1- ازدواج
ازدواج از کلمه زوج می باشد که به معنای با هم جفت شدن و زن گرفتن می‌باشد. ازدواج برای انسان یک نیاز طبیعی است که از آفرینش ویژه آن ها سرچشمه می گیرد. چنانکه انسان به آب و غذا نیاز دارد در سنین خاصی به ازدواج نیاز پیدا می کند.
ازدواج به عنوان یک خواستة طبیعی، مورد تأیید همه ادیان آسمانی بوده است مخصوصا دین اسلام. اسلام پیروان خود را به ازدواج دعوت نموده و از عروبت بر حذر می دارد. ازدواج نه تنها منفور نیست، بلکه از دیدگاه اسلام اهدی مستحب و در بعضی موارد واجب می باشد.
قالَ اَبوُ عَبْدِ اللهِ (عَلیهِ السلامْ) : « رُکْعَتانِ یُصَلِّیها المُتَزَوَّجُ أفْضَلَ مِنْ سِبْعینُ رُکْعَهً یُصَلِّیها أعْزَبُ.
اما صادق(علیه السلام) فرمود: دو رکعت نمازی که انسان متاهل می خواند ثوابش بیش از هفتاد رکعتی است که انسان مجرد می خواند.»
در اسلام برای انتخاب همسر معیارهای خاصی بیان شده است از جمله؛
1. ایمان: ایمان یک عامل درونی است و از مهمترین و ضروری ترین اموری است که باید در انتخاب همسر مورد عنایت قرار گیرد.
2. اصالت خانواده: منظور از اصالت خانواده، امور مادی و ظاهری نیست. بعضی از خانواده ها شریف و بزرگوار و آبرومند هستند گرچه فقیر باشند و بعضی از خانواده ها ذاتاً پست و فرومایه هستند گرچه دارای مقام و ثروت باشند. اصالت بعد تربیتی دختر و پسر را در بردارد. یعنی آیا دختر و پسر در یک محیط سالم تربیت یافته اند یا نه؟
3. اخلاق: اخلاق نیک یکی از مهمترین و ضروری ترین اموری است که در انتخاب همسر باید مورد توجه قرار گیرد زن و شوهر باید یک عمر با هم زندگی کنند. اگر اخلاق خوش باشد زندگی آن ها شیرین و دلپذیر و گرم و با صفا خواهد بود و با تفاهم مشکلات زندگی را حل و فصل خواهند کرد.
2- مهر
مرد در هنگام ازدواج هدیه ای را به همسرش تقدیم می کند که در اصطلاح مهر یا صداق نامیده می شود. در قرآن از آن به عنوان نحله(هدیه، پیشکش) هم تعبیر شده است و به نوعی مرد خود را مدیون همسرش می کند هر چیزی که مالیت و ارزش داشته باشد می تواند مهر واقع شود. مانند آموزش قرآن یا احکام، طلا و سکه و ... در ادیان آسمانی گذشته نیز مهر وجود داشته است. مهر از آنجایی قرار داده شده است که نقش هر یک از زن و مرد در عشق مغایر بادیگری است. زیرا نوع احساسات زن و مرد نسبت به یکدیگر متفاوت است. قانون خلقت بی نیازی و غرور را در جانب زن قرار داده است و طلب و نیاز را در جانب مرد قرار داده است. همچنین از لحاظ طبیعت چیزی برعهده مرد نیست و زن مجبور است بارداری، زایمان و عادت ماهیانه و ... را تحمل کند. بنابراین اگر مشکلی بعداً پیش بیاید این مهر می تواند مقداری از مشکلات را حل کند.
یکی از حقوقی که در قبل از اسلام کمتر به آن بها داده می شد و یا اصلاً نادیده گرفته می شد همین مسأله بود که، زن را مالک مهر نمی دانستند و پدران و مادران مهر را به عنوان «حق الزحمه» و «شیربها» حق خود می دانستند. درست است که اسلام اصل مهر را قبول دارد. اما همیشه به خانواده ها سفارش می کند که مقدار مهر را زیاد قرار ندهید زیرا زیاد قرار دادن مهر، باعث کینه و دشمنی می شود و یکی از عوامل تزلزل خانواده، همین زیاد قرار دادن مهر است.
قالَ عَلَی (علیه السلام): «لا تُغالوُا بِمُهُورِ النِّساء فَتَکُونَ عَداوَهً ...
حضرت علی(علیه السلام) می فرماید: « مهریه زن ها را زیاد نکنید زیرا این عمل ایجاد دشمنی می کند.»
بلکه زنان را تشویق می کند که مهریه خود را بخشند تا بعضی گمان نکنند با زیاد قرار دادن مهر، نوعی وثیقه مالی برای جلوگیری از تزلزل خانواده بدست آورده اند.
3- نفقه
نفقه یک نماد حقوقی و مورد قبول در اسلام است. از مسائل مسلم و اساسی در نفقه اسلامی می باشد و مرد موظف است تمام نیازهای مادی زن را تهیه کند. پیش از اسلام در پاره ای از ادیان و اعصار وجود داشته است.
مسئولیت پرداخت نفقه برعهده مرد است. ممکن است این سوال در ذهن مطرح شود که چرا اسلام مسئولیت پرداخت نفقه را برعهده مرد گذاشته است؛ علت قرار دادن پرداخت نفقه برعهده مرد، برای این است که مردها همیشه خواستار وصال هستند. یعنی مردها مظهر نیاز و طلب هستند و زن ها مظهر بی نیازی. بنابراین در اینجا مرد به عنوان مشتری و زن به عنوان صاحب کالاست. و مرد اگر بخواهد چیزی بخرد باید چیزی پرداخت کند.
علت دیگر برای قرار دادن نفقه این است که مسئولیت تولید نسل از لحاظ طبیعت به عهدة زن گذاشته شده است و این زن است که باید بیماری ماهانه را تحمل کند، مشکلات دوران بارداری و بیماری مخصوص این دوره را بر عهده بگیرد. اگر با این حال قرار باشد دوش به دوش مردان در تحصیل معاش و تأمین زندگی تلاش کند زود رنجور و فرتوت می شود.
4- حدود نفقه
1. نان و غذا که مقدار و کیفیت آن به اندازه ای است که زن را سیر کند و متناسب با شئونات زن و عرف و عادت او باشد.
2. پوشاک: پوشاک به مقدار کافی و از نوع متعارف و متناسب با محل زندگی، عادت زن و فصول سال.
3. فراش: که شامل زیرانداز و وسایل خواب و استراحت می باشد.
4. وسایل پخت و پز و لوازم آشپزی.
5. وسایل نظافت و آرایش در حد متعارف و متناسب.
6. مسکن ملکی یا استیجاری: باید مسکن متناسب با احتیاجات و شخصیت زن باشد.
7. هزینه درمان و معالجه بیماریهای جزئی و عادی جرو نفقه محسوب می گردد.
8. خدمتکار، در دو صورت زن می تواند خدمتکار داشته باشد. الف: در خانه پدرش خدمتکار داشته باشد. ب. زن بیمار باشد و خودش نتواند کارهایش را انجام دهد.
9. تهیة بقیه وسایل زندگی از قبیل نفت، گاز، هیزم و یا هر وسیله ای که زن در طول سال به آن نیاز دارد.
5- برخورد نیکو و شایسته
محبت به زن چیزی است که همواره در کنار سفارش زن به اطاعت از مرد عنوان شده است، و از مرد خواسته شده است که رفتاری شایسته و توأم با احترام با همسر خویش داشته باشد. در قرآن کریم و روایات اسلامی بر حسن معاشرت با زنان بسیار تأکید شده است و این امر در واقع از حقوق زن به شمار می رود.
در آیه 9 سوره نساء نیز به صراحت تأکید شده است که مردان باید با زنان خود حسن معاشرت داشته باشند. چنان که حضرت سجاد (علیه السلام) در مساله حقوق می فرماید:
«وَعاشِرو هُنَّ بالْمَعْرُوفِ.»
علاوه بر آیات قرآنی در روایات اسلامی نیز به معاشرت به معروف سفارش شده است.
« و حق همسرت این است که بدانی خداوند او را مایه ی آرامش و انس تو قرار داده است و بدان که این نعمتی است که پروردگار متعال بمناسبت آن بر تو منت نهاده است، باید او را گرامی داری و نسبت به وی مدارا کنی... ».
در ادیان آسمانی دیگر نیز از محبت و احترام به زن سخن گفته شده است در تلمود که یکی از کتب آسمانی آئین یهود است چنین آمده است:
«تلمود نیز همواره به مردان سفارش می کند به زنان احترام گذارید چرا که معتقد است همة برکات از زن ناشی می شود. از سفارش های دیگر تلمود در این زمینه آن است که انسان همواره بایدکمتر از استطاعت خود برای خوردن و نوشیدن خرج کند و به اندازه استطاعت، خرج پوشاک خود کند و بیش از استطاعتش در عزیز نگه داشتن زن و فرزندانش و فراهم آوردن وسایل آنان کوشش کند. زیرا امید و اتکای ایشان به اوست و اتکای او به خدایی است که سخن گفت و جهان پدید آمد.»
در ماده 1103 قانون مدنی امده است: «زن و شوهر ملکف به حسن معاشرت با یکدیگرند.»
شامل 167 صفحه Word
دانلود تحقیق حقوق زوجه بر زوج