رشد ، تنظیم سوخت و ساز بدن ، تنظیم قند خون و واکنش در برابر ترس ،
فعالیت هائی از بدن هستند که هورمون ها آنهارا تنظیم می کنند. هورمون ها موادی هستند که سلول های خاصی آنها را به درون خون ترشح می کنند ،تا فعالیت سلول های دیگری را در بدن تنظیم کنند. سلول ها یی که تحت تاثیر هورمون قرار می گیرند، سلول های هدف نامیده می شوند.
برای این که بدن بتواند عملکرد مناسب داشته باشد ،همواره بافت ها و اندام های گوناگون آن باید درحال فعالیت وهماهنگی با یکدیگر باشد. کار هورمون ها هماهنگ کردن این فعالیت ها با یکدیگر است. چهار عمل اصلی هورمون ها
عبارت اند از:
- تنظیم فرآیندهای مختلف ،ازقبیل رشد،نمو،رفتارو تولید مثل،
- ایجاد هماهنگی بین تولید ،مصرف وذخیره ی انرژی،
- حفظ حالت پایدار بدن ،مانند ثابت نگه داشتن مقدار آب ونمک های مختلف درون بدن ،
- وادارکردن بدن به انجام واکنش در برابر محرک ها ،مانند ستیز وگریز .
هورمون نوعی پیک شیمیایی ، یعنی ماده ای شیمیایی است که دستورهای مربوط به تغییر فعالیت ها را از مراکز تنظیم کننده یعنی غده های درون ریز به سلول های هدف می رساند .هورمون ها بعد از آن که ترشح می شوند، از طریق خون خود را به سلول های هدف می رسانند. امروزه موادی یافت شده اند که بدون ورود به جریان خون ،روی سلول های مجاور خود اثر می کنند. هر چند این مواد هم به عنوان پیک شیمیایی عمل می کنند وبر عملکرد سلول ها تاثیر می گذارند ،معمولا به آنها هورمون گفته نمی شود، انتقال دهنده های عصبی از این نوع اند:
دستوری که هورمون به سلول هدف می دهد، هم بستگی به نوع هورمون وهم بستگی به سلول هدف دارد.
مثلا ،ممکن است یک هورمون بر سلول خاصی اثر کند وآن را وادارد پروتئینی ویژه را بسازد ویا آنزیم خاصی را فعال کند. همان هورمون ممکن است بر سلول دیگری اثر کند وسبب تغییر نفوذ پذیری غشای آن سلول شود، یا سلول را به ترشح هورمون دیگری وادار کند. بعضی هورمون ها می توانند سبب تحریک سلول های عصبی ،یا ماهیچه ای شوند.
هورمون ها در اندام ها وبافت های خاصی ساخته می شوند.
غده ،اندامی است که سلول های آن موادی از خود ترشح می کنند. غده ی
درون ریز اندامی است که کار اصلی آن ترشح هورمون است . علاوه برغده های درون ریز، بعضی دیگر از اندام های بدن ضمن انجام کارهای خاص خود ،ترشح هورمون را نیز به عنوان یکی از وظایف فرعی ،انجام می دهند.
نمونه ی این اندام ها عبارت اند از: مغز،معده ، روده ی باریک ،کلیه وقلب. در این اندام ها ،ترشح هورمون به عهده ی سلول های خاصی(سلول های درون ریز) است.
به مجموعه ی غده ها و سلول های درون ریز بدن ، دستگاه درون ریز گفته
می شود.قسمتهای اصلی دستگاه درون ریز نشان داده شده است. دستگاه
درون ریز،با آزاد کردن هورمون های مختلف به صورت هم آهنگ ،تنظیم بسیاری از اعمال بدن را به عهده دارد.
غده ی برون ریز ،به غده ای گفته می شود که مواد خاصی به درون ساختارهای لوله مانند خود که مجرا نامیده می شوند، ترشح می کند .
مجرا ،ماده ی ترشح شده را به قسمتهای خاصی ازدرون یا بیرون بدن هدایت
می کند. غده های عرق، غده های بزاقی وغده های ترشح کننده ی آنزیم های گوارشی نمونه هایی از غده های برون ریز هستند .پانکراس ،غده ای است که هم قسمت درون ریز داردوهم دارای قسمت برون ریز است.
قسمت برون ریز پانکراس آنزیم های گوارشی را می سازد واز طریق مجراهای خاصی آنها را به روده ی باریک می رساند . قسمت درون ریز پانکراس دو
هورمون به نام انسولین وگلوکاگون می سازد که هر دو در تنظیم مقدار قند خون دخالت دارند.
هورمون ها وانتقال دهنده های عصبی ،پیک های شیمیایی هستند:
می دانیم که علاوه بر دستگاه درون ریز، دستگاه عصبی هم وظیفه ی هماهنگی فعالیت های بدن را به عهده دارد . این دو دستگاه پیک های شیمیایی متفاوتی دارند. پیک های شیمیایی دستگاه عصبی ،انتقال دهنده ی عصبی نامیده می شود، در حالی که به پیک های شیمیایی دستگاه درون ریز، هورمون گفته می شود . باید دانست بعضی از سلول های عصبی می توانند برخی هورمون ها را نیز تولید کنند ، ونیز بعضی از مواد شیمیایی، هم به عنوان هورمون در دستگاه درون ریز وهم به عنوان انتقال دهنده ی عصبی در دستگاه عصبی فعالیت دارند. مثلا ،اپی نفرین در بعضی جاها نقش هورمونی دارد ودر برخی موارد به عنوان انتقال دهنده ی عصبی عمل می کند . وقتی این ماده از یک سلول عصبی ترشح می شود ، سبب انتقال پیام عصبی بین نورون ها می شود وهنگامی که از غده ی فوق کلیه ترشح می شود ،به عنوان یک هورمون عمل می کند وفرد را برای حالت ستیز یا گریز آماده می کند.
تفاوت دیگر میان دستگاه درون ریز ودستگاه عصبی در این مورد ،آن است که انتقال دهنده های عصبی ،پیک
شامل 18 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله هورمون ها ودستگاه درون ریز