یکی از پیامد های ارتباط نزدیک و عمیق میان اصول معنوی و متافیزیکی اسلام و هنر اسلامی در تمام جنبه های آن،و یکی از نتایج اصل متافیزیکی ” توحید“،اهمیت معنوی فضای خالی است.کاربرد فضای خالی در هنر اسلامی یکی از مهم ترین ثمرات مستقیم اصل متافیزیکی توحید در هنر است(که البته تنها نتیجه این اصل هم نیست)،چون تقریبآ تمام جنبه های مختلف هنر اسلامی،به نحوی از انحاء با اصل و شاخه های آن در جهان کثرت ارتباط دارد.
اصل توحید به صراحت در کلمه شهادت یعنی لا اله الا الله متجلی است. این اصل یکی از عمیق ترین قواعد رمزی متافیزیکی است و واجد جنبه ها و سطوح معنایی متفاوتی است، که در اینجا به طور مستقیم با دوتای آنها سر و کار داریم. اولین آنها تأکید بر سرشت گذرا و غیر اصیل ما سوی الله یعنی کل نظام خلقت است که در این میان، عالم ماده از سایر عوالم ناپایدار تر است. دومین آنها بر«غیریت» حقیقت مطلق تأکید می کند، و به عبارت دیگر، بر این حقیقت که خداوند کاملآ ورای تمام آن چیز هایی قرار دارد که ذهن و حواس عادی به عنوان واقعیت به مفهوم رایج کلمه می شناسد و این با کلمه « اله» که خداوند کاملا ورای تمام آن چیز هایی قرار دارد که ذهن و حواس عادی به عنوان واقعیت، به مفهوم رایج کلمه می شناسد و این با کلمه « اله» در قاعده فوق متناظر است.
پاورپوینت فضای خالی یا فضای چگالی در مبانی نظری معماری
