دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه: 37
فهرست و توضیحات:
اصغر رشتبری
نشریه نوید آزربایجان- اورمیهּ شماره ٤٤١ – سال هفتم- ٢٥ اسفند- ١٥ مارچ ٢٠٠٥
اولین کسی که ورزش ایران را به صورت سازمان یافته درآورد پوریای ولی میباشد. وی در حدود 750 سال پیش ورزش باستانی ایران را به شکل امروزی درآورد.
«پیشگامی ترکان در ورزش ایران»، عنوان کتابی است که در دست تهیه میباشد که انشاءالـ... در آیندهای نزدیک در دسترس علاقه مندان قرار خواهد گرفت. برای آگاهی خوانندگان محترم، خلاصه ای از آن تقدیم میشود.
اصغر رشتبری
در جوامع انسانی، یکی از عناصر مهم فرهنگی، ورزش میباشد. تاریخدانان، ملت ترک را از زمانهای بسیار قدیم تا به امروز، ملتی ورزشکار (Sports Man) قید کرده اند.(1) ترکها از نژاد قوی و زورمند تشکیل شده‌اند و از قدیم الایام به نیروی بدن بی‌نهایت اهمیت می‌دادند. آنان مردمانی رشید و جنگجو بوده و برای استقامت بیشتر و موفقیت در جنگ و غلبه بر حریفان، ورزش مینمودند.(2) ولی امروزه برای برقراری دوستی و برادری و ایجاد صلح و امنیت در بین ملل مختلف، به ورزش می‌پردازند و در مسابقات متعدد بین‌المللی شرکت مینمایند. در زبان فرانسه ضرب‌ا‌‌‌لمثلی است که ترجمة آن به این صورت است که “او مانند یک ترک قوی است”(3)ּ این ضرب‌المثل که اصل فرانسوی آن به صورت (Fuerte como un turco) است در زبانهای دیگر ملتهای جهان نیز کاربرد گسترده ای دارد.(4)
امروزه اگر نقش ترکها را در ورزشهای مختلف مورد بررسی قرار دهیم به وضوح میبینیم که آنها تقریباً در اکثر رشته‌های ورزشی دارای جایگاه ویژه ای در جهان هستند. بطور مثال:
«حسین رضا زاده» وزنه‌بردار تنومند و قدرتمند آذربایجانی تیم ملی وزنه‌برداری ایران، با کسب 4 مدال طلا از مسابقات قهرمانی جهان و المپیک (از سال 2002 تا 2004 المپیک آتن) به عنوان قوی ترین انسان روی زمین لقب گرفته است. رضازاده که با ذکر «یا اباالفضل» و با یاری جستن از یگانه خالق هستی، توانسته است نام خود را در جهان بلند آوازه کند، اولین ورزشکار ایرانی است که موفق شده به 2 مدال طلای المپیک دست یابد. (طلای المپیک 2000 سیدنی و 2004 آتن)ּ رضازاده پس از موفقیت در المپیک 2004 آتن، توسط رسانه‌های مختلف جهان از جمله روزنامة سانکی ژاپن، مورد تحسین و تمجید قرار گرفت و از او به عنوان «مخلوقی فراتر از انسان عادی یاد کردند» (5)ּ
حسین رضا زاده به همراه دو وزنه‌بردار ترکیه ای بنام «نعیم سلیمان اوغلو» و «خلیل موتلو» و یک وزنه بردار یونانی به نام «پیروس دیماس» مدعی عنوان بهترین وزنه‌بردار یکصد سال اخیر (از سال 1904 تا 2004) جهان میباشند.
«نعیم سلیمان اوغلو» اسطورة وزنه برداری جهان از ترکیه، با به جا گذاشتن 50 رکورد جهانی و کسب بیش از 22 مدال طلا، از سوی فدراسیون بین المللی وزنه‌برداری جهان (IWF) در سال 2000 بعنوان وزنه‌بردار قرن انتخاب گردید. نعیم سلیمان اوغلو در سال 2000 به عنوان نایب رئیس فدارسیون بین‌المللی وزنه‌برداری نیز انتخاب گردیده بود. وی که از ترکهای بلغارستان است، در سال 1985 میلادی در دوران نخست وزیری «تورگوت اوزال» پس از فرار از بلغارستان به تابعیت ترکیه درآمد(6)ּ علت فرار «نعیم سلیمان اوغلو» به این سبب بوده که دولت بلغارستان وی را تحت فشار قرار داده بود که اسم اسلامی ـ ترکی خود را به یک اسم «اسلاوی» تغییر دهد که «نعیم سلیمان اوغلو» از آن امتناع کرد و به ترکیه پناهنده شد.
«خلیل موتلو» از ترکیه از اعجوبه‌های وزنه‌برداری جهان بشمار می‌آید که در المپیکهای 1996 آتلانتا (آمریکا)، 2000 سیدنی (استرالیا) و 2004 آتن (یونان) و در چند مسابقة جهانی وزنه‌برداری، فقط مدال طلا دور کرده است. وی از سوی فدراسیون بین‌المللی وزنه‌برداری (World weight lifting) بعنوان برترین وزنه‌بردار سال 2001 انتخاب گردیده بود. (7)
«خلیل موتلو» همراه با «حسین رضا زاده» (دو قهرمان معروف مسلمان جهان اسلام) تمامی رکوردهای جهانی و المپیک وزنه‌برداری را در اختیار دارند (8)
در المپیک 2004 آتن در وزن 77 کیلوگرم «تانر ساگیر» از ترکیه موفق شد پس از شکستن رکورد المپیک، به مدال طلا دست یابد. در قسمت زنان “نیز »نورجان تایلان« از ترکیه با شکستن رکورد المپیک، به مدال طلای وزن 48 کیلوگرم المپیک 2004 دست یافت.
در رشتة کشتی «آرسن فادزایف» (قهرمان چندین سالة المپیک و جهان) از ازبکستان، «ماخاربک خادار تسف» (قهرمان چندین سالة المپیک و جهان) از آذربایجان، «مصطفی داغستانی» (قهرمان چندین سالة المپیک و جهان) از ترکیه، «احمد آئیک» (قهرمان چندین سالة المپیک و جهان) از ترکیه، «علی علی اف» (دارندة 5 مدال طلای قهرمانی جهان) از آذربایجان، «آدام سایتی اف» (قهرمان چندین ساله المپیک و جهان) از جمهوری خودمختار “چچنستان، «لری خابه لوف» (قهرمان چندین سالة المپیک و جهان) از جمهوی خودمختار داغستان و ... از اعجوبه‌های کشتی جهان به شمار می‌آیند.
«گری کاسپاروف» ، با درجة بین‌المللی 2804 همچنان مرد اول شطرنج جهان است.(9) کاسپاروف در 13 آوریل سال 1963 در باکو، مرکز جمهوری آذربایجان چشم به جهان گشود(10) وی سالهاست که به همراه خانواده‌اش به مسکو مهاجرت کرده و همیشه با تیم روسیه در مسابقات مختلف جهان و تورنمنت‌های بین المللی شرکت می نماید.
جمهوری آذربایجان از قدرتهای طراز اول شطرنج جهان به شمار می‌آید. فدراسیون بین‌المللی شطرنج (فیده) رده بندی برترینهای شطرنج جهان در سال 2004 میلادی را در ردة شطرنج پسران جهان به ترتیب زیر اعلام نمود:(11)
1ـ «آندری فولوکی تین» از اوکراین با امتیاز 2685
2ـ «تیمور رجبوراف» از آذربایجان با امتیاز 2667
3ـ «شهریار محمد حیدراف» از آذربایجان با امتیاز 2657
اولیها و پیشگامان ورزش در ایران نیز، اکثراً ترکها میباشند.
پهلوانان ترک زبان معروف ایران
پوریای ولی
اولین کسی که ورزش ایران را به صورت سازمان یافته درآورد، «پوریای ولی» میباشد. پوریای ولی پهلوان، شاعر و عارف بزرگ ترک، در خوارزم ازبکستان و به روایتی در شهرهای گنجه و خوی متولد شده است. وی در حدود 750 سال پیش، ورزش باستانی ایران را به شکل امروزی درآورد. ازبکها معتقدند که کشتی «کوراش» که ورزش ملی و سنتی ازبکستان به حساب می‌آید و از جایگاه ویژة جهانی برخوردار میباشد، توسط پوریای ولی بنیان‌گذاری شده است. شایان ذکر است که «پوریای ولی»، کشتی را از یک استاد تبریزی به نام «پهلوان شیر دل» (اصلان اوره‌ک) آموخته بود.
«سید حسن میره‌ای»، قهرمان سنگین وزن کشتی ایران در سال 1321 و نویسندة کتاب «آینة پهلوان نما» در مقاله‌ای که در مجلة کیهان ورزشی، شنبه 24 اسفند 1370، سال سی و هفتم، شماره 1933 (ویژة نوروز) در صفحة 76 به چاپ رسیده است، در رابطه با ترک و غیر ایرانی بودن پوریای ولی مینویسد: «در سال 1335 وقتی که میخواستند جشنی برای بزرگداشت پوریای ولی برپا کنند من نامه‌ای نوشتم که صلاح نیست «پوریای ولی» را به عنوان پهلوان ایرانی معرفی کنید. در جهان پهلوانی و جوانمردی «پوریای ولی» شکی نیست ولی او اهل ترکستان شوروی میباشد. بالاخره آن جشن را مقامات ورزشی ایران بر پا کردند و بعد دولت شوروی اعتراض نوشت که این پهلوان ترکستان شوروی میباشد نه ایرانی. گرچه نمیتوان یک جهان پهلوان را در یک چارچوب جغرافیایی زندانی کرد و گرچه «پوریای ولی» در آذربایجان خصوصاً در تبریز رشد کرده بود، ولی چون زادگاهش و مقبره‌اش در ترکستان بوده است، او را نمیتوان جزو پهلوانان ایرانی شمرد. شایان ذکر است که آرامگاه «پوریای ولی» در خوارزم قرار دارد که یکی از زیباترین آرامگاهها در تمام آسیای میانه است».
یوسف ساوی
پهلوان «یوسف ساوی» یکی دیگر از پهلوانان بنام و معروف ایران میباشد. وی اصالتاً از اولاد سلاطین عظیم الشأن ترکان آل عثمانی بوده و در کودکی بر اثر سوء قصدی که قرار بود به جان وی انجام شود، توسط «خواجه عماالدین محمود گرجستانی» تاجر ساکن ساوه، از سرزمین عثمانی به ساوه منتقل گردید. در آن زمان «محمود بیگ آق قویونلو» بر ساوه حکومت میراند. «ابوالمظفر یوسف» (نام عثمانی پهلوان یوسف ساوی) تا ایام جوانی در ساوه ساکن بوده و به ورزشهای باستانی و کشتی پهلوانی ایران میپرداخت و به سبب اینکه وی پرورش و تربیت یافته شهر ساوه بود، به پهلوان یوسف ساوی معروف گردیده بود.
وی در سال 864 هجری قمری به هندوستان عزیمت نمود. (به نقل از کتاب «تاریخ فرشته» نوشتة ملامحمد قاسم هندوشاه، چاپ بمبئی هندوستان، صفحة 2و3) و در شهر «بیدر» به ترویج ورزش باستانی ایران پرداخت و دیری نگذشت که جوانان هندی به این ورزش جدید اقبال نشان دادند و زیر نظر پهلوان یوسف به آموختن فنون کشتی و عملیات ورزشی زورخانه‌ای پرداختند. پهلوان یوسف ساوی در حضور «امیر محمد بهمنی» حاکم دکن و بیدر، در هنگام کشتی گرفتن با پهلوان دهلی، او را چنان بر زمین کوفت که دیگر برنخاست. از آن پس پهلوان یوسف در بارگاه «امیر محمد بهمنی» تقرب حاصل کرد و به عنوان داروغه، صاحب نفوذ و اعتبار فراوانی شد و دامنة قدرت او به جایی رسید که به حکومت رسید و بر قسمت وسیعی از خاک هندوستان حاکم شد. سلسلة حکومتی که پهلوان یوسف ساوی بنیانگذار آن بود، به سلسلة «عادلشاهیه» (عادل شاهیان) معروف شد. امیران این سلسلة ترک، مدت 202 سال (از سال 895 تا 1097 هجری قمری) به عدل و داد و جوانمردی در هندوستان حکومت کردند. (12)
از دیگر پهلوانان ترک زبان معروف ایران میتوان به پهلوان «محمد ابوسعید» (از فرزندان عارف بزرگ ابوسعید ابوالخیر) از ترکان خراسان، پهلوان «حاجی اللهیار خان» (اهل تبریز)، پهلوان «ابراهیم حلاج اوغلی» (اهل تبریز)، پهلوان «عبادالله سرابی» (اهل سراب)، پهلوان «میر آقا قرآنی» (اهل تبریز)، پهلوان «حسین شبستری» (اهل شبستر) پهلوان «احمد وفادار» از ترکان خراسان (پهلوان ایران در سالهای 1329، 1330، 1331) و ... اشاره کرد.
منابع:
1ـ TURKLERDE SPOR KULTURU, DrTURKLERDE SPOR KULTURU DR OZBAٌ GUVEN ANKARA 1992 S.1
2ـ آیریا، جمشید و آرام، عباس، تاریخ تربیت بدنی و ورزش انتشارات دانشگاه فنی و مهندسی، چاپ اول، (تهران، 1364) ص 221
3ـ همانجا ص 221
4ـ TURKLERDE SPOR KULTURU, S.lTURKKERDE SPOR KULTURU S.1
5ـ روزنامه همشهری، شنبه 7 شهریور 1383، سال دوازدهم، شمارة 3480 ص 25
6ـ روزنامه همشهری، یکشنبه 20 آذر 1379، سال هشتم، شماره 2289 ص 21
7ـ مجله کیهان ورزشی، شنبه 11 خرداد 1381، سال چهل و هفتم، شماره 2422 ص 21
8- مجله دنیای ورزش، شنبه 14 شهریور 1383، سال سی و پنجم، شمارة 1612 ص 9
9ـ مجله کیهان ورزشی، شنبه 3 بهمن 1383، سال پنجاهم، شمارة 2554 ص 16
10ـ پویان، ژیلا (مترجم) بروس پاندول فینی، تاکتیکهای یادگیری بازی شطرنج کاسپاروف، انتشارات بوستان، چاپ اول، (تهران 1383) ص 19
11ـ مجله کیهان ورزشی، شنبه 26 دی 1383، سال پنجاهم، شماره 2553 ص 41
12ـ مجله کیهان ورزشی، شنبه 7 مهر 1363، سال بیست و نهم، شماره 1559 ص 18 و 19
13ـ تاریخ تربیت بدنی و ورزش، ص 176
این فقط قسمتی از متن مقاله است . جهت دریافت کل متن مقاله ، لطفا آن را خریداری نمایید
