موضوع حقوق بشرو توسعه آن امروزه در جهان اهمیت شایانی یافته است.اهتمام به این موضوع تا آنجا پیش رفته است که به یکی از شاخصهای عمده برقراری دمکراسی در کشورهای مختلف بویژه جهان شوم تبدیل گردیده است.
امروزه در چارچوبهای مختلف با این مسئله توجه جدی صورت گرفته و می گیرد. در بعد وسیع و فراگیر در سطح بین المللی سازمانهای مختلفی یا به صورت اصلی و ذاتی ویابه صورت فرعی و واسطه ای متولی حمایت و توسعه حقوق بشرمی باشند،که یکی از آنها دیوان بین المللی دادگستری می باشد.
با توجه به صلاحیت عام دیوان بین المللی دادگستری ، حقوق بشر تا به امروز موضوع تعدادی از دعاوی مطرح شده در این مر جع قضایی بین المللی به صورت غیر مستقیم بوده است . هرچند ماده 34 اساسنامه دیوان ،تنها کشورها را مجاز به قرار گرفتن در محضر دیوان می کند؛ بنابراین نمی توان از دیوان انتظار یک دادگاه حقوق بشر را داشت.
در میان حقوقدانان گرایش نسبت به توسعه صلاحیت دیوان وجود دارد و افزایش دعوای مرتبط با مسائل حقوق بشری نشان دهنده تمایل جامعه بین الملل برای درگیر شدن هرچه بیشتر این رکن قضایی سازمان ملل متحد در خصوص مسائل حقوق بشری دارد.
هرچند با نگاهی اجمالی و تفسیری مضیق ،می توان فهمید که اکثریت قریب به اتفاق آراء دیوان در زمینه حقوق بشر نبوده است ،و در بررسی آراء در زمینه ترتیبات حقوق بشری حاکی از برخی ملاحظه کاری ها در پرداختن صریح به موارد نقض حقوق بشری از سوی دیوان می باشد؛ اما در هر صورت نقش برجسته و غیر قابل انکار دیوان را از طریق نظرات خود در توسعه حقوق بشر را نمی توان انکار کرد .
توسعه حقوق بشر در درجه اول یک موضوع مربوط به حقوق داخلی است و هر کشوری در حد توان خود باید در صدد ایفای این تکلیف باشد. تکامل جامعه جهانی نیز آنرا از حمایت بین‌المللی خود برخوردار نموده است. بطوریکه امروز وجهه بین‌المللی آن بر وجهه داخلی آن غلبه کرده است و حقوق بشر در بعد بین‌المللی پس از گذشت بیش از شصت سال از تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر از اهمیت واولویت درجه یک در سیاست بین الملل برخوردار گردیده؛([1])به گونه ای که گفته میشود حقوق بشر از جایگاه درجه دوم (low politics) در سیاست بین الملل به جایگاه درجه یک(High Politics) ارتقا یافته است.([2])
آنچه جالب توجه میباشد آنست که توجه بین‌المللی به توسعه حقوق بشر در سالهای اخیر منحصر در گرو علایق گروه خاصی نبوده است. سازمان های بین‌المللی از جمله سازمان ملل، اتحادیه های تجاری، سازمانهای بازرگانی، جوامع حرفه‌ای، گروههای طالب رفرم سیاسی، دستجات قومی، محلی، زبانی و مذهبی و سایر اقشار جوامع، هر یک به نوبه خود حقوق بشر و توسعه آنرا از دیدگاههای خاص خویش و بر اساس منافع مورد نظر گروه خود، مورد توجه قرار داده اند.
[1]. عباسی اشلقی، مجید، تحول ومفهوم مداخلات بشردوستانه در قرن بیست ویکم، پژوهشنامه حقوق بشر، شماره 3- مهر 1385-ص60
[2]. ذاکریان، مهدی ، جایگاه آمریکا واسرائیل در کنوانسیون های بین المللی حقوق بشر، فصلنامه مطالعات منطقه ای اسرائیل شناسی. آمریکا شناسی جلد نخست، 1378، ص 21
واژگان کلیدی :
حقوق بشر ، دیوان بین المللی دادگستری ،حقوق بین الملل ،سازمان ملل متحد
مقدمه 1
هدف پژوهش 3
روش پژوهش 4
ساماندهی پژوهش 4
فصل اول - کلیات 5
مبحث اول - حقوق بشر 6
گفتار اول- تعریف حقوق بشر 6
گفتار دوم- تاریخچه توسعه و حمایت از حقوق بشر 12
بند اول - حمایت و توسعه حقوق بشر قبل از میلاد 13
بند دوم- حمایت و توسعه حقوق بشر تا قرن بیست میلادی 15
بند سوم - حمایت و توسعه حقوق بشر از قرن بیست به بعد 17
گفتار سوم- تحولات مفهومی حقوق بشر 19
گفتار چهارم- منابع حقوق بشر 22
بند اول- اسناد بین المللی حقوق بشر 22
الف) جریان تنظیم اسناد حقوق بشر 23
ب)طبقه بندی اسناد حقوق بشر 25
1) اسناد عام وخاص حمایت از حقوق بشر 25
1-1)اسناد عام 25
2-1)اسناد خاص 26
2) اسناد جهانی و منطقه ای حقوق بشر 27
3)اسناد الزام آور و اسناد غیر الزام آور 27
ج) پذیرش اسناد حقوق بشر 29
بند دوم- عرف بعنوان منبع حقوق بشر 30
گفتار پنجم - توسعه حقوق بشر و ابعاد این توسعه 31
بند اول- توسعه حقوق بشر در قلمرو مکانی 32
بند دوم- توسعه حقوق بشر در قلمرو زمانی 34
مبحث دوم- دیوان بین‌المللی دادگستری 37
گفتار اول- معرفی و تاریخچه تشکیل دیوان بین‌المللی دادگستری 37
گفتار دوم - ساختار سازمانی دیوان بین‌المللی دادگستری 44
بند اول - هیئت عمومی دیوان بین‌المللی دادگستری 44
بند دوم - مجمع دولت‌های عضو 45
بند سوم - دبیر خانه 46
بند چهارم - قضات دیوان بین‌المللی دادگستری 47
بند پنجم - قضات ویژه 50
گفتار سوم- صلاحیت دیوان بین‌المللی دادگستری 52
بند اول - صلاحیت ترافعی 52
الف) مبنای صلاحیت دیوان (مجاری رضایت دولتها) 55
1) قرارداد خاص 55
2) اعلام رضایت از طریق صدور سند (رضایت بعدی) 56
3) شرط اختیاری قضاوت اجباری: 57
1-1)اعلامیه پذیرش صلاحیت اجباری دیوان: 58
1-1-1) شروط لازم برای صحت اعلامیه و شروطی که میتوان در اعلامیه‌ها آورد 58
2-1) گنجاندن صلاحیت اجباری در معاهدات وکنوانسیونها 59
ب) نهادهای صلاحیتدار برای ارجاع دعاوی به دیوان بین‌المللی دادگستری (در رسیدگی ترافعی) 60
1) کشورهای عضو سازمان ملل متحد 60
2) کشورهای غیر عضو سازمان ملل متحد که اساسنامه دیوان را قبول کرده اند 60
3) کشورهایی که اساسنامه را قبول نکرده‌اند 62
4) سازمانهای بین‌المللی واشخاص خصوصی 63
بند دوم- صلاحیت مشورتی 65
گفتار چهارم- آئین دادرسی دیوان بین‌المللی دادگستری 69
بند اول - طرح دعوا 69
الف) طرح دعوی از طریق مصالحه 69
ب) طرح دعوا از طریق شکایت یک جانبه 70
بند دوم- مرحله رسیدگی 71
الف) رسیدگی کتبی 71
1) بررسی شکلی و ایراد به صلاحیت 71
2 ) بررسی ماهوی 72
ب)رسیدگی شفاهی 74
بند سوم - احکام دیوان 75
بند چهارم- تفسیر آراء دیوان 77
بند پنجم - اعاده دادرسی 77
بند ششم- آئین دادرسی آراء مشورتی 78
گفتار پنجم- ضمانت اجراء احکام دیوان 79
بند اول- ضمانت اجراء آراء ترافعی دیوان 80
الف) نقش شورای امنیت در اجرای احکام دیوان 81
1) توصیه نامه 81
2) اقدامات 82
ب) مجمع عمومی سازمان ملل متحد 84
ج)دکترین خودیاری 84
1) مقابله به مثل 85
2) اقدامات تلافی جویانه 85
د) نقش معاهده و موافقنامه ها در ضمانت اجرای احکام دیوان 86
بند دوم- ضمانت اجری آراء مشورتی دیوان 87
الف) ضمانت اجراء آراء مشورتی از طریق درج در معاهدات واساسنامه سازمان های بین‌المللی 88
ب) ضمانت اجراء آراء مشورتی از طریق تفسیرمنشور ملل متحد 88
ج) ضمانت اجراء آراء مشورتی از طریق اعمال آئین دادرسی ترافعی 89
د)تضمین آراء مشورتی توسط ارگانهای درخواست کننده رأی مشورتی 90
بند سوم- ضمانت اجرای قرارهای موقت دیوان 91
الف) ضمانت اجراء دستورات موقت از طریق شورای امنیت 92
ب) ضمانت اجراء دستورات موقت از طریق اقتدارات خود دیوان 93
فصل دوم- بررسی آراء ترافعی 94
مبحث اول- حقوق بنیادین وحیاتی بشر (حقوق مدنی و سیاسی) 95
گفتار اول- قضیه کانال کورفو 97
بند اول : شرح تاریخی رویداد 97
بند دوم- بررسی رأی دیوان 99
گفتار دوم- قضیه بارسلوناتراکشن 100
بند اول- شرح تاریخی رویداد 100
بند دوم- بررسی رأی دیوان 102
گفتار سوم- قضیه راجع به گروگانگیری و اشغال سفارت آمریکا در تهران .............................104
بند اول- شرح تاریخی رویداد 104
بند دوم- بررسی رأی دیوان 106
گفتار چهارم- قضیه فعالیت های نظامی وشبه نظامی در نیکاراگوئه وعلیه آن کشور 108
بند اول- شرح تاریخی رویداد 108
بند دوم- بررسی رأی دیوان 110
گفتار پنجم- قضیه مربوط به درخواست اعمال و اجرای کنوانسیون جلوگیری ومجازات جرم ژنوسید 116
بند اول- شرح تاریخی رویداد 116
بند دوم- بررسی رأی دیوان 117
گفتار ششم- قضیه مشروعیت استفاده از زور 123
بند اول - شرح تاریخی رویداد 123
بند دوم- بررسی رأی دیوان 125
گفتار هفتم- قضیه مربوط به قرار بازداشت مورخ 11 آوریل 2000 128
بند اول- شرح تاریخی رویداد 128
بند دوم- بررسی رأی دیوان 130
گفتار پنجم- قضیه کنگو _ اوگاندا 136
بند اول- شرح تاریخی رویداد 136
بند دوم- بررسی رأی دیوان 136
مبحث دوم- حق تعیین سرنوشت 139
گفتار اول- قضیه تیمور شرقی 141
بند اول- شرح تاریخی رویداد 141
بند دوم- بررسی رأی دیوان 142
مبحث سوم - حقوق محیط زیست 144
گفتار اول- قضیه کانال کورفو (بررسی رأی دیوان ازبعد حقوق محیط زیست) 146
مبحث چهارم- حمایت دیپلماتیک 147
گفتار اول- قضیه بارسلونا ترکشن (بررسی رأی دیوان از بعد حمایت دیپلماتیک) 149
گفتار دوم- قضیه برادران لاگراند 156
بند اول- شرح تاریخی رویداد 156
بند دوم- بررسی رأی دیوان 157
گفتار سوم - قضیه اونا و سایر اتباع مکزیکی 160
بند اول- شرح تاریخی رویداد 160
بند دوم- بررسی رأی دیوان 160
فصل سوم- بررسی آراء مشورتی 166
مبحث اول- حقوق بنیادین و حیاتی بشر (حقوق مدنی و سیاسی) 167
گفتار اول- حق شرط بر کنوانسیون پیشگیری و مجازات جنایت نسلکشی (ژنو ساید) 167
بند اول- شرح تاریخی رویداد 167
بند دوم- بررسی رأی دیوان 168
گفتار دوم -مشروعیت استفاده یا تهدید به استفاده از سلاحهای هستهای (درخواست شده توسط مجمع عمومی سازمان ملل) 170
بند اول- شرح تاریخی رویداد 170
بند دوم- بررسی رأی دیوان 170
گفتار سوم - قضیه آثار حقوقی ساخت دیوار مسائل در سرزمینهای اشغالی فلسطین 179
بند اول- شرح تاریخی رویداد 179
بند دوم- بررسی رأی دیوان 181
مبحث دوم - حق تعیین سرنوشت 183
گفتار اول- آثار حقوقی حضور مستمر آفریقای جنوبی در نامبیا (آفریقای جنوبغربی) 184
بند اول- شرح تاریخی رویداد 184
بند دوم- بررسی رأی دیوان 185
گفتار دوم- قضیه صحرای باختری 190
بند اول- شرح تاریخی رویداد 190
بند دوم - بررسی رأی دیوان 191
گفتار سوم -آثار حقوقی ساخت دیوار حائل در سرزمینهای اشغالی فلسطین (بررسی رأی دیوان ازبعدحق تعیین سرنوشت) 197
مبحث سوم- حقوق محیط زیست 199
گفتار اول- مشروعیت تهدید به استفاده یا استفاده از سلاحهای هستهای 199
بند اول- شرح تاریخی رویداد 199
بند دوم- بررسی رأی دیوان 200
نتیجه 207
منابع 209
شامل 230 صفحه فایل word
دانلود پایان نامه نقش دیوان بین المللی دادگستری در توسعه حقوق بشر
