50 ص
تعریف: به مجموع افرادی که به یک گونه تعلق دارند و در مکان مشخصی زندگی می کنند جمعیت گفته می شود.
در تعریفی دیگر جمعیت تجمعی از افراد انسانی است که در منطقه ای معین (روستا،شهر،شهرستان، استان یا کشور )
به طور مستمر و معمولاً به شکل مجموعه ای از خانوارها زندگی می کنند و
پایگاه سیاسی و شرایط ملی و قومی واحدی دارند
جمعیت محدود (فرعی): انواعی از جمعیت را که نسبت به جمعیت کل
جامعه یا کشور کوچکتر و محدودترند.
جمعیت اصلی: جمعیت کل جامعه یا کشور را جمعیت اصلی می نامند.
تقسیم بندی جمعیت ها:
الف : تقسیم بندی بر اساس قلمرو زندگی جمعیت:
الف - 1 :جمعیت مقیم (قانونی): تمام کسانی را شامل است که تابعیت کشوری را دارند و یا اهل منطقه ای
هستند، صرف نظر از اینکه هنگام سرشماری در محل حضور داشته باشند یا نداشته باشند.
الف – 2 :جمعیت واقعی (حاضر یا سرشماری شده ) :صرفاً کسانی را شامل است که در هنگام سرشماری در
محل حضور داشته باشند و مورد شمارش قرار بگیرند.
ب : تقسیم بندی بر اساس جابجایی های جمعیتی:
ب – 1 :جمعیت باز : جمعیتی که در افزایش یا کاهش آن، علاوه بر موالید و مرگ و میر، مهاجرت (درون کوچی
و برون کوچی) نیز تاثیر دارد.
ب – 2 :جمعیت بسته : جمعیتی که در افزایش یا کاهش آن، مهاجرت (درون کوچی و برون کوچی ) نقشی
ندارند و تغییرات آن فقط از اختلاف زاد و ولد و مرگ ومیر ناشی می شود.
ج : تقسیم بندی بر اساس حرکات جمعیت (مثلاً رشد جمعیت):
ج – 1 :جمعیت ثابت : جمعیت بسته ای است که برای مدت طولانی در معرض میزانهای ثابت تولد و مرگ قرار
گیرد و میزان افزایش سالیانه این جمعیت به سوی مقدار ثابتی میل کند.
ج – 2 :جمعیت متوقف: جمعیت ثابتی است که در آن میزان افزایش طبیعی صفر باشد.
جمعیت متعادل : جمعیتی است که در لحظه معینی از زمان دارای حجم ثابت و میزانهای موالید و مرگ و همچنین
میزانهای درون کوچی و برون کوچی برابر باشد این جمعیت را نباید با جمعیت ثابت اشتباه کرد چرا که در جمعیت
متعادل این وضعیت موقتاً چنین است.
تراکم جمعیت : تعداد افرادی که در زمان خاصی در واحد خاصی از سطح (مثلاً کیلومتر مربع) زندگی می کنند،
تراکم جمعیت انسانهای آن منطقه را تشکیل می دهند.
تعریف جمعیت شناسی : واژه دموگرافی (جمعیت شناسی ) در ترجمه تحت اللفظی آن از یونانی به معنای
است. برطبق لغت نامه چند زبانی جمعیت شناسی سازمان ملل متحد، جمعیت شناسی، مطالعه علمی « توصیف مردم »
درس جمعیت و تنظیم خانواده جزوه کامپیوتری ارسالی فقط از طریق ایمیل دکتر باقرزاده صفحه : 3
ب
جمعیت های انسانی است که در مرحله نخست به بررسی بعد ، ساخت ، رشد و تحول آنها می پردازد، موضوع
اساسی جمعیت شناسی در حالت عمده، مطالعه کمی عواملی از قبیل باروری، مرگ و میر و مهاجر ت است که
پیوسته بر جمعیت اثر می گذارند و اندازه و رشد آن را تعیین می کنند . این عوامل در اصطلاح بنام اجزای رشد ،
خوانده می شوند . این عوامل به همراه عوامل دیگری از قبیل ازدواج و طلاق، ساخت یا ترکیب جمعیت را تعیین
می کنند.
به طور کلی می توان گفت که جمعیت شناس ی علمی است که ه مطالعه ساختمان و تحول و حرکات جمعیت ها در
زمان و مکان می پردازد.
ترکیب جمعیت و وقایع حیاتی:
توزیع آماری افراد در یک جمعیت برحسب خصوصیاتی از قبیل سن، جنس، وضع تأهل، وضع فعالیت، میزان
می خوانند . تغییرات موجود در حجم و ترکیب جمعیت به « ترکیب جمعیت » تحصیلات و وضع اشتغال و غیره را
ایجاد می شود، بعضی از این وقایع از قبیل ولادت، مرگ و میر و مهاجر ت حجم « وقایع حیات ی » علت پیش آمدن
جمعیت را تغییر می دهند . وقایع دیگر از قبیل ازدواج و طلاق که سبب تغییر وضع تأهل افراد از حالتی به حالت دیگر
می شود صرفاً بر ترکیب جمعیت اثر می گذارند.
فهرست مطالب
بخش اول : جمعیت و خانواده
فصل اول : جمعیت
1. تعریف و انواع جمعیت .......................................................................................................................... 2
2. مفاهیم و شاخص های اولیه جمعیت شناسی ........................................................................................... 3
3. هرم های سنی جمعیتی ........................................................................................................................... 5
4. توزیع جغرافیائی جمعیت ....................................................................................................................... 5
5. وقایع دموگرافیک یا حرکات جمعیت ................................................................................................... 6
6. جمعیت شناسی تاریخی ......................................................................................................................... 7
7. مشکلات ناشی از رشد بی رویه جمعیت ................................................................................................ 9
8. تغییرات جمعیت در ایران و جهان ........................................................................................................ 10
فصل دوم : خانواده
1. مبانی و اهداف خانواده ........................................................................................................................ 12
2. تیپهای خانواده ..................................................................................................................................... 12
3. اهداف تشکیل خانواده ......................................................................................................................... 14
4. ملاکها و معیارهای گزینش همسر ......................................................................................................... 15
5. ازدواج دانشجویی ................................................................................................................................ 17
6. دیدگاه جوانان درباره ازدواج ............................................................................................................... 18
7. آفات ازدواج دیرهنگام ........................................................................................................................ 19
8. اینترنت و ازدواج ................................................................................................................................. 20
بخش دوم : تنظیم خانواده و بهداشت باروری
فصل اول : تنظیم خانواده
1. تعریف و قلمرو خدمات تنظیم خانواده ................................................................................................. 23
2. اهمیت خدمات تنظیم خانواده .............................................................................................................. 24
3. اهداف تنظیم خانواده ........................................................................................................................... 25
4. قانون تنظیم خانواده و جمعیت .............................................................................................................. 26
5. تاریخچه تنظیم خانواده در ایران ............................................................................................................ 28
6. سلامت و بهداشت باروری(کنفرانسهای آلماتا و قاهره) ......................................................................... 28
فصل دوم : فیزیولوژی تولید مثل در انسان
1. هورمونها و غدد مرتبط با تولید مثل ...................................................................................................... 30
2. آناتومی و فیزیولوژی دستگاه تناسلی مرد ............................................................................................. 30
3. آناتومی و فیزیولوژی دستگاه تناسلی زن .............................................................................................. 32
فصل سوم : برنامه کشوری برای تنظیم خانواده
1. پنج محور اصلی برنامه کشوری برای تنظیم خانواده .............................................................................. 33
2. انواع روش های پیشگیری از بارداری ........................................................................................... 34
3. قرص های خوراکی پیشگیری از بارداری ............................................................................................. 35
4. آمپول یا روش تزریقی پیشگیری از بارداری ......................................................................................... 38
5. نورپلانت(کپسولهای کاشتنی)پروژسترون ............................................................................................. 39
6. کاندوم ................................................................................................................................................ 39
7. روش اورژانس پیشگیری از بارداری .................................................................................................... 40
8. آی یو دی .......................................................................................................................................... 40
9. روشهای دائمی پیشگیری از بارداری ....................................................................................................
جمعیت و تنظیم خانواده 50 ص