بهره کم و مختصر و در مقابل، زندگی اخروی همانا زندگی باقی و جاودانی معرفی گردیده است.
پیامبران الهی به امتهای خویش به نقل قرآن چنین می‏گفتند:
«یا قَوْمِ اِنَّما هذِهِ الحَیاةُ الدُّنْیا مَتاعٌ وَ إِنَّ الآخِرَةَ هِیَ دارُ القَرارِ»21 «ای قوم، این زندگی(فانی) دنیا متاع ناچیزی بیش نیست و سرای آخرت منزلگاه ابدی (وحیات جاودانی) است».
این‏گونه دستورات حقیقی و واقعی برای مسلمانان از عوامل مهمی بودند که باعث می‏شدند مسلمانان صدر اسلام در میدان جنگ و جهاد و قتال و مبارزه با کفر و شرک و بت‏پرستی شجاعانه و بدون ترس از مرگ اقدام کنند و با شهامت و جرأت فراوانی در آرزوی شهادت در راه خدا و رسیدن به نعمتهای بهشتی باشند و بر صفوف دشمنان شجاعانه بتازند و دین خدائی را در عرصه زندگی بشری گسترده سازند.
از باب نمونه و دلیل و مدرک بر ادعای بالا چند آیه زیر را توجه فرمایید:
«وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللّهِ اَمْواتا بَلْ اَحْیاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ، فَرِحِینَ بِما آتاهُمُ اللّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ یَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِینَ لَمْ یَلْحَقُوا بِهِمْ مِنْ خَلْفِهِمْ اَلاّ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ»22«گمان مبرید کسانی که در راه خدا کشته شده‏اند؛ مرده‏اند، بلکه اینان زنده هستند و در نزد خدا متنعّم خواهند بود، آنان به آنچه به داده شده، شادمانند و به مؤمنانی که هنوز به آنان نپیوسته‏اند و بعدا در پی آنان به راه آخرت می‏گردند، مژده می‏دهد که از مردن نترسید و از فناء متاع دنیا هیچ غم و اندوهی به خود راه ندهید».
«وَ لَئِنْ قُتِلْتُمْ فِی سَبِیلِ اللّهِ اَوَ مُتُّمْ لَمَغْفِرَةٌ مِنَ اللّهِ وَ رَحْمَةٌ خَیْرٌ مِمّا یَجْمَعُونَ»23 «اگر در راه خدا کشته شده یا بمیرید در آن جهان به آمرزش و رحمت خدا نایل می‏شوید و آن بهتر است از هر چیزی که در حیات دنیا برای خود فراهم می‏آورید، اگر در راه خدا بمیرید یا کشته شوید اندوهی به خود راه ندهید که به رحمت ایزدی پیوسته و به سوی خدا محشور خواهید شد».
از اینرو خداوند در آیات متعددی در قرآن، مؤمنان را برای مبارزه با کفر و الحاد و شرک دعوت کرده، در برابر این فداکاری و مبارزه در راه خدا اجر و ثوابی قرار داده است.
«فَلْیُقاتِلْ فِی سَبِیلِ اللّهِ الَّذِینَ یَشْرُونَ الحَیاةَ الدُّنْیا بِالآخِرَةِ وَ مَنْ یُقاتِلْ فِی سَبِلِ‏اللّهِ فَیُقْتَلْ اَوْ یَغْلِبْ فَسَوْفَ نُؤْتِیهِ اَجْرا عَظِیما»24«ای مؤمنان باید در راه خدا با آنان که زندگی مادی دنیا را بر آخرت گزیدند، جهاد و مبارزه نمایند و هر کسی که در راه خدا با آنان که زندگی مادی دنیا را بر آخرت گزیدند جهاد و مبارزه نمایند و هرکسی که در راه خدا کشته شد، فاتح گردیده، زود باشد که او را(در بهشت جاودانی) اجری عظیم عطا خواهیم کرد».
آری این است راه رسیدن به سعادت و نیل به مقامات بهشتی، این، سیره دائمی خداوند است در برابر انسانهای فداکار و شهیدان شجاع و مبارزان حق و حقیقت پیامبران به جان و مال و مکتب. خداوند با چنین افراد فداکار معامله پرسودی نموده، جان انسانهای عزیز و فداکار را در مقابل اعطاء بهشت و نعمتهای اخروی بی‏پایان خریداری نموده است. این، وعده‏ای است الهی برای اطمینان در مقابل فداکاریها و شهادت‏طلبی‏های انسان‏های با ایمان.
«اِنَّ اللّهَ اشْتَری مِنَ المُؤْمِنِینَ اَنْفُسَهُمْ وَ اَمْوالَهُمْ بِانَّ لَهُمُ الجَنَّةَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ فَیَقْتَلُونَ وَ یُقْتَلُونَ وَعْدا عَلَیهِ حَقَّا فِی التَّوْراةِ وَ الإِنْجِیلِ وَ القُرْآنِ وَ مَنْ اَوْفی بِعَهْدِهِ مِنَ اللّهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَیْعِکُمُ الَّذِی بایَعْتُمْ بِهِ وَ ذلِکَ هُوَ الفَوْزُ العَظِیمُ»25 «خدا جان و مال مؤمنان را به بهای بهشت خریداری کرده، آنان که در راه خدا مبارزه می‏کنند، دشمنان دین را به قتل می‏رسانند یا خود کشته می‏شوند، این وعده قطعی الهی است و عهدی است که در تورات و انجیل و قرآن به حق وعده داده شده است و از خداوند با وفاتر به انجام عهد و وعده کیست؟ ای مؤمنان شما به خود در این معامله بشارت دهید که این معاهده با خدا به حقیقت، سعادت و پیروزی بزرگی است».
آری پیروزی بزرگی است که خداوند در مقابل گذرا از زندگی دنیا که قابل بقاء و دوام نیست، نعمتهای بزرگ جاودان و قابل بقاء هدیه می‏نماید، انسانها، خواهی نخواهی از این دنیا خواهند رفت، پس چه بهتر که انسانها طوری از این دار فانی بروند که نتیجه آن سود ابدی و حتمی و جاودانه باشد، از مرگ و مردن چاره‏ای نیست، همه موجودات ممکن چنین سرنوشتی دارند، زود یا دیر از این دنیا سفر می‏کنند، و بقائی در این دنیا برای هیچ موجودی جز ذات پروردگار ممکن نیست.
«قُلْ لَنْ یَنْفَعَکُمُ الفرارُ اِنْ فَرَرْتُمْ مِنَ المَوْتِ اَوِ القَتْلِ وَ اِذا لا تُمَتَّعُونَ اِلاّ قَلِیلاً»26 «ای پیامبر به منافقان بگو اگر از مرگ یا قتل فرار می‏کنند، آن فرار هرگز به نفع شما نیست زیرا که اندک زمانی بیش، از زندگی کامیاب نخواهید شد».
حالت ترس از فقر و معالجه آن
یکی دیگر از حالتهای انفعالی نفس که چه‏بسا باعث کشاندن انسانها به سوی بدبختی و گرفتاریهای فراوان می‏گردد، مسأله فقر و نداری و ترس از آن می‏باشد.
قرآن در مقام معالجه این مرض روانی برخی از انسانها، مسائل اساسی و زیربنائی روحی و درونی را مطرح می‏سازد.
اصولاً انسانها برای چه از فقر می‏ترسند؟
برای این که قدرت انسانها در اداره زندگی خویش به نحو دلخواه کمبودهائی دارند، انسانها به صورت طبیعی توانائی برطرف ساختن این کمبودها را ندارند، خداوند در برابر این نحو فکر و رویه می‏فرماید:
«روزی تنها، دست خداوند است و تنها او است که روزی دهنده و صاحب قدرت و اقتدار است».
به این ترتیب انسانها با توسل به خداوند و رابطه نزدیک بندگی واقعی نزد او می‏توانند این مشکل روانی را کاملاً حل نمایند.
خداوند در قرآن مجید در آیات متعدد، خود را تنها روزی دهنده مخلوق‏ها معرفی می‏کند:
«اِنَّ اللّهَ هُوَ الرَّزّاقُ ذُوالقُوةِ المَتِینُ»27«همانا روزی دهنده خلق تنها خداست که صاحب قوت و اقتدار ابدی است».
خداوند روزی انسانها را به طرق و وسائل مختلف و گوناگون به آنان می‏رساند از قبیل نزول برکات آسمانی «وَ فِی السَّماءِ رِزْقُکُمْ وَ ما تُوعَدُونَ»28 «روزی شما با همه وعده‏ها که به شما داده شده، در آسمان (به امر خدا مقدّر) است».
«وَ ما مِنْ دابَّةٍ فِی الأَرْضِ اِلاّ عَلیَ اللّهِ رِزْقُها وَ یَعْلَمُ مُسْتَقَرَّها وَ مُسْتَوْدَعها کُلٌّ فِی کِتابٍ مُبِینٍ»29«هیچ جنبده‏ای در زمین نیست جز آن که روزی او بر خداست، و خدا منزل دائمی و موقت او را می‏داند و همه حالات مخلوق در دفتر علم ازلی پروردگار قرار دارد».
علت این که خداوند تنها روزی دهنده مخلوقات است، در این آیات ذکر نشده و لکن در آیات دیگر قرآن توضیحی به این نحو درباره آن داده شده است که خداوند، شنوا و داناست، و دارای قدرت انجام آن بوده، تأمین مصالح امور بندگان در اختیار اوست.
«وَ کَاَیِّنْ مِنْ دابَّةٍ لا تَحْمِلُ رِزقَها اَللّهُ یَرْزُقُها وَ اِیّاکُمْ وَ هُوَ السَّمِیعُ العَلِیمُ»30 «یعنی چه بسا حیوانات که خود بار روزی خود را به دوش نکشند و خدا به آنها و هم به شما روزی را می‏رساند و او شنوا و داناست».
«اَللّهُ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ یَقْدِرُ لَهُ اِنَّ اللّهَ بِکُلِّ شَئٍ عَلِیمٌ»31«خداوند هرکس از بندگان را که بخواهد روزی وسیع و یا تنگ به او می‏رساند، همانا او به مصلحت‏های تمام مخلوقات آگاه و داناست».
«وَ ما یَفْتحِ اللّهُ لِلنّاسِ مِنْ رَحْمَةٍ فَلا مُمْسِکْ لَها وَ ما یُمْسِکُ فَلا مُرْسِلَ لَهُ مِنْ بَعْدِهِ وَ هُوَ العَزِیزُ الحَکِیمُ یا اَیُّهاَ النّاسُ اذْکُرُوا نِعْمَةَ اللّهِ عَلَیْکُمْ هَلْ مِنْ خالِقٍ غَیْرُاللّهِ یَرْزُقُکُمْ مِنَ السَّماءِ وَالأَرْضِ لا اِلهَ اِلاّ هُوَ فَأَنِّی تَؤْفَکُونَ»32«درِ رحمتی را که او به روی مردم می‏گشاید، هیچ‏کس نتواند بست و آن را که او ببندد هیچ‏کس جز او نتواند باز کند و اوست خدای بی‏همتای با حکمت و اقتدار، ای مردم متذکر شوید که چه نعمتها خدا به شما عطا فرموده؟ آیا جز خدا آفریننده‏ای هست که در آسمان و زمین به شما روزی دهد؟ هرگز جز آن خدای یکتا خدائی نیست پس ای مشرکان چگونه از درگاه حق رو به بتهای باطل می‏آورید».
چنانکه خوانندگان ملاحظه می‏کنند، قرآن رابطه علیت بین اعطاء روزی و بین صفات کمال و قدرت خداوند و حکمت و علم و شنوائی او را اعلام می‏دارد33.
نظیر بحث و بررسی در این صفات که از اهداف مهم روانشناسی اسلامی بشمار می‏رود، صفات غلبه بر غضب و مسأله محبت به خدا و پیامبر و غیر اینها از موجودات34 و سایر انفعالها از قبیل ادراک حسی(یعنی شنوائی، بینائی و بویائی ، قوه لمس و قوه چشائی و...) و تفکر و یادگیری35 یادآوری و فراموشی و سیستم مغز و اعصاب، شخصیت، روان درمانی و غیر اینها است.

پاورقیها:
10) مریم، 4 و 6 - کهف،46 - اسراء، 6 - نوح، 12 - مدثر، 11 و 13 - هود، 42 و 45 - یوسف، 8.

11) آل عمران، 31 - مائده، 54 - توبه،24 - بقره،145.

12) قلم، 4.

13) احزاب، 21 - رعد، 26 - یونس، 57 و 58 - هود، 9 و 10 - نحل، 97 - انسان، 11 - نساء، 19 - آل عمران، 118، 120.

14) بقره، 105 - نساء، 54 - بقره، 109 - یوسف، 5 - مائده، 27.

15) قصص، 13 - طه ، 40 - یوسف، 84 و 86 - توبه، 40 و 92 - آل عمران، 176 - لقمان، 23 - یس، 76 - انعام، 33.

16) قیامت، 1 و 2 - بقره، 35 ،37.

17) قصص، 25 - بقره، 114 - مائده، 13 - فصلت، 16 - اسراء، 37 - لقمان، 18 - منافقون، 5 -جاثیه، 7 و8.

18) قرآن و روانشناسی، ص 149 و 150.

19) عنکبوت: آیه 64.

1) قرآن و روانشناسی، تألیف دکتر محمد عثمانی نجات، ترجمه عباس عرب سال 1367، نشر بنیاد پژوهش‏های اسلامی آستان قدس رضوی.

2) سوره طه، آیه 50. - کتاب قرآن و روانشناسی، ص 28.

20) انعام، 32.

21) غافر: آیه 39.

22) آل عمران: 169 - 170.

23) آل عمران: 158.

24) سوره نسا: 74.

25) سوره توبه: 111.

26) احزاب: 16.

27) سوره ذاریات: آیه 58.

28) ذاریات: 22.

29) سوره هود: آیه 6.

30) عنکبوت: 60.

31) عنکبوت: 62.

32) سوره فاطر: آیه 2 و 3.

33) قرآن و روانشناسی، تألیف دکتر محمد عثمان نجاتی ترجمه عباس عرب، نشر بنیاد پژوهش‏های آستان قدس رضوی، تاریخ نشر 1367ش.

34) سوره فصلت: 34 - آل عمران، 133 و 134 - شوری، 36 و 37 و 40 و 43.

35) تغابن: 14 و 15 - توبه، 24 - مجادله،22 - ممتحنه، 4.

3) سوره رعد، آیه 8.

4) قرآن و روانشناسی، ص 50.

5) سوره انفال، 2 - سوره سجده،16 - حج،1 و 2 - انبیا،11 و 12 و 40 - احزاب،10 و 11 - توبه، 56 و 57 -شعراء، 21 - قصص، 21 - نمل، 10 - بیّنه، 7 و 8 - زمر، 13 - نور، 37 - انسان، 10 - نساء، 77 - محمد، 20 - شعراء ، 14 - قصص، 33.

6) سوره فتح، 29 - توبه، 123 - تحریم، 9 - اعراف، 150 - طه، آیات 92 و 94 - آل عمران، 119و ..

7) توبه، 38 - فاطر، 5 - حدید، 20 - قیامت، 21 و 20- هُمَزه، 1 تا 4 - نازعات، 37 تا 39.

8) اعراف، 188 - عادیات، 8 - فصلت، 49 - معارج، 19 و 20.

9) معارج، 19 - 27 - آل عمران، 103 - انفال، 62 و 63 - حشر، 9 - حجرات، 10.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   23 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

تحقیق در مورد خلقت آدم در نهج البلاغه

اختصاصی از فی ژوو تحقیق در مورد خلقت آدم در نهج البلاغه دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

 

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

 

تعداد صفحه:20

خطبه : 1

 :  مِنْ خُطْبَهِ لَهُ عَلَیْهِالسَّلامُ یَذْکُرُ فِیهَا اءبْتِداءَ خَلْقِ اءلسَّماءِ وَ الاَرْضِ وَ خَلْقِ آدَمَ 

اَلْحَمْدُ لِلّهِ اَلَّذِى لا یَبْلُغُ مِدْحَتَهُ الْقائِلُونَ، وَ لا یُحْصِى نَعْماءَهُ الْعادُّونَ، وَ لا یُودِّى حَقَّهُ الْمُجْتَهِدُونَ، اَلَّذِى لا یُدْرِکُهُ بُعْدُ الْهِمَمِ، وَ لا یَنالُهُ غَوْصُ الْفَطِنِ، اَلَّذِى لَیْسَ لِصِفَتِهِ حَدُّ مَحْدُوْدٌ، وَ لا نَعْتٌ مَوْجُودٌ، وَ لا وَقْتٌ مَعْدُودٌ وَ لا اَجَلٌ مَمْدُودٌ، فَطَرَ الْخَلائِقَ بِقَدْرَتِهِ، وَ نَشَرَ الرِّیاحَ بِرَحْمَتِهِ، وَ وَتَّدَ بِالصُّخُورِ مَیَدانَ اَرْضِه .ِ

اَوَّلُ الدِّینِ مَعْرِفَتُهُ، وَ کَمالُ مَعْرِفَتِهِ التَّصْدِیقُ بِهِ وَ کَمالُ الْتَصْدیقُ بِهِ تَوْحِیدِهِ الاِخْلاصُ لَهُ، وَ کَمالُ الاِخْلاصِ لَهُ نَفْىُ الصِّفاتِ عَنْهُ، لِشَهادَهِ کُلِّ صِفَهٍ اَنَّها غَیْرُ الْمَوْصوفِ، وَ شَهادَهِ کُلِ مَوْصوفٍ اَنَّهُ غَیْرُ الصِّفَهِ .

فَمَنْ وَصَفَ اَللّهَ سُبْحانَهُ فَقَدْ قَرَنَهُ، وَ مَنْ قَرَنَهُ فَقَدْ ثَنّاهُ وَ مَنْ ثَنّاهُ فَقَدْ جَزَّاءهُ، وَ مَنْ جَزَّاهُ فَقَدْ جَهْلَهُ، وَ مَنْ جَهِلَهُ فَقَدْ اءشارَ اِلَیْهِ . 

وَ مَنْ اءشارَ اِلَیْهِ فَقَدْ حَدَّهُ، وَ مَنْ حَدَّهُ فَقَدْ عَدَّهُ، وَ مَنْ قالَ فِیمَ؟ فَقَدْ ضَمَّنَهُ، وَ مَنْ قالَ عَلامَ؟ فَقَدْ اءخْلى مِنْهُ .

کائِنٌ لا عَنْ حَدَثٍ مَوْجُودٌ لا عَنْ عَدَمٍ، مَعَ کُلِّ شَى ء لا بِمُقارَنَهٍ، وَ غَیْرُ کُلِّ شَى ء لا بِمُزایَلَهٍ، فاعِلٌ لا بِمَعْنَى الْحَرَکاتِ وَ الآلَهِ، بَصِیرٌ اِذْ لا مَنْظورَ اِلَیْهِ مِنْ خَلْقِهِ، مُتَوَحِّدٌ اِذْ لا سَکَنَ یَسْتَانِسُ بِهِ وَ لا یَسْتَوْحِشُ لِفَقْدِهِ، اِنْشَاءَ الْخَلْقَ اِنْشاءً وَ اِبْتَدَاهُ ابْتِداءً، بِلا رَوِیَّهٍ اَجالَها. وَ لا تَجْرِبَهٍ اِسْتَفادَها، وَ لا حَرَکَهٍ اَحْدَثَها، وَ لا هَمامَهِ نَفْسٍ اضْطَرَبَ فیها، اءَحالَ الاَشْیاءَ لاَوْقاتِها، وَ لاَمَ بَیْنَ مُخْتَلِفاتِها، وَ غَرَّزَ غَرائِزَها وَ اَلْزَمَها اَشْباحَها عالِما بِها قَبْلَ اِبْتِدائِها مُحِیطا بِحُدودِها وَ اِنْتِهائِها، عارِفا بِقَرائِنِها وَ اَحْنائِها .

ثُمَّ اِنْشاءَ سُبْحانَهُ فَتْقَ الاَجْواءِ وَ شَقَّ الاَرْجاءِ وَ سَکائِکَ الْهَواءِ، فَاءَجْرى فِیها ماءً مِتَلاطِما تَیّارُهُ، مَتَراکِما زَخّارُهُ، حَمَلَهُ عَلى مَتْنِ الرِّیحِ الْعاصِفَهِ، وَ الزَّعْزَعِ الْقاصِفَهِ، فَاءَمَرَها بِرَدِّهِ، وَ سَلَّطَها عَلى شَدِّهِ، وَ قَرَنَها الى حَدِّهِ، الْهَواءُ مِنْ تَحْتِها فَتِیْقٌ، وَ الْماءُ مِنْ فَوْقِها دَفِیقٌ، ثُمَّ اءَنْشَاءَ سُبْحانَهُ رِیْحا اِعْتَقَمَ مَهَبَّها وَ اءدامَ مُرَبَّها، وَ اءَعْصَفَ مَجْراها، وَ اءَبْعَدَ مُنْشاها، فَاءمَرَها بِتَصْفِیقِ الْماءِ الزَّخّارِ، وَ اِثارَهِ مَوْجِ الْبِحارِ .

فَمَخَضَتْهُ مَخْضَ الْسِّقاءِ، وَ عَصَفَتْ بِهِ عَصْفَها بِالْفَضاءِ، تَرُدُّ اَوَّلَهُ عَلى آخِرِهِ، وَ ساجِیَهُ عَلى مائِرِهِ، حَتّى عَبَّ عُبابُهُ، وَرَمى بِالزَّبَدِ رُکامُهُ فَرَفَعَهُ فى هَواءٍ مُنْفَتِقٍ، وَ جَوٍّ مُنْفَهِقٍ، فَسَوّى مِنْهُ سَبْعَ سَماواتٍ جَعَلَ سُفْلاهُنَّ مَوْجا مَکْفوفا وَ عُلْیاهُنَّ سَقْفا مَحْفوظا، وَ سَمُکا مَرْفوعا. بِغَیْرِ عَمَدٍ یَدْعَمُها، وَ لا دِسارٍ یَنْتَظِمُها، ثُمَّ زَیَّنَها بِزینَهٍ الْکَواکِبِ، وَ ضِیاءِ الثَّواقِبِ، وَ اءَجْرى فِیها سِراجا مُسْتَطِیرا، وَ قَمَرا مُنیرا، فى فَلَکٍ دائِرٍ، وَ سَقْفٍ سائِرٍ، وَ رَقِیمٍ مائِر

دانلود مقاله هیدراتهای کربن و ساکاروز در تغذیه انسان

اختصاصی از فی ژوو دانلود مقاله هیدراتهای کربن و ساکاروز در تغذیه انسان دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

-2- هیدراتهای کربن و ساکاروز در تغذیه انسان
انسانهایی که با کارهای سنگین درگیر نیستند . روزانه به مواد غذایی اساسی و ضروری ذیل نیاز دارند : 10 گرم پروتئین ، 90 گرم چربی و 500 گرم هیدراتهای کربن ، بنابراین ، هیدراتهای کربن ، قسمت اعظم (بیش از 70% ) غذای انسان را تشکیل می دهند .
ارزش حرارتی یک گرم پروتئین 8/4 کیلو کالری ( احتراق ناقص در بدن تا تشکل اوره ) و ارزش حرارتی یک گرم چربی 3/9 کیلو کالری و بالاخره ارزش حرارتی یک گرم هیدرات کربن 4 کیلو کالری می باشد .
بدین توتیب ،‌ ارزش حرارتی هیدراتهای کربن از پروتئین تر و ضمناً از چربیها ، بسیار کمتر است .
با این وصف ، کالری ناشی از هیدراتهای کربن ، بیش از 60% کل کالری روزانه مورد نیاز است را تشکیل می دهد ( پروتئین : 480 کیلو کالری چربی : 837 کیلو کالری ، هیدراتهای کربن : 200 کیلو کالری ، کل : 3317 کیلوکالری ) .
بنابراین هیدراتهای کربن منبع اصلی انرژی بدن انسان است. نشاسته . کربوهیدرات اصلی جیره غذایی انسان ( در غلات ، سیب زمبنی و غیره ) و با بزاق دهان و آنزیمهای معده قبل از جذب ، هیدرولیز می شود . این پروی چندی طول می کشد . کربوهیدراتهای محلول ، شامل ساکاروز ، یعنی قند معمولی ، خیلی سریعتر از نشاسته هضم و جذب می شوند . چون قند در عین خوشمزه وش یرین است : انسانها با کمال اشتیاق قند را جایگزین قسمتی از مواد غذایی نشاسته ای می نمایند . قند ، به عنوان یک ماده غذایی ذخیره شدنی شدنی ( بصورت چربی ) و قابل پس گرفتن از ذخیره برای تولید انرژی در آمده است . ( هنگام راهپیمایی ، ورزش ، برای کارهای سنگین کارگر ، برای بیماران و اشخاصی که دوره نقاهت را می گذرانند ) . ساکاروز از سایر قندها به استثنای فروکتوز که خود کمی شیرین تر از سایر قندهاست شیرینتر است و چنانچه شیرینی ساکاروز 10 باشد و فروکتوز و گلوکوز نسبی که با درجه حرارت آزمایش بستگی دارندبه شرح زیر بیان می گردد :
درجه حرارت به سانتی گراد - فروکوز
- گلوکوز
18 128 58
40 100 56
60 79 33
گرچه فروکوز قدری شیرین تر از ساکاروز می باشد ، لیکن تهیه آنچه پیچیده است و چون کریستالهای آن جاذب الرطوبه بوده ، رطوبت هوا را سریعاً جذب و ب سهولت به مایع تبدیل می گردد .انبار کردن آن نیز مشکل است . ساکاروز به علت ارزش به علت ارزش غذایی قابل توجه و خاصیت قابل توجه و خاصیت قابلیت جذب آسان و همچنین خواص فیزیکی لان مهمترین ماده غذایی اجتناب مرسوم شده است . معذلک ، بعلت ارزش غذایی قابل توجه و سرعت جذب آن ، تنها کربوهیدرات مواد غذایی نمی تواند باشد . نشاسته کندتر هضم می شود و گلوکز مورد نیاز خون را یکنواخت تر تأمین می نماید . از طرف دیگر ، چنانچه مقادیر خیلی زیاد ساکاروز مصرف شود .
خود بیش از حد گلوکز انباشته شده و تبدیل به چربی گردیده در بدن به صورت لایه چربی در می اید . بنابراین اگر چه به علت این است که بجای قسمتی از مواد نشاسته ای غذای روزانه ، قند مصرف شود ، ولی مصرف ساکاروز نباید از 25% کربوهیدرات تجاوز کند . یعنی نباید از 125 گرم در روز بیشتر مصرف گردد .

2-2 مشخصات گیاه شناسی ، موطن اصلی – بیولوژی چغندر قند
چغندر بنام علمی بتاوولگاریس گیاهی از خانواده پنجه غازیان است که مانند غازیاغی و اسفناج و سایر گیاهان مقاوم در مناطق کم باران و در اراضی شود رشدو نمو می نماید . در قدیم الایام چغندر برای تغذیه از برگ آن مورد مصرف بود . زراعت نوعی از چغندر که برای مصرف ریشه در منطقه نفوذ خلفای عرب معمول بوده و در دوره جنگ های صلیبی به اروپا آورده شد و در قرون نهم و دهم از بیزانس به کیف در مدرسه برده شد . به روسی آن را سولکل که از لغت یونانی سولکا مشتق شده است و به لاتین آن را بتا می گویند .
اسی پوف در روسیه و آکارد در آلمان سعی خود را در پیدا کردن و انتخاب نژاد مناسبی از چغندر برای ساخت شکر متمرکز نموده و ده نوع مختلف آن را تحت آزمایش و تحقیق قرار داده اند . چغندر سفید سلیزی به شکل مخروطی و دارای پوست و گوشت سفید را پرقندترین چغندر دانسته و انواع دیگر به رنگهای قرمز و زرد را برای قند گیری نا مناسب تشخیص داده اند . با این حال چغندر سفید سیلیزی نیز فقط دارای 7-10 درصد قند بوده که با اصلاح نژاد به تدریجمحتوای قند آن به 17-20 درصد افزایش داده شده است .
چغندر گیاهی دو ساله است که در طول سال اول فقط ریشه و برگهای آن بدون ایجاد بذر نمو می کنند و در سالدوم برگها از ریشه زمستانی تغذیه کرده و رشد می کنند و دم گلها بطول تغریبی 5/1 تا 2 متر روئیده و به گل می نشینند فقط از ریشه ها حاصله از رشد گیاه در سال اول برای قند سازی صنعتی استفاده می شود .
بذر چغندر قند در داخل ساچمه بذر به قطر 3 تا 4 میلیمتر به وزن حدود 03/0 گرم رشد می کند . ساچمه ها از یک غشا چوب پنبه ای پوشیده شده اند و در داخل هر ساچمه 2 تا 3 ( یا بیشتر ) دانه بذر قرار دارد . دانه های بذر بسیار کوچک و به طول تقریبی 2 میلیمتر و به وزن 2 تا 3 گرم و پوسته بذر به رنگ قهوه ای به متمایل به قرمز است . بزرگترین قسمت بذر چنین است که در آن ریشه پیپو کوتیل و همچنین اپی کوتیل مرسیستم و دو عدد تخمک به نام کوتی ارون دیده می شود .
دانه بذر مواد غذایی ( نشاسته و پروتئین ) برای پرورش گیاه می باشد و به دلیل کوچکی ابعاد و محدودیت منابع غذایی آن بطور سطحی ( به عمق 3 تا 4 سانتی متر ) در زمین کاشته شود . به رطوبت خاک است . دانه های بذر به میزان 150 تا 170 درصد از وزن خود آب جذب می کنند و غشا چوب پنبه ای و نرم آن احتمالاً رطوبت لازم از برای بذر را ذخیره و تنظیم می نماید و بذرها در مدت 8 روز در حرارت معمولی 8 تا 9 درجه سانتی گراد جوانه می زنند و سپس 10 تا 14 روز پس از کشت، جوانه ها ظاهر می شوند یعنی ابتدا چنگالهای لپه ای یا کوتی ارون ها و سپس برگهای حقیقی یعنی اپی کوتیل ها بیرون می آیند ( جفت اول – جفت دوم الی آخر ) .وقتیکه جفت دوم برگ ظاهر شد ، ریشه چقندر قطور می شود و به تدریج تا حد یه ریشه بزرگ که دارای مواد غذایی ذخیره برای رشد گیاه در سال دوم است نمو می نماید . )
شکل ریشه روگی است و شیارهایی در دو طرفمخروط دارد که مسیرحلزونی اطراف دوک را احاطه کرده اند و به تارها و به تارها یا موهای ریزی ختم می شوند که روی آنها را پوشانده است و گیاه به وسیلة آن رطوبت و مواد غذایی شامل املاح و ترکیبات از ته از خاک جذب می کنند . این تارها در عرض و عمق رشد می کنند و گاهی اوقات خود را به عمق 5/2 متری خاک می رسانند و بدین ترتیب است که چغندر قند بطور قابل ملاحظه ای در مقابل بی آبی مقاوم می گردد . محصول املاح از طریق آوندهای دیگر به ریشه بر می گردد . آوندهای خشبی را بصورت حلقه هایی در مقطع عرضی ریشه به وضوح می توان دید . این حلقه ها در حدود 10 تا 12 عدد است و هر چه تعداد یا تراکمحلقه ها بیشتر باشد قند موجود در چغندر بیشتر است . حلقه های نزدیک به مرکز از لحاظ عمر قدیمی تر و حلقه های محیطی جوانتر می باشند .
ریشه دارای تعداد زیادی سلولهای میکروسکوپی است که بافتهای مختلف را تشکیل می دهند . در محیط خارجی مقطع عرضی ریشه پوست ریشه قرار دارد از سلولهای ضخیم چوب پنبه ای تشکیل شده است و در مقابل آب غیر قابل نفوذ است .
از محیط بیرونی به طرف مرکز مقطع عرضی قشرهای زیر قرار دارند :
بافت لیفی ، بافت خشبی ، و بافت پارانشیمی مرکب از سلولهای مدور غیر طویل که قسمت اعظم شیره قند در حفره های آن بنام واکوال ذخیره شده است . بعد از بافت پارانشیم سلولهای طویل آوندهای و اسکولر و الیاف فیبری قرار دارند و موجب سختی ریشه می گردند .

3-2 عوامل مؤثر برلر کیفیت
مقدمه – هدف کارخانه های قند در جهان تولید شکر خالص با نازلترین قیمت از چغندرهای خریداری شده است که سهم بالایی در هزینه کارخانه های قند دارند . اگر چه کارآیی فرایند تا حد زیادی به ظرفیت و به تأسیسات کارخانه و روشهای مورد استفاده بستگی دارد لیکنیکی از مؤثرترین پارامترها در فرآیند تولید شکر ، کیفیت ماده اولیه یعنی چغندر قند است . در بعضی از کشورها برداشت و نگهداری چغندرها در مزرعهرا کازخانه ها انجام می دهند و اما در مناطقی که این عملیات توسط تولید کنندگان انجام می شود ، همواره اولین مرحله فرایند تولید عملیات مکانیکی ونگهداری است .
پس از شستن ریشه ها با آب آنها را بصورت ریشه های باریکه خلال نامیده می شود در می آورند . از خلال با استفاده از آب داغ در دستگاه دیفوزیون عمل عصاره گیری انجام می شود . نتیجة کار تولید شربتی سیاه و تیره رنگ به نام شربت خام است که با اضافه کردن شیر آهک و گاز کربنیک در دو مرحله آنرا تصفیه کرده و تبدیل به شربت اشباع دو ( شربت رقیق ) می نمایند . در بعضی مواقع به منظور جلوگیری از واکنش های تولید رنگ در ادامه کار سعنی قسمت تبخیر یا اواپرسیون شربت صاف شده یا رقیق را سولفید کرده و یابه همان صورتبه مرحله بعدی می فرستند . شربت رقیق 12 تا 17% مواد غیر محلول در آب دارد که پس از عبور از اواپرسیون تبدیل به شربتغلیظ با مواد غیر محلول در آب با بیش از 60% می شود . از این شربتدر خلاء کریستال شکر بدست می اید . در این مرحله بین دو تا چهار نوع شکر تولید می شود . معمولاً از دومین محصول به بعد شکر به اندازة کافی خالص نیشت و چون قابل فروش نمی باشد لذا مجدداً به خط تولید برگردانده می وشد . غالباً برای حل کردن آنها از شربت غلیظ استفاده می کنند .
شربتحاضل از درجه خلوص بالاتر برخوردار بودهو درنهایت تبدیلبه شکر پخت یکبا درجه خلوص بالا ( 6/99> ) می شود . این شکر پس از خشک شدن به بازار عرضه می گردد . شیره ای که از آخرینپخت بدست می آید ملاس نامیده می شود . تولید شکر از ملاس از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست . ملاس را غالباً با تفاله چغندر قند ( مواد غیرمحلول در آب چغندر قند که از دیفوزیون خارج می شود ) مخلوط کرده و پس از خشک کردن به عنوان خوراک دام به فروش می رساند . از ملاس می توان بصورت خوراک دامو یا به عنوان ماده اولیه برای صنایعتخمیری استفاده کرد .
4-2 مروری بر تاریخچه کیفیت فنی چقندر قند
برای درک رابطه بین کیفیت ریشه و کارایی فرایند شناخت ترکیبات شیمیایی ریشه چغندر قند وشربت خام ضروری است . این امر در گذشته اولین هدف آزمایشگاهی ، بررسی آزمایشگاههای کارخانه قند بوده است . در سال 1960 کمیسیون بین المللی صفت قند در گردهم ایی خود ارزش غذایی چغندر قند را به عنوان شاخص ترین موضوع انتخاب نمود . فرهارت والدفیلد ( 1962) از خلاصه مذارکرات سه نتیجة مهم زیر را اعلام کردند ( رباتیم با کسب مجوز از واولدفیلد و مؤسسه انتشاراتی علمی الس ویر آمستردام ) :
1- مهمترین فاکتورهایی که مبین کیفیت تکنولوژی چغندر قند می باشد و روی میزان شکر سفید قابل استحصالو قند در ملاس اثر می گذارندمورد بررسی و مطالعه بیشتر قرار گیرند .
2- با استفاده از اطلاعات کنونی می توان با مخلوط کردن دقیق سدیمو پتاسیمرابطه بین خاکستر و ملاس تولیدی را تعیین کرد . به علت سهولت و سرعت عمل در اجرای این تجزیه ها می تواهن یک فاکتور را تعیین و در محایبه پرداخت بهای چچغندر در نظر گرفت .
3- تعدادی از شرکت کنندگانعقیده داشتند که نه خاکستر و نه سدیم به تنهایی برای پیش گویی دقیق میزان ملاس کافی نیست بلکهبرای تعیین دقیق میزان ملاس بایسستی میزان کل مواد غیر قندی ترکیبات از ته ( مخصوصاً اسیدهای آمینه ) و یا قلیایی را به حساب اورد .
از آن تاریخ بیش از سی یال می گذرد و امروزه ثابت شده که نتیجه گیری های آن زمان صحیح بوده است . به منظور ارزیابی سهم مواد غیر قندی در ضایعات بالقوه قنتدی در ملاس بایستی اثر اسیدهای امینه و همچنین سدیمو پتاسیم در محاسبات ملحوظ گردد .
اخیراً پولاخ (1989) گزارش داده است که در اتریش میزان اسیدهای آمینه در حد بسیار کمی کاهش یافته است که برای تعیین میزان ملاس بالقوه سدیم و پتاسیم کافی است. بنابراین ممکن است سومین نتیجه گیری فرهارت واولدفیلد در حقیقت به میزان اسیدهای آمینه بستگی پیدا می کند که در آن زمان به اندازه کافی پایین بوده اند . نهایتاً چنین نتیجه می گیریم که تمام محاسبات انجام شده در مورد پیش بینی میزان بالقوه شکر در ملاس قبل از 1991 در بهترین شرایط نیمه کیفی بوده است . در سال 1991 پولاخ و همکاران طرح جدیدی برای محاسبه شکر ملاس ارائه کردن که در یان طرح به فرمول همبستگی با تأکید بر اهمیت اسیدهای آمینه و در نتیجه به تأثیر سهم قند انورت نیاز است . البته باید خاطر نشان کرد که دقت فرمول آنها تا کنون به طور جامع مورد بررسی قرار نگرفته است . در سال 1960 از موارد بحث در گردهمایی کمیسیون بین المللی صفت قند تأثیرخواص فیزیکی چفندر اولوف ) و نقش بی رنگ کردن شربت در بهبود کریستالی زاسیون (1977) علاوه بر ترکیب شیمیایی روی اهمیت خواص فیزیکی و یا مکانیکی نسوج چقندر قند نیر تأکید داشت . با توجه به رنگ زدایی ( یا رقیق تررنگ شربتو شکر سفید ) شکر خالص بایستی از استاندارد خیلی دقیقی در رابطه با انعکاس سفیدی و رنگ محلول پیروی کند ( ماوخ و فرهودی 80-1979 ) . ترکیبات چغندر قند گرایش زیادی به رنگ دارند مثل قند انورت شکر با کارایی فرایند مقابله می کنند .
اولاً به علت رنگ نبایستی ناخالص ها در محلول باشند . ثانیاً مواد رنگین مطمئناً همگی ملاس زا می باشند( آنها ساکاروز را در محلولنگه می دارند بطوریکه در نهایت در ملاس باقی می ماند پری 1962) مؤسسه بین المللی تحقیقات چقندر قند در رابطه با ارزش تکنولوژیکی چغندر قند نقش مهمی را ایفا کرده است ( دو ویلر 1982 ) . مؤسسه مذکور در سال1971 گروه مطالعاتی کیفیت وسیلورا تشکیل داد و امکاناتی برای تبادل نظر در سطح بین المللی بین متخصصین کلیه شاخص های علوم فراهم نمود . در جلسه مقدماتی موضوع ازت و چغندر قند(1983 ‌) با عنوان اثر ترکیبات ازتی روی فرایند صفتی چغندر قند مورد بحث و بررسی قرار گرفت .

5-2 تصور کلی از کیفیت خوب چغندر قند
کیفیت چغندر قند تنها یک صفت نیست که بتوا با استفاده از ارزشهای عددی به شکل کیفی ارائه نمود بلکه به صورت ترکیبی از تمام حالات فیزیکی و شیمیایی ریشه چغندر قند که روی فرایند تولید و یا محصول شکر و یا محصولات جنسی اثر می گذارد می باشد . حالت مطلوب آن است که چغندر درصد قند بالایی داشته باشد اما درصد قند به طور کامل میزان یا مقیاس کیفیت چغندر قند نمی باشد . بنابراین با توجه به اینکه شکر قابل استحصالبه مواد غیر قندی مهم بستگی دارد باید میزان ناخالصی ها را نیز در نظر گفت .
( در بندهای 1 تا 3 فرهارت واولدفیلد 1962 ذکر گردیده است ) .
به منظور تعیین میزان شکر سفید قابل استعمال در آزمایشگاههای چغندر قند ( عیار سنج ) بر مبنای سدیمو پتاسیم و از تمامی امینه فرمولهای متعددی به کار گرفته شده است ( استهمن و همکاری 1984 ) .این فرمولها که بعضی از آنها بعداً مورد بررسی قرار خواهد گرفت فقط به عنوان شاخص شکر قابل استحصال می توانند مورد استفاده قرار گیرند : برای تشخیص بهتر توان شکر قابل استحصال ( کیفیت شیمیایی واقعی چغندر قند ) لازم است که فرایند تولید در کارخانه و اندازه گیری درجه خلوص شربت و همچنین میزان مواد قندی ویژه هم زمان تعیین و مورد استفاده قرار گیرد .
نسبت قند به درصد مواد جامد را درجه خلوص می نامند . در مثال زیر همواره ضریب ملاس زایی مواد غیر قندی برایر 5/1 است ( یعنی 5/1 قسمت شکر توسط یک قسمت مواد غیر قندی در ملاس نگهداری می شود ) . کاهش درجه خلوص شربت غلیظ از 94% به 92% با درجه خلوص ملاس 60% باعث می شودکه ضایعات قندی ملاس از 6/9% به 13% افزایش یابد :
100 کیلو گرم ماده خشک شربت غلیظ 100 کیلوگرم ماده خشک شربت غلیظ
با درجه خلوص 94% برابر است با 92 کیلوگرم شکر
برابر با 94 کیلوگرم شکر +8 کیلوگرم غیر قندی
+6 کیلو گرم غیر قندی 8 کسلو گرم غیر قندر در ملاس با درجه خلوص
6 کیلوگرم غیر قندی در ملاس با درجه خلوص 60% برابر است با 12 کیلوگرم شکر
60% برابر با 9 کیلوگرم شکر

قلیائی مؤثر که مبین قلیایی باقیمانده در شربت بعد از تصفیه می باشد برای ظرفیت تامپونی شربت جذب اکسیددو کربنو همچنین جذب کلسیم در کربونا تا سیون دوم بسیاری مهم است . به طور قطع شربتاز مرحله شربترقیق به بعد نبایستی کمتر از 7 باشد در غیر این صورن انورسیوناسیدی رخ خواهد داد و ساکاروز تبدیل به قند انورت ( گلوکز + فروکتوز ) می شود . ارزسون واسمه (1963) قلیایی مؤثری را با توجه به پارامترهای ناخالص با استفاده از فزمول زیر تعیین کرده اند :
8/6- 58/0 : قلیایی مؤثر
طبق تحقیقاتی آنها قلیایی مؤثر در دانمارک در وارتیه های مختلف بسیار گسترده و رقمی بین 3/0 تا 7/13 داشته است .
تکنولوژیستهای قند سازی به این مسئله اقرار دارند که اگر قند انورت در فرآیند تولید در نهایت تبدیل به 3 میلی اکی والنست اسید درصد گرم شکر بشود قلیایی نهایی 7/13 مطلوب است ولی اگر قلیایی 3/0 باشد کافی نیست و در نتیجه نمک های آهکی افزایش یافته و شربت بعد از کربوناتاسیون حداقل بوفری یا تامپونی را خواهد داشت .
قند انورت به عنوان یکی از پارامترهای کیفیت معرفی می گردید . الیکار و.و همکاران ( 1980)سهمقند انورت را در فرمولشان برای تعیین قند قابل استحصال در چغندرهای ترکیه مورد استفاده قرار داده اند . از طرف دیگر ( دو دیلر 1988 ) سهم گلوکوز را در فرمول جدیدش برای تعیین قند ملاس در وارتیه های چغندرهای فرانسوی منظور نموده است . علاوه بر این پولاخ برای تعییم قند ملاس در چغندرهایی که مبتلا به مرض ریزومانیا بودند فرمولی تهیه نموده و خاطر نشان کرد سهم قند انورت مربوط به این چنبن چغندرها بوده و احتمالاً ممکن است تمام چغندرها را نیز شامل شود. معهذا در فرایند تولید میزان قند انورت در چغندرهای سالم بین 3/0 تا 6/0 گرم درصد گرم شکر می باشد . در صورتیکه این مقدار از 1 گرم درصد گرم شکر تجاوز نماید در آن صورت چغندها فاسد شده اند .
طوقه خاک و گل و خاشاک که چغندر را همراهی می کنند برای فرایند تولید زیان آور می باشند . کیفیت فیزیکی و ظاهر ی چغندر مارک چغندر ( موادی هستند که در آب غیر محلول می باشند و پس از عصاره گیری شکر باقی می مانند ) و بعضی از مواد غیر قندی ( دکستران لوان رافینوز و بتائین ) و مهمترین ناخالصیها ( سدیم پتاسیم ازت مضره وقند انورت ) که بیش از سی سال است که کمتر از درصد قند چغندر مورد بحث بررسی قرار گرفته اند و با توجه به کیفیت و مواد محیطی لازم استاطلاعات بلیشتری درباره پارامترهاتی تعییم کیفیت در آینده بدست آید . اهمیت آنزیمهای چغندر ( انورتاز ، آنزیم پکتولی تیک و پولی فنل اکسید از ) و کمپلکس های شیمیایی تولید رنگ هم می بایستمورد رسیدگی قرار گیرند .

6-2 تشخیص رسیدگی چغندر قند
چغندر قند جز آن دسته از محصولات کشاورزی است که کیفیتش رقیقاً قابل اندازه گیری می باشد . تعیین بهترین زمان برداشت چغندر در استحصال شکر سفیدفراوانی داشته و هزینه های تولید را در کارخانه کاهش می دهد . بطور کلی رسیدگی کامل در چغندر وجود نداشت بلکه همیشه در چغندر رسیدگی تکنولوژی مد نظر می باشد .
زمان رسیدن چغندر تابع عوامل زیادی است که مهمترین آنها نوع بذر ، طول زمان برداشت ، درجه حرارت و میزان مصرف کودهای شیمیایی مخصوصاً ازته عملیات داشت می باشد . باستثنای خوزستان که کشت چغندر بصورت زمستانه صورت می گردد .بقیه نقاط کشورمان با توجه به تاریخ کاشت و عوامل موثر دیگر زمان رسیدگی صنعتی چغندر قند و افایش وزن ادامه خواهد داد . علائم ظاهری رسیدن چغندر قند با زرد شدن برگهای مسن کند شدن ریشه برگهای جوان داخل بوته و بطور کلی بطئی شدن رشد اندامهای هوایی نمایان می شد . رسیدگی چغندر در آزمایشگاهبا تعیین نسبت درصد ساکاروز به درجهمواد جامد محلول در آب بوجود در ریشه تشخیص داده می شود این فاکتور درجه خلوص شیره خام پاکاسیون نام دارد .
مصرفبیش از اندازه کودهای ازته باعتث تأخیرو مصرف کورهای منفره باعث تسریع در رسیدن چغندر می شود . چغندر قند دو دوره رشد دارد .این دو دوره چندان قابل تفکیک از یکدیگر نمی باشند . مرحله از شروع جوانه زدن تا حجم شدن ریشه و مرحلة دوم رشد ریشه و ذخیره سازی قند تا مرحله برداشت . در مرحله اول چغندر قند به هوای معتدل نیاز داشته تا رشد اندامهای هوایی اش تکمیل گردد . در این دوره شرایط آب و هوایی ثابت بوده و مواد غذایی به مقدار کافی در اختیار بوته قرار گرفته است .

بهمین دلیل رشد اندامهای هوایی سریع بوده و در نتیجه قسمت اعظم قند تولید شده در برگشهایی که رشدشان تکمیل شده است صرف رشد و نحو برگهای جدید می گردد . در این حالن چنانچه قندی اضافه بر نیاز از رشد اندامهای هوایی باشد دو ریشه ذخیره می گردد .در مرحله دوم چغندر قند به روزهای نسبتاً گرم و آفتابی و شبهای خنک نیاز داشته تا فرصت کافی برای ذخیره سازی قند پیدا نماید . چنانچه اختلاف درجه حرارت شب و روز کم باشد بعلت شدت تنفس در شبهای گرم و نیاز به صرف انرژی اضافی قسمت اعظم قند تولید شده در روز مصرف شده و در نتیجهذخیره سازی قند کاهش می یابد . عمل قند سازی چغندر ده برابر تنفس است .کوتاه کردن هر کدام از این دوره ها بعلت تداخل مراحلفوق باعث کاهش وزن ریشه و ذخیره سازی مقدار قند می گردد . افزایش وزن اندامهای هوایی در اواسط فصل ، آهنگ ملایمتری پیدا کرده و به مرور که به اواخر میرسدبه حد ثابتی رسیده و این پدیده تا مدتی ثابت می ماند. در این حالت وزن ریشه افزایش داشته و میزان قند ذخیره شده بالاخواهد رفت . غده چغندر قند مخزنی جهت ذخیره اضافه بر نیاز گیاه عمل می نماید . عمل ذخیره از شروع تشکیلغده صورت می گیرد . افزایش وزن ریشه و ثابت ماندن وزن ادامهای هوایی در اثر خنک شدنهوا و کاهش میزان ازت موجود در خاک توأماً انجام گرفته و رسیدن تکنولوژی چغندر در تسریع می نماید . زمان برداشت تا هنگامیکه ازت موجود در چغندر به حداقل برسد باید به تأخیر بیفتد .
هر چه تراکمگیاهی زیادتر باشد درصد ازتسرانهموجود در ریشه ها به این علت که عزت قابل دسترس سریعتر تمام می شد کمتر خواهد بود . پایین بودن درجه حرارت و افزایش کودهای ازته به تنهایی و یا توأماً رسیدگی چغندر را به تأخیرخواهد انداخت. میزان ساعات آفتابی و تفاوت زیاد چغندر دارند . همزمان با افزایش وزن ریشه و ذخیره سازی قند مقدار ازت ، سدیم و پتاسیم موجود در ریشه تا زمان رسیدن چغندر رو به کاهش می گمارد .
7-2 برداشت چغندر قند
از آنجا که چغندر گیاه دو سالهایست مادام شرایط آب و هوایی اجازه بدهد در سال اول به رشد و قند سازی ادامه خواهد داد . ولی برنامه تحویل چغندر توسط کارخانجات قند که با توجه به شرایط آب و هوایی وضعیت راههای ارتباطی و امکانات کارخانه تدوین می گردد باعث خواهد شد تا چغندر کاران بخاطر حفظ منافعشان نسبت به برداشت محصولشان اقدام نمایند . چنانچه رطوبت موجود در خاک قبل شروع برداشت بقدری کم باشد که خارج کردن ریشه ها با اشکال مواجه گردد چند روز قبل از برداشت اقدام به آبیاری مزرعه می نمایند . فاصله بین آخرین آبیاری با توجه به جنس خاک و درجهحرارت محیط متغیر می باشد . در زراعتهای سنتی برداشت بالاجبار با بیلهای مخصوص و نیروی کارکر انجام می گیرد . در نتیجه هزینة زیادر در بر خواهد داشت .از طرفی به علت سردد شدن هوا و کوتاه شدن طول روز در برداشتهای اواخر پاییز بازدهی نیروی انسانی کاهش یافته و هزینة برداشت را افزایش خواهد داد . در شرایط عادی یک نفر کارگر با نیروی متوسط در 8 ساعت کار بین600 تا 800 متر مربع چغندر از زمین خارج خواهد کرد . در زراعتهای ردیفی این کار را با چغندر کن های یک یا دو ردیف انجام می دهند . ( لیفتر )
یک دستگاه چغندر کن دو ردیفه در طول 8 ساعت کار در سطح توسط قار خواهد بود حدود 5/3 هکتار ریشه را از زمین خارج کند . تنظیم فاصله تیغه های چغندر کن مهم بوده و چنانچه این کار به درستی انجام نشود ، الب ریشه ها در حین برداشت صدمه خواهد دید . در اراضی سنگین به سهولت در انجام برداشت در مواقعی که قدرت تراکتورهای ردیفکار کم باشد توصیه می شود به صورت تک خط انجام شود . در مزارعیکه رشد اندامهای هوایی چغندر زیاد است به منظور جلوگیری از تراکم و جمع شدن ریشه در فاصله بین تیغه و چرخهای عقب تراکتور و خط برداشت شده را یک در میان انتخاب کرده و تیغه ها را به این منظور تنظیم می نماید . در مواقعیکه چغندر کن در دسترس نباشد بالاجبار می توان از گاو آهنهای تراکتوری جهت کندن چغندر استفاده کرد . در این صورت می باید خاک برگردان خیش ها را حذف و سعی کرد تا دقیقاً چرخهای تراکتور بین خطوط چغندر حرکت نماید . ( در فاصله خطوط در این موقع می باید 60 سانتی متر باشد ) در زراعتهای ردیفی می توان از کمباینهای برداشت چغندر که انواع و اقسام آنها سالهاست در نقاط مختلف کشور خصوصاً خوزستانو خرایان مورد استفاده قرار گرفته بهره گرفت . کمباین های برداشت چغندر بسته به نوع شان عملیات سر زدن خارج کردن ریشه ها از داخل خاک ، ردیف کردن ریشه ها ، جمع کردن و بارگیری را توأماً یا جداگانه انجام می دهند .بدلیل افزایش دستمزد کارگران کشاورزی و محدودیت زمان در واحدهای بزرگ اجباراً می باید ماشینی انجام بگیرد . یک کارگر 8 ساعت کار با وسائل دستی بطور متوسط قادر خواهد بود یک تن چغندر را زا زممین کنده سرزنی و بارگیری نماید . در حالیکه بعضی از انواع کمباین ها قادر خواهد بوددر همین مدت 8 هکتار را برداشت نماید . استفاده از کمباین های برداشت چغندر نیاز به اراضی کاملاً مسطح و کشتدقیق و تنظیم داشته در غیر این صورت ضایعات در زمان برداشت افزایش خواهد یافت . در هر صورت برداشت با کمباینباعث خواهد شد تاریشه ها اغلب صدمهدیده و قسمتی از دمبرگ و طوقه همراه ریشه ها به کارخانه جمل گردد . چغندرهایی که با کمباین برداشت شده اند بدلایل ذکر شدهخاصیتسیلوپذیری کمتری دارند یکی دیگر از مشکلات استفاده از کمباین های برداشت چغندر تأمین لوازم یدکی پر مصرف آنها بوده که امکان استفاده اط آنها را برای زارعین مشکلمی نماید .
ضرورت گادرو بودنمزرعهدر زمان برداشت و تنظیم زمان آخرینآبیاری مزرعه قبل از برداشت اهمیت داشته چه در غیر اینصورت علاوه بر تلفات بیش از حد . جا ماندن قسمتاعظم ریشه ها باعث وارد آمدن خسارات به ادوات برداشت خواهد شد .
از آنجا کهع عمدتاً از کمباین های مجزا در امر برداشت چغندر استفاده می شود تنظیم سرزنی و چغندر کنی با بارگیری محل محصول از اهمیت فراوانی برخوردار است . چنانچه فاصله سرزدن وکندن چغندر طولانی شود فرصت رشد مجدد به برگها داده شده تعدادی از ذخیره چغندر تلف می گردد. به منظور جلوگیری از تلفات ریشه در همین برگ زنی خصوصاً در مزارعیکهقسمت اعظم طوقه بالاتر از سطح خاک قرار گرفته اند توصیه می شود عمل برگ زنی در دو مرحله انجام می شود . در مرحله اول اندامهای چغندر تا 5 الی 100 سانتی متر و دمبرگ قطع و در مرحله دوم با استفاده از لاستیک های پاک کننده سوزن باقیمانده اندام هوایی قطع و فرصت استفاده از طوقه زن فراهم گردد .

8-2 حذف برگ و طوقه
طوقه چغندر عبارتست از حد فصل بین برگ و ریشه . طوقه از نظر مواد ناخالص بیشترین و از نظر قند کمتذینمقدار را در ریشه دارد . مقدار طوقه بسته به نو و عمق خاک زراعتی بین 15-10 درصد حجم کل ریشه را تشکیل می دهد .طوقه از نظرتنفس بعد از برداشت فعال ترین سمت ریشه محسوب می شود . حذف برگو دمبرگ و قسمتی از طوقه در چغندر امری اجباری بوده و وجود آنها همراه با ریشه در مسیر عامل فساد و در کاخانه باعث افزایش ضایعات می گردد . عمل حذف برگ و طوقه را در چغندر سرزنی می گویند . در عمل سرزنی منظور حذف تمام طوقه چقندر نبوده چه طوقه مقداری قند دارد که قطع آن باعث کاهش عملکرد و حذف مقداری قند خواهد شد . حذف برگو قسمتی از طوقه در برداشت با استفاده از چغندر کن های ایرانی توس کارگر و در برداشت با کمباین توسط سرزن و طوقه زنانجام می گیرد . حذفبیش از حدطوقه در چغندر باعث ایجاد سطح بیشتر با محیط خارج گردیده و تنفس تشدید شده و ضایعات قندی و وزنی افزایش می یابد . چون همراهبودن برگ بعد از برداشتباعث کاهش سریعتر قند و وزن ریشه شده توصیه می گردد به محض خارج شدن ریشه از داخل خاک ، برگها از محل طوقه مقطع گردد .هنگام حذف برگ می باید سعی شود سطح زخمی ریشه کمتر باشد تا شرایط نفوذ قارچها ، باکتریها ، مخمرها به حداقل برسد . استفاده از کارد یا چاقوی ضخیم باعث انهدام بافتهای سطحی و عمقی محل بریدگی شده و محیط مناسبی برای ریشه قارچ ها فراهم می شود . در صورتیکه به وسیله قطع طوقه تینر باشد فقط سلولهای سطحی صدمه دیده و سرعت توسط ریشه ترسیم می شوند . جوانه های سبز خوابیده که در موقع سوزنی کاملاً قطع نشده اند .
در صورتیکه مدت زیادی در سیو نگهداری می شوند مجدداً سبزشده و باعث افزایش قند انورت می گردد .

9-2 پلاسیدگی چغندر بعد از بردشت
قطع آبیاری ، خشکی هوا و بالا بودن درجه حرارت قبل از برداشت باعث می شود تا ریشه چغندر حالت شادابی و شکنندگی خود را از دستداده و پلاسیده گردد . به علت پلاسیدگی ، سلولهای سطحی چغندر رطوبت خود را تا 50 درصد از دست داده و مقاومتشان در مقابل عوامل نا مساعد کاهش می یابد . چنانچه مقدار آب از دست رفته به پانزده درصد متوسط آب در ریشه برسد بهره برداری از آن با مشکل مواجه شده و ضایعات قندی در کارخانه افزایش خواهد یافت . چونسرعت از دست دادن آب در چغندر برداشت شده بیشتر از تلفات ساکاروز است ظاهراً چنین بنظر می رسد که چغندر در اثر پلاسیده شدن مقدار قندش افزایش یافته است .
در سیلو تهویهتوده های چغندر پلاسیده شده به دلسل در هم شدن ریشه ها مشکل شده و همین امر باعث بالا رفتن درجه حرارت و در نتیجه افزایش ضایعات زونی و ساکاروز می گردد .
بطور خلاصه پلاسیده شدن چغندر قند قبل از سیلوکردن فساد را تشدید نموده و ازت آمونیاکی را افزایش می دهد . تهیه خلال مناسبو استخراج قند از خلال بدست آمده از چغندرهای پوسیده مشکل بوده به عبارت دیگر پوسیدگی چغندر ضریب دفوزیون ساکاروز را ددر بافتها کاهش می دهد .
مقاومت چغندر در مقابل برشی در اثر سیلو کردن کم می شود .توصیه می شود به محض فراهم شدن شرایط گادرو در مزرعه اقدام به برداشت شده و بلافاصله پس از خروج ریشه ها از خاک ، فسمتهای هوایی آن قطع و در کوتاهترین مدت جهت تحویل به کارخانهحمل می گردد . چنانچه برداشت همزمان با تحویل چغندر در کارخانه نباشد می باید بلافاصله پس از حذف برگ ، ریشه ها جمع آوری و کپه گردیده و با ایجاد پوشش نازکی از کلش و باقیمانده های گیاهی از تابش مستقیم آفتاب به توده چغندر جلوگیری شود .

سلوکردن چغندر
در صورتیکه برداشت چغندر مصادف با تحویل آن به کارخانه نباشد می بایدریشه ها رخارج از رعد ذخیره گردد . فن ذخیره کردن چغندر را برای مدت زمان عین سیلو کردن گوسند . سیلو کردنباید طوری باشد که خواص فیزیکی ، شیمیایی و مکانیکی چغندر بدون تغییر بماند . ریشه چغندر پس از برداشت زنده بوده و بطور طبیعی تنفس می نماید . این تنفس در قسمت طوقه بیشتز از سایر قسمتها می باشد . عمل تنفس در ریشه چغندر با از دست دان قند و وزن توأم است و ضایعات قندی و وزنی چغندر در سیلوهای کنار مزارعو در داخل کارخانه جات قند اجتناب ناپذیر بوده و از این راه همه ساله زیان هنگفتی به چغندرکاران ، کارخانه قند و نهایتاً به اقتصاد کشور وارد می شود . تنظیم برنامه کنون ، حمل و تحویل چغندر و رعایت نکات فین در امر برداشت و ذخیره سازی چغندر براحتی می تواند تلفات فوق را به میزان قابل ملاحظه ای کاهش داده و حداقل به نصف میزانفعلی برساند . این تلفات بطور متوسط در سطح کشور معادل 30 هزار تن شکر در هر بهره برداری می باشد .

10-2 عوامل مؤثر در افزایش ضایعات ساکاروزی و وزنی چغندر در سیلو
عوامل متعددی ضایعات قندی و وزنی چغندر را در سیلوافزایش داه که مهمترین آنها بشرح زیر می باشد :
1- مدت سیلو کردن ، مهمترینو مؤثرترین عامل ضایعات قندی و وزنی ، ، توقف چغندر در سیلو است . شدت تنفس و مصرفقندچغندرهای برداشت شده در روزهای اولیه زیاد و به آرامی کم می شود . این تنفس شدید رد روزهای اولیه برداشت به علتشوک وارد به چغندر در حال رشد بوده کهحذف برگ و صدمات مکانیکی و حذف ریشه ها از مهمترین عامل آن هستند. شدت این تنفس 4-2 روز پس از برداشت حداکثر بوده و بعد از یک هفته این تنفس کاهش یافته و به حدود 3/1 مقدار تنفس در روزهای اولیه می رسد . بر اساس آزمایشاتی که انجام شده حدود 80 درصد منبع عمده ضایعات ساکاروز تنفس چغندر بوده و 20 درصد باقیمانده تبدیل بیوشیمیایی ساکاروز بعد از برداشت است . تنفس و سیلو چنانچه با فعالیت میکروبی توأم باشد افزایش می یابد . نفوذ قارچها ، باکتریها و مخمرها از راه خراش های ایجاد شده در ریشه صورت می گیرد . اینموجودات همراه خاک مزرعه به سیلو چنانچه با فعالت میکروبی توأم باشد افزایش می یابد . نفوذ قارچها ، باکتریها و مخمرها از راه خراش های ایجادشده در ریشه صورت می گیرد . این موجودت همراه خاک مزرعه به سیلو رفته و به چغندرهای زخمی حمله می کنند . در اثر فعالیت موجودات همراه خاک مزرعه به سیلو رفته و به چغندرهای زخمی حمله می کنند . در اثر فعالیت آنها قند به گاز کربنیک و آب تبدیل می شود . رطوبت اشباعو درجه حرارت حدود 25 درجهبهترین شرایط برای رشد قارچ ها می باشد . شدت تنفس از روی مقدار حرارت تولید شده و یا مقدار گاز کربنیک متصاعده اندازه گیری می شود .
2- درجه حرارت ، طبیعی است که هر چه درجه حرارت محیط بالا باشد ضایعات قندی و وزنی چغندر افزایش خواهد یافت . اگر درجه حرارت در سیلو ثابت و پایین باشد ضایعات قندی ( ساکاروزی ) به حداقل می رسد . تنفس در حرارتهای 30-20 درجه زیاد می باشد . طبق آزمایشاتی که انجام گرفته ضایعات قندی در حرارت 30 درجه حدود 6 برابر ضایعات قندی در 5/3 درجه سانتی گراد است . ( ( تقریباً برای هر 10 درجه افزایش حرارت ضایعات قندی دوبرابر می شود . ) نوسانات حرارت کمتر از 4 درجه بالای صفر تا مرز تأثیر فراوانی بر شدتتنفس ندارد . بهترین درجه حرارت نگهداری چغندر در سیلو 5-2 درجه سانتی گراد است .تنفس چغندرهای نارسی شدیدتر از چغندرهای رسیده می باشد .در حرارت های زیر صفر درجه سانتی گراد ساکاروز به قند انورت تبدیل می گردد . ضایعات ساکاروزی و سیلو در صورتیکه دما ثابت بماند به کمترین حد خود رسیده و در 18 درجه سانتی گراد در زیر صفر متوقف می شود . طبق محاسبات ضایعات وزنی چغندر قند با بالا رفتن درجه حرارت در سیلو و زمان نگهداری چغندر افزایش می یابد . شدت این افزایش در روزهای اولیه بیشتر بوده و به مرور کاهش یافته و یکنواخت می گردد . بالا رفتن درجه حرارت در سیلو پدیده های وابسته ای ایجاد کرده که تنفس را تشدید و تلفات را افزایش می دهد .
3- آسیب دیدگی و زخمی شدن چغندر در حین برداشت
ریشه های چغندر در حین خارج کردن از داخل خاک ، حذف برگ و طوقه، جمع آوری ، بارگیری ،‌حمل و نقل و تخلیه ، صددمات مکانیکی دیده و قسمتهایی از آن دچار بریدگی ، کوفتگی و ضرب دیدگی می گردد . چون ریشه چغندر سعی می کند محل های صدمه دیده را الیامبخشد ناچار به انرژی نساز داشته و در نتیجه تلفات قندی و وزنی ایجاد می شود . بر اساس تحقیقات انجام گرفته ضایعات ساکاروزی چغندر در اثر بارگیری مکانیکی 40 درصد و در اثر سقوط از ارتفاع 2 متری روی سطح بتونی تا دو برابر افزایش می یابد .
4- کمبودمواد غذایی ، کمبودعناصر مورد نیاز ریشه و ابتلا به بیماریهای مختلف باعث افزایش ضایعات ساکاروزی میگردد .
کمبود بود و کمبود پتاسیم روند تنفس را در چغندر سیلو تشدید کرده و در نتیجه ضایعات قندی و وزنی افزایش می یابد .
5- اندازه ریشه : ضایعات قندی در چغندرهای کوچک بیشتر از چغندرهای درشت است علت آن زیاد بودن سطح تماس خارجی ریشه نسبت به وزن آن می باشد .
6- نارسی بودن چقندر و پلاسیده بودن : این عواملباعث افزایش ضایعات قندی ( ساکاروزی ) و وزنی در چغندرهای سیلو شده می گردند . چغندرهای نارسی ازت مضر زیادتری داشته و در نتیجه پایین تر و ساکاروز کمتری دارند . ضایعات ساکاروزی در چغندرهای شسته شده بوسیله آب بیشتر از چغندرهایی است که بدون استفاده از آب ، خاک و خاشاک همراه آن جدا شده است . وجود باقیمانده های قسمت هوایی چغند و علفهای هرز موجود در مزرعه که همراه ریشه شده اند در سیلو فساد بوده و باید سعی شود حتی الامکان چغندر در زمان سیلو کردنعاری از مواد خارجی باشد .طبق بررسی های انجام شدهتا کنون نوع چغندری که در سیلو ضایعات ساکاروزی کمتری داشته باشد پیدا نشده و اعتقاد بر این است که نوع چغندر تأثیری بر شدت تنفس در سیلو ندارد .اسن امر ناشی از تأثیر عوامل متعددی است که بر شدت تنفس چغندر در سیلو دخالت داشته و کنترل و تفکیک هر کدامبه تنهایی در شرایط سیلو و اثر فردی و متقابلشان بر یکدیگر امر بسیار مشکلی می باشد . اخیراً در آمریکابرای پیدا کردن ارقامی که خاصیت سیلو پذیری بیشتری دارند تحقیق می شود .

11-2 نحوه سیلو کردن چغندر قند
قبل از اقدام به سیلوکردن چغندر ابتدا باید قطعه ای از مزرعه یا حاشیه آن که قابل استفاده نباشد برای محل سیلو انتخاب گردد . حتی المقدور سعی شود تا محل سیلو مرتفع تر از سایر نقاط باشد .مرز آب مزرعه و مزارع مجاور و آب باران به داخل سیلو نفوذ ننماید حتی الامکانسعی شود محل سیلو در کنار جاده کامیون رو یا تراکتور قرار داشته باشد خاک سیلو باید قبلاً صاف شده و تا حد امکان تراکم گردد چغندرهای برداشت شده باید بلافاصله پس از حذف قسمت های هوایی به محل سیلو منتقل شود. در حین برداشت حذف برگ جمع آوری بارگیری انتقال و تخلیه باید سعی گرددد تا حداقل خراش بریدگی و کوبیدگی در رشیه ایجاد گردد . باید سعی شود ارتفاع سیلو از 5/1 متر تجاوز ننموده تا فشار ناشی از طبقات بالا به لایه های زیرین کمتر وارد شده و عمل تهویه در سیلو امکانپذیر باشد .
ارض سیلو نیز باید حدود5/1 متر انتخاب شود تا امکان تهویه از جوانب فراهم گردد . طول سیلو تابع مقدار چغندر می باشد . چنانچه از نظر محدودیتی باشد باید سعی گردد تا سیلو ها با رعایت 4-3 متر فاصله در کنار هم ایجاد شود . با ایجاد کانالی در اطراف سیلو می باید امکان ورود آبهای سطحی به داخل تودة چغندر به حداقل ممکن برسد . قرار دادن حلقه های لاستیک فرسوده به طور عمودی در کنار هم عمود بر طول سیلو در داخل تودة چغندر ، امکان تسریع تهویه را فراهم کرده و ضایعات وزنی و قند را به نحو مؤثری کاهش می دهد . قرار دادن حرارت سنج در داخل لوله پولیکاو درون تودة چغندر سیلو نشده میزان حرارت موجود در سیلو را به راحتی نشان می دهد نصب هر دستگاه برای حدود 200 تن چغندر سیلو شده کافی خواهد بود . پاشیدن شیر آهک با 10 درجة بومه ( 100 گرم در یک لیتر آب ) روی تودة چغندر به منظور انعکاس تابش خورشید و جلوگیری از فعالیت موجودات ذره بینی در افزایش زمان نگهداری چغندر در سیلو تأثیر خواهد گذاشت . خلاصه نکاتی که در سیلوکردن چغندر قند باید رعایت گردد :
1- از سیلو کردن چغندر در هوای گرم احتراز گردد .
2- حتی الامکان سعی شود زمان نگهداری چغندر در سیلو به حداقل برسد .
3- از سیلو کردن چغندرهای نا رسی خودداری گردد .
4- محل سیلو کردن کنار جاده های کامیون رو یا تراکتور رو انتخاب گردد
5- محل سیلو بلند تر از اطراف بوده تا آب و آب باران به داخل سیلو نفوذ ننماید
6- چغندر های مورد نظر برای سیلو کردن سالم بوده و فاقد گل و خاک و باقیماندة برگ و علفهای هرز مزرعه باشد .
7- از سیلو کردن چغندر های مریضی و غده هایی که زخم زیادی برداشته خود داری و در صورتیکه اینگونه ریشه زیاد بوده جداگانه سیلو گردد .
8- محل سیلو در معرض وزش مستقیم بادهای سرد نباشد
9- درجه ححرارت داخل سیلو مرتباً کنترل گردد
10- از پلاسیده شدن چغندرها بعد از برداشت و قبل از سیلو کردن جداً خودداری می شود .
11- ارتفاع و عرض سیلو از 5/1 متر تجاوزی ننماید
12- با توجه به اینکه درجه حرارت مماس زیر صفر باعث پاره شدن جدا سلول های سطحی ریشه چغندر می گردد . سطح خارجی سیلو را قبل از یخ بندان با استفاده از باقیماندة گیاهی از تابش مستقیم آفتاب حفظ کرده و در فصل یخبندان با پوشش نازک خاک از سرما محفوظ گردد .
13- از سیلو کردن چغندرهای یخ زده باید خودداری گردد
14- چغندرهای برداشت شده با توجه به فرم ظاهری و سطح زخمی شده در قسمتهای مختلف سیلو به صورت شخصی نگهداری شود .
15- چنانچه جهت سهولت در امر تهویه از حلقه های لاستیک فرسوده استفاده شده باشد ابتدا و انتهای کانال ایجاد شده را شبها که هوا سردتر است جهت ورود جریان هوای سرد باز گذاشته و در ساعات گرم روز کانالها مسدود گردد .

12-2 خواص فیزیکی و ترکیب شیمیایی چغندر قند .
خواص فیزیکی : وزن یک متر مکعب چغندر شسته شدهبین 570 تا 650 کیلو گرم می باشد . این نوسان برای همین مقدار چغندر شسته نشده 700 تا 820 کیلو گرم است . سطح مخصوص یا نصب وزن چغندر به سطح آن برای ریشه چغندری با وزن 250 گرم تغریباً یک سانتی متر مربع در هر گرم یا به عبارتی یک سانتی متر مربع انیک گرم وزن دارد نقطة انجماد چغندر بین 4/2-1/4 – نوسان دارد . چغندرهای پلاسیده نقطة انجماد پایین ترین دارند .
ترکیب شیمیایی : مواد تشکیل دهندة ریشة چغندر در مقایسه با کیفیت و کمیت متوسط آن به دلیل عوامل مؤثر در تولید مانند نوع خاک شرایط رشد ، نوع بذر ، آب و هوا و عوامل دیگری تغییرات زیادی داشته ولی می توان تقسیم بندی زیر را در مورد ترکیب آن در نظر گرفت . چغندر قند از آب و مواد خشک تشکیل شده است . مقدار آب حدود 75 درصد و مقدار مادة خشک آن حدود 25 درصد است در سالهایی که تابستان خشک داشته باشید درصد مادة خشک افزایش یافته و مقدار آب موجود در آن کمتر می گردد هر چه درصد مادة خشک افزایش یابد به مقدار قند آن نیز اضافه گردیده ولی استخراج آن ر کارخانه با اشکال مواجع شده و ضایعات ساکاروزی بالا می رود . مواد معدنی چغندر قند حدود 65 درصد بوده که شامل اکسیدهای سدیم ، پتاسیم کلسیم و انیدریدها و غیره است . مارک چغندر قند در واقع جدار سلولهای چغندر است که شامل 25 درصد وزن سلولز 250 درصد وزن همی سلولز و 50 درصد وزن مواد پکتیک می باشد مقدار بسیار کمی پروتئینهای غیر قابل حل در مواد چربی و معدنی همراه مارک چغندر می باشد .
قند : وقتی صحبت از قند می شود در چغندر قند منحصراً ساتکاروز به فرمول شیمیایی بوده که در ریشة چغندر ذخیره شده و محصول اصلی کارخانه جات قند است . این ماده در شیرة واکوئلهای چغندر قرار داشته و تا زمانیکه سلول زنده است از این محیط خارج نمی شود بطوریکه از فرمولش مشخص است یک دی ساکاروز بوده و ترکیبی است از ترکیبی از فروکتوز
(ساکاروز)

ساکاروز تنها کریستالی است که در شیمی بدون آب تبلور وجود دارد . ساکاروز ترکیبی است از کربن اکسیژن و هیدروژن که در برگهای چغندر تحت تأثیر تابش نور خوریشدو به کمک ماده سبز موجود در برگ بوجود می آید . ساکاروز تحت تأثیر اسیدها و یا مخمر به آسانی به فروکتوز و گلوکوز تفکیک می گردد .حلالیت ساکاروز در آب با افزایش درجة حرارت بالا می رود . ساکاروز در آب محتوای مواد غیر قندی بهتر از آب خالص حل می شود .
وزن مخصوص ( دانسیته بلور خالص شکر 58/1 تا 60/1 می باشد . به عبارت دیگر یک بلور شکر که در یک دسی متر مکعب حجم داشته باشد 

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  79  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلودمقاله آفرینش انسان

اختصاصی از فی ژوو دانلودمقاله آفرینش انسان دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

به مناسبت آیات گذشته که قسمتهائى از آفرینش خداوند و نظام هستى را بیان مى کرد، در این آیات به شاهکار بزرگ خلقت یعنى آفرینش انسان پرداخته و طى آیات متعدد و پرمحتوائى بسیارى از جزئیات این آفرینش را بازگو مى کند که ما در اینجا نخست به تفسیر اجمالى آیات مى پردازیم ، سپس نکات مهم را مورد بحث جداگانه اى قرار مى دهیم .
نخست مى فرماید: ((ما انسان را از ((صلصال )) (خاک خشکیده اى که به هنگام برخورد با چیزى صدا مى کند) که از ((حماء مسنون )) (گل تیره رنگ و متغیر و بدبو) گرفته شده بود آفریدیم )) (و لقد خلقنا الانسان من صلصال من حماء مسنون ).
((و طایفه ((جان )) را پیش از آن از آتش گرم و سوزان آفریدیم )) (و الجان خلقناه من قبل من نار السموم ).
((سموم )) در لغت به معنى باد سوزانى است که گوئى در تمام روزنه هاى پوست بدن انسان نفوذ مى کند زیرا عرب به سوراخهاى بسیار ریز پوست بدن ، مسام ، مى گوید و سموم نیز به همین مناسبت بر چنین بادى اطلاق مى شود و ماده سم نیز از همان است چرا که در بدن نفوذ کرده و انسان را مى کشد یا بیمار مى سازد.
مجددا به آفرینش انسان باز مى گردد و گفتگوى خداوند را با فرشتگان که قبل از آفرینش انسان روى داد، چنین بیان مى کند:
((به خاطر بیاور هنگامى که پروردگارت به فرشتگان فرمود: من بشر را از خاک خشکیده اى که از گل تیره رنگ بد بو گرفته شده مى آفرینم )) (و اذ قال ربک للملائکة انى خالق بشرا من صلصال من حماء مسنون ).
((و هنگامى که خلقت آنرا به پایان و کمال رساندم و از روح خود (یک روح شریف و پاک و با عظمت ) در آن دمیدم همگى به خاطر آن سجده کنید)) (فاذا سویته و نفخت فیه من روحى فقعوا له ساجدین ).
آفرینش انسان پایان پذیرفت و آنچه شایسته جسم و جان انسان بود به او داده شد و همه چیز انجام یافت : ((در این هنگام همه فرشتگان بدون استثناء سجده کردند)) (فسجد الملائکة کلهم اجمعون ).
تنها کسى که اطاعت این فرمان را نکرد ((ابلیس )) بود، لذا اضافه میکند به ((جز ابلیس که خوددارى کرد از اینکه همراه سجده کنندهگان باشد)) (الا ابلیس ابى ان یکون مع الساجدین ).
اینجا بود که ابلیس مورد بازپرسى قرار گرفت و خدا به او گفت : اى ابلیس چرا تو با سجده کنندگان نیستى ؟)) (قال یا ابلیس مالک الا تکون مع الساجدین ).
ابلیس که غرق غرور و خودخواهى خویش بود آنچنان که عقل و هوش ‍ او را پوشانده بود گستاخانه در برابر پرسش پروردگار به پاسخ پرداخت و ((گفت : من هرگز براى بشرى که او را از خاک خشکیده اى که از گل بدبوئى گرفته شده است آفریده اى سجده نخواهم کرد)) (قال لم اکن لاسجد لبشر خلقته من صلصال من حما مسنون ).
آتش نورانى و فروزنده کجا، و خاک تیره و متعفن کجا؟ آیا موجود شریفى همچون من در برابر موجود پستترى باید خضوع و تواضع کند؟ ! این چه قانونى است ؟!.
او که از اسرار آفرینش بر اثر خودخواهى و غرور بى خبر مانده بود و برکات خاک را که منبع هر خیر و برکتى است بدست فراموشى سپرده بود و از آن مهمتر آن روح شریف و عظیم الهى را که در آدم وجود داشت نادیده مى گرفت ، ناگهان از اوج مقامى که داشت سقوط کرد، دیگر شایسته نبود که او در صف فرشتگان باشد، لذا بلافاصله ((خدا به او فرمود از آن (از بهشت یا از آسمانها و یا از صفوف فرشتگان ) بیرون رو که تو رجیم و رانده شده درگاه مائى )) (قال فاخرج منها فانک رجیم ).
و بدان که این غرورت مایه کفرت شد و این کفر براى همیشه تو را مطرود کرد، ((لعنت و دورى از رحمت خدا تا روز رستاخیز بر تو خواهد بود ))! (و ان علیک اللعنة الى یوم الدین ).
ابلیس که در این هنگام خود را رانده درگاه خدا دید، و احساس کرد که آفرینش انسان سبب بدبختى او شد، آتش کینه در دلش شعلهور گشت ، تا انتقام خویش را از فرزندان آدم بگیرد، هر چند مقصر اصلى خود او بود، نه آدم ، و نه فرمان خدا، ولى غرور و خود خواهى توام با لجاجتش ‍ اجازه نمى داد این واقعیت را درک کند.
لذا ((عرض کرد: پروردگارا اکنون که چنین است مرا تا روز رستاخیز مهلت ده !)) (قال رب فانظرنى الى یوم یبعثون ).
نه براى اینکه توبه کند، یا از کرده خود پشیمان باشد و در مقام جبران برآید، بلکه براى اینکه به لجاجت و عناد و دشمنى و خیره سرى ادامه دهد!
خداوند هم این خواسته او را پذیرفت و ((فرمود مسلما تو از مهلت یافتگانى )) (قال فانک من المنظرین ).
ولى نه تا روز مبعوث شدن خلایق در رستاخیز، چنانکه خواستهاى ، بلکه ((تا وقت و زمان معینى )) (الى یوم الوقت المعلوم ).
در اینکه منظور از یوم الوقت المعلوم ، چه روزى است ، مفسران احتمالات متعددى داده اند:
بعضى گفته اند منظور پایان این جهان و بر چیده شدن دوران تکلیف است ، چرا که بعد از آن ، طبق ظاهر آیات قرآن ، همه جهانیان از بین میروند و تنها ذات پاک خداوند باقى مى ماند، بنابر این تنها به مقدارى از درخواست ابلیس موافقت شد.
بعضى دیگر احتمال داده اند که منظور از وقت معلوم زمان معینى است که تنها خدا مى داند، و جز او هیچکس از آن آگاه نیست ، چرا که اگر آنوقت را آشکار مى ساخت ابلیس تشویق به گناه و سرکشى بیشتر شده بود.
بعضى نیز احتمال داده اند منظور روز قیامت است چرا که او مى خواست تا آن روز زنده بماند تا از حیات جاویدان برخوردار گردد و با نظر او موافقت گردید، به خصوص اینکه تعبیر به یوم الوقت المعلوم در آیه 50 سوره واقعه درباره روز قیامت نیز آمده است .
ولى این احتمال بسیار بعید است ، چرا که اگر چنین مى بود باید خداوند به طور کامل با درخواست او موافقت کرده باشد، در حالى که ظاهر آیات فوق این است که بطور کامل با درخواست او موافقت نشده و تنها تا یوم الوقت المعلوم موافقت شده است .
و به هر حال تفسیر اول با روح و ظاهر آیه از همه موافقتر است ، و در بعضى از روایات که از امام صادق (علیهالسلام ) نقل شده نیز به این معنى تصریح گردیده است .
در اینجا ابلیس نیت باطنى خود را آشکار ساخت هر چند چیزى از خدا پنهان نبود و عرض کرد: پروردگارا! به خاطر اینکه مرا گمراه ساختى (و این انسان زمینه بدبختى مرا فراهم ساخت ) من نعمتهاى مادى روى زمین را در نظر آنها زینت مى دهم ، و انسانها را به آن مشغول میدارم و سرانجام همه را گمراه خواهم ساخت )) (قال رب بما اغویتنى لازینن لهم فى الارض و لا غوینهم اجمعین ).
اما او به خوبى مى دانست که وسوسه هایش در دل ((بندگان مخلص ‍ خدا)) هرگز اثر نخواهد گذاشت ، و دامهایش آنها را به خود مشغول نخواهد کرد، خلاصه بندگان خالص و مخلص آنچنان نیرومندند که زنجیرهاى اسارت شیطان را از هم مى گسلند، لذا بلافاصله براى سخن خود استثنائى قائل شد و گفت : ((مگر آن بندگان خالص شده تو)) (الا عبادک منهم المخلصین ).
بدیهى است که خدا هرگز شیطان را گمراه نساخته بود، بلکه این نسبت شیطنت آمیز بود که از ابلیس صادر شد، براى اینکه خود را به اصطلاح تبرئه کند و توجهى براى اغواگرى خود ترتیب دهد، و این رسم همه ابلیسها و شیاطین است که اولا گناهان خویش را به گردن دیگران مى افکنند، و ثانیا همه جا میکوشند تا اعمال زشت خود را با منطقهاى غلطى توجیه کنند، نه تنها در برابر بندگان خدا، حتى در برابر خود خدا که از همه چیز آگاه است ؟
ضمنا باید توجه داشت ((مخلصین )) جمع ((مخلص )) (بفتح لام ) همانگونه که در تفسیر سوره یوسف بیان کردیم کسى است که به مرحله عالى ایمان و عمل پس از تعلیم و تربیت و مجاهده با نفس ‍ رسیده باشد که در برابر وسوسه هاى شیطان و هر وسوسهگر نفوذ ناپذیر شود.
خداوند به عنوان تحقیر شیطان و تقویت قلب جویندگان راه حق و پویندگان طریق توحید ((فرمود: این راه مستقیم من است ...)) و این سنت فناناپذیرى است که من آن را بر عهده گرفته ام ... (قال هذا صراط على مستقیم ).
که ((تو هیچگونه تسلط و قدرتى بر بندگان من ندارى مگر گمراهانى که شخصا بخواهند از تو پیروى کنند)) (ان عبادى لیس لک علیهم سلطان الا من اتبعک من الغاوین ).
یعنى در واقع این تو نیستى که مى توانى مردم را گمراه کنى ، بلکه این انسانهاى منحرفند که با میل و اراده خویش دعوت تو را اجابت کرده ، پشت سر تو گام بر مى دارند.
و به تعبیر دیگر این آیه اشاره اى است به آزادى اراده انسانها، و اینکه ابلیس و لشکر او هرگز نمى توانند کسى را اجبارا به راه فساد بکشانند، بلکه این خود انسانها هستند که دعوت او را لبیک گفته و دریچه هاى قلب خویش را به روى او مى گشایند، و به او اذن دخول مى دهند!
خلاصه اینکه وسوسه هاى شیطان گرچه مؤ ثر است ولى تصمیم نهائى با شیطان نیست ، با خود انسانها هست ، چرا که انسان مى تواند در برابر وسوسه هاى او بایستد و دست رد بر سینه او بگذارد.
در واقع خداوند مى خواهد این خیال باطل و پندار خام را از مغز شیطان بیرون کند که او حکومت بلامنازعى بر انسانها پیدا خواهد کرد.
سپس صریحترین تهدیدهاى خود را متوجه پیروان شیطان کرده مى گوید: ((جهنم میعادگاه همه آنها است )) (و ان جهنم لموعدهم اجمعین ).
گمان نکنند که آنها از چنگال مجازات مى توانند فرار کنند و یا به حساب آنها رسیدگى نمى شود، حساب همه آنها یکجا و در یک محل رسیدگى خواهد شد.
((همان دوزخى که هفت در دارد، و براى هر درى گروهى از پیروان شیطان تقسیم شده اند)) (لها سبعة ابواب لکل باب منهم جزء مقسوم ).
این در در حقیقت درهاى گناهانى است که به وسیله آن ، افراد وارد دوزخ مى شوند، هر گروهى بوسیله ارتکاب گناهى و از درى ، همانگونه که درهاى بهشت ، طاعات و اعمال صالح و مجاهدتهائى است که بوسیله آن بهشتیان وارد بهشت مى شوند.
نکته ها:
1 - تکبر و غرور سرچشمه بزرگترین بدبختیها است
مهمترین نکته تربیتى که از داستان ابلیس و آفرینش آدم که در سوره هاى مختلف قرآن آمده استفاده مى شود همان سقوط وحشتناک ابلیس از آن مقام والائى که داشت به خاطر کبر و غرور است !
مى دانیم ابلیس از فرشتگان نبود (همانگونه که از آیه 50 سوره کهف استفاده مى شود) و آنچنان ارتقاء مقام در سایه اطاعت فرمان خدا پیدا کرده بود که در صفوف فرشتگان قرار داشت ، حتى بعضى مى گویند معلم فرشتگان بود، و طبق آنچه از خطبه قاصعه در نهج البلاغه استفاده مى شود هزاران سال پرستش خدا کرده بود.
اما همه این مقامات را به خاطر یکساعت تکبر و غرور از دست داد، و آنچنان گرفتار تعصب و خودپرستى شد که حتى در مقام عذرخواهى و توبه برنیامد، بلکه همچنان به کار خود ادامه داد و در جاده لجاجت آنچنان ثابت قدم ماند که تصمیم گرفت مسئولیت شرکت در جرم همه ظالمان و گنهکاران از فرزندان آدم را به عنوان یک وسوسهگر بپذیرد، و معادل کیفر و عذاب همه آنها را یکجا تحمل کند!
این است نتیجه خودخواهى و غرور و تعصب و خودپسندى و استکبار.
نه تنها ابلیس که ، با چشم خود انسانهاى شیطان صفتى را دیده ایم ، یا شرح حال آنها را در صفحات سیاه تاریخ مطالعه کرده ایم که هنگامى که بر مرکب غرور و تکبر و خودخواهى سوار شدند دنیائى را به خاک و خون کشیدند، گوئى پرده اى از خون و جهل ، چشمان ظاهر و باطن آنها را از کار انداخته ، و هیچ حقیقتى را مشاهده نمى کنند، دیوانه وار در راه ظلم و بیدادگرى گام بر مى دارند و سرانجام خود را در بدترین پرتگاهها ساقط مى کنند.
این استکبار و غرور، آتش سوزان و وحشتناکى است ، همانگونه که انسان ممکن است سالیان دراز زحمت بکشد و خانه و وسائل و سرمایه اى براى زندگى فراهم سازد، ولى محصول آنرا تنها با یک شعله آتش در چند لحظه تبدیل به خاکستر کند، همچنین کاملا امکان پذیر است که محصول اطاعت هزاران سال را با ساعتى استکبار و غرور در برابر خدا از دست دهد، چه درسى از این گویا و تکان دهنده تر؟!.
عجب اینکه او حتى به این نکته روشن نیز توجه نداشت که آتش بر خاک برترى ندارد چرا که منبع همه برکات : گیاهان ، حیوانات ، معادن ، محل ذخیره آبها خلاصه سرچشمه پیدایش هر موجود زنده اى خاک است ، ولى کار آتش سوزندگى و در بسیارى از مواقع ویرانگرى است .
على (علیهالسلام ) در همان خطبه قاصعه (خطبه 192 نهج البلاغه ) از ابلیس به عنوان عدو الله (دشمن خدا) و امام المتعصبین و سلف المستکبرین (پیشواى متعصبان لجوج ، و سر سلسله مستکبران ) نام برده و مى گوید به همین جهت خداوند لباس عزت را از اندام او بیرون کرد، و چادر مذلت بر سر او افکند سپس اضافه مى کند: آیا نمى بینید چگونه خداوند او را به خاطر تکبرش کوچک کرد؟ و به خاطر برتریجوئیش پست ساخت ؟ در دنیا رانده شد و عذاب دردناک در سراى دیگر براى او فراهم ساخت (الا ترون کیف صغره الله بتکبره ، و وضعه بترفعه ، فجعله فى الدنیا مدحورا و اعدله فى الاخرة سعیرا).
ضمنا همانگونه که اشاره کردیم ابلیس نخستین پایهگذار مکتب جبر بود، همان مکتبى که بر خلاف وجدان هر انسانى است و یکى از دلائل مهم پیدایش آن ، تبرئه کردن انسانهاى گنهکار در برابر اعمالشان است ، در آیات فوق خواندیم ابلیس براى تبرئه خویش و اثبات اینکه حق دارد در گمراهى فرزندان آدم بکوشد به همین دروغ بزرگ متوسل شد، و گفت : خداوندا تو مرا گمراه کردى و من هم به همین خاطر فرزندان آدم را جز مخلصان گمراه خواهم کرد!

2 - شیطان بر چه کسانى تسلط مى یابد؟
باز هم ذکر این نکته را ضرورى مى دانیم که نفوذ وسوسه هاى شیطانى در انسان یک نفوذ ناآگاه و اجبارى نیست ، بلکه ما به میل خویش ‍ وسوسه او را به دل راه مى دهیم ، و گرنه حتى خود شیطان میداند که بر مخلصان - آنها که خویشتن را در پرتو تربیت خالص کرده اند و زنگار شرک را از روح و جان زدوده اند - راه ندارد.
به تعبیر رساتر - همان تعبیرى که از آیات فوق استفاده میشود - رابطه شیطان و گمراهان ، رابطه ((پیشوا)) و ((پیرو)) است ، نه رابطه ((اجبار کننده )) و اجبار شونده .
3 - درهاى جهنم !
در آیات فوق خواندیم ، جهنم هفت در دارد (بعید نیست عدد هفت در اینجا عدد تکثیر باشد، یعنى درهاى بسیار و فراوان دارد، همانگونه که در آیه 27 سوره لقمان نیز عدد هفت به همین معنى آمده است ).
ولى واضح است این تعدد درها (مانند تعدد درهاى بهشت ) نه به خاطر کثرت واردان است به طورى که از یک در کوچک نتوانند وارد شوند، و نه جنبه تشریفاتى دارد، بلکه در حقیقت اشاره به عوامل گوناگونى است که انسان را به جهنم میکشاند، هر نوع از گناهان درى محسوب مى شود.
در خطبه جهاد در نهج البلاغه میخوانیم ان الجهاد باب من ابواب الجنة فتحه الله لخاصة اولیائه : ((جهاد درى از درهاى بهشت است که آن را به روى بندگان خاصش گشوده است )).
و در حدیث معروف میخوانیم ان السیوف مقالید الجنة : ((شمشیرها کلیدهاى بهشتند)) این گونه تعبیرات به خوبى منظور از درهاى متعدد بهشت و دوزخ را روشن مى سازد.
قابل توجه اینکه در حدیث امام باقر (علیهالسلام ) مى خوانیم ((بهشت ، هشت در دارد)) در حالى که آیات فوق مى گوید: جهنم هفت در دارد، این تفاوت اشاره به این است که هر چند درهاى ورود به بدبختى و عذاب فراوان باشد، ولى با این حال درهاى وصول به سعادت و خوشبختى از آن افزونتر است (در ذیل آیه 23 سوره رعد نیز در این زمینه صحبت کردیم ).
4 - ((گل تیره )) و ((روح خدا)).
جالب اینکه از این آیات به خوبى استفاده مى شود که انسان از دو چیز مختلف آفریده شده که یکى در حد اعلاى عظمت ، و دیگرى ظاهرا در حد ادنى از نظر ارزش .
جنبه مادى انسان را گل بد بوى تیره رنگ (لجن ) تشکیل میدهد، و جنبه معنوى او را چیزى که به عنوان روح خدا از آن یاد شده است .
البته خدا نه جسم دارد و نه روح ، و اضافه روح به خدا به اصطلاح اضافه تشریفى است و دلیل بر این است که روحى بسیار پر عظمت در کالبد انسان دمیده شده ، همانگونه که خانه کعبه را به خاطر عظمتش ((بیت الله )) مى خوانند، و ماه مبارک رمضان را به خاطر برکتش ((شهر الله )) (ماه خدا) مى نامند.
و به همین دلیل قوس صعودى این انسان آنقدر بالا است که بجائى میرسد که جز خدا نبیند، و قوس نزولیش آنقدر پائین است که از چهار پایان هم پائینتر خواهد شد (بل هم اضل ) و این فاصله زیاد میان ((قوس صعودى )) و ((نزولى )) خود دلیل بر اهمیت فوق العاده این مخلوق است .
و نیز این ترکیب مخصوص دلیل بر آن است که عظمت مقام انسان به خاطر جنبه مادى او نیست ، چرا که اگر به جنبه مادیش باز گردیم لجنى بیش نمى باشد.
این روح الهى است که با استعدادهاى فوق العاده اى که در آن نهفته است و میتواند تجلیگاه انوار خدا باشد، به او اینهمه عظمت بخشیده و براى تکامل او تنها راه این است که آن را تقویت کند و جنبه مادى را که وسیله اى براى همین هدف است در طریق پیشرفت این مقصود به کار گیرد (چرا که در رسیدن به آن هدف بزرگ میتواند کمک مؤ ثرى کند).
از آیات خلقت آدم در آغاز سوره بقره نیز استفاده مى شود که سجده فرشتگان در برابر آدم به خاطر علم خاص الهى او بود،
و اما این سؤ ال که چگونه سجده براى غیر خدا امکان پذیر است و آیا براستى فرشتگان براى خدا به خاطر این آفرینش عجیب سجده کردند، و یا سجده آن براى آدم بود، پاسخ آنرا در ذیل همان آیات مربوط به آفرینش آدم در سوره بقره بیان کردیم (به جلد اول تفسیر نمونه صفحه 127 مراجعه فرمائید)
5 - جان چیست ؟
کلمه ((جن )) در اصل به معنى چیزى است که از حس انسان پوشیده باشد، مثلا مى گوئیم جنة اللیل - یا - فلما جن علیه اللیل یعنى هنگامى که پرده سیاه شب او را پوشاند و به همین جهت ((مجنون )) به کسى که عقلش پوشیده و ((جنین )) به طفلى که در رحم مادر پوشانده شده و ((جنت )) به باغى که زمینش را درختان پوشانده اند، و ((جنان )) به قلب که در درون سینه پوشانده شده و ((جنة )) به معنى سپر که انسان را از ضربات دشمن مى پوشاند، آمده است .
البته از آیات قرآن استفاده مى شود که جن یکنوع موجود عاقلى است که از حس انسان پوشیده شده ، و آفرینش آن در اصل از آتش یا شعله هاى صاف آتش است ، و ابلیس نیز از همین گروه است . بعضى از دانشمندان از آنها تعبیر به نوعى از ارواح عاقله مى کنند که مجرد از ماده مى باشد، (البته پیدا است تجرد کامل ندارد چرا که چیزى که از ماده آفریده شده است مادى است ، ولى نیمه تجردى دارد، چرا که با حواس ما درک نمیشود، و به تعبیر دیگر یکنوع جسم لطیف است ).
و نیز از آیات قرآن بر مى آید که آنها مؤ من و کافر دارند، مطیع و سرکش ‍ دارند و آنها نیز داراى تکلیف و مسئولى تند.
البته شرح این مسائل و همچنین هماهنگى آنها با علم امروز، احتیاج به بحث بیشترى دارد که ما به خاطر رعایت تناسب - به خواست خدا - در تفسیر سوره جن که در جزء 29 قرآن است بحث خواهیم کرد.
نکته اى که در اینجا اشاره به آن لازم است ، این است که در آیات فوق کلمه ((جان )) آمده است که از همان ماده ((جن )) است .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   65 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید