موسیقی از دیرباز به عنوان یک رکن اساسی در زندگی انسان خودنمایی کرده و از قدیم در عناوین مختلفی کاربرد داشته. در سرزمین ایرن موسیقی قدمتی 3000 سال دارد.
تحقیقاتی که درباره ی موسیقی آشوریان شده راهی به جهان تاریک و ناشناخته کهن و موسیقی فراموش شده ی آن ها بازکرده است. در حال حاضر آلات موسیقی آن عهد بازسازی شده اند و بسیاری از نغمه های قدیمی با استفاده از الواح کهن، آواهای شعری و سرودهای مذهبی و سایر عوامل به جای مانده بازسازی و حتی اجرا و ضبط شده اند.
در عهد باستان موسیقی ابتدا وسیله ارتباط بود و اولین آلات موسیقی اگر حنجره ی انسان را جزو آنها ندانیم طبل های بزرگ بود که برای اعلام خبر و اعلام خطر به کار می رفت. بعدها موسیقی جزوی از آیین ها و باورهای مردمی شد و مراسم مذهبی، مراسم کار و جشن ها و سوگ ها به کار می رفت. از تمدن های باستانی ایران، نقش هایی در منطقه ی جنوب (خوزستان) و منطقه ی لرستان باقی مانده که حاوی تصاویر نوازندگان، آلات موسیقی و وضعیت جرا کنندگان است.
دوران ساسانی
در شاهنامه به نامهایی برمی خوریم که گرچه حال و هوای انشایی دارند ولی خیلی ها به دور از واقعیت نیستند و بسیاری از شخصیت های این اثر وجود خارجی داشته اند. چنانچه فردوسی می گوید:
که رستم یلی بود در سیستان منش کردمش رستم داستان
پس اشاراتی هم به موسیقی شده به احتمال زیاد واقعیت دارند.
یکی از شخصیت های شاهنامه آزاده خنیاگر است که در نوازندگی و خوانندگی و حرکات موزون (رقص) تبحر داشته. که این هنرمند در نهایت زیر سم اسب (یا شتر) بهرام گور جان می سپارد. او در داستان بیژن و منیژه به عنوان یک هنرمند همدم و انیس رخ می نماید.
از جمله قدیمی ترین آثار یافته از دوران ایران باستان شهری است استوانه ای متعلق به هزاره ی چهارم قبل از میلاد که در سال 1340 توسط دلوگاز Delogaz نزدیک دزفول کشف شده و در حقیقت کهنترین همنوازی ارکست جهان را نشان می دهد. مرحوم دکتر تقی بینش محقق و موسیقیدان ایرانی معتقد است که نوازندگان و خوانندگان این مهر بانوان هنرمند ایلامی هستند که ایرانی بوده اند و سازهایی که مشاهده شده در این مهر که عبارتند از: چنگ- طبل- دو آلت شاخ مانند که امروزه هورن horn خوانده می شودو خواننده .... .
فریدون جنیدی به نقل از ابوتراب رازانی که در کتاب شعر و موسیقی رازانی درج شده می گوید ...................... وجود دارد که به موجب آن 10 نوازنده و 15 خواننده با کمک چنگ و نی مضاعف و طبل هنر نمایی می کند.
از دوره ی هخامنشی اسناد زیادی وجود دارد که موسیقی دانان آن زمان به عنوان یکی از زادگان حکومت و در کنار پادشاهان حضور داشته اند.
در تخت جمشید در حجاری مربوط به خشایار شاه نوازندگانی دیده می شوند که به حالت گروهی از جلوی پادشاه در حال عبور هستند. و سازهای آنها عبارتند از نی کوتاه- سازی چون کمانچه یا قیچک که چون از پهلو حک شده قابل تشخیص قطعی نیست- دایره- چنگ.
اما گزنمون روایت می کند که دوشیزگان خنیاگر ایرانی در دربار هخامنشی حدود 430 میلادی وجود داشته اند و در جشن هایی که در حضور شاهان ایران تشکیل می شده به هنرنمایی می پرداخته اند.
شامل 9 صفحه word
دانلود تحقیق موسیقی ایران باستان