فصل اول: ازدیاد برداشت از مخازن گاز میعانی.. 2
1-3 تزریق گاز دی اکسید کربن.. 5
1-8 تزریق آب و گاز به صورت متناوب.. 10
فصل دوم: فرآیند ازدیاد برداشت نفت.. 12
2-2 منابع نفتی هدف برای روش های ازدیاد برداشت نفت.. 19
2-2-1 عوامل موثر در کاربرد روش های ازدیاد برداشت نفت.. 20
2-3 خصوصیات ایده آل یک فرآیند ازدیاد برداشت نفت.. 23
2-3-1 جا به جایی میکروسکوپیک و ماکروسکوپیک.. 23
2-4 دسته بندی کلی وتشریح روش های ازدیاد برداشت نفت.. 29
2-4-2 روش تزریق گازهای امتزاجی وغیر امتزاجی.. 37
2-5 معیارهای سنجش برای کاربرد روش های ازدیاد برداشت.. 59
منابع …………………………………………………………………………………………………………..61
برحسب تعریف مخزن گاز میعانی عبارت از مخازنی می باشد که در تقسیم بندی انواع مخازن در حد فاصل بین مخازن نفت فرار و مخازن گاز تر قرار داشته باشد و یا به عبارت دیگر دمای فرار و مخازن گاز تر قرار داشته باشد و یا به عبارت دیگر دمای مخزن بین دمای بحرانی و حداکثر دمای دو فازی (حداکثر دمای چگالش) قرار می گیرد.
در این قبیل از مخازن سیالات موجود در مخزن تحت تاثیر کاهش فشار مخزن، از خود پدیده ای به نام «میعان قهقرائی» یا «معکوس» نشان می دهند که طی آن به محض رسیدن فشار مخزن به فشار نقطه اشباع، مقادیری از هیروکربورهای قابل مایع شدن شروع به چگالش از فاز بخار نموده و به صورت غشایی جداره سنگ مخزن را می پوشانند. با کاهش فشار مخزن به زیر نقطه شبنم، گاز «مخازن گاز میعانی» شروع به مایع شدن می کند و به صورت قطرات مایع روی سنگ مخزن پدیدار می گردد. این مایعات به وجود آمده با کاهش فشار بیشتر افزایش می یابند، به طوری که بعد از مدتی درصد اشباع آنها از مقدار بحرانی بیشتر شده و شروع به حرکت می کنند و در دهانه چاه تولید می شوند. به وجود آمدن میعانات گازی در درون مخزن باعث به وجود آمدن مشکلاتی می شود که مهمترین و جدی ترین آنها جمع شدن مایعات در درون مخزن و تولید نشدن آنها می باشد که از دو جنبه قابل توجه است:
از یک طرف تشکیل این میعانات در درون مخزن، به معنی از دست دادن آنها می باشد، چرا که دیگر امکان تولید این میعانات ممکن نمی باشد و از طرف دیگر بالا رفتن درصد اشباع این مایعات کاهش دبی جریان گاز را به همراه دارد. به طور کلی رو شهای گوناگونی برای ازدیاد برداشت از مخازن گاز میعانی وجود دارد که مهمترین آنها روش تزریق مجدد گاز می باشد.
روش های تزریق گاز به دو منظور
1- نگهداشتن کامل فشار جلوگیری از کاهش آن
2- جلوگیری از کاهش شدید افت فشار می باشد
دقت شود که در روش اول، فشار مخزن نمی افتد ولی در روش دوم، مخزن کاهش فشاری کمتری نسبت به حالتی که گاز تزریق نمی شود، خواهد داشت. در روش نگهداشتن کامل فشار، گاز تولید شده به درون مخزن تزریق می گردد و تنها میعانات گازی از مخزن تولید می شود و این گاز تولیدی به صورت یک چرخه به درون مخزن تزریق شده و از آن تولید می گردد. درهر دوی این روش ها برای تزریق گاز نیاز به امکانات و تجهیزات سر چاهی می باشد که به نحوی موجب افزایش هزینه های تولید می گردد، البته لازم به ذکر است که روش نگهداشتن کامل فشار، موجب افزایش بهره وری گاز میعانی نسبت به روش نگهداشتن جزئی فشار می گردد. ولی مسلماً این روش هزینه های بیشتری نیز می طلبد چرا که برخی از این مخازن دارای فشار اشباع بالایی می باشند.
در روش تزریق گاز خشک (N2,CO2,CH4) به مخازن گاز میعانی، تماس بین گاز خشک تزریق شده و گاز میعانی منجر به غنی شدن گاز خشک بر اثر انتقال جرم می گردد. تزریق گاز خشک از لحاظ تجری موجب تبخیر هیدروکربورهای سنگین و متوسط می گردد.
همانطور که گفته شد، به کارگیری روش نگهداشتن کامل فشار هزینه زیادی را در بر دارد. یک روش جایگزین مناسب این است که ابتدا مخزن را تا فشار مشخص زیر فشار اشباع تخلیه کرده و پس از آن، شروع به تزریق نماییم. تزریق موجب تبخیر میعانات گازی مخزن می گردد. این روش نه تنها میزان سرمایه گذاری، تجهیزات و هزینه عملیات را پایین می آورد بلکه موجب بهبود برداشت میعانات نیز می گردد.
فشار بالای نقطه شبنم و همچنین نفوذپذیری پایین موجب شده که فشار ته چاهی پایین تر از فشار نقطه شبنم باشد. با این حال تولید گاز میعانی با فشار ته چاهی پایین تر از فشار نقطه شبنم از لحاظ جرمی اثری بر روی برداشت نهایی میعانات ندارد، به شرط اینکه فشار مخزن نگه داشته شود و همچنین مشخصات مطلوب نفوذپذیری حفظ گردد.
1-2 روش چرخش گاز متان
محتوی میعانات مخازن گاز میعانی، قسمت ارزشمندی به شمار می رود. اما به خاطر میعان معکوس، قسمت بزرگی از این میعانات ممکن است در مخزن باقی بماند؛ لذا روش چرخش گاز متان در بسیاری از مخازن به کار می رود. در روش چرخش گاز، میعانات گازی از گاز تر تولید شده جدا می شوند و مابقی مجدداً به مخزن تزریق می شود. گاز برگشتی موجب نگهداشتن فشار مخزن می گردد و همچنین گاز تر را به سوی چاه های تولید می راند. به دلیل اینکه مایعات خارج شده از مخزن به عنوان بخشی از حجم گاز تر محسوب می شود، عدم تزریق گاز خشک اضافی موجب می شود تا فشار مخزن به آرامی کاهش یابد و در نهایت برای تولید گاز خشک از فشار مخزن کاسته می شود تا گاز خشک و مقداری از میعانات باقی مانده که جارو نشده اند تولید شوند.
با این وجود اگرچه این روش راه حل ایده آلی به نظر می رسد ولی در عمل دارای مشکلاتی نیز می باشد:
- درآمد حاصل از گاز به تاخیر می افتد (ممکن است بین 10 تا 20 سال گاز تولید نشود)
- چرخش گاز، هزینه های اضافی را تحمیل می کند (چاه های بیشتر جهت تزریق، امکانات فشرده سازی گاز و ...)
باید دانست حتی هنگامی که فشار بالاتر از نقطه شبنم نگه داشته می شود میزان برداشت میعانات به طور قابل ملاحظه ای کمتر از 100 درصد است.
گاز خشک، قابل امتزاج با تمام سیستم های گاز میعانی بوده و به صورت نرمال متان سازنده شاخص گاز خشک می باشد، چرخش گاز خشک یک نمونه خاص از جابجایی امتزاجی هیدروکربورها، برای بهبود برداشت می باشد. جابجایی یک سیال با سیال قابل امتزاج دیگر از دیدگاه میکروسکوپی بسیار موثر است و به صورت ایده آل 100 درصد در نظر گرفته می شود.ضریب بازیافت چرخش گاز ممکن است به چند فاکتور بازیافت تقسیم شود :
بازدهی کلی = بازدهی میکروسکوپی * بازدهی ماکروسکوپی
1-3 تزریق گاز دی اکسید کربن
تزریق گاز دی اکسید کربن به ناحیه اطراف چاه، یکی دیگر از روش های نگهداشتن فشار و بهبود، مخصوصاً برای کم کردن اثر سد میعانی می باشد. در این روش دی اکسید کربن ، میعانات در اطراف چاه را خارج کرده و متعاقباً موجب افزایش بهره دهی به سبب بر گشتن چاه به تولید می گردد. اثر تزریق گاز به مخزن گاز میعانی منجر به افزایش فشار نقطه شبنم می شود. استفاده از گاز دی اکسید کربن به خاطر کمبود منابع آن، قیمت و همچنین رفتار خورنده آن محدود می باشد.در آزمایشات مدل ترکیبی که برای ارزیابی عملکرد مخازن گاز میعانی به کار رفته بود، تاثیر تزریق گازهای غیر هیدروکربنی همانند دی اکسید کربن، نیتروژن و هوا برای بهبود برداشت از مخازن گاز میعانی مورد بررسی قرار گرفت. مدل نشان داد که گازهای غیر هیدروکربری قادر به تبخیر موثر میعانات هستند و همچنین از بین آنها، دی اکسید کربن موثر ترین برای تبخیر اجزای سنگین می باشد.
شامل 60 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود تحقیق ازدیاد برداشت نفت و گاز