تعداد صفحات پایان نامه: 150 صفحه
دانلود متن کامل این پایان نامه با فرمت ورد word
پایان نامه بررسی مشکلات و امکانات تحصیلی مقاطع ابتدایی فریدون شهر
1-1 مقدمه
امروزه ضرورت آشنایی عوامل اداری و آموزشی مدارس، با مشکلات و تنگناهای تحصیلی بیش از پیش مشهود است. معلمان برای اینکه بتوانند با موفقیت به امر آموزش و پرورش بپردازند؛ نیاز به شناخت دانش آموزان و آگاهی نسبت به نقاط ضعف و قوت یاد گیرندگان و عناصر مرتبط با آموزش دارند. به نظر می رسد دوران و روزگار کسانی که بخواهند بدون توجه به نیازهای دانش آموزان و ابعاد رشدی آنان و تعامل عوامل گوناگون صرفاً با تکیه بردانش خود به آموزش و پرورش بپردازند؛ پایان یا فته است. تعلیم و تربیت انسان از بدو پیدایش بشر مورد توجه بوده؛ اما اهمیت آن در قرون اخیر بطور فزاینده ای آشکار شده است. در حال حاضر آموزش و پرورش، کلید توسعه جوامع محسوب می گردد؛ و موفقیت و سعادت ملتها به کیفیت تعلیم و تربیت بستگی دارد، بدون تردید آینده هر کشوری را می توان از سیمای کنونی آموزش و پرورش آن دریافت کرد (نجفی، 1371).
از آن گذشته طی سالهای اخیر، که پیشرفتهای تکنولوژی و روشهای نوین تولید نظامهای اقتصادی جهان را دگرگون ساخته؛ و روابط بین آنها را تغییر داده است؛ آموزش در فرآیند توسعه نقش مهمتری یافته است (لاکهید و ورسپور ، 1989؛ ترجمه سجادیه و همکاران،1371).
نظام آموزش ابتدایی، اولین دوره از آموزش و پرورش عمومی است که کودکان با ورود به این دوره وارد دنیای جدید تعلیم و تربیت می شوند و نخستین بار محیط خارج از خانه را تجربه کرده با واقعیات اجتماعی رو به رو می شوند، کودک مفهوم نقش اجتماعی، مسولیت، کار و روابط اجتماعی را از این راه درک می کند؛ و با همین تجربیات و ادراک ها شخصیت خود را شکل می دهد (میر کمالی،1376).
نگاه کلی به وضعیت آموزش وپرورش به ویژه آموزش ابتدایی، در جهان در دهه پایان قرن بیستم نشان می دهد؛ از یک سوء به رغم اعلامیه حقوق بشر، که حق آموزش را یکی از حقوق مسلم انسان اعلام نموده است. حدود یک پنجم ازجمعیت کره زمین هنوز از کسب مهارتهای پایه سواد بی بهره اند و حدود یک پنجم ازکودکان واجب التعلیم در بسیاری از کشورهای در حال توسعه به مدرسه راه نمی یابند و سالانه به انبوه بی سوادان می پیوندند و از سوی دیگر در این کشورها حدود یک چهارم از کودکان واجب التعلیم در مدارس ابتدایی، قبل از پایان دوره به علت افت تحصیلی و بدون کسب مهارت لازم برای اشتغال، وارد بازار کار می شوند و به تدریج برجمعیت بی سوادان و بیکاران می افزایند (مشایخ،1373).
همچنین مطالعات اخیر یونسکو درباره ضایعات دوره ی ابتدایی در آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین نشان می دهد که در ا کثریت کشورهای مورد مطالعه 10 تا 30 در صد از دانش آموزان این دوره ها را، مردودین تشکیل می دهند و نتیجه تکان دهنده دیگر این مطالعه، نرخ بالای رهاکنندگان مدرسه در دوره ابتدایی است ( کومبز1. 1985؛ ترجمه آل آقا، 1373).
آموزش و پرورش یک حق عمومی است و عملیات مربوط به این حوزه مهم در زمره مسؤلیت های جامعه و در قلمرو سیاستهای عمومی و دولتی قرار می گیرد و می تواند به عنوان عاملی برای عدالت مورد توجه قرار گیرد، زیرا هیچ جامعه ای بدون آموزش و پرورش استوار، نمی تواندسودای برابری و عدالت را در سر بپروراند (آقا زاده،1384). بنابراین شرایط اقلیمی، جمعیت کم و بسیار پراکنده، مشکلات اقتصادی، نیاز به نیروی کار کودکان به عنوان منبع کسب در آمد نمی تواند مانع ارائه خدمات مناسب آموزشی باشد. از آنجائیکه یادگیری فقط در کلاس درس اتفاق نمی افتد، بلکه در و دیوار مدرسه نیز همانند معلم و کتاب برای دانش آموزان حامل پیام هستند و کتابهای پاره و کثیف، تخته فرسوده و نامناسب، بی رغبتی و بی نظمی را تداعی می کند و دستشویی های تمیز، میز و نیمکت منظم و آراسته، بهداشتی زندگی-
1.Combs
کردن را آموزش می دهند. بنابراین محیط و فضای فیزیکی مدرسه و خانه در کنار سایر عوامل آموزشی و تربیتی حامل پیام برای دانش آموزان می باشند و بر میزان یادگیری و رشد شخصیت فردی و اجتماعی و نیز تأمین بهداشت روانی آنان تا ثیر می گذارد (نوید ادهم،1382).
آموزش و پرورش، مسئول شکوفایی استعدادهای افراد می باشد؛ جامعه شناسان آن را وسیله ی اداره و کنترل جامعه تعریف نموده اند و آن را مترادف جامعه پذیری1 دانسته اند. به همین دلیل از اهمیت خاصی برخوردار می باشد (صافی،1373). برای توسعه نظامهای آموزشی و برای رسیدن به آینده بهتر، ساز و کار یک نظام ارزیابی می تواند نقش یک آینه را برای نظام آموزشی بازی کند؛ تا تصمیم گیران و برنامه‌ریزان بتوانند تصویری از چگونگی وضع فعالیت ها به دست آورند و با استفاده از آن تصمیم های لازم را جهت بهبود و پیشرفت فعالیت ها برای رسیدن به بازده مورد نظر اتخاذ کنند (بازرگان، 1375). از آنجائیکه متولیان آموزش و پرورش، مسئول ساخت شخصیت، منش و سلوک انسانی اند و رسالت عظیمی برعهده آنان قرار گرفته است؛ از این نظر این نهاد جایگاه ویژه ای در بین سازمان های دیگر دارد و سلامتی و تعادل انسانها تا حدود زیادی بستگی به کیفیت آموزش دارد.
2-1 بیان مسأله
امروزه آموزش و پرورش، تنها وسیله دسترسی به توسعه و پیشرفت است و توجه به کمیت و کیفیت آموزش و پرورش یکی از عواملی است که در تداوم و تسریع توسعه جامعه در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی سیاسی دخیل می باشد. در این میان آموزش ابتدایی، به عنوان یکی از زیر نظام های آموزش و پرورش و اولین دوره آموزش رسمی و عمومی از اهمیت بیشتری برخوردار است. این دوره را دوره تأدیب، خلاقیت و بروز استعدادهای عمومی گفته اند (شکوهی، 1374).
به نظر متخصصان تعلیم و تربیت، مهم ترین و اساسی ترین مقطع نظام آموزشی، مقطع ابتدایی است که در ایجاد تحولات اساسی در جوامع و پیشرفت آنها نقش مهمی را ایفا می کند. اما آموزش ابتدایی زمانی در پیشرفت ملت ها مؤثر واقع می شود که کیفیت مناسبی به آن حاکم باشد. بی تردید کیفیت در نظام آموزش ابتدایی پیش نیاز تو سعه منابع انسانی برای جوابگویی به تقاضا های تغییرات تکنولوژی در قرن بیست و یک خواهد بود؛ زیرا که یک نظام آموزش ابتدایی ضعیف، کل نظام توسعه سرمایه انسانی را به مخاطره می اندازد، این نظام از یک سو دانش آموزانی تر بیت خواهد کرد که آمادگی لازم برای ورود به دوره ی متوسطه و آموزش عالی را ندارند و از سوی دیگر بزرگسالانی بیسواد تحویل جامعه می دهد، مهمتر از آن به تعداد کافی والدین و مدیرانی که آموزش واقعی دیده با شند برای مشارکت در تو سعه تربیت نخواهد کرد (لا کهید و ورسپور،1989؛ ترجمه سجادیه و همکاران،1373).
همچنین« کیفیت نازل آموزش ابتدایی، مانع توسعه منابع انسانی در همه سطوح آموزشی خواهد شد و بر تقاضای اجتماعی آموزش نیز تأثیر منفی خواهد گذاشت. کارآیی را پایین آورده و به اتلاف منابع خواهد انجامید» (هلک1، 1990؛ ترجمه نفیسی،1373). دوره ابتدایی به لحاظ اینکه پایه و اساس دوره های بعدی را تشکیل می دهد. بایستی از کیفیت لازم برخوردار باشد لیکن وقتی درباره کیفیت آموزش صحبت به میان می آید سوالاتی درباره خانواده، وضع اقتصادی، اجتماعی خانواده، مدیریت، معلم، نسبت دانش آموز به معلم، وسایل کمک آموزشی، بودجه، درصد قبولی و افت تحصیلی مطرح می گردد. هر یک از عوامل مذکور بدون شک در کیفیت آموزشی مؤثرند و مشکل است که برای آنها درصد معین را تعیین نمود. با توجه به رشد تعداد دانش آموزان، بایستی جنبه کیفی آموزش نیز مورد توجه قرار گیرد؛ همچنانکه تقریباً در بیشتر کشورها نگرانی اصلی، کیفیت آموزش وپرورش است؛ مانند اندونزی که در آنجا حرف اصلی اصلاحات، بهبود کیفیت است و در یوگسلاوی که، کیفیت آموزش، در قلب نوآوری آموزش ابتدایی در دهه های آینده است (مهدی پور،1374). بررسی و تحلیل مشکلات تحصیلی افرادی که به دلایل مختلف قربانی شرایط و کیفیت نامساعد خانواده، محیط سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، شرایط اقلیمی و جغرافیایی می شوند؛ بسیار مهم و ضروری است و وضع نابسامان اکثر روستائیان باعث گردیده که نتوانند رشد فکری و تحصیلی پیدا کنند و اطلاعات و معلومات خود را توسعه و پیشرفت دهند. چه بسیار کودکانی که مجبور شده اند بخاطر کمک به هزینه زندگی خانواده شان درس و تحصیل را رها نمایند و به کار کردن بپردازند تا بدین وسیله کمکی جهت تأمین معاش خانواده گردند، خستگی بدنی و روانی، کمبود درآمد، اختلافات شدید طبقاتی، اغلب روستائیان را طوری عاصی می کند که هیچگونه کوشش و علاقه ای نسبت به چگونگی تحصیل فرزندان‌شان و یا نحوه گذراندن اوقاتشان را از خود نشان ندهند. برهمین مبنا است که میتوان از نوعی عقب نگه داشته شدگی همه جانبه در کودکان محروم سخن گفت. در نظام آموزشی هر کشوری انتظار می رود که همه افراد بدون توجه به موقعیت جغرافیایی و وضع اقتصادی و زبان بتواند از امکانات و منابع آموزشی یکسان، تجهیزات و وسائل کمک آموزشی و فضای آموزش مناسب استفاده کنند. ولی آیا عملاً نیز چنین است؟
علاوه بر اینها انگیزه خود محقق که سابقه تدریس در مناطق روستائی را داشته و خود نیز با مشکلات و مسائل این مناطق روبرو و از نزدیک آنها را درک و مشاهده کرده و درصدد برآمده تا انواع مشکلات تحصیلی دانش آموزان مقطع ابتدائی، مناطق روستائی این شهرستان را بررسی کرده و راه را برای تحقیقات بعدی هموار سازد و تا حد امکان پیشنهاداتی را برای رفع این مشکلات مطرح نماید. در این تحقیق می خواهیم به این سوالها پاسخ دهیم که امکانات و منابع اختصاص داده شده از قبیل منابع انسانی، مالی و تجهیزاتی به نظام آموزش ابتدایی در نواحی روستائی شهرستان فریدون شهر در چه وضعیتی است؟ فرایند این نظام مانند نحوه مدیریت، چگونگی استفاده از مواد آموزشی، چگونگی بکارگماری کادر آموزشی در امر تدریس، نحوه استفاده از وسایل و تجهیزات به چه صورتی است؟ درونداد و فرایند این نظام تا چه اندازه مطابق با استانداردها است و کارآیی داخلی این نظام در چه وضعیتی است؟ مشارکت اولیاء و مربیان در فرایند یاد دهی- یادگیری به چه صورتی است؟
3-1 ضرورت و اهمیت موضوع پژوهش
نقاط ضعف دربخش فرهنگی شاید به ظاهر و در نگاه اول معضل نباشد، ولی در بلند مدت اثرسوء خود را در میان جامعه به جای خواهد گذاشت. از آنجائیکه تعلیم وتربیت انسان ها از جایگاه والایی برخوردار است. هردولت و حکومتی می کوشد که برای پرورش نسلهای آینده کشور برنامه ریزی دقیق و اساسی نماید. سازندگی هر کشوری، بستگی کامل به سطح آموزشی دارد که در مراکز آموزشی داده می شود، که زیربنای آن درپایه های ابتدایی ریخته می شود. به منظور بالابردن سطح و به ویژه کیفیت آموزش و کاربرد آن درجهت پیشرفت در سطوح مختلف می بایست پژوهشهایی انجام گیرد که آموزش را تسریع بخشیده و موانع آموزشی را از بین راه برداشته و حتی الامکان آن را کم نماید.
هراندازه کار تعلیم و تربیت، آگاهانه تر و با دانش و بصیرت بیشتر توأم باشد، از کیفیت بیشتری برخوردار خواهد بود. مبارزه با بیسوادی درحد دادن شعار و تبلیغ در رسانه ها و ایجاد چند کلاس در شهر یا روستا نتیجه بخش نخواهد بود. بلکه باید امکانات و مشکلات را شناسایی کرد سپس به دنبال تبلیغات رفت. چه بسیار دانش آموزانی که به دلایل مختلف امکان تحصیل برایشان فراهم نشده است و مجبور به ترک تحصیل شده اند و این امر فرایند اجتماعی شدن آنها را با خطر مواجه ساخته است. بدون شک آشنا کردن معلمان و دست اندرکاران تعلیم و تربیت با مسائل و دشواریهای تحصیلی برای امیدوار کردن آنها جهت غلبه با آن از ضروریت می باشد (دوست محمدی،1371).بیشتر مدارس ابتدائی از لحاظ فیزیکی و تجهیزات فاقد جاذبه های برانگیزاننده می باشد و این باعث کاهش علاقه معلمان دوره ابتدایی به امر تدریس شده است (آهنچیان،1373). طرح ریزی و تنظیم محیط فیزیکی مناسب برای کودکان قسمت مهمی از فلسفه آموزشی محسوب می گردد (مفیدی،1380). محیط مدرسه علاوه بر تأثیر روی دانش آموزان بر روی کار معلم هم مؤثراست و در دوران ابتدایی این تأثیر گذاری بیشتر است. توانایی معلم در مهارت هایش صرفاً موفقیت وی را تضمین نمی کند. بلکه شرایط محیطی کلاس نیز در موفقیت او تأثیرگذار است (احمدیان،1374).
از عوامل اثربخش کمیت وکیفیت آموزشی، مدرسه و فضای آموزشی است، زمانی که محیط آموزشگاه تنگ و دلگیر بوده و فضای فیزیکی مدرسه نامتناسب باشد، مشکلات رفتاری، انضباطی مختلفی مطرح می شود که این امر فشار کاری و روانی مضاعفی را بر معلمان و دست اندرکاران آموزشی وارد می سازد و موجب فرسودگی شغلی در آنان می گردد. کمبود سرویسهای بهداشتی بر سلامتی دانش آموزان اثر منفی خواهد گذاشت. کمبود تجهیزات و امکانات نامتناسب زمینه ساز افت تحصیلی و یادگیری دانش آموزان می گردد و عدم استفاده از رنگ آمیزی و فضا سازی متناسب با سن کودکان منجر به کاهش انگیزه و علاقه به یادگیری خواهد شد (کاکوجویباری،1382).
اهمیت نظام آموزش ابتدایی و ضرورت افزایش کارآیی آن، پرداختن به برنامه ریزی آموزشی1را ایجاب می کند. انجام این امرمستلزم تشخیص مسائل، نارسائی ها و کاستی های آن از طریق انجام تحقیقات آموزشی2 است (شکوهی،1370). امروزه نیروی انسانی مؤثر و کارآمد مهمترین سرمایه و از عوامل قدرت هرکشوری محسوب می گردد. بنابراین برای آموزش مؤثر آنها به مدارس مناسب که دارای فضا و امکانات استاندارد باشد، نیاز است. اگر نظام آموزشی، کار آمد نباشد و متناسب با نیازهای زمان پیش نرود، تلاشهای آنها برای توانمندسازی نیروی انسانی به نتیجه مثبت نخواهد رسید (بابایی،1382). کیفیت مناسب فرایند یاددهی-یادگیری، نیاز به امکانات و تجهیزات مناسب را توجیه می نماید. بنابراین تحقیقاتی از این دست که به بررسی کیفیت فضا و عوامل تأثیرگذار برآن بپردازد ضروری به نظرمی رسد (مفیدی،1380). اگر نظام آموزشی وضع موجود و وضع مطلوب را دریابد آنگاه می تواند برای دستیابی به آینده بهتر برنامه ریزی نماید. در برنامه ریزی توسعه نظامهای آموزشی اعم از آموزش رسمی وغیررسمی منظور داشتن یک نظام ارزیابی از اهمیت خاصی برخوردار بوده است، زیرا رشد و تکامل یک نظام آموزشی مستلزم اطلاع از کار آمدی آن نظام و برنامه ریزی برای بهبود اقدامات در جهت تحقق یافتن هدفهای آموزشی است (بازرگان ،1362).
با توجه به اینکه در سال تحصیلی 86-1385، تعداد64646 واحد مدرسه ابتدایی در سراسر کشور بوده و از این رقم45734 واحد (75/70%) به مناطق روستایی تعلق داشته است. و از 5827851 دانش آموز دوره ابتدایی 2133475 نفر (6/36%) در مناطق روستایی مشغول به تحصیل بوده اند و با توجه به رتبه یازدهم استان اصفهان، رتبه اول مازندران و رتبه آخر زاهدان که در بین مناطق روستایی استانها در امتحانات سال گذشته تحصیلی در مقطع ابتدایی بدست آورده اند(آمار آموزش وپرورش،86-1385)، انجام تحقیقاتی که بتواند فرایند آموزشی را در مناطق روستایی تسریع بخشیده و کیفیت را بالا برد ضروری است. بنابراین برای حل مسائل دوره ابتدایی در جمع مسائل مربوط به این دوره باید اتکاء زیادی به بررسی ها و تحقیقات علمی و کاربردی داشته باشیم. بنابراین بیشترین تلاشهای تحقیقات می بایست برروی این دوره سرنوشت ساز معطوف گردد و تا انواع مشکلات و امکانات را شناسایی و در جهت برطرف کردن مشکلات و مجهز کردن امکانات کوشید.
4-1 سوالهای تحقیق
1) وضعیت معلمان مدارس ابتدایی از نظر سابقه کار و تحصیلات چگونه است ؟
2) سرانه فضای آموزشی برای هر دانش آموز در مدارس ابتدایی به چه میزانی است ؟
3) سرانه فضای پرورشی برای هر دانش آموز در مدارس ابتدایی به چه میزانی است ؟
4) سرانه فضای اداری برای هر دانش آموز در مدارس ابتدایی به چه میزانی است ؟
5) سرانه فضای پشتیبانی یا خدماتی برای هر دانش آموز در مدارس ابتدایی به چه میزانی است ؟
6) سرانه فضای گردش برای هر دانش آموز در مدارس ابتدایی به چه میزانی است ؟
7) سرانه زیر بنا برای هر دانش آموز در مدارس ابتدایی به چه میزانی است ؟
8) سرانه فضای باز محوطه برای هر دانش آموز در مدارس ابتدایی به چه میزانی است ؟
9) آیا فضاهای باز و بسته از نظر نور و رنگ مطابق با استانداردهای مطلوب آموزشی است ؟
10) آیا موقعیت مکانی مدارس ابتدایی در مناطق روستایی شهرستان فریدون شهر مطابق با استانداردها است؟
11) آیا ساختمانهای مدارس ابتدایی روستایی قابلیت گسترده شدن به منظور پاسخ گویی به تقاضاهای جدید آموزشی را دارد ؟
12) آیا در مدارس ابتدایی مناطق روستایی شهرستان فریدون شهر آزمایشگاه و وسایل کمک آموزشی وجود دارد ؟
13) وضعیت انجمن اولیا و مربیان در مدارس مناطق روستایی شهرستان فریدون شهر به چه صورتی است ؟
14)کارایی داخلی (برون داد) مدارس ابتدایی مناطق روستایی شهرستان فریدون شهر به چه صورتی است؟
متن کامل را می توانید دانلود نمائید چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)
ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه
همراه با تمام ضمائم (پیوست ها) با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند
موجود است
پایان نامه بررسی مشکلات و امکانات تحصیلی مقاطع ابتدایی فریدون شهر
