نهج البلاغه یعنی راه و روش بلاغت و گردآورنده آن شریف رضی است.
- نامی که شریف رضی بر این مجموعه نهاد گویای و جهی از کلامات علی بود که او را فرهیخته می ساخت و این وجه نهج البلاغه یعنی فصاحت و بلاغت کلام و نفوذ آن تا عمق جان البته آنچه شریف رضی از بیانات و مکتوبات امیر مومنان علی (ع) گردآورده و آن را نهج البلاغه نامیده است و تنها راه و روش بلاغت نیست بلکه ترجمانی از قرآن و آموزهای نبوی و راه روش هدایت است.
- نهج البلاغه در سال 400 ق گردآوری شده است این عصر مصادف با دوره خلافت عباسیان می باشد که پس از دوره تحولات بزرگ سیاسی شکل گرفت.
- دوره نخست خلاف عباسیان از سال 132 تا 232 است و عباسیان به قلع و قمع مخالفان برداشته و استبدادی ختنی همچون امویان را تشکیل دادند و سلطه گری نمودند.
دوره دوم خلافت عباسیان 232 تا 334 ق است که دوره حاکمیت فتری گری و سرکوب اندیشه ورزی است در این دوره شیعه سخت تحت تعقیب و شکنجه قرار گرفتند و مردم از زهی جان به پنهان داشتنی اندشیه های خود اقدام کردند.
دوره خلافت عباسیان از سال 334 تا 447 ق است که با ورود معز الدوله احمد ابن بویه به دستگاه خلافت عباسی و دگرگون شدن قدرت عباسیان و پیدایش فضای سیاسی جدید شکل گرفت.
گردآورنده نهج البلاغه:
ابوالحسن محمد بن حسین موسوی معروف به سید رضی و شریف رضی است او در سال 359 ق در نیمه دوم سده چهارم دیده جهان به جان گشود و در سال 406 ق در اوایل قرن 5 به سوی دار فانی شتافت.
سبک تالیف نهج البلاغه:
3 شاخه اصلی دارد:
- گزینشی بودن مطالب.
- انتخاب بلیع ترین آموزه های امام علی (ع)
- استخراج انواع مطالب و موضوعات.
باب بندی نهج البلاغه:
- خطبه ها و فرمان ها.
- نامه ها و پیغام ها.
- کلمات حکمت آمیز و موعظه ها.
کمیته نهج البلاغه:
نهج البلاغه گزینشی است بی نظیر از کلام انسانی به این دلیل که شامل 241 خطبه و کلام 79 نامه و مکتوب و 489 حکمت و موعظه می شود.
- شریف رضی قسمتی از مطالب امیر المومنان را از کتاب هایی که در دسترس داشت. گزینشی کرد البته بسیاری از آن کتاب که در اثر درگیری های جنگ ها و تحولات از میان رفته.
- یعقوبی اظهار می کند که مردم در زمان او 400 خطبه از خطبه های امیرالمومنان را به خاطر سپرده بودن و این خطبه ها میان آنان رایج بوده است.
کیفیت نهج البلاغه:
نهج البلاغه از وجوه مختلف، و گفت و بی نظیر است واژه ها و مفردات و ترکیبات و جملات بافت و هندسه کلام، فوت و استحکام آورگی و موسیقی کلام، لطافت و سحر بیان، زیبایی و ارزش ادبی، وجوه متعدد، عمق معانی تاثیر گذاری، راه گشایی و...
امیرالمومنان در خطبه ای جنبه رقهود کرده است:
الا و انَّ الیومَ الفَمارَ، غَدا السِّبَافَ و السیقهُ الجنَّهُ و الغایهُ النارُ
معنی: آگاه باشید که امروز، روز تمرین و فردا روز مسابقه است خط پایان دراز و سخت است و نهایت کار بازنده آتش است.
- « مضمار» در لغت به معنای مکان یا زمان لاغر شدن است.
امیرمومنان در عهدنامه مالک اشتردر دستورالعملی مدیریتی فرموده است:
وَ اِن ظَنَّتِ الرَّعیَّهُ بک حَیفا فَاصبحر لَهُم بهُذرُک
اگر مردمان کج شدن[ از حق] و ستمگری را درباره تو گمان بردند دلیل خود را [ که از حق منحرف شده ای و سعی نکرده ای] برایشان آشکار کنی.
شامل 7 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله آشنایی با نهج البلاغه