کودکان قابلیت این را دارند که خودشان را کنترل کنند و ما هم باید آنها را حمایت کنیم.
امروزه شیوع رفتارهای پرخطر جوانان به یکی از مهمترین و گسترده‌ترین دل‌نگرانی‌های جوامع بشری تبدیل شده و علیرغم فعالیت‌های سه دهه گذشته، رفتارهای پرخطر در سطح جهان دارای رشدی تصاعدی بوده است. علت این رشد شاید این است که هنوز کشورهای جهان به این نتیجه نرسیده‌اند که باید انرژی بی‌پایان جوانان را درک کنند و به خلق فرصت‌های واقعی برای آنها بپردازند.
رفتارهای پرخطر بخشی جدا‌نشدنی از زندگی نوجوانان هستند. دانشمندان بر این باورند که رفتارهاى پرخطر در نوجوانان می‌تواند مسیر رشد و نمو آنها را در نوجوانى به سمت اختلالات رفتارى و سوء‌مصرف مواد منحرف کند.
با این حال دکتر لارنس استین برگ از دانشگاه تمپل فیلادلفیا در تحقیقات خود در رابطه با ارتباط مغز و رفتار افراد به این نتیجه رسیده که شبکه مسئول برای کنترل رفتارهای افراد تا زمان بزرگسالی به رشد کامل نمی‌رسد.
این در حالی است که بخشی از مغز در جستجوی پاداشهای اجتماعی و احساسی و مسئول رفتارهای خارج از کنترل است. در نتیجه تلاشها برای آموزش کودکان در رابطه با عوارض رفتارهای پرخطرشان ممکن نیست نتیجه‌بخش باشد.
نوجوانانی که تخلیه هیجانی دارند ممکن است مسیر تکاملی‌شان را به طریقی که احتمال مشکلات سلامت روان را در بزرگسالی افزایش دهد، تغییر دهند.
همچنین برخی کودکان یک الگوی شخصیتی تکانشی را به ارث می‌برند و در نتیجه اغلب از پیامدهای طولانی مدت رفتارشان غفلت می‌کنند این به نوبه خود باعث می‌شود آنها هم در نوجوانی و هم در بزرگسالی مشکل داشته باشند.
به عقیده این متخصص بهترین روش برای کمک کردن به نوجوانان برای امنیت آنها کنترل موقعیت‌هایی است که شرایط را برای خطر کردن کودکان فراهم می‌کند.
برای این کار می‌توان اجرای قوانین محدودیت برای فروش مشروبات الکلی، افزایش امکانات بهداشت روان و کنترل موالید، بالا بردن سن رانندگی و سختگیری والدین را اجرا کرد. به عقیده این متخصص افراد در سن بلوغ هنوز نیاز زیادی به کنترل و حمایت والدین خود دارند و این سنین زمان آن نیست که پدر و مادرها رسیدگی به آنها را کاهش دهند یا قطع کنند.
باید توجه داشت که عدم آگاهی و احساس آسیب‌ناپذیری، خطرپذیری نوجوانان را توجیه نمی‌کند چون مطالعات نشان داده‌اند که نوجوانان درست به اندازه یک بزرگسال خطر و ریسک را درک می‌کنند اما در سنین بلوغ شبکه‌ای از مغز آنها برای خطر کردن و نوآوری فعال می‌شود بخصوص در طبقات مرفه جامعه. در حالی که نقش عوامل بیولوژیکی پشت این ماجرا هنوز مشخص نیست. ولی همان طور که می‌دانیم تغییرات فراوانی در سیستم دوپامین در دوره بلوغ صورت می‌گیرد.
در دوره‌های رشد این تغییرات افرادی را که به تازگی از نظر جنسی بالغ شده‌اند را تشویق به داشتن روابط جنسی می‌کند که این امر در تنازع بقا بسیار مؤثر است.
دلایل خوبی وجود دارد که نوجوانان می‌خواهند به سمت پاداش و نوآوری‌های مختلف در زمان بلوغ بروند ولی ما نمی‌خواهیم که آنها از راه‌های نادرست به این سمت کشیده شوند در عین حال سیستم مسئول برای ساماندهی به احساسات و کنترل تکانه‌ها تا زمان بزرگسالی یا وقتی که افراد به دهه سوم زندگی خود برسند رشد نمی‌کند چون کودکان قابلیت این را دارند که خودشان را کنترل کنند و ما هم باید آنها را حمایت کنیم.
به نظر نمی‌رسد تلاش برای معقول‌تر کردن رفتار نوجوانان آنها را از خطرپذیری باز دارد و برخی امور برای رشد و پیشرفت نیاز به زمان دارند و چه بخواهیم چه نخواهیم قضاوت درست هم با یکی از این امور است.
شیوع اعتیاد در میان دانش‌آموزان
شیوع گسترده مواد مخدر در جامعه و به تبع آن معتاد شدن عده زیادی از افراد بویژه جوانان و نوجوانان امروزه به صورت یکی از معضلات تقریبا غیرقابل حل در ایران در آمده است.
گسترش انواع مواد مخدر ودر دسترس بودن و تغییر الگوی شیوه‌های مصرف سبب شده که عده زیادی از جوانان و نوجوانان به استعمال این مواد گرایش پیدا کرده و زمینه‌ساز بروز مشکلات فراوان برای خود، خانواده و جامعه شوند.
در گذشته استعمال مواد مخدر تنها مختص به افراد بالای ٥٠ سال بود که علت عمده مصرف آن را مربوط به بالا رفتن سن و ابتلا به انواع و اقسام بیماری‌‌ها می‌دانستند. طی دو دهه گذشته سن اعتیاد به بیست سالگی رسید و امروزه نیز با سیر نزولی، سن گرایش به مواد مخدر و استعمال آن به دوره نوجوانی یا به عبارت دیگر ١٤ - ١٣ سالگی رسیده است.
یکی از مسائلی که طی دهه اخیر مسوولان مربوطه را با چالش‌های فراوانی روبرو ساخته و آنان را به ارایه راهکارهای پیشگیرانه و بازدارنده واداشته بود، مساله شیوع مواد مخدر و گسترش اعتیاد در دانشگاه‌ها بود که خوشبختانه با پیگیری‌های مستمر این مساله تا حدودی کنترل شد اما هیچ گاه از بین نرفت.
امروزه مسوولان با مساله‌یی جدید روبرو شده‌اند که همان راهیابی انواع مواد مخدر سنتی و شیمیایی به مدارس بخصوص در مقاطع تحصیلی راهنمایی و دبیرستان است. شاید بتوان مدعی شد که یکی از علت‌های رواج این معضل قابل دسترس بودن انواع مواد مخدر است. مواد مخدر به قدری فراوان است که هر کسی می‌تواند با صرف مدت زمان اندکی در هر نقطه از شهر نسبت به تهیه و خرید این مواد اقدام کند.
نکته قبل توجه که نمی‌توان آن را نادیده گرفت انکار مسوولان مربوطه در امور آموزش و پرورش است که همانند مسوولان سال‌های پیش دانشگاه‌ها به جای حل صورت مساله به پاک کردن آن می‌پردازند و حتی منکر شیوع اعتیاد در میان دانش‌آموزان می‌شوند.
دکتر «علیرضا شایان مهر» جامعه‌شناس درباره پایین آمدن سن اعتیاد در کشور می‌گوید: ایران در زمینه اعتیاد به نسبت جمعیت و اعتیاد از نوع تزریقی رتبه اول را در جهان دارد. این مساله به گونه‌یی است که امروزه شاهد پایین آمدن سن اعتیاد و راهیابی آن به مدارس مقاطع راهنمایی و دبیرستان هستیم. بطوری که این مساله به عنوان یک پدیده اجتماعی و مهم مطرح است و باید به ابعاد اجتماعی آن بیش از یک مساله روانشناختی توجه کرد.
وی می‌افزاید نوع اعتیاد و سن گرایش به آن تغییر کرده است. در ٣٠ سال پیش بیشترین گرایش افراد به ماده مخدر تریاک بود که از نظر سنی نیز در گروه‌های ویژه بالای ٥٠ سال شیوع داشت. البته این گروه نیز از دو طبقه اجتماعی مختلف نظیر طبقه دهقانان و افراد ضعیف جامعه که عمدتا در روستاها بودند و یک عده متمول و اشراف‌زاده تشکیل می‌شد. اما امروزه علاوه بر پایین آمدن سن اعتیاد، نوع مواد مخدر مصرفی نیز تغییر کرده است.
تبعات گرایش به اعتیاد
گرایش به سوی مواد مخدر و استعمال آن تبعات مختلف و جبران‌ناپذیری به دنبال دارد که می‌توان به ترک تحصیل،گرایش به سمت دوستان ناباب، سرقت، نزاع‌های خیابانی و خانوادگی و... اشاره کرد.
دکتر شایان مهر در این رابطه معتقد است: از مهمترین تبعات پایین آمدن سن اعتیاد
دکتر مطلق مدیر کل دفتر سلامت خانواده و جمعیت ضمن اظهار مطلب فوق اضافه کرد، از آنجا که نوجوانان و جوانان برای حفظ سلامت خود بویژه بهداشت باروری خود از اطلاعات و تجربیات کمتری نسبت به بزرگسالان برخوردار هستند و در معرض خطر بیشتری قرار دارند لازم است تا امنیت خاصی برای سلامت باروری نوجوانان و جوانان در برنامه‌های بهداشت باروری و پیشگیری از رفتارهای پرخطر در نظر گرفته شود. وی با اشاره به جمعیت جوان گستردة کشور ما گفت: این گروه همیشه در معرض رفتارهای پرخطر و آسیب‌زا هستند و اگر برنامه‌های وزارت بهداشت در زمینه پیشگیری از رفتارهای پرخطر اجرا شود بار بیماری‌های کشور در آینده کاهش خواهد یافت. دکتر مطلق افزایش آگاهی گروه سنی 6 تا 25 سال در زمینه فعالیت‌های فیزیکی صحیح به میزان 60 درصد تا پایان برنامه چهارم توسعه را یکی از اهداف اختصاصی گروه سنین مذکور در زمینه پیشگیری از رفتارهای پرخطر در اداره سلامت نوجوانان و جوانان دفتر سلامت خانواده خواند و افزود: از برنامه‌های این دفتر تغییر نگرش گروه سنی 25-11 سال درخصوص مصرف سیگار و مصرف مواد است که به 45 درصد خواهد رسید. وی گفت: در بررسی‌هایی که در استان سیستان و بلوچستان و استان خوزستان در سال 1384 انجام شده 48 درصد از جوانان اظهار نمودند که دسترسی به مواد مخدر برای آنها آسان است و 22 درصد از جوانان درگیری فیزیکی داشتند. همچنین 46 درصد از پسران و 35 درصد دختران حداقل یک بار در چند ماه گذشته مورد زورگویی قرار گرفته‌اند. مدیر کل دفتر سلامت خانواده و جمعیت درخصوص مرکز ارایه دهنده خدمات دوستدار جوان در کشور گفت: گستردگی پوشش خدمات یک نقطه قوت است ولی کافی نیست و باید مراکز غیر دولتی در این خصوص انجام وظیفه کنند. وی گفت: ضعف‌هایی که در این زمینه داریم یکی ضعف آموزشی است که پسران در مقایسه با دختران خدمات آموزشی کمتری دریافت می‌کنند. همچنین نوجوانان و جوانان متاهل غیردانش آموز از خدمات آموزشی کمتری در مقایسه با همسالان خود که در مدرسه هستند برخوردارند و کمبود آموزش در مباحث روابط جنسی و
شامل 9 صفحه فایل WORD قابل ویرایش
دانلود مقاله دردسرهای بلوغ