فرمت فایل : WORD ( قابل ویرایش ) تعداد صفحات:108
فصل یک:
معرفی عضو مکانیکی، انواع، جنس
معرفی یاتاقان
یاتاقان ها با تحمل بارهای محوری و شعاعی ، قطعات متحرک را در مسیر حرکت خود نگاه میدارد. چرخ دنده ها ، چرخ ها و شفت ها به وسیله یاتاقان در محل استقرار خود نصب شده و در مقابل اصطکاک و فرسایش محافظت میشوند .
یاتاقان ها وظایف زیر را انجام میدهند
1- قطعه ی متحرک را نگه میدارند.
2- اصطکاک را کاهش میدهند.
3- فرسایش و سائیدگی را کاهش میدهند.
4- یک سطح سایشی قابل تعویض را تشکیل میدهند
اجزاءیاتاقان:
1 - دو قطعه ی فولادی سخت که قفسه نام دارد.
2- ساچمه ها غلتک ها و سوزن هایی از فولاد سخت شده که در بین قفسه می غلتند.
3- جدا کننده یا محفظه که اطاقک اجزای غلتان را نشان می دهداجزاء یاتاقانهای ساچمه ای :
ساچمه ها Ball
رینگ بیرونی External Ring
رینگ داخلی Internal Ring
قفسه نگهدارنده ساچمه ها Cage (Ball Retainer)
انواع یاتاقان
از لحاظ نیروی وارده: به دو دسته زیر تقسیم بندی میشوند
- شعاعی : نیروی شعاعی را تحمل میکند و نشیمنگاه اینگونه یاتاقان بشکل استوانه است.
- محوری: نیروی محوری را تحمل میکند و نشیمنگاه اینگونه یاتاقان ها تخت و بشکل دایره و یا تاج دایره می باشند.
از لحاظ نوع حرکت : به دو دسته زیر تقسیم بندی میشوند.
- · یاتاقان های لغزشی
- · یاتاقان های غلتشی
یاتاقان های لغزشی:
در یاتاتقان های لغزشی محور در داخل سوراخ یاتاقان می گردد. به خاطر لغزیدن محور در سطح یاتاقان اصطکاک لغزشی ناخواسته ای به وجود می آید البته با قرار دادن لایه ای از مواد روانکاری بین سطوح زبانه و یاتاقان می توان مقدار اصطکاک را به میزان قابل ملاحظه ای کاهش داد. عیب این نوع یاتاقان ها در بالا بودن مقاومت شروع به کارشان می باشد.
این نوع یاتاقان ها دارای خصوصیات زیر می باشند:
1) نیروهای زیادی را تحمل می کنند
2) آرام و بی سروصدا کار می کنند
3) در مقابل ضربه و ارتعاش حساس نیستند
4) محدودیتی از نظر تعداد دور ندارند
5) جای کمتری را در جهت شعاعی اشغال می کنند.
از خواص دیگر این یاتاقان ها اینکه مونتاژ و پیاده کردن آنها راحت است و نسبت به دقت حرکت محور میتواند قابل تنظیم باشد.یاتاقان های لغزشی احتیاح به روغنکاری ومراقبت زیاد دارند و معمولا دارای اصطکاک بیشتر و در نتیجه کارایی کمتری نسبت به یاتاقان های غلتشی دارند.
انواع یاتاقان های لغزشی:
- · یاتاقان های چشمی
- · یاتاقان های دو تکه
- · یاتاقان های قابل تنظیم
یاتاقان های غلتشی:
هر گاه بین محور و یاتاقان قطعات گردنده ای بشکل کره ویا استوانه قرار داده شود اصطکاک لغزشی به اصطکاک غلتشی تبدیل می شود.در این حالت چون اجسام غلتنده با تماس نقطه ای (کره) یا تماس خطی (استوانه ای) می غلتند، نتیجه کار این است که ضریب اصطکاک تقلیل یافته، نیروی لازم برای غلبه به آن به مراتب کمتر از اصطکاک لغزشی می باشد. یاتاقان هایی که در آنها از این خاصیت استفاده می شود یاتاقان های غلتشی یا تماس غلتشی و یا یاتاقان های ضد اصطکاکی نامیده می شوند.در این دسته از یاتاقان ها اصطکاک آغاز کار حدود دو برابر اصطکاک حین کار است ولی هنوز در مقایسه با اصطکاک آغاز کار یاتاقان لغزشی ناچیز است.
این نوع یاتاقان ها دارای خصوصیات زیر می باشند:
- احتیاج به گشتاور کمتری برای شروع حرکت دارند
- بعلت نیاز کمتر به روغنکاری مراقبت چندانی لازم ندارند
- حرارت زیادی تولید نمی کنند و کارایی خوبی دارند
- این یاتاقان ها مخصوص حرکت آرام و دورهای کمتری هستند
- در مقابل ضربه و ارثعاش حساسند و عمر آنها نسبت به تعداد دورشان محدود است
- در مقابل آلودگی ها حساسیت زیادی داشته برای آبندی در مقابل نفوذ آلودگی ها احتیاج به هزینه بیشتری دارند
و همچنین این یاتاقان ها بعلت استاندارد بودن اندازه ها براحتی تعویض می شوند. مقدار کمتری در امتداد محور جای می گیرند و در نتیجه می توان محور را کوتاهترد ر نظر گرفت و در صورت خراب شدن با سروصدای غیر عادی بروز اشکال را اعلام می کنند.
انواع یاتاقان های غلتشی:
- · تقسیم بندی بر حسب نیروهایی که متحمل میشوند
- · تقسیم بندی از نظر شکل هندسی عناصر غلتشی
- · تقسیم بندی بر حسب جبران نامیزانی محور
- · تقسیم بندی از لحاظ ساختمان
- · تقسیم بندی بر حسب اندازه هر سری یاتاقان
تقسیم بندی بر حسب نیروهایی که متحمل میشوند:
- شعاعی .......نیروی شعاعی را تحمل میکند
- محوری (کف گرد ) ...... نیروی محوری را تحمل میکند
- شعاعی محوری ..........هر دو نیرو را تحمل میکند
مشخصه اصلی تمایز بین بیرینگهای شعاعی از بیرینگهای محوری ، راستای اعمال بار اصلی به آنها میباشد .
مشخصه مهم دیگر جهات مهار کردن حرکت شفت توسط بیرینگ غلتشی است . مثلا آیا بیرینگ امکان جابجایی محوری به شفت میدهد ؟ یا آیا بیرینگ اجازه حرکت زاویه ای به شفت میدهد تا بتواند خود را با انحراف شفت به هنگام دوران رینگها تطبیق دهد؟
بلبیرینگهای شعاعی :
1- بلبیرینگهای شیار عمیق :
در این نوع بلبیرینگها ، در هر رینگ یک شیار عمیق دایره ای با شعاعی برابر شعاع ساچمه وجود دارد . بخاطر وجود همین شیار و ایجاد سطح تماس بالا بین ساچمه ها و رینگها ، این نوع بلبیرینگها توان تحمل بارهای شعاعی زیاد بهمراه نیروهای محوری را دارند .بلبیرینگهای شیار عمیق به دلیل توانایی تحمل بارهای شعاعی و محوری ، اصطکاک کم و توانایی تحمل سرعتهای بالا ، کاربرد گسترده ای در صنایع پیدا کرده اند .بلبیرینگهای شیار عمیق دو ردیفه علاوه بر اینکه قابلیت تحمل بارهای خمشی را دارند برای شفتهای کوتاهی که بخواهیم فقط از یک بلبیرینگ در انتهای آن استفاده کنیم نیز مناسب است .این نوع بلبیرینگها خصوصا برای طراحی ماشینهای جمع و جور مناسب هستند زیرا دیگر نیاز به در نظر گرفتن فضایی برای نصب کاسه نمد جهت محافظت از بلبیرینگها نمی باشد
.
2- بلبیرینگهای نوع S
3- بلبیرینگهای شیار عمیق با شیار جازنی ساچمه ها :
این نوع بلبیرینگ نمونه اولیه بلبیرینگهای شیار عمیق بدون شیار جازنی می باشند . در یک طرف از این بلبیرینگها روی لبه هر دو رینگ داخلی و خارجی ، شیارهایی تعبیه شده که از طریق این شیارها میتوان به راحتی ساچمه ها را داخل بلبیرینگ جا زد .این بیرینگها جهت تحمل بارهای محوری زیاد مناسب نمی باشند ، زیرا در آن صورت ساچمه ها از شیارهای جا زنی خارج خواهند شد .چون تقریبا به تمام بیرینگها بار محوری نیز وارد میشود ، بیرینگهای بدون شیار جازنی کاربرد بیشتری دارند .
4- بیرینگهای دینام :
ساختمان بیرینگهای آهنربایی بسیار شبیه به بیرینگهای شیار عمیق بدون شیار جازنی ست . اما چون در رینگ خارجی فقط یک لبه وجود دارد ، اجزاء آن متواننند به راحتی از بیرینگ جدا شوند. بیرینگهای دینام بار محوری را فقط در یک جهت میتوانند تحمل کنند . به همین دلیل برای مهار نمودن شفت در راستای محوری باید از دو بیرینگ رو در روی هم استفاده نمود .این بیرینگها در انواع لوازم الکتریکی کوچک از قبیل دینام ، استارت خودرو ، جارو برقی و ... استفاده شده اند .
5- بلبیرینگ با تماس زوایه ای یک ردیفه :
در این نوع شیارها به نحوی قرار گرفته اند که نیروها تحت زاویه تماس مشخصی از یک رینگ به رینگ دیگر منتقل میشوند . بلبیرینگ با تماس زوایه ای در انواع مختلف با زاویه تماس 15- 25و40 درجه ساخته شده اند . بلبیرینگ با تماس زوایه ای یک ردیفه به شکل O و X و یا پشت سر هم کنار هم مونتاژ میشوند که به این چیدمانها طرح عمومی یا U گفته میشود .طرحهای با زاویه تماس 15 درجه برای سرعتهای بسیار بالا و طرحهای با زاویه 25 درجه جهت تحمل بارهای محوری بالا مناسب هستند .
6- بلبیرینگ با تماس زوایه ای دو ردیفه :
طرح آنها مشابه بلبیرینگهای یک ردیفه جفت شده با چیدمان O می باشد که قادر به تحمل بارهای سنگین شعاعی و محوری هستند . به ویژه آنها برای ثابت کردن شفت در راستای محوری مناسب هستند.
7- بیرینگهای با تماس چهار نقطه ای :
پروفیل شیار هر یک از رینگهای داخلی و خارجیدر این نوع از دو کمان تشکیل شده است که مراکز آنها بر هم منطبق نمی باشند ، به همین دلیل هنگام اعمال بارهای شعاعی ، ساچمه ها در جهار نقطه با شیارها تماس پیدا می کنند .زاویه تماس بیرینگهای با تماس چهار نقطه ای ، بزرگ است (معمولا 35 درجه )لذا توانایی تحمل بارهای محوری بالایی را در هر دو جهت دارند.کاربرد اصلی آنها در زمینه تجهیزات انتقال قدرت میباشد .این نوع به هیچ وجه برای تحمل بارهای شعاعی غا لب بر بارهای محوری مناسب نیستند زیرا تحت بار شعاعی نقاط تماس به چهار نقطه افزایش و در نتیجه اصطکاک افزایش می یابد .
پروژه معرفی و بررسی انواع یاتاقان ها