دانلود تحقیق باغ ارم

اختصاصی از فی ژوو دانلود تحقیق باغ ارم دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

باغ ارم

باغ ارم از مشهورتـرین و باسابقه تـرین باغ هـای تـاریخی ایران محسوب می شود، چنان
که نامش نیز همواره سابقه تــاریخی آن را به رخ می کشد، این باغ یکی از مهم ترین
باغ های شیراز و از نمونه های بااهمیت باغ سازی آن شهر به حساب می آید. در لغت نامه
فارسی از این باغ به عنوان یکی از چهار باغ مشهور شیراز نام برده شده است. شهر
شیراز به واسطه باغ ارم و دیگر باغ های با اهمیت آن، در باغ سازی ایرانی صاحب شهرت
و مقامی خاص است. پیشینه ی تاریخی این باغ به دوران سلجوقیان باز می گردد. احتمال
داده شده است که این باغ به دستور اتابک قراچه، که از طرف سنجر پسر ملکشاه سلجوقی
به حکومت فارس منصوب شده بود، احداث شده باشد. بعد از اتابک قراچه، تا زمان شاه شیخ
ابواسحاق اینجو (وفات 757هجری قمری)اطلاعی از سرنوشت باغ در دست نیست، ولی در این
زمان با توجه به اشاره حافظ در یکی از غزلیات اش، مشخص می شود که احتمالاً باغ
متعلق به شاه شیخ ابواسحاق بوده است. تفسیر استاد رکن الدین همایونفرخ در کتاب "حافظ
خراباتی"، از ابیاتی از حافظ، به عنوان شاهد این مدعا بر شمرده می شود که در زیر به
دو بیت مهم آن اشاره می گردد.

در گلستان ارم دوش چــو از لطف هوا
زلف سنبـل ز نسیـم سحـری مـی آشفت

گفتم ای مسند جـم جام جهان بینت کو
گفت افسوس که آن دولت بیدار بخفت

در عین حال این دو بیت خود نشان گر سابقه ی تاریخی باغ نیز به شمار می آید. در همان
کتاب، در مورد آن غزل و به ویژه ابیات ذکر شده که موقوف المعانی اند، توضیحاتی
ارایه گردیده است. آن چه بدان اشاره شده است، حاکی از پایان سلطنت شاه شیخ ابواسحاق
و آغاز سلسله ی آل مظفر است.."دیشب ضمن گردش در شیراز، بطرف گلستان ارم که جایگاه و
مسند فرمانروایی شاه شیخ ابواسحاق بود رفتم و از آن جا می گذشتم، آن جا را دیدم که
... سنبل های آن باغ به رسم سوگواری و عزاداری و ماتم، بر آنچه به صاحب آن کاخ و
باغ گذشته بود گیسوهایشان را پریشان کرده بودند، از آن کاخ پرسیدم که صاحب و
فرمانروایی که در این باغ می زیست ... چه شد؟ پاسخ دادند که دریغا ... آن دوران خوش
... گذشت و ... بدبختی و فلاکت آمد." پس از انقراض سلسله آل اینجو به وسیله آل مظفر
و کشته شدن شاه شیخ ابواسحاق، احتمالاً باغ ارم هم به مالکیت سلاطین آل مظفر در
آمده است. این باغ در زمان شاه منصور آخرین پادشاه این خاندان که به دست گورکانیان
کشته شد، در وضعیت مطلوب و شکوفای خود بوده است، به گونه ای که تیمور پس از دیدن
این باغ (و چند باغ دیگر شیراز) تحت تاثیر زیبایی های آن ها، باغ هایی و از جمله
باغی را به همین نام در سمرقند ایجاد می نماید. در این خصوص به سه باغ دیگـر شیـراز،
از جمله باغ تخت، باغ جهان نمـا و باغ دلگشــا نیز اشاره شده است. "تیمور ... در
اطراف و نزدیکی سمرقند پایتخت خود به احداث حلقه ای از باغهای سلطنتی مبادرت ورزیده.
این تفرجگاه ها عبارت بود از باغ شمال، باغ ارم، باغ بهشت، باغ چنار، باغ دلگشا،
باغ نو، باغ جهان نما، باغ نقش جهان، باغ تخت قراچه، باغ دراز، باغ قراتوپه ... این
باغ ها شهر سمرقند را احاطه کرده بودند." از وضعیت باغ در دوران صفویه اطلاع دقیقی
در دست نیست. اما از آن جا که در زمـان زندیان، باغ های زیادی در شیــراز از جمـله
باغ جهان نما و باغ نظر، احداث و یا مرمت گردیده است و با توجه به اهمیت باغ ارم،
احتمال می رود که این باغ نیز در مالکیت سران این سلسله بوده و همچون سایر ابنیه و
باغ های شیراز مرمت شده باشد. در اواخر این دوران، در حدود بیش از هفتادو پنج سال،
این باغ در تصاحب سران ایل قشقایی بوده است. این مطلب از سوی دونالد ویلبر نیز ذکر
شده است. خاندان جانی خان قشقایی که از دوره ی فتحعلی شاه قاجـار با سمت ایلخانی و
ایل بیگی بر ایل قشقــایی حکومت می کرده اند، مدت طولانی از این باغ به عنوان محل
فرمانروایی خود استفاده کرده اند. جانی خان، نخستین ایلخان این خاندان و پسرش محمد
قلی خان، سر منشاء تحولات مهمی در این باغ بوده و عمارت با شکوهی را در آن بنا
نهاده اند. جانی خان در سال 1234 هجری قمری از طرف فتحعلی شاه قاجار رسماً به سمت
ایلخانی منصوب شده بود. در کتاب "فارسنامه ناصری"، جانی خان قشقایی، بانی عمارت
باارزش در باغ ارم ذکر شده است. "باغ ارم در میانه مغرب و شمال شیراز ... عمارتی
مرغوب دارد. از بناهای مرحوم جانی خان ایلخانی قشقایی است. حصار و دیوارش از چینه
گل ساخته و پرداخته اند." فرصت الدوله شیرازی، مولف کتاب "آثار عجم" که در اواسط
عهد قاجاریه زندگی می کرده، در مورد بنای قدیمی باغ می نویسد: "بنای اول آن را محمد
قلی خان ایلخانی بنا نهاده است و سپس حاجی نصیرالملک خریده و حکم به بنیاد عمارت
مذکور داد." شاهزاده مسعود میرزا ظل السلطان که در دوره ی ناصر الدین شاه به شیراز
سفر کرده و باغ های مشهور شیراز را دیده است، ضمن توصیف این باغ ها، آن ها را پر از
نرگس و سنبل و درخت نارنج و سرو و کاج و انواع اشجار دانسته و به فروش باغ ارم توسط
وراث ایلخانی به میرزا حسنعلی خان نصیرالملک اشاره می نماید. آن چه که به لحاظ
پیشینه ی باغ ارم اهمیت دارد، این نکته است که بانی کوشک فعلی این باغ، میرزا
حسنعلی خان نصیرالملک بوده که در عهد خود باغ ها و عمارت های دیگری را نیز بنا
نموده است. پس از درگذشت حسنعلی خان نصیر الملک در سال 1311 هجری قمری، برخی از
قسمت های باغ و تزیینات آن ناتمام ماند. بخش های ناتمام عمارت، به وسیله ی
ابوالقاسم خان نصیر الملک که خواهرزاده ی حسینعلی خان و از رجال صاحب نفوذ فارس
بوده است به اتمام می رسد. فرصت الدوله شیرازی در "آثار عجم" ضمن توصیف این باغ و
اشاره به مطلب فوق، حاجی محمد حسن معمار را که در فن بنایی سرآمد روزگار خود بوده
است، معمار عمارت و تحولات آن دوره در باغ ذکر می نماید. او در خصوص باغ ارم چنین
می‌نویسد:"بنای اول آن را محمد قلیخان ایلخانی نهاده، سسپس مرحوم حاجی نصیر الملک
خریده و حکم به بنیاد عمارت مذکور داده. حاجی محمد حسن معمار که در فن بنایی بی
نظیر است و به معماری شهیر، آن بنا را برآورده، باغی دیگر برآن افزوده اند. آن نیز
هوایش معطر است و فضایش معتبر، خلوتی دیگر دارد که نارنجستانش نام نهاده اند.
باربند و کوشکی هم برای آن قرار داده اند. مالک باغ است جناب نصیرالملک ابوالقاسم
خان". صحبت از اینکه باغی دیگر بر آن افزوده اند، نکته مبهمی است و نمی توان دریافت
که دقیقاً منظور نویسنده کدام بخش از باغ بوده است. همان طور که ذکر شد، در زمان
ابوالقاسم خان، ساختمان نیمه تمام پایان یافت. حجاری های روی سنگ های نمای عمارت که
در این دوره به انجام رسیده است، تاریخ 1315 هجری قمری، زمان پادشاهی مظفرالدین‌شاه
قاجار را نشان می دهد. دونالدویلبر در کتاب "باغ های ایران و کوشک های آن"، شرح
مفصلی درباره ی باغ ارم نگاشته است و ضمن اشاره به نام معمار بنای اصلی این باغ، او
را از معماران بنام محلی دانسته است و با ارایه ی نقشه ای از این باغ که در سال
1945 میلادی ترسیم شده است، به این مطلب اشاره می نماید که در آن زمان دیواری در
وسط باغ احداث کردند و بدین ترتیب باغ به دو قسمت تقسیم گردید و قسمت پایین آن به
مالکیت شخص دیگری در آمد. این تقسیم باغ و تفکیک بخشی ازآن، دست کم به لحاظ شکلی و
فضایی، دوره ای جدید از حیات باغ ارم را به وجود آورده است.باغ ارم همیشه شاهد
مهمانی ها و ضیافت های بزرگ و مورد توجه رجال شیراز بوده است. مهدی قلی هدایت
مخبرالسلطنه، یکی از رجال دوره ی قاجاریه، در خاطرات خویش در سال 1333 هجری قمری (برابر
با 1915 میلادی) از حضور خود در باغ ارم و استحمام در آن یاد می کند. شایان ذکر است
که به تازگی (در سال 1382 خورشیدی) بخش هایی از حمام مجموعه ی باغ ارم، هنگام مرمت
عمارت پشت کوشک اصلی باغ کشف گردید.باغ ارم پس از ابوالقاسم خان نصیرالملک به
فرزندش عبدالله قوامی رسید و پس از چندی به یکی از سران ایل قشقایی، محمد ناصر خان
فروخته شد. مدتی این باغ در اختیار قشقایی ها بود تا این که در زمان استانداری
معتصم الدوله فرخ، بابت بدهی مالیاتی مالکان آن و مطالبات دولت، به تصرف دولت در
آمد و سپس به دانشگاه شیراز واگذار گردید و هم اکنون نیز در اختیار این دانشگاه است.

شامل 10 صفحه word