فرمت فایل: ورد قابل ویرایش
تعداد صفحات: 80
فهرست مطالب:
مقدمه:
الف : محیطهای صحرایی
ـ رسوبات محیطهای صحرایی
رسوبات حمادا
رسوبات سریر
رسوبات سبخاها و دریاچه‌های نواحی صحرایی
رسوبات وادی
رسوبات لسی
رسوبات ماسه ای بادی
ـ رسوبگذاری و ساختمانهای رسوبی در تپه‌های ماسه ای
ـ اختصاصات رسوبات بادی
ب: محیطهای دریاچه ای
ـ رسوبات دریاچه ای
رسوبات آواری
رسوبات شیمیایی و بیولوژیکی
ـ تشخیص رسوبات دریاچه ای
ج: محیطهای حدواسط (دلتایی)
ـ فرآیندهای موجود در محیطهای دلتایی عهد حاضر
ـ مدلهای دلتایی بر اساس فرآیندها
ـ رخساره‌های دلتایی
رخساره‌های دلتایی خارج از آب
رخساره‌های دلتایی زیر آب
ـ مثالی از دلتاهای قدیمه در ایران
ـ کلیاتی در مورد تشخیص رسوبات دلتایی و نوع آنها
منابع و مآخذ:
مقدمه
هر محیطی که در آن زندگی می‌کنیم نظام مخصوص به خود را دارد . این نظام شامل شرایط آب و هوایی ، محیطهای رسوبی ، ژئومورفولوژی ، کشاورزی ، دامداری و ... میباشد ، همانطور که ذکر شد در محیط زندگی خود برای تداوم و بقاء حیات نیاز به این نظام داریم ، علاوه بر آن حس کنجکاوی انسان او را به شناخت محیطهای بدون حیات وادار می‌سازد پس می‌بایست این نظام را در محیطهای مذکور هم مورد بررسی قرار دهد . شناخت این نظام بخشی از علم جغرافیا را تشکیل میدهد . آشنائی و شناسایی فرهنگها و آداب ملل مختلف ، نیز چگونگی بهره برداری از منابع طبیعی ، پراکندگی انسانی ، حیوانی ، گیاهی هم بخش دیگر از علم جغرافیا میباشد . نیز خود علم جغرافیا مبحثی از مباحث زمین شناسی میباشد .
پیشگفتار
«اوست خدائی که شما را از زمین بیافرید و برای آباد ساختن آن برگماشت»
قرآن کریم سوره هود ـ آیه 66
محیطهای صحرایی به مناطقی اطلاق می‌شود که دارای پوشش گیاهی کم ، بارندگی اندک و تبخیر زیاد باشد . در این نواحی معمولاً باد یکی از عوامل اصلی تغییر دهنده سطح زمین میباشد . شرایطی که به تشکیل محیطهای صحرایی کمک می‌نمایند عبارتند از :
1ـ وجود مناطقی که در مسیر باد قرار داشته و دارای بخار آب کم باشد .
2ـ وجود یک رشته کوه که در مسیر بادهای بارانزا قرار گرفته است .
3ـ نبود کافی برای به وجود آمدن باران و غیره .
امروزه چنین مناطقی در سطح کره زمین تقریباً در عرضهای جغرافیایی بین 20 تا 30 درجه نیم کرة شمالی و جنوبی قرار دارد. در این عرضهای جغرافیایی به علت برخورد هوای سردی که از قطبین به طرف استوا در حرکت است و هوای گرمی‌که از استوا به طرف قطبین در حرکت میباشد باد بوجود می‌آید که در حرکت و رسوبگذاری ذرات رسوبی در محیطهای صحرایی نقش عمده‌ای را ایفا میکند .
رسوبات محیطهای صحرایی
رسوبات محیطهای صحرایی شامل رسوبات حمادا ، رسوبات سریر ، رسوبات سبخاها و دریاچه‌های نواحی صحرایی ، رسوبات وادی ، رسوبات لسی یا گرد و غباری و رسوبات ماسه ای بادی میباشد (رانیک و ساین 1980) . باید توجه داشت که رسوبات صحرایی منحصراً به رسوبات تپه‌های ماسه ای ـ که خود بخشی از رسوبات ماسه ای بادی است ـ اطلاق نمی‌گردد و سایر رسوبات را نیز در بر میگیرد ، ولی رسوبات تپه‌های ماسه ای از همه فراوانتر بوده و در زمین شناسی از اهمیت بیشتری برخوردار است .
رسوبات حمادا (Hamada deposits)
حمادا به یک منطقه سنگی صاف با پرتگاههای عمودی و تند در صحرا اطلاق می‌شود که توپوگرافی آن به فرم جزایری است که از پی سنگ تشکیل شده و بالاتر از قسمت مسطح منطقه قرار دارد . سطح این نواحی بیشتر ازذرات دانه درشت در اندازة بولدر و پبل ، پوشیده شده است . ذرات دانه درشت از تخریب نواحی مرتفع سرچشمه گرفته و باد قادر به جابجایی آنها نمی‌باشد . منطقة حمادا یک منطقة تخریبی است و احتمال مدفون شدن رسوبات دانه درشت در این ناحیه خیلی کم است . بدین دلیل این رسوبات در بین رسوبات قدیمه کمتر شناخته شده است . ذرات تشکیل دهنده این رسوبات کاملاً زاویه دار است ، زیرا در نزدیکی منشأ تشکیل شده اند . رسوبات فوق غالباً به فرم توده ای دیده می‌شوند .
رسوبات سریر (Serir deposits)
سریر در عربی به معنی تختگاه است و در این جا به صحراهای سنگلاخی که از دانه‌های پبل و ماسه درشت با جورشدگی بد یا متوسط تشکیل شده است اطلاق می‌شود . ذرات دانه ریز این رسوبات تحت تأثیر فرآیندهای جهشی یا معلق از محیط خارج گردیده است . نوع رسوبات سریر به سنگ منشا بستگی دارد . ضخامت این نوع رسوبات بسیار کم بوده و گاهی اوقات به حدود چند سانتی متر میرسد . طبقه بندی در این رسوبات ممکن است به فرم افقی و گاهی اوقات مورب دیده شود .
رسوبات سبخاها و دریاچه‌های نواحی صحرایی
(Desert lake and inland sabkha deposits)
گاهی اوقات در نواحی صحرایی فرورفتگیهای کم عمقی وجود دارد که بر اثر
تخریب توسط باد و یا عوامل تکتونیکی به وجود آمده اند . چنانچه آب در داخل این فرورفتگیها جمع شود ، دریاچه‌های کم عمقی تشکیل می‌گردد . آب ممکن است به دو صورت در داخل این حوضه‌ها تجمع پیدا کند . یکی به توسط رودخانه‌های صحرایی و دیگری از طریق تراوش آب از زیر زمین به داخل این فرورفتگیها که این حالت اخیر به علت بالا بودن سطح آب زیر زمینی در منطقه میباشد . رسوبات این دریاچه‌ها بیشتر دانه ریز (در حد سیلت و رس) با طبقه بندی افقی و لامیناسیون است که گاهی اوقات نیز لایه بندی تدریجی در آنها دیده می‌شود . لامیناسیون و طبقات افقی هنگامی‌تشکیل می‌گردند که رسوبات دانه ریز معلق در آب در یک محیط آرام رسوب کنند ، ولی لایه بندی با دانه بندی تدریجی بر اثر ریزش ناگهانی مقادیر زیادی رسوب آواری در محیط ، که با کاهش انرژی در محیط نیز همراه است ، تشکیل می‌گردند . اگر رسوبات لایه بالایی از رس باشد ممکن است در سطح آن ترکهای گلی ـ در هنگام خشک شدن دریاچه ـ تشکیل شود که توسط رسوبات بادی پوشیده شده و در رسوبات قدیمه نیز قابل تشخیص است . ممکن است در اثر تبخیر شدید در این دریاچه‌ها ، لایه هایی از گچ شبیه به رسوبات سبخائی تشکیل گردد . در هنگام تشکیل رسوبات تبخیری در این دریاچه‌ها ممکن است ناخالصیهایی از قبیل ذرات سیلت و رس ،که توسط باد حمل شده اند ، در رسوبات تبخیری دیده شود .
سبخا عبارت است از پهنة خشکی که در کنار دریاها و یا دریاچه‌ها قرار دارد و از رسوبات تبخیری پوشیده شده است . در رسوبات سبخائی مناطق خشک ، به علت تبخیر خیلی شدید ، لایه‌های نمک ، گچ و کریستالهایی از گچ تشکیل می‌گردد . در مواقعی که برای مدت طولانی ناحیة خشک است ، این رسوبات نمکی ترکیده و به قطعاتی تبدیل می‌شود که باد آنها را از محل برداشته و دور میکند . همچنین ممکن است بر اثر بارندگی یا ورود آبهای جاری بدرون حوضه و یا بالا آمدن سطح آبهای زیر زمینی مقداری از این نمکها حل شود . رسوبات سبخائی مناطق خشک غالباً از لایه‌های تقریباً موازی سیلت و رس که بطور متناوب همراه با لایه‌های نازک ماسه ، گچ و رسهای گچ دار دیده می‌شود تشکیل شده است . یکی از آثار مهم در رسوبات سبخاهای مناطق خشک ، وجود دایکهای ماسه ای است . در این محیطها ، به علت تبخیر سریع لایه نمک تشکیل شده ممکن است شکسته شود . سپس رسوبات دانه ریز رسی که دارای آب فراوان است و در زیر نمکها قرار دارد بالا آمده و این که ماسه‌های در حال حرکت از بالا این شکستگیها را پر می‌نماید و تشکیل دایکها را میدهد.
رسوبات وادی (Wadi deposits) :
وادی به رودخانه هایی اطلاق می‌گردد که در محیطهای صحرایی جریان پیدا می‌کنند . این رودخانه‌ها بیشتر در نزدیکی کوهستان وجود دارند و اغلب اوقات خشک بوده مگر زمانی که بارندگی در منطقه صورت گیرد . رسوبگذاری در این رودخانه‌ها ، به علت کاهش ناگهانی سرعت و جذب آب ، خیلی سریع صورت میگیرد . چون این رودخانه‌ها موقتی هستند ، رسوبات خود رودخانه و یا رسوبات بادی موجب پر شدن کانال رسوبی می‌گردد . رودخانه‌های محیطهای صحرایی غالباً خواص رودخانه‌های بریده بریده را دارند که در فصل محیطهای رودخانه ای مفصلاً مورد بحث و بررسی قرا گرفت . اندازة ذرات تشکیل دهندة این رسوبات به منشأ و وجود ذرات مختلف در آن بستگی دارد . طبقه بندی مورب با مقیاس کوچک و بزرگ و طبقه بندی افقی در این رسوبات دیده می‌شود . معمولاً در یک توالی عمودی تناوبی از رسوبات رودخانه ای و بادی در این قسمت از محیطهای صحرایی قابل رویت است ................
دانلود پروژه بررسی محیط های صحرایی و بیابانی دریایی و دریاچه‌ای دلتایی و مصب ها
