حسابداری زیست محیطی
Environmental Accounting
حسابداری زیست محیطی
چکیده
سهامداران از مدیران میخواهند که اطلاعات غیرمالی را هم در کنار اطلاعات مالی به آنها ارائه
کنند. محیطزیست بستر فعالیت شرکت است و شرکت در بلندمدت نمیتواند در عین بیتوجهی
به پیامدهای زیستمحیطی فعالیتهایش، حیاتی پایدار داشته باشد. مخارج زیستمحیطی
بلاعوض نیستند، و برای شرکت، درآمد و برای سهامداران، ارزش را میتوانند افزایش دهند.
حسابداری زیستمحیطی در حوزهی اقتصاد کلان )درآمدهای ملی(، و اقتصاد خرد )حسابداری
مالی و حسابداری مدیریت( کاربردهای مختلفی دارد. در نگرش فرهنگیِ مدیران، باید تغییراتی
ایجاد شود تا تلاش برای حفظ محیطزیست را ارزش بدانند. استانداردهای چندی برای مدیریت
زیستمحیطیِ مطلوب تدوین شده است، ولی بیشتر گزارشهای زیستمحیطی، همچنان داوطلبانه
ارائه میشوند؛ تلاش حسابرسی زیستمحیطی عمدتاً بر بهبود کارایی و اثربخشی متمرکز است،
و اعتباربخشی به گزارشهای زیستمحیطی از خدمات جدیدِ حوزهی حسابرسی است.
واژههای کلیدی: توسعهی پایدار، گزارشگری سهمنظوره، حسابداری زیستمحیطی، مخارج زیست-
محیطی، مدیریت زیستمحیطی، گزارشگری زیستمحیطی، حسابرسی زیستمحیطی
≪ مقدمه
هدف پذیرفته شده و زیربنایی حسابداری، اندازه گیری و گزارشگری فعالیتهای اقتصادی یک شرکت است
)گادفِری و همکاران، 2009889 (. اخیراً ابعاد گزارشگری گستردهتر شده است تا اثرات اجتماعی و زیستمحیطی
فعالیتهای شرکت را هم دربرگیرد، و نه فقط اطلاعات مالی بلکه اطلاعات کیفی در رابطه با اثر فعالیت یک
شرکت بر روی اجتماع و محیط زیست هم گزارش شود، و این را گزارشگری “سه منظوره” 1 میگویند. جان
اِلکینگتون، نظریهپرداز “گزارشگری سهمنظوره” اظهار کرده است که شرکت باید به سودی “سهمنظوره”
.) بیندیشد یعنی به توفیق اقتصادی، کیفیت زیستمحیطی و عدالت اجتماعی )گادفِری و همکاران، 28909889
این دیدگاه در حال ظهور بر مفهوم “توسعه ی پایدار” یا “پایداری” در فعالیت یک شرکت و محیط فعالیت آن
.) متکی است. مفهوم پایداری به جنبههای زیستمحیطی و اجتماعی فعالیت شرکت اشاره دارد )دیگان، 2222
توسعهی پایدار شامل اجزای مالی، زیستمحیطی و اجتماعی است، و مستقیماً در خط گزارشگری سهمنظوره
.) است )نَش، 9882
Triple bottom-line reporting
≪ خلاصه و نتیجهگیری
انسان با محیط زیست خود در ارتباط متقابل است؛ بدین معنی که از یک سو، ادامه ی حیات انسان مستلزم
بهره مندی از منابع و موهبتهای محیط زیست است و از سوی دیگر، سبک و نحوه ی زندگی انسان نیز بر
محیط زیست او تأثیر می گذارد. این ارتباط متقابل می تواند سازنده یا مخرّب باشد. بسیاری از شرکتهای
بزرگ چندملیتی دریافتهاند که محیط زیست مناسب برای موفقیت رقابتی در درازمدت ضروری است و برای
نیل به آن حسابداری زیستمحیطی ابزاری حیاتی به شمار می آید. ظهور مفهوم توسعهی پایدار که اهمیت
قابل ملاحظه ای به نگه داری منابع طبیعی میدهد، و شمول ارزشهای منابع طبیعی را الزام میکند چالشهای
بسیاری برای دست اندرکاران حسابداری در مورد محیط زیست طبیعی پیش آورده است. اکنون به خوبی
پذیرفته شده است که رویههای توسعهای گذشته پایدار نبودهاند چون استفادهی مازاد از منابع طبیعی را در
نظر نمیگرفتهاند. مدیریت صحیح منابع در یک نگرش محیط زیست_دوستانه مانند صرفه جویی، به فواید
مستقیمی مانند کاهش هزینهها یا فواید غیرمستقیمی مانند ایجاد سرقفلی بالاتر یا تصویری بهتر از سازمان
در نزد عموم منجر میشود. استقرار یک سیستم حسابداری زیستمحیطی در سازمان نیاز به تغییر در فرهنگ
حاکم بر سازمان دارد. تلاش بر این است که سطح مسوولیت پذیری سازمانها در برابر پیامدهای خارجی
غیرمالی فعالیت شان افزایش یابد. حسابداری زیستمحیطی در سطح کلان در حسابداری درآمدهای ملی، و
در سطح خرد در حسابداری مالی و مدیریت مورد توجه است. لحاظ کردن محیط زیست در تولید ناخالص
داخلی, از ضرورتهای بحث افزودن سود و زیانهای زیستمحیطی به معادلات اقتصادی است و
9 صفحه pdf و 32 صفحه پاورپوینت
حسابداری زیست محیطی Environmental Accounting