چکیده :
در این پژوهش روش تفسیری استاد سید علی اکبر قریشی ‹‹ احسن الحدیث ›› مورد بررسی قرار گرفته و مطالب آن در مقدمه و سه فصل تنظیم گردیده است .
در مقدمه مطالبی در مورد تعریف موضوع ، بیان اهمیت موضوع ، پیشینة موضوع ، بیان روش تحقیق و . . . بیان شده است .
فصل اول : کلیات
که شامل دو بخش است ، ابتدا زندگی نامه مؤلف براساس منابع موجود گزارش شده و در بخش دوم منابع مورد استناد مفسر و سپس توصیف از روش ‹‹ احسن الحدیث ›› ارائه گردیده است .
فصل دوم : از مبانی ، روش و گرایش های تفسیری سخن گفته ایم که اصلی ترین و محوری ترین فصل تحقیق است و شامل سه بخش می شود :
بخش اول مربوط به مبانی تفسیری احسن الحدیث است و ابتدا دو واژة ‹‹ تفسیر ›› و ‹‹تأویل ›› و مباحث پیرامون آن ، مورد بررسی قرار گرفته و به دیدگاه مفسر در این زمینه پرداخته شده است و سپس مبانی تفسیری احسن الحدیث نظیر حجیت ظواهر قرآن ، بواطن و وحیانی بودن الفاظ قرآن مطرح شده است .
در بخش دوم به روش تفسیری احسن الحدیث پرداخته شده است و با توجه به عمده ترین مستندات مورد تفسیر یعنی قرآن ، سنت و قواعد ادبی و زبانی و نحوه کار گیری این مستندات مورد ارزیابی قرار گرفته است .
در بخش سوم به گرایش تفسیری احسن الحدیث اختصاص دارد و مهمترین گرایش های مفسر همچون هدایتی و تربیتی ، علمی و اجتماعی به پژوهش نهاده شده است و بالاخره در فصل سوم عمده ترین مباحث علوم قرآنی در تفسیر احسن الحدیث مورد بررسی قرار گرفته که عبارتند از : اعجاز قرآن ، تحریف نا پذیری قرآن کریم ، محکم و متشابه و نسخ در قرآن .
فهرست مطالب :
مقدمه
فصل اول : کلیات
بخش اول
1- 1- 1 زندگی نامة مؤلف
1- 1- 2 اساتید
1- 1- 3 آثار قرآن پژوهی قریشی
1- 1- 4 توصیف مختصر برخی آثار
1 . الاخلاق و الآداب
2 . المعجم المهروس لا لفاظ الصحیفه الکاملیه
3 . خاندان وحی در زندگانی چهارده معصوم علیه السلام
بخش دوم
1- 2- 1 منابع تفسیر احسن الحدیث
1- 2- 1- 1 منابع تفسیری
1- 2- 1- 2 منابع حدیثی و روایی
1- 2- 1- 3 منابع لغوی
1- 2- 2 توصیف مختصری از تفسیر احسن الحدیث
فصل دوم : مبانی ، روش و گرایش تفسیری احسن الحدیث
بخش اول : مبانی تفسیر
الف . تفسیر
1 . معنای لغوی تفسیر
2 . معنای اصطلاحی تفسیر
3 . ضرورت تفسیر
4 . تفسیر به رأی
ب . تأویل
1 . معنای لغوی و اصطلاحی تأویل
2 . کاربرد و معنای تأویل
3 . آیات تاویل و نظر مفسر احسن الحدیث
4 . تفاوت تفسیر و تأویل
2- 1 مبانی تفسیری احسن الحدیث
2- 1- 1 مجیت ظواهر قرآن
2- 1- 2 بواطن قرآن
2- 1- 3 وحیانی بودن الفاظ قرآن
بخش دوم
2- 2- روش تفسیری احسن الحدیث
2- 2- 1- استنادات به قرآن
الف . سیاق
ب . سیاق متشابه
2- 2- 2استناد به روایات
1 . روایات مورد استفاده در مصداق آیه
2 . روایات مورد استفاده در استنباط حکم فقهی آیه
3 . روایات مورد استفاده در تاویل آیات
4 . روایات مورد استفاده در تفصیل و تبیین آیه
2- 2- 3 قواعد ادبی- زبانی
2- 2- 3- 1 لغت
2- 2- 3- 2 صرف و نحو
2- 3 گرایش تفسیری احسن الحدیث
2- 3- 1 جهت گیری هدایتی- تربیتی
2- 3- 2 جهت گیری علمی
2- 3- 3 جهت گیری اجتماعی
فصل سوم : مباحث علوم قرآنی در احسن الحدیث
3-1 حروف مقطعه در قرآن
3-1-1 تفسیرهای مختلف راجع به حروف مقطعه در قرآن
3-1-2 دیدگاه صاحب تفسیر احسن الحدیث راجع به حروف مقطعه در قرآن
3- 2 اعجاز قرآن
3- 2- 1 اعجاز در لغت و اصطلاح
3- 2- 2 آیات تحدی
3- 2- 3 صرفه در اعجاز قرآن
3- 2- 4 وجوه اعجاز قرآن
3- 2- 5 فصاحت و بلاغت
3- 2- 6 اخبار از غیب
3- 2- 7 اعجاز در عدم اختلاف و هماهنگی در آیات قرآن
3- 3 تحریف نا پذیری قرآن کریم
3- 3- 1 مفهوم تحریف از دیدگاه لغویان
3- 3- 2 تحریف در اصطلاح
3- 3- 3 تحریف دارای اقسامی است که ذیلا به آن اشاره می شود .
3- 3- 4 دلایل و شواهد تحریف ناپذیری قرآن
3- 3- 5 بررسی دیدگاه مفسر احسن الحدیث درباره تحریف ناپذیری قرآن در ذیل برخی آیات
3- 4 محکم و متشابه
3-4-1 معنای لغوی احکام و تشابه
3- 4- 2 تعریف محکم و متشابه
3- 4-3 دیدگاه صاحب تفسیر احسن الحدیث راجع محکم و متشابه
3- 4- 4 بررسی تفسیر چند نمونه از متشابهات در تفسیر احسن الحدیث .
3- 5 نسخ در قرآن
3- 5- 1 معنای لغوی و اصطلاحی نسخ
3- 5- 2 انواع نسخ
3- 5- 2- 1 نسخ تلاوت بدون حکم
3- 5- 2- 2 نسخ حکم و تلاوت
3- 5- 2- 3 نسخ حکم بدون تلاوت
3- 5- 3 ابعاد نسخ از دیدگاه مفسر احسن الحدیث و ذکر نمونه هایی از آن
3- 5- 4 برخی از آیاتی که قریشی نسخ آنها را نپذیرفته است .
3-6 جمع در قران
3-6-1 موارد استعمال واژه جمع
3-6-2 ادله معتقدان به جمع آوری قرآن پس از رحلت پیامبر صلی اله علیه و آله
3-6-3 ادله معتقدان به جمع آوری قرآن قبل از رحلت پیامبر صلی اله علیه و آله
3-6-4 جمع آوری قرآن توسط حضرت علی علیه السلام
3-6-5 دیدگاه صاحب احسن الحدیث راجع به جمع قرآن
3-6-6 جمع آوری قرآن در زمان ابوبکر به دست زید بن ثابت
3-6-7 جمع آوری در زمان خلیفه سوم عثمان
منابع عربی
منابع فارسی
چکیده انگلیسی
روش تفسیری استاد سید علی اکبر قریشی ‹‹ احسن الحدیث ››
