چکیده
استفاده از نوع تکنولوژی یا فرمهای مختلف آن و تعیین سطح تکنولوژی مورد نیاز صنایع کشاورزی از جمله وظایف
صنایع بیوسیستم میباشد. توسعه علوم و فناوریهای نوین تعاریف جدیدی از ماشین ارائه داده و آن را وسیلهای در
انجام خدمت توصیف نموده است، بر این اساس مفهوم مکانیزاسیون علاوه بر یک سیستم مکانیکی شامل سیستم
محاسباتی، الکتریکی و ماشینهای مولکولی نیز میشود. انجام کار، نیازمند نیرو است و نیرو یکی از منابع کمیاب در
حیات بشری است، طوری که کمبود منبع توان از مهمترین عوامل تاثیرگذار در جهتگیری و توسعه الگوهای
مکانیزاسیون بوده است؛ البته نقش مکانیزاسیون نیز در جایگزینی منابع توان حیاتی و مهم است. تلاش مکانیزاسیون در
جهت به خدمت گرفتن منابع توان (دام، مکانیکی و نو) برای انجام کارها عموما معطوف به فعالیتهای انرژیبر بوده
است. بر این اساس میزان دسترسی به توان مکانیکی در مزارع کشاورزی توسط شاخص سطح مکانیزاسیون ارزیابی شده
است ولی مکانیزاسیون کشاورزی از نقطه نظر منبع تامین توان به سه سطح تکنولوژی دستی، دامی و مکانیکی تقسیم
میشود. این مقاله به دنبال تفکیک شاخصهای مکانیزاسیون از نقطه نظر منبع توان در صنایع کشاورزی است تا به
تحلیل دقیقی از وضعیت مکانیزاسیون و موتومکانیزاسیون در این صنایع بپردازد.
واژههای کلیدی: توان، درجه موتومکانیزاسیون، سطح مکانیزاسیون، ظرفیت موتومکانیزاسیون
مقدمه
شروع کشاورزی به همراه اعمال تغییر در اکولوژی و محیط زیست طبیعی به کمک ابزارهای و تکنیکهایی مصنوع بوده
است. کشاورزان در سالهای متمادی تولید همواره در جستجوی روشهای بهینه و بهبود روشهای تولید با استفاده از
ابزارهای مکانیکی و محیطی بودهاند. در طول سیصد سال گذشته سرعت تغییرات و تحولات در حوزه کشاورزی بسیار
گسترده و وسیع بوده است. در کنار فراهم شدن ادوات مناسب برای تسهیل عملیات زراعی، ورود منابع توانی غیر از
توان انسان و دام، از جمله توان بخار از قرن 11میلادی و ورود موتورهای درونسوز و توسعه تراکتورها و ماشینهای
خودروی دیگر، زراعت از یک فعالیت طاقت فرسای مردافکن به یک صنعت و بنگاه بزرگ تولیدی تبدیل شد (مشهدی،
.)1811مطالعات مکانیزاسیون کشاورزی کشوری مانند هندوستان ( که کاملا مکانیزه نیست) پرمعنا و قابل تامل است،
باز تعریف مفاهیم مکانیزاسیون در صنایع بیوسیستم