دانلودمقاله زنبورعسل

اختصاصی از فی ژوو دانلودمقاله زنبورعسل دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

و اوحی ربک الی النحل ان اتخذی من الجبال بیوتا و من الشجر و مما یعرشون.ثم کلی من کل الثمرات فاسلکی سبل ربک ذللا یخرج من بطونها شراب مختلف الوانه فیه شفاء للناس ان فی ذالک لایه لقوم یتفکرون.(نحل 67-69 (
پروردگارت به زنبور الهام کرد که در کوهها و درختان و در آنچه سقف دارند لانه کن، آنگاه از هر میوه ای بخور و راه هموار پروردگارت را بپوی ، و از شکم آنها نوشابه ای که رنگهای مختلف دارد بیرون می آید، که آن باعث درمان مردم است، به راستی در این کار نشانه ای برای اندیشمندان است.

مقدمه
زنبور عسل یکی از حشرات مفید برای انسان است که متعلق به رده دوبالان می‌باشد. زنبور عسل خیلی پیش از انسان در روی زمین بوجود آمده و زندگی می‌کرده است. زنبور عسل حدود 150 میلیون سال قبل وجود داشته و مشغول زاد و ولد بوده است. منتها با این تفاوت که در آن فاقد یک زندگی اجتماعی بوده و مثل خیلی از زنبورهای غیر عسلی امروزی ، زندگی انفرادی داشته و هر زنبور لانه مخصوص بخود را داشته و در آن زندگی می‌کرده است. کندو محلی است که زنبورها در آن تولد یافته ، کار کرده ، خواهران و برادران خود را پرورش داده و مواد غذایی لازمه را در آن انبار و ذخیره می‌کنند. زنبور عسل دارای نژادهای مختلف است و ساختمان بدنی پیچیده‌ای دارند.

ساختار بدن زنبور عسل
سر
در جلوترین قسمت بدن قرار داشته و شامل اعضای زیر است: دو عدد چشم مرکب ، سه عدد چشم ساده ، دو عدد آنتن و دهان با خرطوم. بزرگی چشمها وسیله‌ای است که زنبوردار به کمک آن به راحتی می‌تواند زنبور نر را از کارگر تشخیص دهد. زیرا چشمهای زنبور نر بزرگتر بوده و از عقب سر بهم می‌رسند، ولی در زنبور کارگر و ملکه بهم نمی‌رسند. کار آنتنها ، لمس کردن و بوییدن است. زنبور به کمک خرطوم ، شهد را از روی گلها جمع آوری و از راه دهان به داخل کیسه عسلی می‌فرستد.
سینه
از سه حلقه کیتینی درست شده و اعضای زیر به آن اتصال دارند: چهار عدد بال یا پر که دو عدد آنها بالهای جلویی و دو عدد دیگر بالهای عقبی هستند. شش عدد پا که جفت عقب آن دارای حفره‌هایی به نام سبد می‌باشند و زنبور عسل در دوران فعالیت خود گرده‌های گل در آن پر و با خود به کندو حمل می‌کند. این سبدها در کارگران بزرگتر از نرها هستند.
شکم
در قسمت انتهایی بدن قرار داشته، از 6 حلقه کیتینی پشتی و 6 قطعه شکمی تشکیل شده است. در انتهای شکم مخرج برای دفع مدفوعات دیده می‌شود. از راه همین مخرج ، زنبور قادر است خاری را که در داخل بدنش جای دارد، خارج کرده و نیش بزند. زنبور نر نمی‌تواند نیش بزند، چون اصلا نیش ندارد.

غده های مهم

• در داخلا دو طرف سر کارگر یک جفت غده‌ای به نام غده‌های شیری وجود دارد که از خود ماده‌ای به نام شیر یا ژله شاهانه ترشح می‌کند و با آن ملکه و لاروهای خیلی جوان را تغذیه می‌نمایند.
• غده‌های بزاقی همراه با یک جفت غده سینه‌ای بوسیله یک کانال مشترک ، ترشحاتشان را به داخل دهان زنبور می‌ریزند. ترشحات این غده‌ها در موقع لارو بودن صرف تنیدن به دور خود شده و پس از رشد و تبدیل به یک زنبور کامل ، نقش غده بزاق دهان را در زندگیشان بازی می‌کنند.
• غدد زیر آرواره‌ای که در کارگران خیلی کوچک و غیرفعال بوده و در ملکه بسیار بزرگ و فعال است. ماده‌ای بوسیله این غده ترشح می‌شود که با بوی مخصوصش باعث تمیز ملکه از سایر زنبورها می‌شود.
• در زیر شکم زنبورها 4 جفت غده‌های مومی وجود دارد که سه جفتش فعال هستند و موم ترشح می‌کنند و بکار ساختن سلولها و شان می‌خورند.
• غده‌های بویایی: در پشت زنبورها غده‌ای به نام غده بویایی دیده می‌شود که کارش تشخیص بوهاست.
• غده‌های مخزنی: سه عدد غده در مخزن به نام غده‌های مخزنی ، مدفوعاتی را که در آنجا ذخیره شده‌اند، مرتب ضد عفونی می‌کنند.
زنبورعسل عسل و زنبور عسل از زمانهای بسیار دور شناخته شده‌است و در باره آن سخن گفته‌اند، در زمان قبل از اسلام مردمان پیشین درباره عسل و استعمال آن سخن گفته‌اند، در ایام جاهلی عربهای ما قبل از اسلام و در اشعار شاعران نام عسل و زنبور عسل بسیار ذکر شده‌است. در عصر اسلام خداوند تبارک وتعالی سوره‌ای بنام :(سُورَة الَنحَل) یعنی «زنبورعسل»، نازل فرموده‌است. و در آیاتی مُبین و مُنَزَه فوائد ومنافع عسل بر انسان بیان فرموده‌است. در جمعیت سالم وکامل سه نوع زنبورعسل وجود دارد:
1. یک ملکه .
2. چندصد تا حدود یک هزار عدد زنبورنر .
3. چندهزار تا چند ده هزار زنبور کارگر .
ملکه عسل وهمه زنبورهای کارگر ماده‌اند و فرق بین این دو در این است که دستگاه تناسلی کارگران ناقص بوده وجفتگیری برایشان ممکن نیست. وحال آنکه دستگاه تناسلی ملکه کامل است، امکان جفت گیری برایش وجود دارد وجفت گیری هم می‌کند.

جمعیت زنبورعسل
مجموعهٔ زنبورهای نر و کارگر و ملکه هر کندوه را «یک جمعیت زنبورعسل» می‌نامند.

کندو

محلی که یک جمعیت زنبورعسل در داخل آن زندگی، تولید ورشد می‌کند یک «کندو» نامیده می‌شود. کندو خانهٔ زنبورعسل است.
فرق ظاهری بین ملکه وکارگر در طویلتر بودن شکم واندام است. شناختن ملکه در داخل جمعیت وبین دهها هزار زنبور عسل کار ساده‌ای نیست، ولی زنبوردارهای با سابقه وکار کشته ومجرب با کمی زحمت ودقت ملکه را از بین آنهمه از زنبورها پیدا می‌کنند. فرق ظاهری بین زنبورهای «نر» با «کارگران» و «ملکه» در این است که:
• اولاً: چشمهای مرکب زنبور نر از پشت سر به یگدیگر می‌رسند وحال آنکه چشمهای کارگران وملکه مثل هم بوده وبه همدیگر نمی‌رسند.
• دوم: زنبورهای نر چاقند وکلفتر از کارگران وملکه‌اند.
• سوم: انتهای شکم زنبور نر گرد است ولی ملکه وکارگران دارای انتهای نوک تیز می‌باشند.

ملکه زنبورعسل
ملکه تنها موجود مادهٔ کامل وتنها تخمگذار جمعیت است که مثل زنبور کارگر از تخم بارور شده به وجود می‌آید. «ملکه» مادر تمام زنبورهایی است که باوی در یک کندو زندگی می‌کنند. مدت رشدش از تخم تا موجود کامل ۱۷ تا ۱۸ روز بوده وپس از رسیدن به سِّن بلوغ (۴ تا ۵ روز بعد از تولد) در یک یا چند روز آفتابی قبل از ظهرها از کندو به خارج پرواز نموده وبا چند یا چندین زنبور نر جفتگیری می‌کند. بنا براین خیلی از زنبورهای یک جمعیت باوجودی که از یک ملکه به وجود می‌آیند باز هم نسبت نا خواهری دارند، چون دارای پدرهای متفاوتی می‌باشند. به همین دلیل هم خیلی از اوقات زنبورهایی که از ملکه تولید شده‌اند رنگهای مختلفی دارند. پس از شروع تخمگذاری ملکه معمولاً تا آخر عمر دیگر کندویش را ترک نمی‌ کند مگر هنگام بچه زادن. ملکه معمولاً ۵ سال وبه طور استثنایی ۶ سال هم ممکن است عمر کند، ولی اگر بخواهیم جمعیت پر محصول باشد باید وی را حد اکثر در سِّن سه سالگی حذف نموده ویک ملکه جوان وفعال به جای آن به جمعیت داد، به زبان زنبورداران (ملکه را جانشین نمود)، چون با بالا رفتن سِّن وپیری، قدرت تخم گذاری ملکه نیز کمتر می‌شود، در نتیجه جمعیت پس از مدتی ضعیف وضعیفتر می‌گردد، از یک جمعیت ضعیف هم هرگز نباید انتظار محصول عسل فراوان را داشت.

زنبور نر
زنبورهای نر از تخمهای بارور نشده بوجود می‌آیند، یعنی پدر نداشته وتنها دارای مادرند، ولی از جانب مادری دارای پدر بزرگ هم می‌باشند. مدت رشدشان «از تخم تا زنبور کامل» ۲۴ روز است. زنبور نر ۱۲ روز پس از تولد به سِّن بلوغ رسیده وقادر به جفتگیری می‌باشد. زنبورهای نر از اواسط فروردین تا نیمه دوم تابستان در کندوها وهمراه کارگران وملکه زندگی می‌کنند. جمعیتهایی که دارای ملکه‌اند از نیمهٔ دوم تابستان نرها را به زور از داخل کندو بیرون می‌رانند ویا مانع ورودشان به کندو می‌شوند تا از گرسنگی بمیرند. این پدیده به نام «نرکشی» معروف است. بنا براین در حالت طبیعی در فصول پائیز وزمستان در کندوها از زنبور نر خبری نیست. وجود زنبورهای نر تنها برای جفتگیری با ملکه‌هایی است که معمولاً در جمعیت تولید می‌ گردند واین کار همیشه در خارج از کندو ودر هوای آزاد وآفتابی انجام می‌گیرد. هر زنبور نر تنها یکبار در زندگی می‌تواند جفت گیری کند چون هنگام جفت گیری دستگاه تناسلی وقسمتی از بدنش پاره شده ودر داخل بدن ملکه باقی می‌ماند. وی در اثر این زخم می‌میرد وزندگیش پایان می‌پذیرد. بدین طریق زنبور نر هرگز فرزندش را نمی‌بیند.

زنبور کارگر
زنبور کارگر مانند ملکه همیشه از تخم بارور شده بوجود می‌آید وباز مانند ملکه از جنس ماده‌است. دوران رشدش «از تخم تا زنبور ماکل» ۲۱ روز است. تمام کارهای داخلی وخارجی کندو وجمعیت را کارگران انجام می‌دهند که مهمترینشان عبار تند از:
• زنبور عسلتمیز کردن داخل سلولهای مومی.
• تغذیه ملکه.
• تغذیه لاروها.
• گرم کردن لاروها.
• تنظیم گرمای داخلی کندو.
• تولید موم.
• ساختن سلولهای مومی.
• دفاع.
• تعویض هوای داخلی کندو.
• جمع آوری شهد وگرده گل.
• تهیه بره موم.
• آوردن آب به داخل کندو ... وغیره.
• دونوع زنبور کارگر وجود دارد که از لحاظ شکل ظاهری کوچکترین فرقی بین آنها دیده نمی‌شود:
• کارگران بهاری که از اوائل بهار تا نیمهٔ تابستان متولد می‌گردند وحد اکثر سنشان «از تولد تا مرگ» از شش هفته تجاوز نمی‌کند.
• کارگران پُائیزی که از نیمهٔ دوم تابستان به بعد تولد می‌یابند وحد اکثر سِّن آنها اغلب از هفت ماه بیشتر است.
تعداد زنبورهای کارگر یک جمعیت نسبتاً خوب در حد اکثر قدرتش درسال «حدود خرداد ماه» به ۶۰۰۰۰ عدد یا بیشتر هم می‌رسد. در صورتیکه که در زمستان تعدادشان از ۸۰۰۰ الی ۱۲۰۰۰ تجاوز نمی‌کند.
زنبورها از گلهای خوشبو ومعطر بهاری تغذیه می‌کنند. در فصل بهار و پائیز کندوها پر می‌گردد و هرکندو در حدود یک تا دو کیلو واحیاناً ۴ کیلو در فصلهای پُربار عسل بدست می‌آید. با مهارت خیلی بسیار کسانی که شغل جمع آوری عسل پیشه گرفته‌اند عسل از این کندوها خارج و در ظرف خالی می‌نمایند و کندو را بیرون نمی‌آورند، چون زنبور عسل طبق عادت همیشه یک جاه سکن می‌نماید بشرطی که کسی اذیت وآزار بر او ننماید.

زیبایی کندو
هنگامیکه در یک جای خانه (کندو) می‌سازند خانه‌های آنها به شکل «مسدس متساوی الاضلاع» است در حالیکه مسطر وبیکار وسایر آلات ندارند، ساختن همه آشیانه‌ها به یک شکل منتظم موجب حیرت است. حکماء می‌گویند که اگر از مسدس کدام شکل دیگر اختیار می‌شد در بین خواه نا خواه یک مقداری جای خالی می‌ماند. سردار این زنبورها «یعسوب» نام دارد که با آن جماعت زنبورها می‌رود. خداوند آنهارا فطرتاً به‌طرف شکلی راهنمائی فرموده که یک فرجه جزئی هم بیکار نماند. همه اوامر تکوینیه‌است، خداوند به او هدایت داده که فطرتا مطابق خواست و استعداد مزاج خود غذای خودرا از اقسام میوه‌ها و گلها بدست آورد، چنانکه زنبورها از آشیانه خود بیرون آمده ومیوه و گلهای مختلف و رنگارنگ را که از آنها شهد و موم وغیره بدست می‌آید می‌مکند. وچون برای بدست آوردن غذا بهر طرف پرواز می‌کنند در حین مراجعت راه را کم نکرده ومستقیما به آشیانه خود بر می‌گردند. وبدین مطلب گرفته‌اند که به آن راههای فطری که قدرت برای عمل وتصرف تو مقرر کرده‌است مطیع ومنقاد بوده روان باش مثلاً گل و میوه را می‌مکد و بنا به سرشت خود شهد (عسل) را فراهم می‌کند. شعد دارای رنگهای مختلف است، سفید، سرخ، و زرد وسیاه، می‌گویند رنگها در اثر اختلاف موسم، غذا وعمر زنبور و غیره تفاوت می‌کند.

نژادهای زنبور
زنبور هندی Aspis Indica
کمی کوچکتر از زنبور عسل معمولی بوده ، قدر کارگرش 13 میلیمتر می‌باشد. سلولهایی را که با موم در روی شانها درست می‌نماید از سلولهای زنبور عسل کوچکتر هستند.
زنبور درشت Apis Dorsata
در هندوستان و چین زندگی نموده و بزرگترین نوع زنبور عسلی است که تاکنون شناخته شده است. به حالت وحشی زندگی کرده و در زیر شاخه‌های درخت شانش را می‌چسبانند. سالانه چند بار از نقطه‌ای به نقطه دیگر کوچ می‌نمایند.
زنبور ریزApis Florea
از همه زنبورها کوچکتر بوده و فقط یک شان درست می‌کنند که مثل زنبورهای درشت به زیر شاخه درخت می‌چسباند به حالت وحشی در هندوستان و جنوب ایران یافت می‌شوند.
زنبور عسل معمولی Apis Meaifica
همان زنبور عسل معمولی است که فقط آنها را در دهات و شهرها برای تولید عسل در کندوها نگهداری می‌کنند. خواصی را که از یک نژاد خوب باید انتظار داشت عبارتند از: آرام باشند و نیش نزنند، پر محصول باشند، بچه به اندازه لازم بدهند، گلهای شهددار را به سرعت پیدا کنند، در مقابل امراض مقاوم باشند، مصرف عسل زمستانی آنها کم باشد، رشد سالانه‌شان را هر چه زودتر شروع کرده و سریع به حداکثر رشدشان برسند. از مهمترین نژادهای این زنبور می‌توان به زنبور عسل اروپای مرکزی ، زنبور سیاه ، زنبور ایتالیایی قفقازی و زنبور نژاد ایرانی نام برد.

آفات و بیماریهای زنبور عسل
از مهمترین بیماریها می‌توان به لوک آمریکایی ، لوک اروپایی ، نوزما ، کنه دونی ، یبوست ، شپشک زنبور عسل و کرم موم خوار اشاره کرد.

ساختمان مورفولوژیکی زنبور عسل
• بدن زنبور عسل بطور متراکم از موهایی پوشیده است که دارای تارهای (Barbs) جانبی کوتاهی می‌باشد. و به راحتی دانه‌ها گرده را می‌گیرند. در چشم‌های مرکب و پاها ، موهای صاف وجود دارد پاهای جلویی در حاشیه ساق (tibia) موهای راست و خشن و کوتاهی را دارد و برای تمیز کردن چشم‌ها از گرده گل بکار می‌رود و برس چشمی (Eye bursh) می‌گویند.
• بالهای زنبور در هنگام رواز بوسیله قلاب‌هایی بهم درگیر می‌شوند و یا بال به نظر می‌رسند. و نوک این بالها مسیر شکل را طی می‌کند. ممکن است 400 بار در ثانیه مرتعش شوند. آرواره‌های زیرین mandibles در کارگران صاف برای جمع آوری گرده و ساختن شاخه‌ها بکار می‌رود. آرواره‌های زیرین maxillae مانند قاشقک‌های طویلی بوده و برای جمع آوری گرده‌های گل بکار می‌رود.
• لب تحتانی تبدیل به خرطوم شده و ضمایم حسی - بی (Cabialplas) در اطراف آن قرار دارد. مایع شهد در اثر عمل مکنده حلق به درون چینه‌دان بزرگ یا معده عسل (Money Stomash) کشیده می‌شود. چهار لب مثلثی دریچه‌ای را درست می‌کند و از ورود عسل به معده جلوگیری می‌کند. بجز موقعی که جهت تغذیه مورد نیاز است. روده زنبور عسل باریک و دراز است. و تقریبا به 100 لوله کوچک ، مالپیکی اتصال دارد و روده راست ، بزرگ است و به مخرج ختم می‌شود. در انتهای بدن سوزن وجود دارد که فقط در کارگرها و ملکه‌ها دیده می‌شود. حس بویایی در زنبوران عسل بسیار قوی و تیز است و چشم‌ها دارای تعداد فراوانی واحدهای بینایی است و دارای مغز نسبتا بزرگ است: زنبوران عسل قادر به تشخیص رنگ قرمز و سیاه از هم نمی‌باشند.

محصولات زنبور عسل و نحوه گردآوری آنها
می‌توان به شهد یا عسل و گرده زنبور عسل و بره "موم" که از صمغ‌ها بوجود می‌آید، اشاره کرد. گرده زنبور عسل دارای انواع مواد الی و ویتامین‌ها می‌باشد. گرده شامل قندهای احیا کننده می‌باشد که در کل 31% در گروه کربوهیدرات وجود دارد. میزان متوسط پروتئین گروه حدود 22% است و تمام اسیدهای آمینه ضروری مورد نیاز انسان در ترکیب پروتئینی دانه گروه وجود دارد. عصاره اتری گروه حاوی چربی‌ها و روغن‌ها ، پیگمان‌ها ، دونین‌ها ، ویتامین‌ها و هورمون رشد می‌باشد. گروه حاوی 13 نوع اسید چرب و دو استدول عمده بنام‌های 24- متیلن کلسترول "و بی سی توسترول" است. برای جمع آوری دانه گرده می‌توان از تله گرده ، استفاده کرد، ولی اینکار توصیه می‌شود، چون جمعیت زنبورها را تضعیف می‌کند.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   17 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله اهمیت بهداشت در جلوگیری از ایدز

اختصاصی از فی ژوو دانلود مقاله اهمیت بهداشت در جلوگیری از ایدز دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

تعریف ویروس ایدز
عامل ایجاد کننده ایدز ویروسی از خانواده رتروویروسها است و در نوع 1 و 2 دارد که نوع 1 آن شایع‌تر است و نوع 2 آن تنها در غرب آفریقا دیده‌ می‌شود. بنابراین وقتی که از اچ‌آی‌وی صحبت می‌شود منظور نوع 1 آن است.
همان گونه که می‌دانید ویروسها در خارج از بدن زنده نیستند و تنها درون سلول زنده قادر به حیات و تکثر هستند.
اچ‌آی‌وی ویژه انسان است و درون نوع خاصی از گویچه‌های سفید بدن به نام سلولهای CD4+ که در ایمنی بدن نقش اساسی دارند، رشد و زندگی می‌کند. همه ویروسها دارای رشته‌های ژنتیکی DNA یا RNA هستند. ویروس ایدز جزو ویروسهای RNAدار است.
اچ‌آی‌وی از راه خون، غشاهای مخاطی بدن مانند غشاهای دستگاه تناسلی، چشم، دهان و دستگاه گوارش و جاهایی از پوست که زخمی شده است وارد بدن می‌شود (اچ‌آی‌وی نمی‌تواند از پوست سالم بگذرد). پس از چسبیدن به دیواره لنفوسیت، خودش را وارد سلول می‌کند، از روی RNA خود DNA می‌سازد و سپس این DNA را وارد هسته می‌کند. این DNA ممکن است سالها به صورت غیر فعال در هسته باقی بماند که در این دوره فرد. بی‌علامت است. هنگامی که DNA ویروس فعال شود سلول را وارد می‌کند تعداد بسیار زیادی ویروس بسازد. این کار تا زمانی ادامه پیدا می‌کند که سلول CD4+ پاره شود و ویروسها آزاد شوند. ویروسهای آزاد شده دوباره به دیگر سلولهای CD4+ می‌چسبند و آنها را آلوده و سرانجام نابود می‌کنند. این کار آن قدر ادامه پیدا می‌کند تا سلولهای CD4+ بدن به‌اندازه‌ای کم شوند که دستگاه ایمنی بدن دیگر حتی نتواند در برابر ضعیف ترین عوامل بیماریزا از بدن محافظت کند.
نکته‌ای که حتما باید بدان توجه داشت این است که اگر ویروس ایدز وارد بدن شود، همیشه در خون افراد آلوده باقی می‌ماند. وقتی که اج آی وی وارد بدن کسی شد، اصطلاحا به این فرد «اچ‌آی‌وی مثبت» می‌گویند که با ایدز فرق دارد. ایدز زمانی پدیدار می‌گردد که تعداد سلولهای CD4+ بسیار کم شود (برای مثال به کمتر از 200 عدد در هر میلی متر مکعب برسد) و فرد به عوارض بیماری مانند عفونتهای فرصت طلب و یا سرطانهای خاص ناشی از این بیماری مبتلا گردد که در اصطلاح می‌گویند فرد «علامت دار» شده است. بنابراین هر فرد دچار ایدز، اچ‌آی‌وی مثبت است، اما هر فرد اچ‌آی‌وی مثبتی ممکن است هنوز به مرحله بیماری ایدز نرسیده باشد.

تاریخچة ایدز
درباره این که ایدز از کجا سرچشمه گرفته و اولین بار چه زمانی انسان را گرفتار کرده، اطلاعات دقیق و قاطعی در دست نیست. طبق بهترین برآوردها این بیماری نخست در حدود سال 1930 میلادی (75 سال پیش) جایی در غرب آفریقا میان انسانها رواج پیدا کرده است. در میمونهای ساکن جنگلهای این منطقه ویروسی وجود دارد که با ویروس ایدز در انسان شباهتهای بسیاری دارد. بنابراین برخی معتقدند این ویروس ابتدا از میمونها به انسان منتقل شده و به سبب جهشی که پیدا کرده است توانسته چنین بیماری مهلکی را پدید آورد (مردم برخی از این قبایل آفریقایی گوشت وخون میمونها را می‌خورند و حتی خون میمون را به بدن خودشان تزریق می‌کنند). البته انتقال از حیوان به انسان در آفریقا تنها یک فرضیه است و درستی آن هنوز به اثبات نرسیده است. مدتی نیز گمان می‌رفت استفاده از بافتهای بدن میمونها برای تهیه برخی واکسنها در کشورهای آفریقایی باعث انتقال این ویروس به انسان شده است اما این فرضیه نیز چندی پیش رد شد.
در سال 1981 میلادی (1360 هجری شمسی) نوعی سرطان پوستی بسیار نادر به نام «سار کوم کاپوسی» در چندین مرد همجنس گرای آمریکایی گزارش شد. گزارشهای بعدی از بروز نوعی سینه پهلوی بسیار نادرتر در مردان همجنس‌گرا حکایت می‌کرد. از آنجا که دانشمندان تا آن زمان این نوع سرطان و این نوع سینه پهلو را تا این‌اندازه زیاد ندیده بودند، توجهشان جلب شد. آزمایشها نشان می‌دادند که دستگاه ایمنی بدن این افراد کاملأ از کار افتاده است. کسی نمی‌دانست این افراد را باید چطور درمان کند. از آنجا که تصور می‌شد این بیماری فقط مخصوص مردان همجنس گراست، نام آنرا «اختلال ایمنی مرتبط با همجنس گرایی» گذاشتند.
پس از مدتی چند مرد معتاد تزریقی مبتلا هم شناسایی شدند که همجنس‌گرا نبودند. پس از مدتی زنان، کودکان و افراد بیماری که به دلیلی به آنها خون تزریق شده بود نیز با نشانه‌های این بیماری شناسایی شدند. هر چند این بیماری در زنان همجنس گرا هم گزارش می‌شد، اما به نظر می‌رسید که بیماری منحصر به همجنس گرایان نیست و باید نام بیماری عوض شود. بنابراین دانشمندان نام آن را «ایدز» AIDS گذاشتند که در انگلیسی از حروف اول چهار کلمه درست شده و به معنای «بیماری نقص ایمنی اکتسابی» است. نقص ایمنی به این مسئله اشاره دارد که دستگاه ایمنی بدن در این بیماری خوب کار نمی‌کند و اکتسابی نیز به این معنی است که این بیماری ژنتیکی یا مادرزادی نیست و فرد آن را از دیگران می‌گیرد (کسب می‌کند).
به نظر می‌رسید این بیماری از طریق خون و ترشحات بدن منتقل می‌شود، بنابراین در مراکز انتقال خون از افراد مشکوک مانند مردان همجنس‌گرا و معتادان تزریقی خون گرفته نمی‌شد. اما هنوز آزمایشی وجود نداشت که از طریق آن بشود فهمید که فردی آلوده به این بیماری است یا نه. دو سال طول کشید تا دانشمندان در انستیتو پاستور پاریس توانستند ویروسی را کشف کنند که با این بیماری مرتبط بود. در سال 1984 (1363) آمریکایی‌ها هم ویروسی را در خون مبتلایان به ایدز پیدا کردند. البته دو سال دیگر هم گذشت تا این دانشمندان فهمیدند که هر دو یک ویروس را کشف کرده‌اند و اسم آنرا اچ‌آی‌وی HIV یا «ویروس نقص ایمنی انسانی» گذاشتند که متعلق به خانواده‌ای از ویروسها به نام رترویروسهاست.
در ابتدای کار عقیده‌های نادرستی در مورد ایدز وجود داشت. مثلآ پس 13 ساله مبتلا به ایدزی را از مدرسه اخراج کردند چون نمی‌دانستند که داشتن ارتباط معمولی با مبتلایان به ایدز، به شرط آنکه تماسی با خون و ترشحات بدن آنها پیدا نشود، هیچ خطری ندارد. وزیر بهداشت آن زمان آمریکا پیش‌بینی کرد ظرف 6 ماه برای این بیماری آزمایشی ابداع شود و ظرف دو سال هم برای آن واکسنی تهیه گردد. این در حالی است که امروزه پس از گذشت نزدیک به 20 سال از آن زمان و علی رغم تمامی تلاشهای شبانه روزی دانشمندان در سراسر جهان هنوز واکسن مؤثری برای ایدز پیدا نشده است.
ایدز همچنان به گسترش خود ادامه داد و در اروپا نیز همه گیر شد. عده ای معتقدند ایدز از آفریقا و عده ای دیگر برآنند که از آمریکا به اروپا منتقل شده است. سپس ایدز از اروپا به آسیا و از جمله کشور ما انتقال یافت. تا سال 1985، 51 کشور به ایدز آلوده شده بودند.
در سال 1987 نخستین داروی ضد ویروس ایدز به نام زیدوودین وارد بازار شد. اثر این دارو در ابتدا معجزه آسا بود و جلوی پیشرفت بیماری را می‌گرفت، اما ظرف یک سال بیماران نسبت به این دارو کاملآ مقاومت نشان می‌دادند. مشخص شد که زیدوودین علاج این بیماری نیست. تلاشهای زیادی صورت گرفت تا علیه ویروس در مراحل مختلف چرخه زندگی و تکثیرش داروهایی ساخته شود. در سال 1955 مشخص شد که درمان با دو نوع داروی مختلف تاثیر بیشتر درمان سه دارویی هم به اثبات رسید. با وارد شدن این درمانها به بازار، برای اولین بار تعداد مرگهای ناشی از ایدز در کشورهای غربی کاهش یافت.
با این حال این داروها نمی‌توانند بیماری را علاج کنند و تنها می‌توانند پیشرفت آنرا کند سازند تا فرد مبتلا کمی بیشتر عمر کند. همچنین این داروها علاوه بر گران بودن اثرات ناخواسته و عوارض جانبی زیادی هم دارند که مصرف آنها را برای همگان دشوار می‌سازد.
اکنون دانشمندان سراسر جهان در حال همچنان در حال ادامه تحقیقات خود برای تولید داروهای بهتر و واکسنهای مؤثر برای درمان ایدز هستند تا شاید بتوانند راه حلی برای این مسئله بغرنج بشری بیابند.

اهمیت آموزش بهداشت در پیشگیری از ایدز
ایدز در سالیان اخیر به یکی از مشکلات عمده سلامت در جهان تبدیل شده است. اما پرسشی که شاید بیاید این است که چرا از میان این همه بیماری، ایدز تا این‌اندازه مورد تاکید و توجه قرار دارد؟
در پاسخ به این پرسش باید گفت چهار نکته مهم درباره ایدز وجود دارد که آن را از دیگر بیماریهای عفونی متمایز می‌سازد. نخست اینکه ایدز یک بیماری مرگبار است و آسیبهای فراوانی به سلامت عمومی و اقتصاد ملی و جهانی وارد می‌آورد.
ثانیاً این بیماری هیچ گونه درمان قطعی ندارد و با درمانهای موجود تنها می‌توان مبتلایان را بیشتر زنده نگاه داشت. سوم این که ایدز با تضعیف سیستم ایمنی بدن انسان باعث گسترش دوباره برخی بیماریهای عفونی شده است. نکته پایانی این که ایدز به دلیل رفتارهای ناسالم و اصطلاحا «پر خطر» منتقل می‌شود و بنابراین با مواظبت و کنار گذاشتن این رفتارها می‌توان به آسانی از ابتلا به این بیماری پیشگیری کرد. بنابراین با بیماری شدید، پرهزینه و خطرناکی رو به رو هستیم که درمان قطعی هم ندارد، اما می‌توان با آگاهی و روشهایی ساده از آن پیشگیری کرد.
سه دشمن اصلی بشریت از دیرباز «بیماریها»، «ناآگاهی» و «فقر» بوده است. ارتباط بیماریها و ناآگاهی ارتباطی کاملا شناخته شده است. بیماری از راههای گوناگون مانند کاهش توان ذهنی، اختلال در تحصیل ایجاد و تشدید اضطراب و آشفتگیهای روانی می‌تواند سبب گسترش ناآگاهی بیسوادی گردد. از سوی دیگر ناآگاهی هم میتواند سبب بیمار شدن شود؛ مثلاَ اگر فرد مواردی چون اصول مراقبت از بدن، رعایت بهداشت و مراجعه به پزشک در هنگام بیماری را نداند، بیمار خواهد شد و یا بیماری تشدید خواهد شد. این چرخه ای فزاینده است، یعنی هر چه بیماری بیشتر شود ناآگاهی بیشتر خواهد شد و ناآگاهی بیشتر نیز سبب بیماری بیشتر می‌گردد. موثرترین روش برای درمان در هم شکستن این چرخه رویارویی با ناآگاهی از راه «آموزش» است. بنابراین آموزش همیشه بخش مهمی از اقدامات مربوط به مقابله با بیماریها به ویژه ایدز است که گاهی مورد غفلت قرار می‌گیرد.
در بیماری مانند ایدز که پس از ابتلا نمی‌توان برای مقابله با آن کار چندانی انجام داد. ارزش آموزش بیش از پیش نمایان می‌شود. اگر افراد بدانند که برخی رفتارها و بی احتیاطی‌های کوچک چه آسیبهای سنگین و جبران ناپذیری به آنها خواهد رساند، به احتمال بسیار از آن رفتارها دست خواهند کشید.
ارزیابی برنامه‌های آموزش سلامت در نقاط مختلف جهان نشان دهنده کارآمد بودن این برنامه‌ها و کاهش رشد شمار مبتلایان به ایدز بوده است. مثلا در کشورهای غربی می‌توان گفت که گسترش هول انگیز اولیه ایدز تا حد زیادی مهار شده است. یکی از عوامل بسیار مهم این موفقیت، آموزش گسترده و درست به عموم مردم بوده است.

نحوه بیماریزایی ایدز
برای اینکه بهتر با بیماری ایدز آشنا شویم بهتر است ابتدا مطالبی راجع به ویروسها و رتروویروسها بدانیم.

ویروسها
ویروسها به شکلهای مختلفی وجود دارند اما همه آنها دارای ساختمانی از قطعات پروتئینی هستند. در داخل ویروسها، دی ان ای (DNA) یا آران‌ای (RNA) وجود دارد که برای تکثیر ویروسها لازم می‌باشند.

رتروویروسها
اچ‌آی‌وی نوعی ویروس است که به گروه رترووبروس‌ها تعلق دارد. رتروویروس‌ها یک سلول را آلوده کرده و ماده ژنتیکی خود را با دی ان ای سلول میزبان ترکیب نموده و باعث تغییراتی در دی ان ای سلول آلوده می‌کند. به محض اینکه رترویروسها، دی ان ای سلول میزبان را تغییر دادند، از آر‌ان‌ای سلول میزبان برای ایجاد نوعی کارخانه ویروس سازی در خود سلول استفاده می‌کنند.
اچ‌آی‌وی بطور عمده به دو نوع گلبول سفید خون حمله می‌کند که عبارتند از:
(1) ماکروفاژها
(2) سلولهای تی T (تی سل‌ها T cells) از سلولهای تی، یک نوع آن که اصطلاحاً به آن سلول ((تی کمک کننده)) (Tcell Helper ) یا سلول CD4+ گفته می‌شود، بخصوص حساس به اچ‌آی‌وی می‌باشد.
یک ویروس اچ‌آی‌وی در یک ماکروفاژ یا سلول تی می‌تواند سلول میزبانش را مجبور سازد که قبل از نابودی سلول، حدود 250 ویروس جدید بسازد. وقتی سلولهای تی تخریب شده و از تعداد آنها کاسته می‌شوند، توانایی بدن در مقابله با عفونتها از بین رفته و به عفونتهای فرصت طلب و سایر بیماریها این اجازه را می‌دهد که در بدن مستقر شده و ایجاد بیماری کنند.
عفونتهای فرصت طلب ممکن است دارای منشاء قارچی (مثل کاندید یازیس و هیستوپلاسموزیس) ویروسی (مثل سیتومگالوویروس و هرپس) انگلی (مثل پنومونی پیوموسیستیس کارینی و توکسوپلاسموزیس) یا باکتریایی (مثل سل و حصبه) باشند. اچ‌آی‌وی خودش مستقیماً سلول میزبانش را نمی‌کشد بلکه آن را ناتوان کرده و در نهایت سیستم ایمنی بدن را نابود می‌کند. وقتی چنین وضعیتی اتفاق می‌افتد، عفونتهای فرصت طلب و سایر بیماریها می‌توانند به راحتی به سیستم دفاعی بدن غلبه نمایند.

علائم ایدز و روشهای تشخیص آن
وقتی که فردی به اچ‌آی‌وی آلوده شود پس از دوره نهفتگی 2 تا 8 هفته‌ای دچار بیماری شبیه سرماخوردگی می‌شود که با تب گلودرد، سردرد، عرق کردن، بزرگ شدن غده‌های لنفی، درد ماهیچه‌ها و مفاصل و گاهی دانه‌ها و لکه‌های قرمز پوستی همراه است. این بیماری اولیه خود به خود بهبود پیدا می‌کند و در نتیجه فرد متوجه عفونت خود به اچ‌آی‌وی نمی‌شود. حتی گاهی ممکن است بدن فرد پس از آلوده شدن هیچ علامتی نشان ندهد. سپس طی دوره طولانی چند ساله ای که ممکن است تا 15 سال هم طول بکشد، فرد به ظاهر سالم و بدون علامت است اما ویروس آرام آرام با نابود کردن سلولهای CD4+ دستگاه ایمنی فرد را از کار می‌اندازد. در این مرحله بیماران مبتلا به اچ‌آی وی در مقابل آنچه به «عفونت‌های فرصت طلب) معروف است آسیب پذیرند. عامل پیدایش این گونه عفونتها باکتریهای شایع، قارچها و انگلهایی هستند که بدن سالم قادر به مبارزه با آنهاست، اما اینها می‌توانند در کسانی مانند بیماران دچار ایدز که سیستم دفاعی بدنشان آسیب دیده است ایجاد بیماری کنند و حتی آنها را از پای درآورند. اینجاست که علامتهای بیماری پیدا می‌شوند. علایم و نشانه‌های بیماری در این مرحله عبارتند از: تب طولانی مدت، از دست دادن بیش از 10 درصد از وزن بدن در مدت یک ماه، اسهال طولانی مدت (بیش از یک ماه)، احساس خستگی شدید برای مدت طولانی، عرق شبانه فراوان، سرفه مداوم و طولانی مدت، دانه‌ها و لکه‌های پوستی خارش دار، برفک دهان گلو، زخمهای دهانی، تبخال، مشکلات عصبی و تورم غده‌های لنفی. البته این علامتها ممکن است در مبتلایان به بیماریهای دیگر نیز وجود داشته باشند و تنها به دلیل وجود آنها نمی‌توان فکر کرد که فرد مبتلا به ایدز است.
اما چطور می‌شود فهمید که فردی دچار ایدز شده است؟ این کار با آزمایش ساده خون امکان پذیر است. این آزمایش بسیار حساس است و نتیجه منفی آن تقریباً به صورت قطعی می‌تواند خیال فرد را راحت کند. اگر نتیجه این آزمایش مثبت باشد، خود آزمایشگاه دوباره آزمایش اختصاصی تری را هم انجام می‌دهد تا مطمئن شود که نتیجه درست است. البته این آزمایش خون عیبی هم دارد و آن هم این است که وجود پادتن ترشح شده به وسیله گویچه‌های سفید را بررسی می‌کند. ساخته شدن این پادتن ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد. بنابراین در چند هفته یا چند ماه اول ممکن است فرد آلوده به اچ‌آی‌وی باشد، اما آزمایش آن را نشان ندهد. البته برای تشخیص بیماری در این دوره زمانی هم آزمایشهای دیگری وجود دارند که وجود خود ویروس یا پادتن‌های آن را در خون بررسی می‌کنند، اما هزینه آنها خیلی زیاد است.

عوارض ایدز
هنگامی که فردی به مرحله پایانی ایدز برسد که در آن دستگاه ایمنی او بسیار ضعیف می‌شود و در نهایت به عفونتها و سرطانهایی دچار می‌شود که افراد عادی و سالم را به ندرت مبتلا می‌کنند. خود بیماری ایدز کشنده نیست، بلکه همین عوارض ایدز (یعنی سرطانها و عفونتهای فرصت طلب) است که بیمار را از پای در می‌آورد. برخی از این سرطانها و عفونتها عبارتند از:
1) برفک (کاندیدیاز) (شکل 10)، که عفونتی قارچی است و در صورت سالم بودن دستگاه ایمنی تنها در برخی نوزادان دیده می‌شود. برفک در مبتلایان به ایدز بسیار شدید است و گاهی علاوه بر دهان به مری، نای و ریه هم حمله می‌کند و در تمام این قسمتها ضایعات وخیمی ایجاد می‌نماید.
2) سینه پهلوی ناشی از نوعی عامل بیماریزا که به طور معمول در هوا وجود دارد اما نمی‌تواند افراد سالم را بیمار کند. این نوع سینه پهلو در مبتلایان به ایدز کشنده است.
3) اسهال ناشی از چند نوع تک یاخته میکوسکوپی که در انسانهای سالم نمی‌توانند عفونت جدی ایجاد کنند.
4) توکسوپلاسموز،‌ انگلی است که از گربه‌های آلوده به انسان منتقل می‌شود ولی ابتلا به آن در انسانهای سالم (مگر در دوران جنینی) بیماری جدی ایجاد نمی‌کند. توکسوپلاسموز در مبتلایان به ایدز به مغز و چشم حمله می‌کند.
5) انواع باسیلهای غیر معمول شبیه باسیل سل، که در افراد سالم باعث بیماری جدی نمی‌شوند، اما در مبتلایان به ایدز می‌توانند مرگبار باشند.
6) انواعی از ویروسها که تنها افراد دچار ضعف ایمنی را مبتلا می‌کنند و می‌توانند سبب مرگ آنها شوند.
7) سارکوم کاپوسی، که نوعی سرطان نادرست پوست و مخاط است، اما در مبتلایان به ایدز به صورت شایعی دیده می‌شود.
8) لنفوم مغزی، نوعی سرطان مغز است این بیماری در افراد سالم نادر است، اما در بیماران ایدز شایع می‌باشد.
9) لنفوم بورکیت،‌ که نوعی سرطان خون کشنده است.
10) سرطان گردن رحم، که در بیماران ایدز بیشتر دیده می‌شود.

عوارض روانی ایدز
بیماران مبتلا به ایدز به چند دلیل بیشتر از دیگران دچار مشکلات عصبی و روانی می‌شوند:
عفونتهای فرصت طلب مغزی، تومورهای مغزی، اختلالهای غدد درون ریز، ابتلای همزمان به اعتیاد، عوارض داروهای ضد ویروسی بر دستگاه عصبی و استرسهای روانی و اجتماعی.
این بیماران از افراد عادی به بیماریها و اختلالهای روانی زیر دچار می‌شوند: انواع ضایعات عملکردی مغز، زوال عقل، اختلالهای اضطرابی (مثل اضطراب، حمله‌های عصبی ناشی از ترس و هراس، ترس اجتماعی) افسردگی،‌ شیدایی (Mania)، جنون (Schizophrenia)، بی خوابی و اعتیاد.
علت بروز مشکلات روانی در بیماران مبتلا به ایدز عبارت است از: عارضه‌های جسمی ایدز که بسیار دردناک و رنج آورند، ترس از مرگ، نامعلوم بودن آینده، دیدن مرگ دوستان و بستگانی که در دام ایدز گرفتار بوده‌اند، بدنام شدن در جامعه و دشواری در برقراری ارتباط با دیگران و ….
افسردگی شایع ترین مشکل روانی در مبتلایان به اچ‌آی‌وی و ایدز است که در 4 تا 40 در صد از این بیماران دیده می‌شود. همچنین با پیشرفت بیماری احتمال ابتلای بیماران به افسردگی شدید باز هم افزایش می‌یابد.
در برخی موارد این تصور نادرست وجود دارد که بیماران ایدزی ممکن است در فکر انتقام جویی از دیگر افراد اجتماع از طریق آلوده کردن ایشان باشند. اما چنین نیست و این بیماران نیز مانند دیگر بیماران نیاز به درمان و کمک دارند. با پرهیز از تهمت زدن به این بیماران و یاری رساندن به ایشان برای درمان وادامه زندگی، آنها نیز مانند دیگران به زندگی متعارف خواهند پرداخت.
انجام مشاوره که اقدامی حمایتی بر پایه علوم روانشناسی است، به دلایل زیر برای مبتلایان به ایدز ضرورت و فایده دارد:
1) سازگاری با بیماری،‌ چون عفونت اچ‌آی‌وی پایدار و همیشگی است.
2) برخورد با مشکلات جسمی ناشی از بیماری
3) کاهش مشکلات روانی ناشی
4) وجود مشکلات اجتماعی در مبتلایان به ایدز
5) نیاز به اطلاع رسانی جهت رفتارهای پرمخاطره از طریق آموزش و تشویق به پیگیری درمان
مشاوره در ایدز برای 3 گروه مختلف انجام می‌شود:‌
1) مبتلایان به بیماری و خانواده‌های آنها
2) افرادی که جهت انجام آزمایش اچ‌آی‌وی معرفی شده‌اند.
3) معتادان تزریقی و خانواده‌های آنها
ارائه مشاوره در ایدز یکی از ارکان مراقبت از این بیماران به شمار می‌رود.

راههای انتقال اچ‌آی‌وی و ایدز
ایدز می‌تواند از این راه‌ها منتقل شود:
1)تماس با خون آلوده به اچ‌آی‌وی
• تزریق خون و فراورده‌های خونی آلوده
سرنگ آلوده و مشترک (یعنی دو یا چند نفر از یک سرنگ و سوزن برای تزریق استفاده کنند)
زخمی شدن هنگام مراقبتهای بهداشتی (بریدن غیر عمدی بدن خود با تیغ یا سوزنی که بوسیله شخصی آلوده به اچ‌آی‌وی استفاده شده است)
عملهای جراحی و دندانپزشکی غیر بهداشتی
خالکوبی (ممکن است سوزن خالکوبی قبلا برای فردی آلوده به اچ‌آی‌وی به کار رفته باشد)
استفاده از تیغ مشترک و آلوده ب اچ‌آی‌وی مثلا در آرایشگاهها
تماس غشاهای مخاطی و جاهایی از بدن که زخمی شده‌اند با خون یا ترشحات بدن فرد آلوده به اچ‌آی‌وی
2) تماس جنسی با فرد آلوده به اچ‌آی‌وی بدون استفاده از روشهای ایمن
4) انتقال از مادر به کودک
• در هنگام آبستن
• هنگام زایمان
• در زمان شیردهی

احتمال عفونتزایی هر یک از راههای معمول انتقال ایدز
راه انتقال احتمال عفونتزایی (درصد) سهم از کل موارد انتقال در جهان (درصد)
تماس جنسی 3-1 79
انتقال از مادر به جنین 40-20 11-5
تزریق خون و فرآورده‌های آن بیش از 90 5-3
سرنگ آلوده در معتادان تزریقی 60-10 12-5
زخمی شدن هنگام مراقبتهای بهداشتی 3 کمتر از 1

ایدز از این راه‌ها منتقل نمی‌شود:
1) تماسهای معمول اجتماعی مانند زندگی در یک خانه با فرد آلوده مسافرت با وسایل نقلیه و شلوغ، معاشرت معمول در جامعه، کار با افراد در یک محیط، همکلاس بودن با فرد مبتلا و نشستن کنار آنها، تماس با پوست، ترشحات اشکی و بزاق افراد مبتلا به شرطی که پوست شما زخمی نباشد، دست دادن، روبوسی کردن، همسفره شدن و استفاده از تلفن،‌ کتاب، مجله یا دیگر وسایلی که فرد مبتلا قبلا به آنها دست زده است. اگر چه ویروس اچ‌آی‌وی در بزاق دهان شخص آلوده وجود دارد، اما میزان آن کمتر از آن است که بتواند بیماری را منتقل کند.
همچنین زمانی که مایعات حامل ویروس خشک شده باشد،‌ خطر انتقال ویروس نزدیک به صفر خواهد بود.
2) استفاده از مکانهای مشترک مانند توالت، حمام، استخر شنا، آبخوری و دستشویی
3) قرار گرفتن در معرض عسطه و سرفه فرد مبتلا
4) گزش حشرات مانند پشه یا ساسی که فرد مبتلا را هم نیش زده باشد.
همان طور که در جدول 2 می‌بینید مؤثرترین راه انتقال (راهی که بیش از همه احتمال آلوده شدن در آن هست) تزریق خون و فراورده‌های خونی می‌باشد، اما شایع ترین راه انتقال بیماری ایدز در جهان تماس جنسی است.

نحوه پیشگیری از ایدز
در ایالات متحده آمریکا، فقط وقتی که تشخیص بیماری ایدز در یک فرد داده شد، باید عفونت به اچ‌آی‌وی به مرکز کنترل و پیشگیری بیماری (CDC) گزارش شود. بنابراین تعداد موارد ایدز گزارش شده فقط بنانگر در صد کمی از افرادی است که به عفونت اچ‌آی‌وی آلوده شده‌اند. بعضی از محققین تخمین زده‌اند که به ازاء هر یک بیمار مبتلا به ایدز که گزارش می‌شود، 50 تا 70 نفر دیگر نیز به اچ‌آی‌وی مبتلا هستند.
با پیشرفتهای زیادی که در درمان ایدز ایجاد شده است، به طول عمر بیماران مبتلا به ایدز افزوده شده و این بیماری نیز جزء بیماری‌های مزمن محسوب می‌گردد. افراد مبتلا به عفونت اچ‌آی‌وی و ایدز اکنون عمر بیشتر می‌کنند اما این عفونت تا آخر همراه آنان می‌باشد.
متاسفانه ایدز در بین افراد فقیر شیوع بیشتری دارد. عدم دسترسی به مراقبتهای بهداشتی، خدمات اجتماعی و اطلاعاتی که برای پیشگیری از این بیماری باید آموخته شود، بعلاوه سایر عوامل باعث می‌گردند که افراد فقیر بیشتر مستعد ابتلا به این عفونت شوند. بسیاری از افراد فقیر در ایالات متحده آمریکا قادر به پرداخت سالی 000/10 تا 000/20 دلار برای خرید داروهای این بیماری نیستند.
گزارشهایی که اخیراً از مراکز کنترل و پیشگیری بیماری (CDC) آمریکا اعلام شده است بیانگر این نکته است که حدود پنجاه در صد موارد جدید این بیماری در سیاهپوستانی که فقط 13 درصد از کل جمعیت آمریکا را تشکیل می‌دهند دیده می‌شود.
اسپانیایی تبارهای آمریکا نیز با وجود اینکه 10 درصد از کل جمعیت آمریکا را تشکیل می‌دهند، حدود 20 درصد از موارد جدید ابتلاء‌ به ایدز را شامل می‌شوند.

پیشگیری از ایدز
ساختن یک واکسن برای پیشگیری از ابتلاء به عفونت اچ‌آی‌وی، هدف اصلی درمبارزه با این بیماری می‌باشد. در صورت کشف واکسن، این واکسن می‌تواند بسیار مؤثرتر از درمانهای رایج برای این بیماری باشد. با اینحال واکسن نیز مشکلات خودش را خواهد داشت که عبارتند از:
• اچ‌آی‌وی به سرعت و به آسانی جهش پیدا می‌کند. بنابراین یک واکسن فقط از یک نوع خاص ویروس پیشگیری می‌کند و بر روی سایر انواع جهش یافته آن، اثری ندارد (همانند واکسنهایی که امروزه برای انفوآنزا ساخته شده است و فقط بر روی بعضی از انواع آن کاربرد دارد).
• یک واکسن می‌تواند باعث ایجاد انواع جدیدی از اچ‌آی‌وی شود که به درمانهای رایج، شدیداً مقاوم باشد.
• یک واکسن می‌تواند باعث ایجاد یک اطمینان کاذب در افراد شود که آنها دیگر به ایدز مبتلا نخواهند شد و در نتیجه دست به کارهای پر خطری در ابتلا به این بیماری بزنند.

پیشگیری اولیه
از آنجایی که هنوز هیچ واکسنی برای پیشگیری از ابتلاء به عفونت اچ‌آی‌وی کشف نشده و هیچ معالجه ای برای ایدز ایجاد نشده است، پیشگیری اولیه مطمئن ترین روش برای توقف انتقال ویروس می‌باشد. پیشگیری اولیه شامل تمام مواردی می‌باشد که برای ارتقاء‌ بهداشت و پیشگیری از ابتلاء به عفونت اچ‌آی‌وی صورت می‌گیرد.
روشهای رایج پیشگیری اولیه عبارتند از:
• آموزش بهداشت عمومی
• ارتقاء فعالیتهای بهداشتی
• اطلاع رسانی درباره روشهای جلوگیری از بارداری
• در دسترس بودن وسایل حفاظتی مثل کاندوم
اقدامات خاصی که برای پیشگیری از عفونت اچ‌آی‌وی باید انجام شود عبارتند از:
• خودداری از فعالیت جنسی با افراد آلوده به اچ‌آی‌وی
• خودداری از فعالیتهای جنسی مضر مثل ارتباط جنسی از طریق مقعد (زیرا ممکن است باعث آسیب به بافتهای بدن شود)
• عدم استفاده از مواد مخدر تزریقی
• عدم استفاده از وسایل شخصی دیگران مثل مسواک، تیغ یا سایر وسایلی که ممکن است حاوی خون یا ترشحات بدن باشند.
• انجام آزمایش آنتی با دی اچ‌آی‌وی در هنگامی که قصد حامله شدن وجود دارد.
اکثر موارد انتقال اچ‌آی‌وی شغلی در حرفه پزشکی و بهداشتی رخ می‌دهد، بطوریکه در پرستاران، تکنسین‌های آزمایشگاهی و پزشکان این احتمال بیشتر وجود دارد. در اینجا چند روش پیشگیری اولیه برای پرستاران و سایر افرادی که به حرفه پزشکی مشغول هستند آورده شده است:
• همیشه احتیاط‌های استاندارد را بکار برید.
• دستها را بطور مرتب بشوئید.
• تمام وسایل تیز و برنده را با احتیاط بردارید.
• از محفظه‌های مقاومی که برای وسایل تیز یک بار مصرف ساخته شده‌اند استفاده نمایید.
• هیچگاه دوباره اقدام به گذاشتن درپوش سوزن نکنید.
• برای پیشگیری از انجام تنفس دهان به دهان در مواقع ضروری، همیشه وسایل تنفس مصنوعی را در دسترس داشته باشید.
یک بار مواجه شدن با خون آلود به اچ‌آی‌وی تقریباً یک در 300 احتمال منجر شدن به عفونت اچ‌آی‌وی را دارد که مقایسه با هپاتیت ب B که این میزان، یک در 3 می‌باشد، مقدار نسبتا ناچیزی است.
پیشگیری ثانویه
در پیشگیری ثانویه از ایدز، هدف ما شناسایی زود هنگام عفونت اچ‌آی‌وی و درمان زودتر آن می‌باشد. شناسایی بیماران در مراحل اولیه ابتلا به عفونت، ممکن است به کاهش شدت بیماری کمک نماید.
اقدامات رایجی که در مرحله پیشگیری ثانویه انجام می‌گردد شامل فعالیتهای بیماریابی و آموزش درباره شناسایی علایم بیماری می‌باشد.

ارزیابی بیماران مبتلا به ایدز
ارزیابی بیماران مبتلا به ایدز می‌تواند بسیار مشکل باشد، اولاً بخاطر اینکه تشخیص عفونت اچ‌آی‌وی در افراد ممکن است دشوار باشد زیرا ویروس دارای یک دوره طولانی کمون (نهفتگی) می‌باشد. آزمایشها ممکن است به مدت چندین ماه وجود ویروس در بدن را نشان ندهند. بعلاوه، علایم و نشانه‌های اولیه عفونت اچ‌آی‌وی اغلب با یک آنفلوآنزای ساده اشتباه گرفته می‌شوند.

دورة پنجره
در صورتی که آنتی بادی در مقابل عفونت اچ‌آی‌وی هنوز در بدن تشکیل نشده باشد، آزمایش اچ‌آی‌وی بی نتیجه خواهد بود. به مدت زمانی که عفونت اچ‌آی‌وی در بدن وجود دارد اما هنوز آنتی بادی‌های آن ایجاد نشده‌اند، اصطلاحاً «دوره پنجره» (Window Period) گفته می‌شود و ممکن است چندین روز یا چندین ماه طول بکشد. این مدت در بیشتر موارد،‌ کمتر از سه ماه طول می‌کشد اما در بعضی مواقع نیز می‌تواند مدت بیشتری باشد ولی معمولاً از شش ماه کمتر می‌باشد.

از ایجاد عفونت تا پیدایش بیماری مزمن
از هنگام ابتلا به عفونت تا بروز اولین نشانه‌های بیماری ایدز بطور میانگین حدود 10 سا ل طول می‌کشد. این مدت ده سال فقط در بالغین می‌باشد و در کودکان، این مدت تنها 17 ماه می‌باشد. با اینحال با کشف داروهای جدید به این زمانها افزوده می‌گردد و افراد دیرتربه ایدز دچار می‌شوند.

معاینه کامل
وقتی یک بیمار مشکوک به عفونت اچ‌آی‌وی معاینه می‌شود باید بطور کامل شرح حال او گرفته شود، معاینه کامل انجام شده و آزمایشهای تشخیصی برای او درخواست گردد. عفونت اچ‌آی‌وی بطور مستقیم می‌تواند تقریباً تمام قسمتهای بدن را درگیر سازد.
در مراحل اولیه،‌ عفونت اچ‌آی‌وی باعث تغییرات جزئی و غیر اختصاصی در بدن می‌شود اما بعد از مدتی مشکلات بیشتر و پیچیده تری را در بدن ایجاد می‌کند. وقتی که بیماری ایدز در بدن پیشرفت می‌کند، ممکن است علایم و نشانه‌های زیر دیده شود:
• درد استخوان و عضلات
• بی اشتهایی و کاهش وزن
• تب
• سردرد
• بزرگ شدن غدد لنفاوی
• بی حالی
• تهوع، استفراغ و اسهال
• گلودرد
مراحل پیشرفت عفونت اج آی وی و ایدز را می‌توان با دو روش زیر مشخص نمود:
• سیستم مرحله بندی والتر رید (Walter Reed)
• سیستم مراکز کنترل و پیشگیری بیماری (CDC)

گرفتن شرح حال بیماران
در گرفتن شرح حال از بیماران مشکوک به ایدز باید خیلی دقت نمود تا تمام نکات ضروری پرسیده شوند. در مراحل اولیه، عفونت اچ‌آی‌وی ممکن است ایجاد علایم غیر اختصاصی کند. بیمار ممکن است از بروز علائم زیر شاکی باشد:
• بی اشتهایی
• افسردگی
• اسهال
• تنگی نفس در هنگام فعالیت
• خستگی
• تب
• خواب آلودگی
• عرق ریزش شبانه
• کاهش وزن
بخاطر داشته باشید که بعضی از بیماران ممکن است تا هنگام ابتلاء ناگهانی به پنومونی پنوموسیستیس کارینی، سارکوم کاپوزی یا علایم سایر بیماریهای فرصت طلب، هیچگونه مشکلی نداشتند. همچنین باید در مورد علایم ایجاد شده، سؤالات زیر پرسیده شوند:
• این علائم از چه زمانی شروع شده است.
• چقدر طول کشیده است.
• شدت آنها چگونه است.
• چه عواملی باعث کم شدن یا تشدید آنها می‌گردند.
• در مورد سوابق پزشکی و سایر بیماریهایی که بیمار داشته است نیز باید سؤالاتی پرسیده شوند:
• آیا قبلاً نیز چنین علایمی وجود داشته است.
• تشخیص‌ها و درمانهای قلبی چه بوده است.
• آیا سابقه بستری شدن در بیمارستان وجود دارد.
• چه دروهایی قبلاً مصرف می‌‌کرده است.
• آیا اعتیاد به مواد مخدر و یا الکل وجود دارد.
• آیا سابقه بیماری مننژیت و یا تومور مغزی داشته است.
• آیا آلرژی به دارو، غذا یا چیز دیگری وجود دارد.

آزمایشهای تشخیصی
مراکز کنترل و پیشگیری بیماری (CDC) در ایالت متحده آمریکا توصیه می‌کند که سه ماه بعد از مواجه شدن فرد با عفونت احتمالی اچ‌آی‌وی، اقدام به انجام آزمایش شود زیرا قبل از این مدت، ممکن است آنتی بادیهایی که برای تشخیص عفونت استفاده می‌شوند هنوز در بدن تشکیل نشده باشند. با اینحال غیر شایع نمی‌باشد که حتی در بعضی موارد تا شش ماه هم آزمایش منفی نشان داده شود. در موارد نادری، یک بیمار ممکن است حتی تا 35 ماه بعد از ابتلاء به عفونت اچ‌آی‌وی، دارای آزمایش منفی باشد.
رایج ترین آزمایشی که برای شناسایی آنتی بادی‌های اچ‌آی‌وی در آزمایشگاهها مورد استفاده می‌گیرد آزمایش الایزا (ELISA) می‌باشد. در آزمایش الایزا،‌ نمونه خون بیمار در کنار ویروس زنده اچ‌آی‌وی قرار داده می‌شود. در صورتی که آنتی بادیهای اچ‌آی‌وی در خون وجود داشته باشند، این آنتی بادیها واکنش نشان خواهند داد.
گاهی اوقات در آزمایش الایزا ممکن است خون فردی که از نظر عفونت اچ‌آی‌وی منفی است، بطور کاذب مثبت گزارش شود. بنابراین اگر در آزمایش اول، عفونت اچ‌آی‌وی مثبت گزارش شد، باید یک بار دیگر نیز این آزمایش تکرار شود تا مشخص گردد که آیا واقعاً مثبت بوده است یا بطور کاذب مثبت شده است.
برای تائید موارد مثبت در آزمایش الایزا،‌ از آزمایش و سترن بلات (western Blot) استفاده می‌شود. آزمایش وسترن بلات یک آزمایش دقیق‌تری می‌باشد که می‌تواند آنتی بادیهای اختصاصی اچ‌آی‌وی را شناسایی نماید و برای تایید عفونت اچ‌آی‌وی در افراد بکار می‌رود.
در صورت وجود اچ‌آی‌وی نوع دوم (HIV-2)، ممکن است بطور کاذب،‌ آزمایش منفی گزارش گردد.
سایر آزمایشهایی که برای تشخیص عفونت اچ‌آی‌وی بکار می‌روند،‌ شدت سرکوب ایمنی بیمار را‌اندازه گرفته و یک پایه ای را برای مقایسه در نظر می‌گیرند. این آزمایشها عبارتند از:
• آزمایش آنرژی (Anergy testing)
• شمارش سلولهای CD4+ و CD8+
• ESR – CBC
• کشت اچ‌آی‌وی
• آنتی ژن P24
• بتامیکروگلوبولین سرم
• لود ویروسی اچ‌آی‌وی ( load viral )
از آنجایی که خطر عفونتهای فرصت طلب نیز وجود دارد،‌ آزمایش تشخیص این عفونتها نیز باید انجام شود که شامل عفونتهای زیر می‌باشد:‌
سایتومگالوویروس
• هپاتیت ب B
• هیستوپلاسموزیس
• سیفیلیس
• توکسوپلاسموزیس
• سل
با استفاده از آزمایش آنتی ژن P24، می‌توان آنتی ژن اچ‌آی‌وی را دو هفته بعد از بروز عفونت شناسایی نمود.
در آزمایش کشت اچ‌آی‌وی، می‌توان ویروس زنده اچ‌آی‌وی را شناسایی نمود، اما برای رسیدن به نتیجه، حدود چهار هفته وقت لازم است.

درمان مبتلایان به ایدز
وقتی که برای اولین بار بیماری ایدز در ایالات متحده آمریکا کشف شد، هیچگونه دارویی برای مقابله با مشکل نقص ایمنی که در این بیماری دیده می‌شود وجود نداشت و برای درمان عفونتهای فرصت طلب نیز، داروهای کمی در دسترس بود. با اینحال در طی ده سال اخیر، درمانهای مختلفی برای مبارزه با عفونت اچ‌آی‌وی و عفونتها و سرطانهای همراه آن بوجود آمده است. ادارة دارو و غذای آمریکا (FDA) چندین دارو را برای درمان عفونت اچ‌آی‌وی تایید کرده است که این داروها عبارتند از:
• آبا کاویر سوکسینات
• دیدانوزین(ddi)
• لامی وودین (3tc)
• استاوودین (D4T)
• زال سیتابین (ddc)
• زیدوودین (AZT)
این داروها باعث کند شدن گسترش عفونت اچ‌آی‌وی می‌شوند و موجب تاخیر در بروز عفونتهای فرصت طلب می‌گردند. اما این داروها باعث پیشگیری از انتقال عفونت اچ‌آی‌وی به سایر افراد نمی‌شوند.
همچنین داروهایی از گروه NNRTI وجود دارند که می‌توان همراه با سایر داروهای ضد ویروس تجویز شوند. این داروها گروه NNRTI عبارتند از:
• دلاوبردین
• افاویرنز
• نویراپین
تکثیر ویروسها را می‌توان به وسیلة داروهایی به نام مهارکنندگان پروتئاز در مراحل بعدی متوقف نمود. داروهای گروه مهارکنندگان پروتئاز عبارتند از:
• ایند یناویر
• نل فیناویر
• ریتوناویر
• ساکوئیناویر
عفونت اچ‌آی‌وی می‌تواند به داروهای هر یک از این گروهها، مقاوم شود، بنابراین برای اینکه این داروها مؤثر واقع شوند و باعث گردند که تعداد ویروسها در خون کاهش یابد، باید ترکیبی از داروها از هرگروهی به بیمار داده شود.
این داروها ضد ویروس باعث معالجه قطعی عفونت اچ‌آی‌وی یا ایدز نمی‌شوند و فقط سرعت پیشرفت بیماری را کم می‌کنند. داروهای ضد ویروس دارای عوارض جانبی زیادی هستند.
عوارض جانبی زیدوودین (AZT) شامل کم شدن تعداد گلبولهای سفید یا قرمز خون می‌باشد که در صورت شدید بودن آن، باید از مصرف این دارو خودداری کرد.
عوارض جانبی داروی دیدانوزین (ddi) عبارتند از:
• اسهال
• اختلالات گوارشی
• تهوع
• آسیبهای دردناک عصبی
• التهاب لوزالمعده
داروهای گروه مهارکنندگان پروتئاز می‌توانند با سایر داروها تداخل نموده و ایجاد عوارض جانبی شدیدی مثل توزیع غیرطبیعی چربی در بدن کنند.
داروهایی که در درمان عفونتهای فرصت طلب بکار می‌روند عبارتند از:
• فوسکارن
• گانسیکلوویر
• فلوکونازول
• پنتامیدین
• کوتریموکسازول
داروهایی که در درمان اچ‌آی‌وی و ایدز بکار می‌روند از سه طریق این کار را انجام می‌دهند:
1 – با کند کردن سرعت تکثیر ویروس‌ها
2 – با سرکوب، پیشگیری یا توقف عود عفونتهای فرصت طلب
3 – با تقویت کردن سیستم ایمنی
درمان با ترکیبی از داروها که اصطلاحاً به آن «درمان ضد ویروسی خیلی فعال» یا HAART گفته می‌شود،‌ روشی است که برای درمان عفونت اچ‌آی‌وی توصیه می‌گردد. با استفاده از این روش، می‌توان عفونتهای فرصت طلب را تا 90 درصد کاهش داد. در صورتی که بیمار بتواند چنین درمانی را تحمل نماید، در سلامت کلی و کیفیت زندگی او بسیار مؤثر می‌باشد. متاسفانه این داروها دارای عوارض جانبی زیادی مثل تغییر در سوخت و ساز (متابولیسم) چربی در بدن هستند که باعث افزایش کلسترول خون می‌گردد. مقاومت بدن در مقابل داروها، بزرگترین تهدید در مصرف طولانی مدت درمان ترکیبی می‌باشد. همانگونه که باکتری‌ها نسبت به آنتی بیوتیکها مقاوم می‌شوند، اچ‌آی‌وی نیز نسبت به داروهای ضد ویروس مقاوم می‌گردد، اما این مقاومت خیلی سریعتر اتفاق می‌افتد.
داروهایی که برای دمان ایدز بکار می‌روند داروهای گران قیمتی هستند. این داروها باعث معالجه قطعی بیماری ایدز نمی‌شوند بلکه فقط موجب می‌گردند که بروز بیماری در افراد مبتلا به ایدز به تاخیر بیفتد.

درمان غیر دارویی
امروزه درمان‌های غیر دارویی در درمان اچ‌آی‌وی و ایدز خیلی گسترش یافته است. بسیاری از بیماران مبتلا به عفونت اچ‌آی‌وی عقیده دارند که درمانهایی مثل رژیمهای غذایی خاص، گیاهان دارویی و ترکیبات ویتامینی می‌تواند به کنترل عفونت اچ‌آی‌وی آنها کمک نماید با اینحال اثر بخشی چنین درمانهایی هنوز به اثبات نرسیده است.

بیماریهای مرتبط با ایدز
عوارض ایدز معمولاً عبارتند از:
• بروز عفونتهای فرصت طلب
• ایجاد بدخیمی‌هایی مثل سارکوم کاپوزی
• عفونتهای فرصت طلب
در هنگامی که سیستم ایمنی بدن سرکوب می‌گردد و بخصوص سلولهای تی T ضعیف می‌شوند، عفونتهای فرصت طلب از این موقعیت استفاده کرده و شخص مبتلا به ایدز را گرفتار می‌سازند. میکروبهایی که باعث ایجاد عفونتهای فرصت طلب می‌شوند بطور طبیعی در محیط اطراف انسانها وجود دارند اما نمی‌توانند به افرادی که سیستم ایمنی سالمی دارند آسیبی برسانند و فقط در کسانی که سیستم ایمنی آنها ضعیف شده است، ایجاد بیماری می‌کنند.
عفونتهای فرصت طلب اغلب منجر به بیماری پیچیده ای می‌شوند که به سرعت تمام بدن را گرفتار می‌سازد. از آنجایی که سیستم ایمنی این افراد، ضعیف و سرکوب شده است،‌ این بیماریها به درمان مقاوم بوده و بطور مکرر عود می‌کنند. عفونتهای فرصت طلب عبارتند از: کاندیدیازیس (برفک)، کوکسیدیوزیس، کریپتوکوکوزیس، کریپتوسپوریدوزیس، سایتومگالوویروس، هرپس سیمپلکس، هرپس زوستر، هیستوپلاسموزیس، مایکوباکتریوم آویوم، پنومونی، پنوموسیستس کارینی، سالمونلوزیس، توکسوپلاسوزیس و توبرکولوزیس (سل).

ابعاد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی ایدز
هرکشور زمانی می‌تواند رشد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و علمی داشته باشد که مردمان آن سالم باشند. عده‌ ای از دانشمندان، سلامت را محور توسعه پایدار می‌دانند زیرا جامعه ای که اعضای آن بیمار و ناتوان و درگیر بیماریهای همه گیر گوناگون باشند، چندان قادر به توسعه نخواهد بود.
به عنوان مثال سازمان مرکزی اطلاعات آمریکا که همواره اوضاع کشورها را زیر نظر دارد به تازگی گزارش فوق محرمانه خود را با عنوان «شکست حکومتها» منتشر کرده است که در آن بالابودن آمار مرگ کودکان زیر یک سال که نماینده وضعیت بهداشتی هر کشور است از عوامل مؤثر در اوضاع کشور دانسته شده و همراه مواردی چون کودتا، هرج و مرج، جنگ داخلی و … آمده است. یعنی وضعیت بهداشت در کشورهایی که دچار هرج و مرج و آشوب شده‌اند عاملی موثر و مرتبط با اوضاع نابسامان آن کشورها شناخته شده است.
همه گیری ایدز در جهان تاثیرهای فرهنگی و اجتماعی بسیار عمیقی داشته و درسهای بسیاری به جهانیان داده است.
پیش از این دانشمندان می‌گفتند تماس جنسی پس از دوران بلوغ هیچ اشکالی ندارد و حتی باید تشویق شود، اما امروز همان دانشمندان معتقدند که برای مبارزه با ایدز اولین تماس «باید» تا حد امکان به تاخیر بیفتد. نشان داده شده است که ختنه کردن پسران شانس به عفونتهای آمیزشی و از جمله ایدز را کاهش می‌دهد. بنابراین امروزه حتی در کشورهای غیر مسلمان شاهد روی آوردن به این اقدام هستیم.
تاثیرات ایدز بر جهان در ابعاد فرهنگی و اجتماعی بیشتر ویرانگر بوده است. بد نامیها و طرد کردن بی دلیل افراد یکی از این اثرات بوده است. در حالی که مبتلایان به ایدز می‌توانستند آزا

دانلودمقاله امپراتوری روم

اختصاصی از فی ژوو دانلودمقاله امپراتوری روم دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مرگ سزار جمهوری را نجات نداد. آنتوان معاون سزار و اکتاویان(پسر خواندة سزار) با هم متحد شده و جمهوری طلبان را در جنگ فیلیپ مقهور ساختند.
بعد از آن آنتوان و اکتاویان، فاتحین مملکت، روم را بین خود تقسیم کردند. مغرب نصیب اکتاویان شد که بخوبی از عهدة ادارة آن برآمد، مشرق به آنتوان رسید که به خوبی نتوانست از عهدة ادارة آن برآید.
بالاخره میان آنتوان و اکتاویان برای نفوذ و غلبة مطلق کشمکش درگرفت، اکتاویان در جنگ آکتیوم1بر آنتوان غالب گشت و صاحب اختیار منحصر به فرد مملکت روم شد. فتح وی به عصر جنگهای داخلی و به دورة جمهوریت خاتمه داد.(ماله، 1362، ص 198)
اکتاویان به اشکال مختلف، در عین اینکه به دلیل نفرت و بی‌اعتمادی مردم روم نسبت به عناوینی چون دیکتاتور یا پادشاه، از این عناوین حذر می‌کرد، قدرت مطلق یک دیکتاتور را داشت. در عوض، او می‌خواست تصویر خیرخواهانة ناجی و محافظ مردم را داشته‌باشد. در سال 27 ق.م، او به عنوان افتخاری امپراتور سزار اوگستوس، به معنای «حاکم و ظفرمند بزرگ» مفتخر شد. اما اکتاویان هرگز خود از عنوان امپراتور استفاده نکرد و اصطلاح شهروند درجة اول را ترجیح می‌داد. نام او هرچه بود در عمل اولین نفر از فهرست بلندبالای امپراتوران روم بود. با آغاز حکومت او، روم و ایالات آن امپراتوری روم نام گرفت.(ناردو، 1383،ص130)
در امپراتوری روم، دولتی پدید که تا ابد در یادها خواهدماند و امروزه نیز ملتهای جهان آن را احساس می‌کنند. از دجله و فرات گرفته تا مرزهای اسکاتلند قلمرو دولت واحدی بود که زیر حاکمیت مقتدر و کارآمد شد مردمانی متعلق به نژادهای گوناگون و با اعتقادات و سنتهای مختلف به سر می‌بردند. برتون‌ها، لگها، اسپانیاییها، آلمانیها، آفریقاییها، مصریها، یونانیها، سوریان و عربها فقط چندتایی از آن نژادهای مختلف بودند.( سایت اینترنتی: www.Iranduc.ac.ir)
سلطنت آگوست نشانة آغاز عهد عظمت روم است. برای 200سال امپراتوری گستردة روم از پاکس‌رومانا2(صلح روم) برخوردار ماند. در این دوران روم به منطقة مدیترانة صلح، قانون و حکومتی خوب را عرضه داشت. دنیای باستان هرگز قبل از آن برای چنین مدت طولانی از صلح و نظم برخوردار نمانده‌بود. روش دقیق و کارآمد مدیریت رومی‌ها تا بدان حد تکامل یافت که توانستند در ادارة امپراتوری عظیم خود، استعداد خود را در زمینة تشکیلات نمایان سازند.(پری، 1377، ص121)

حکومت اوگوستوس:(14م-27 ق.م)
اکتاویان در 23 سپتامبر سال 63 ق.م در روم متولد شد. پدر وی گایوس اکتاویوس و مادرش آتیا خواهر ژولیوس سزار بود. ژولیوس سزار برطبق وصیت‌نامه‌اش بیشتر املاک خود را به اکتاویان بخشید و او را به پسر خواندگی خویش برگزیده بود. پس از آنکه اکتاویان وصیت‌نامة سزار را خواند، تصمیم گرفت که دیگر اکتاویان پسر اکتاویوس نباشد. بلکه سزار پسر سزار باشد. اکتاویان با اختیار فوری نام سزار برای خود منبع عظیمی از قدرت فراهم ساخت. او از خویشتن شخصی ساخته‌بود که تمام کسانی که یاد سزار را عزیز می‌داشتند و از قتل ناجوانمردانة‌ وی متأثر بودند، بتوانند به دورش گرد آیند.
سربازان سزار اکنون سزاری جدید یافته‌بودند که اخلاص خود را می‌توانستند به وی منتقل سازند. اکتاویان که اینک مقام الوهیت یافته‌بود در سن 36 سالگی در سال 27 ق.م صاحب بی‌چون و چرای روم گشت. رسیدن به قدرت مطلق بطور عمده برای وی با زور اسلحه تأمین شده‌بود ولی تکلیف آینده بکار بردن آن قدرت به نحو خردمندانه در خدمت صلح بود.(رائل، 1349، صص30،31و 81)
از آنجایی که اکتاویان با احتیاط‌تر از سزار بود، دیکتاتور بودند یا شاه شدن را بر خود نپسندید، هیچ حکومت و منصب تازه برای او ایجاد نگردید، ظاهراً‌ تشکیلات و طراز ادارة‌ جمهوریت تغییر نکرد، لکن باطناً سلطنت تنها در دست یک نفر، یعنی شخص امپراتور بود.
همانطور که ذکر شد، اکتاویان عنوان مخصوص خدایان یعنی اگوست1 را حائز شد، بدین ترتیب که در ابتدا از طرف سنا به وی توصیه شد تا نام رمولوس، بانی شهر روم براساس افسانه‌ها، را بپذیرد ولی وی امتناع ورزید و نام آگوست یا آگوستوس را برای خود اختیار کرد، البته در عین حال تصمیم گرفته‌شد که ماه سکستی‌لیس2به افتخار امپراتور، آگوست نامیده‌شد. نام ماه پیش از آن کوینتی‌لیس3 نیز قبلاً به افتخار ژولیوس سزار به ژولیوس تغییر نام یافته‌بود. در واقع نام دو ماه انگلیسی یعنی ژوئیه و آگوست یادگاری از همان زمان است.(همان، ص 91)
آگوست اختیارات وسیعی را در دست خویش تمرکز داد و در داخل مملکت امنیت و آرامش را در همه جا حکم فرما کرد. دنیای رومی که از صدمات یک قرن جنگهای داخلی خسته و فرسوده شده‌بود بالاخره روی راحت و آسودگی را دید. در زمان سلطنت آگوست قلمرو روم افزایش پیدا کرد و لژیونهای رومی تحت فرمان سرداران لایق مثل آگریپا، تیبرو دروسوس به فتوحات جدید نائل شدند. رومیان از جبال آلپ و رود رن گذشته تا رود آلپ و دانوب رسیدند.(ماله، 1362،ص206)
مجلس سنا مشاغل متعدد را که مطابق قانون می‌بایست به چندین صاحب منصب مختلف و برای مدت یکسال داده‌می‌شد مادام‌العمر به او تفویض کرد. بنابراین آگوست رتبة ایمپریوم و اقتدار تریبون‌ها و کنسول‌ها و پیشوای روحانی را مالک شد.
همانطور که ذکر شد در دورة جمهوریت ارتش دائمی در روم وجود نداشت و به هنگام جنگ قشون را جمع می‌کردند اما از زمان حکومت آگوست به بعد قشون دائمی مجهز ایجاد شد که این قشون به صورت دائمی در سرحدات کشور اردو می‌زد. رئیس و فرماندة کل ارتش شخص امپراتور بود اما از آنجایی که آگوست بنیة قوی نداشت و جنگ را هم دوست نداشت صفات یک سرباز در او یافت نمی‌شد اما وی در سیاست خارجی جدیت و فعالیت بسیار نشان می‌داد.(همان، ص214)
قبل از آگوست رومیان هیچوقت موفق نشده‌بودند قسمتی از آلپ را که مانند قوسی صحرای پو را احاطه می‌کند، متصرف گردند. اما آگوست در سال 8 ق.م تسخیر اراضی مزبور را خاتمه داد و به یادگار این پیروزی مجسمه‌ای در ایالت پروانس در شهر توربی1نزدیکی مناکو2برپا داشت. اما امپراتور به این هم اکتفا نکرد و به فکر تصرف دامنه‌های شمالی آلپ تا رود دانوب افتاد، که برای این کار باید اراضی سوئیس شرقی، باویر3، اتریش، هنگری، یوگسلاوی، بلغارستان و رومانی را می‌گرفت. این فتح بزرگ و وسیع در نتیجة جنگهای شدیدی بدست آمد و در سال 10 ق.م پنج ایالت جدید تأسیس گشت: رتی4، نریک5، پاننی6، دالماس7 و مزی8.(همان، ص 215)
سزار رودخانة رن را سرحد مملکت روم قرار داده‌بود و آگوست می‌خواست دولت امپراتوری را تا رود آلپ گسترش داده و آلمان شمال‌غربی امروزه را تصرف کند. وی این مأموریت را به داماد خود دروسوس داد. اما دروسوس به همراه سپاه روم در سال 9 ق.م شکست سختی خورد بدین ترتیب آگوست از تسخیر ژرمنی منصرف شد و مجدداُ رود رن را سرحد قرار داد. از این تاریخ به بعد سرحدات امپراتوری روم عبارت بود از رن و دانوب در اروپا، فرات علیا و مشرق سوریه در آسیا و صحرای کبیر در آفریقا.(همانجا)
آگوست به منظور ادارة امپراتوری آن را به دو گروه ایالت تقسیم کرد: ایالاتی که تحت صلح بودند را تحت نظارت سنا قرار داد و ایالات سناتوری نامید. ایالاتی را که اصولاً دردسر آفرین بودند، مستقیم زیر نظر خود گرفت و ایالات امپراتوری نام نهاد.(رابینسون، 1370، ص639)
آگوست به عنوان فرمانروای رومیها در سنن و عقاید دینی مردم ایالات دخالت نمی‌کرد. اهالی ایالات که در قشون روم خدمت می‌کردند، شهروند روم می‌شدند. این امتیاز برای آنان و خانوادة‌شان مزایای زیادی را موجب می‌شد، و باعث می‌گشت که اهالی ایالات باور کنند، آگوست به رفاه آنان توجه دارد. با مبارزه با فساد اداری، پایان دادن به جنگهای خانمانسوز، و پذیرفتن تعداد بیشتری شهروند، آگوست وضع مالی در ایالات بهبود بخشید.(پری، 1377، ص 120)
اوگستوس در عین حال مترصد بود تا آن کیفیتهایی را که علت بزرگی رومی‌ها بود بازسازی کند. وفاداری به دولت، وابستگی خانوادگی محکم، کارکردن سخت، انظباط، زندگی ساده، قوانینی از تصویب گذشت که مردم را ترغیب می‌کرد تا ازدواج کنند و خانواده تشکیل دهند. بعضی مردم فقیر روم در کار ساختمان بناهای عمده کار یافتند. لکن آگوست هرگز نکوشید تا مشکل بیکاری و فقر را در روم از میان بردارد، و فقرای شهری همچنان غلة ارزان یا مجانی دریافت می‌داشتند که دولت تأمین می‌کرد.(همان، ص121)
همانگونه که ذکر شد در شهر روم از دورة جمهوری آتش‌سوزیهای نابهنگام زیادی رخ می‌داد. آگوست نمی‌توانست این وضع را تحمل کند زیرا زیباساختن شهری که قسمتهای آ“ن پیوسته کنده می‌شد و براثر آتش‌سوزی زشت میگردید چندان به زحمتش نمی‌ارزید. آگوست پس از تجدید سازمان شهر در سال 7 ق.م به چهارده منطقه(regiones ) و در حدود 265 بخش (vici) روش جدیدی به معرض آزمایش گذارد. وی از بردگانی که قبلاَ بطور اتفاقی درخاموش‌کردن آتش شهر خدمت کرده‌بودند بعنوان گروههای آتشنشان، زیر فرمان رؤسای بخش، استفاده کرد.( رائل، 1349،ص 172)
شهر روم وقتی به بالاترین درجة کامیابی در ادبیات و هنرها رسید که امپراتور آگوست آن قدرتهای واقعی و اختیارات معنوی را دارا شد و وی را مبدل به متنفذترین مردم جهان روم ساخت. 

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله    100صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله مراحــل ساخــت تونلهــای بــزرگ

اختصاصی از فی ژوو دانلود مقاله مراحــل ساخــت تونلهــای بــزرگ دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مطالعات اولیه ؛
ابتدای مسیری را که می خواهند در آن تونل حفاری شود را مورد بررسی قرار می دهیم . به این صورت که هیاتی از مشاورین ، طراحان و نقشه بردران مسیر را بصورت هوایی یا زمینی بازدید کرده و سه مسیر پیشنهادی در نظر گرفته می شود بعد در دفتر فنی این سه مسیر از نظر های مختلف مورد بررسی قرار می گیرد و بهترین مسیر از بین آنها انتخاب می شود .
مسیر انتخاب شده توسط مهندسین زمین شناس مورد بررسی قرار میگیرد و در فواصل مختلف از کوه نمونه برداری می کنند و آنها را در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می دهند ، و گسلهای موجود در منطقه را شناسائی و نوع حرکت آنها را مشخص می کنند ، سپس نقشه ای از مقطع طولی کوه انتخاب کرده و روی آن جنس نوع سنگها ، محل گسلها و مقاطع ریزشی را مشخص می کنند .
در مرحله بعد مسیر توسط نقشه برداران میخ کوبی می شود و از هردو طرف کوه مورد بررسی قرار می گیرد و بعد از مثلث بندی کردن مراحل ساخت تونل شروع می شود .

ابتدا قسمتهای کم ارتفاع در دو سرکوه که از سنگهای شکننده و ترک دار می باشند را از هرد و طرف ابتدا و انتهای تونل کوه بری کرده تا مقاطع اصلی تونل که سطحی تقریباً یکپارچه است بدست آید .

در تونل های بزرگ حفاری از هر دو طرف کوه شروع می شود و این عمل آنقدر ادامه پیدا کرده تا هر دو حفره تونل به هم برسند .
درموقع حفاری باید مرتباً مسیر از هر دو طرف توسط نقشه برداران بررسی شود چون اگر اشتباهی در این مرحله صورت گیرد وتونل از هر دو طرف به هم نرسد چه از نظر اختلاف ارتفاع و چه از نظر مقطع چپ وراست ، عواقب جبران ناپذیری را به همراه دارد .
حفاری در دو مرحله انجام می شود . به این صورت که اول سطح بالائی تونل که تقریباً 3/2 ارتفاع تونل می باشد را حفاری کرده و بعد از اتمام کار شروع به کف برداری یعنی 4/1 پائین تونل می کنیم .
ارتفاع حفاری اولیه تونل باید به اندازه ای باشد که ماشینهای سنگین بتوانند برای تخلیه سنگهای تونل براحتی در آن حرکت کنند .

چگونگی حفاری :
این عمل بوسیله مته های دستی و یا دستگاههای حفاری و چالزنی از جمله ارتراک و درل واگن صورت می گیرد .
باید ابتدا مقطعی را که می خواهیم چالزنی کنیم در سطح اولیه مقطع تونل خط کشی کنیم بعد محل چالها روی سطح مشخص شود و سپس چالها را به طول و مقطع مناسب حفر کنیم . سپس داخل آن را با دینامیت و مواد آمفو پر کرده و چاشنی گذاری کنیم و آنگاه خاک سرند شده مرطوب ریخته و بکوبیم .
این کار را برای هر یک از چالها انجام داده و سیمهای آنها را به هم وصل کرده ، و بوسیله سیمی بلند و دور از محل انفجار برق یا باطری را وصل می کنیم و انفجار صورت می گیرد .

نحوه چاشنی گذاری؛
در موقع چاشنی گذاری و استفاده از مواد منفجره چه از نظر مقدار ، فاصله چالها و ترتیب بندی انفجار باید دقت زیادی کرد .
از نظر مقدار مواد جداولی وجود دارد که می توان به آنها رجوع کرد و آنها را مورد استفاده قرار داد ولی با توجه به مختلف بودن جنس سنگها و مواد منفجر بهتر است از روش تجربی مقدار موارد را بدست آورد .
اگر در مقدار مواد دقت نشود ، چه کم و چه زیاد خسارت را به همراه دارد اگر مقدار مواد کم باشد مقاطع مورد نظر به میزان دلخواه حفاری نمی شود و لازم به انفجار مجدد می باشد و این امر از نظر وقت و مقدار مواد اقتصادی نیست ، و اگر مقدار مواد زیاد باشد . اولاً ممکن است موجب ریزش تونل شود و ثانیاً مقدار ریزش تونل باید بعداً‌ توسط بتن یا سنگچین تا سقف خود کوه پرشود و این عمل هم از نظر هزینه و وقت به ضرر می باشد .

از نظر چاشنی گذاری :
چاشنی به چند گروه تقسیم بندی می شوند مهمترین آنها چاشنی فوری و تاخیری می باشد که چاشنی های تاخیری نیز بر اساس سرعت زمان انفجار آنها به یک ناحیه ، دو ثانیه و . . . تقسیم بندی می شوند ، پس باید تربیت چاشنی گذاری رعایت شود . مثلاً‌ در ترانشه ها چاشنی ها باید به ترتیبی کارگذاشته شوند که از بالا به پائین منفجر شوند تا بهترین کاربری را دارا باشند و استفاده بهینه از مواد و مصالح شود .

فاصلــه چـــالها :
فاصله چالها باید به نحوی باشد که شعاع انفجار هر چال ، شعاع انفجار چال بعدی را پوشش دهد تا مقطع دلخواه تخریب شود .
بعد از هر انفجار سنگهای خرد شده بوسیله لودر و کامیون به بیرون از تونل حمل می شود . اگر سنگهای خرد شده دارای مقاوت کافی باشند می توان از این سنگها برای مصالح بتن و غیره استفاده کرد . برای این کار می توانیم مقدار مواد منفجره را افزایش داده و یا چالها را به هم نزدیک کنیم تا مصالح ریز بدست آید . این کار چند مزیت دارد ، اول اینکه ازنظر تعداد دفعات حمل ونقل به نفع بوده و استفاده بهینه از مصالح تونل می شود و دیگر اینکه دانه های سنگی که دربتن استفاده می شود صد درصد در همه جهت شکسته و عاری از خاک می باشند .

کـف بــرداری تــونل :
بعد از حفاری قسمت فوقانی تونل و رسیدن دو طرف تونل به هم نوبت به کف برداری تونل می شود این کف برداری همانند مقطع فوقانی تونل توسط چالزدن وانفجار صورت می گیرد با این تفاوت که این بار چالها به جای افقی بصورت عمودی و یا مایل زده و انفجار می شوند همانطور که در کف برداری تونل جلو می رویم می توان مراحل بعدی تونل را پشت سر هم انجام داد از جمله پی ریزی ، دیوار سازی ، قالب بندی ، بند ریزی ، سنگ چینی و . . .

بعد از پایان پی کنی نوبت به بتن ریزی پی می رسد ، این بتن ریزی حجمی و وزنی می باشد و فقط برای اتصال به مرحله اول دیوار ستون آماتورهائی به شکل انتظار در درون بتن خز می کنیم ، معمولاً‌ بتن 300 مورد مصرف قرار می گیرد .

بعد از بتن ریزی پی نوبت به قالب بندی وبتن ریزی مرحله اول دیوار بتنی تونل می رسد که بتن این مقطع نیز معمولاً بتن 300 می باشد

همانطور که دیواره ستون ساخته وبتن ریزی می شود ،پشت سر آن تا ارتفاع بالای دیوار خاک دستی ریخته می شود.
این امر برای ساختن در قالب بندی وکم کردن ارتفاع برای سنگ کاری می باشد.

در نزدیکی تونل معدنی را پیدا می کنیم که سنگهای ان از نظر مقاومت و از نظر رنگ مورد قبول استاندارد ماباشد بعد این سنگها را توسط سنگتراشان جدا کرده وبه شکل مورد نظر تراشیده می شود.
سنگهایی که در نما استفاده می شود باید ، سنگ مالویی باشدکه حتماً یک طرف آن صاف باشد وشکل آن بصورت مربع یا مستطیل باشد.وسنگهایی که درپشت آن برای پر کردن استفاده می شود لازم نیست صاف وصیقلی شوند.

سنگ چینی به این صورت انجام می شود که اول سنگهای مالون نما گذاشته می شوند وبعد از آن پشت آن را با سنگ وملات ماسه سیمان به صورت لایه لایه کار می کنند .
باید توجه داشت که این سنگ چینی باید تا زیر سقف انفجار شده و حفاری شده ادامه پیدا کند تا به ان بچسبد و بین آن هیچ فاصله ای نباشد .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  11  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار

اختصاصی از فی ژوو دانلود مقاله تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .


ابوالفضل رشید الدین میبدی
صاحب کتاب«کشف الاسرار و عده الابرار» از خاندان اهل علم در میبد در اواخر قرن پنجم دیده به جهان گشود . به جهت رواج فضل و فضیلت در خاندانش مقدمات علوم دینی را فرا خواند . ذوق اموختن او را به هرات، که در آن روزگار از رونق علمی و دینی بهره مند بود کشاندو از محضر خواجه عبدا ... انصاری بهره مند گشت .
میبدى و تفسیر کشف الاسرار
ابو الفضل رشید الدین میبدى
براى شناخت ابوالفضل رشید الدین میبدى مؤلف تفسیر کشف‏الاسرار و عدة الابرار به کتابهاى متعدد و متنوعى مانند طبقات المفسرین سیوطى، طبقات الشافعیه سبکى، طرائق القائق معصوم علیشاه، ریحانة الادب مدرس شذرات الذهب ابن عماد حنبلى، البدایة والنهایة ابن کثیر، العبر ذهبى، روضات الجنات میرزا محمدباقر موسوى، الکنى و الالقاب قمى(ره)، الکامل فى التاریخ ابن اثیر، سیر اعلام النبلاء ذهبى، معجم البلدان و معجم الادباء یاقوت و الانساب سمعانى مراجعه شد، ولى متاسفانه شرح حالى از وى به دست نیامد.
تتبع انجام گرفته، حکایت از آن دارد که ابوالفضل میبدى شخصى است گمنام، که در نزد اکثر قریب به اتفاق ارباب تراجم و شارحان احوال علما و مؤلفان و مفسران و عرفا، شناخته شده نبوده است; زیرا در هیچ یک از کتابهایى که تا قرن یازدهم در شرح حال علما و مؤلفان و مفسران، فقها و محدثان، مشاهیر و بزرگان، ادیبان و عارفان و صوفیان نگاشته شده است از او ذکرى به میان نیامده است، و حتى در کتابهایى مثل معجم البلدان و الانساب با اینکه بعضى از علمایى را که داراى لقب میبدى بوده‏اند ذکر کرده‏اند، از ایشان سخنى به میان نیاورده‏اند. کتابهایى مانند طبقات المفسرین، طرائق الحقائق، العبر، روضات الجنات، الکامل فى التاریخ و البدایة والنهایة با اینکه در شرح حال خواجه عبدالله انصارى مطالبى را یادآور شده‏اند، حتى نام ابوالفضل میبدى را هم ذکر نکرده‏اند.

اولین کسى که نام او را در زمره مؤلفان آورده حاجى خلیفه است که از طریق تحفة الصلاة ملاحسین کاشفى سبزوارى معروف به واعظ از تالیف وى با اطلاع شده است. این کتابشناس معروف اهل تسنن در کتاب کشف الظنون مى‏نویسد: «کشف الاسرار للامام رشید الدین ابى الفضل احمد بن ابى سعید المیبدى ذکره الواعظ فى تحفة الصلاة‏».
کسانى که پس از حاجى خلیفه درباره معرفى میبدى و اثر وى سخنى گفته‏اند، منبع اطلاعشان همان کلام حاجى خلیفه و تفسیر کشف الاسرار و دیباچه و مقدمات آن است. پس شناخت ما از میبدى از طریق غیر کشف الاسرار بسیار اندک و در حد کلام حاجى خلیفه است، و نه تنها میزان دانش و طرز تفکر و بینش او نامعلوم است، بلکه تاریخ تولد و وفات و محل دفن او هم مجهول است و حتى در نام و نسب او هم اختلاف است. راه دیگرى که براى کسب اطلاعات بیشتر سبت‏به میبدى وجود دارد، مطالعه و تتبع در تفسیر کشف الاسرار و مقدمات آن است، زیرا تالیف هر دانشمندى تا حد زیادى معرف شخصیت وى مى‏باشد.
براساس ما در اینجا پس از معرفى تفسیر کشف الاسرار و عدة الابرار و اثبات اینکه مؤلف آن میبدى است، شناسایى او را از طریق اثر مهم او پى مى‏گیریم.
تفسیر کشف الاسرار و عدة الابرار
تفسیر کشف الاسرار و عدة الابرار تفسیر نسبتا مفصلى است‏به زبان فارسى آمیخته به عربى که تا سالهاى اخیر به صورت اجزائى پراکنده با نسخه‏هاى گوناگون در حالت گمنامى به سر مى‏برد. بنابر آنچه آقاى محمد محیط طباطبایى و آقاى على اصغر حکمت اظهار کرده‏اند، قسمتهایى از آن در تهران در کتابخانه شهید مطهرى ره، (سپهسالار سابق) کتابخانه ملى و کتابخانه شخصى مرحوم محیط طباطبایى بوده و قسمتهایى از آن در کتابخانه آستان قدس رضوى، و دو قسمت آن در کابل و نسخه کاملى از آن در استانبول وجود داشته است.
ملاحسین کاشفى سبزوارى مؤلف تفسیر مواهب علیه متوفاى (910 ه) در موارد بسیارى از تفسیر خویش قسمتهاى متعددى از این تفسیر را با اسم و لفظ نقل کرده است و در تفسیر روح البیان تالیف اسماعیل حقى بروسوى، متوفاى (1137 ه) نیز بعضى از عبارات این تفسیر دیده مى‏شود و از این نقلها معلوم مى‏شود که همه یا قسمتى از این تفسیر در نزد آنان هم بوده و مورد استفاده آنان قرار گرفته است.
به هر حال این تفسیر همچنان در گمنامى به سر مى‏برد، تا آنکه در دهه چهارم قرن چهاردهم (1331 - 1339) به سعى و اهتمام آقاى على اصغر حکمت اجزاى پراکنده و نسخ گوناگون آن جمع‏آورى و در ده مجلد به زیور طبع آراسته گردید.
تفسیر یاد شده به خاطر لطافت نثر و ارزش ادبى‏اش مورد توجه دانشگاهیان و دانشمندان فارسى زبان قرار گرفت و تحقیقات متعدد و مختلفى پیرامون آن انجام گرفت که به آن اشاره مى‏شود:
1 - آقاى محمد مهدى رکنى، در سال 1340 هجرى شمسى تحقیق درباره این تفسیر را موضوع پایان نامه خودقرار داده و حاصل پنج‏سال متناوب مطالعه وپژوهش‏خود در مورد آن تفسیر را در کتابى با عنوان لطائفى از قرآن کریم، منتشر نموده است. در دفتر دوم این کتاب 105 قطعه برگزیده از النوبة الثالثه این تفسیر که از نظر ایشان در زیبایى انشا و قدرت بیان برجسته‏ترین قسمتهاى این تفسیر به شمار مى‏آید، نقل کرده و در آخر آن نوشتار، واژه‏نامه‏اى در شرح لغات و اصطلاحات این تفسیر عرضه شده که براى مطالعه‏کنندگان این تفسیر سودمند است.
2 - آقاى حبیب‏الله آموزگار در طول سالهاى 1344 تا 1349 به مطالعه این تفسیر پرداخته و آن را در دو مجلد تلخیص نموده و با نام «تفسیر ادبى و عرفانى قرآن مجید» اثر خواجه عبدالله انصارى، تالیف احمد میبدى معرفى کرده است.
3 - بار دیگر آقاى رکنى آن دسته از روایات این تفسیر را که در فضائل حضرت على علیه‏السلام است، همراه با روایاتى که از ائمه اطهار علیهم السلام در معنى آیات نقل شده، جمع‏آورى نموده و در ده بخش دسته‏بندى کرده ودر مقاله‏اى با عنوان جلوه‏هاى تشیع در تفسیر کشف الاسرار در ضمن یادنامه علامه امینى(ره) در سال 1352 در معرض استفاده شیفتگان ولایت قرار داده است.
4 - آقاى محمد جواد شریعت از سال 1350 ه . ش. براى سهولت استفاده از این تفسیر به تهیه فهرستى همت گماشت و حاصل زحماتش را در سال 1363 در اختیار علاقه مندان به این تفسیر قرار داد.
5 - آقاى رضا انزابى‏نژاد از بخش سوم این تفسیر مجموعه‏اى را برگزیده و در هفده فصل دسته‏بندى کرده وهمراه با اشاره‏اى به جهات صرفى و نحوى، سبک سخن و واژگان این کتاب در نوشته‏اى به نام گزیده تفسیر کشف الاسرار در سال 1363 هجرى شمسى به بازار علم و دانش عرضه نموده است.
6 - آقاى بهروز ثروتیان روایات فارسى آن تفسیر را (که 581 روایت است)، در مجموعه‏اى به نام «روایات گهربار گزیده از تفسیر کشف الاسرار» گردآورده ومشکلات لغوى و کلامى آن را در ذیل صفحات توضیح داده و اعلامى را که در آن روایات به کار رفته، در پایان آن نوشتار با شرحى مختصر شناسانده است.
7 - قرآنى با ترجمه نوبت اول از کشف الاسرار با پیشگفتار مرحوم سید حسن سادات ناصرى در سال 1384ه . ق. توسط انتشارات ابن سینا منتشر گردیده است.
مؤلف کشف الاسرار
پیش از آنکه اجزاى پراکنده تفسیر کشف الاسرار توسط آقاى حکمت، جمع‏آورى و به صورت یک دوره کامل ده‏جلدى عرضه گردد، درباره مؤلف این تفسیر، ابهامهایى وجود داشت. آقاى محیط طباطبایى، در مورد قسمتى از این تفسیر که در کتابخانه‏اش بوده، مى‏گوید: «نشانى از نویسنده و نام کتاب در دست نبود، تا آنکه ضمن جستجو در فهرست کتابخانه آستان رضوى، به قسمت دیگرى از این تفسیر به نام تفسیر خواجه عبدالله انصارى برخوردم، و در مشهد ضمن تفتیش نسخ تفسیر فارسى قدیمى، با قسمت دیگرى از این تفسیر آشنا شدم که مربوط به اول کتاب و مشتمل بر مقدمه و نام کتاب دیگرى از این تفسیر و سال تالیف آن بود. ولى چون حاجى خلیفه در کشف الظنون، تفسیرى فارسى به همین نام را به سعد الدین تفتازانى نسبت داده، نویسنده فهرست کتابخانه آستان‏قدس،نام‏مؤلف‏این‏تفسیر را که در مقدمه آن صریحا کشف‏الاسراروعدة‏الابرار،خوانده‏شده، سعدالدین مسعود بن عمر تفتازانى متوفاى 791 هجرى، نوشته است‏».
مرحوم معین هم در مقاله‏اى، آن را با نام تفسیر فارسى انصارى معرفى کرده است; و محمد سرور مولایى در مقدمه طبقات الصوفیه، در سه نوبت، تفسیر کشف‏الاسرار را به خواجه نسبت داده و بعد مى‏گوید:
«ممکن است تنظیم کتاب به صورتى که اکنون در دست است، تلاش مرید و شاگرد او، ابوالفضل رشید الدین میبدى باشد» و آقاى عبدالحى حبیبى نیز در مقدمه‏اى که براى طبقات الصوفیه نگاشته است، کشف الاسرار را از تالیفات خواجه به شمار آورده است. در پاورقى تفسیر مواهب علیه نیز یک جا به مناسبت ذکر عبارتى از تفسیر کشف الاسرار آمده است: «این کشف الاسرار از سعدالدین مسعود بن عمر تفتازانى است‏»; و در جاى دیگر، تفسیر کشف‏الاسرار را به خواجه عبدالله انصارى نسبت داده است. در فهرست کتب خطى آستان قدس رضوى (1304) ذیل حرف «تاء» چنین آمده است: «تفسیر کشف الاسرار و عدة الابرار، اثر تفتازانى است و کشف الظنون، آن را اشتباها به رشیدالدین میبدى نسبت داده است.» در قسمت مخزن کتب خطى کتابخانه مذکور، دو نسخه از این تفسیر وجود دارد، در صفحه اول یکى از آنها که کتاب خطى نسبتا قطورى است، چنین نوشته است:
اسم کتاب: کشف‏الاسرار وعدة‏الابرار فارسى از آیه اول بقره تا 192 آن - اثر: میبدى، تالیف: سعدالدین تفتازانى و در صفحه اول دیگرى چنین آمده است:
اسم کتاب: کشف الاسرار وعدة الابرار فارسى، اثر: خواجه عبدالله انصارى، تالیف: میبدى .
ولى پس از جمع‏آورى و چاپ اجزاى آن، دیگر آن ابهامها برطرف شده و اکنون این تفسیر از تالیفات ابوالفضل رشیدالدین میبدى شناخته شده است.
لیکن مقتضاى تحقیق آن است که در مورد دلیل این استناد دقت‏شود، چرا با اینکه این تفسیر به تفسیر خواجه عبدالله انصارى معروف است، از تالیفات او به شمار نمى‏آید; و چرا با اینکه حاجى خلیفه در کتاب «کشف الظنون‏» تفسیرى را به همین نام به سعدالدین تفتازانى نسبت داده، این تفسیر از تالیفات او نباشد؟ براى اثبات اینکه مؤلف این کتاب شخصى غیر از تفتازانى و خواجه انصارى است، سه دلیل مى‏توان ذکر کرد:
1 - مؤلف همه جا در نوبت ثالثه با عنوان پیر طریقت‏یا شیخ الاسلام انصارى و گاهى هم با قید رحمت‏بر او باد، از خواجه یاد مى‏کند و این خود دلیل آن است که این تفسیر پس از او نوشته شده و مؤلف آن، غیر از خواجه است.
2 - از دو مورد در این کتاب، استفاده مى‏شود که در قرن ششم نوشته شده و در دیباچه کتاب نیز تصریح شده است که آغاز تالیف کتاب 520 هجرى قمرى بوده است. از سوى دیگر خواجه عبدالله انصارى در سال 481 وفات کرده است و تفتازانى نیز متوفاى 791 هجرى است. بنابراین، نمى‏توان این کتاب را از تالیفات تفتازانى یا خواجه عبدالله انصارى دانست.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  26  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید