فرمت فایل : word (لینک دانلود پایین صفحه) تعداد صفحات 16 صفحه
چکیده:
جهانی شدن به عنوان یک فرایند چندبعدی، عرصه های مختلف زیست اجتماعی را تحت تأثیر قرار داده است. هنجارها و قواعد حقوقی نیز از این فرایند تأثیر پذیرفته اند و حقوق بین الملل، در این میان نقش عمده ای ایفا می نماید. دیوان بین المللی دادگستری نیز به عنوان رکن قضایی اصلی جامعه بین المللی می تواند – به خصوص در بعد بین المللی – در این روند تأثیرگذار باشد.
واژگان کلیدی: جهانی شدن حقوق، نظام حقوقی بین الملل، نظام های حقوقی ملّی، دیوان بین المللی دادگستری.
¢ مقدمه
جهانی شدن حقوق علی الظاهر بخشی از بعد سیاسی جهانی شدن است اما ابعاد مختلف این پدیده فرایندی، به خصوص ابعاد اقتصادی و فرهنگی آن بر یکدیگر تأثیرگذارند و به سادگی قابل تفکیک نیستند. با وجود این، برخی جهانی شدن را به «جهانی شدن اقتصاد» و «جهانی شدن حقوق بشر» تقسیم می کنند و دلماس مارتی اساساً معتقد است «جهانی شدن از حقوق بشر آغاز می شود» که خود حوزه و رهیافتی مهم در حقوق بین الملل است.
جهانی شدن حقوق به عنوان بخشی خاص از جهانی شدن به فرایندی اطلاق می شود که به همسان سازی و یکسان سازی قواعد، مفاهیم و نهادهای حقوقی خاصی در سطح داخلی و بین المللی می انجامد. این فرایند، تمام قلمروهای هنجاری یا تمام قلمروهای سرزمینی را به طور یکنواخت پوشش نمی دهد اما تأثیرات عمده و جریان سازی بر نظام های حقوقی داخلی و بین المللی بر جای می گذارد.
مفاهیم و نهادهای حقوقی بین المللی عملاً در فرایند جهانی شدن حقوق می توانند تأثیرگذار باشند اما پرسش ما در این مختصر این است که آیا دیوان بین المللی دادگستری نیز می تواند بر این روند تأثیری سازمان مند و مشهود بگذارد؟ و چگونه؟ پرسش مکتوم پیشینی این است که آیا جهانی شدن حقوق صرفاً روندی برای قاعده سازی (rule-making) و قانونگذاری (law-making) است؟ این پرسش از آن جهت اهمیت دارد که دیوان یک نهاد «قضایی» است و نه نهادی تقنینی. چنانچه فرایند جهانی شدن حقوق فرایندی صرفاً تقنینی باشد، آیا دیوان قادر به بهره مندی یا اعمال کارکردی تقنینی در جامعه بین المللی هست؟ گرچه تعریف ارائه شده از جهانی شدن حقوق، تأکید مصرحی بر تقنینی بودن آن ندارد اما بدون شک روندهای تقنینی بین المللی در تحول و تطور نهادها و قواعد حقوقی (به ویژه در نظام های حقوقی داخلی) نقش عمده ای دارند. با وجود این، تجربه نشان داده است که دیوان بین المللی دادگستری و دیوان خلف آن (دیوان دائمی دادگستری بین المللی) فراتر از یک رکن قضایی صرف در تحول نظام حقوقی بین المللی ایفای نقش نموده اند. آیا این نقش آفرینی، فرصتی برای تأثیرگذاری دیوان بر فرایند جهانی شدن حقوق است؟
تحقیق درباره امکان تأثیر دیوان بین المللی دادگستری بر جهانی شدن حقوق