1- مقدمه و هدف
مطالعات زمین شناسی و ژئومورفولوژی بعنوان مطالعات پایه نقش اساسی را در طرحهای آبخیزداری دارد زیرا با استفاده از نقاط ضعف و قوت تشخیص داده شده در این مطالعات ضمن هدایت گروههای سایر بخش ها طراحان وبرنامه ریزان را برای اتخاذ راهبردها و تصمیم های مبتنی بر شناخت صحیح و حقیقی از عوامل موجود در عرصه آبخیز رهنمون می سازد .
این مطالعات با در نظر گرفتن مجموعه عوامل و شرایط اقلیمی ، زمین شناسی ، زمین ساخت و زمین ریخت شناسی و … حاکم بر زیر حوزه ها و مناطق مورد مطالعه به ارزیابی و بررسی استعداد های طبیعی حوزه و تعیین اولویت بندی هر یک از زیر حوزه ها از نطقه نظر مسائل و مشکلات عارض بر آنها نظیر فرسایش ، سیل خیزی ، تخریب پوشش گیاهی و کم آبی و … می پردازد .
از طرفی دیگر عوامل زمین شناسی نظیر جنس سنگ ، مقاومت آن در برابر بارگذاری ، روند و نوع شکستگیها ، فاصله داری و بازشدگی درزه ها ، موقعیت گسلهای فعال ، امکان لرزه خیزی منطقه و… نقش اساسی را در تعیین موقعیت مکانی سازه های آبخیزداری دارد .
عوامل زمین شناسی سبب ایجاد منابع قرضه سنگی و خرده سنگی در حوزه می شوند که شناسایی موقعیت مکانی و کیفیت آنها امری اساسی در تعیین نوع سازه ها و اجرای اقتصادی آنهاست .
نظر به اولویت مناطق روستایی و محرومیت زدائی از آنها و به منظور کنترل سیل و فرسایش و رسوب وذخیره سازی بهینه منابع آب و خاک طرح تفضیلی – اجرائی حوزه آبخیز برنطین شهرستان رودان در دستور کار مدیریت آبخیزداری سازمان جهادکشاورزی استان هرمزگان قرار گرفته است.
مطالعات زمین شناسی و ژئومورفولوژی دارای مجموعه ای از اهداف پایه به منظور ایجاد مبنا برای مطالعات سایر بخشها و مجموعه ای از اهداف مستقل به شرح ذیل می باشد :
1- بررسی واحدهای چینه سنگی حوزه به منظور شناسایی انواع رخساره های سنگی موجود در حوزه جهت بکارگیری در مطالعات خاک شناسی .
2- بررسی زمین ساخت وتکتونیک منطقه در راستای نقش عناصر ساختاری و گسلها در لرزه خیزی و پایداری سازه ها و …
3- تعیین واحدهای لیتولوژیک حساس به فرسایش پذیری به منظور بکارگیری در مطالعات فرسایش و رسوب .
4- تعیین مناطق نفوذپذیر و نفوذناپذیر به منظور شناسایی استعداد سیل خیزی واحدهای سنگی و مناطق با ارزش از نقطه نظر آب زیرزمینی وپخش سیلاب ومطالعات سیل خیزی در هیدرولوژی و تلفیق
5- تعیین واحدها ، تیپ ها و رخساره های ژئومورفولوژیکی به عنوان یک مبنا در مطالعات خاک شناسی ، فرسایش و رسوب پوشش گیاهی وواحدهای برنامه ریزی .
6 – مشخص نمودن منابع قرضه سنگی و خرده سنگی مناسب جهت استفاده در ساخت سازه های آبخیزداری و رتبه بندی واحدهای سنگی از دیدگاه ساختگاه و پی سازه ها
7- بررسی و مشخص نمودن موارد خاص تاثیر گذار در حوزه نظیر زمین لغزشها ، گنبدهای نمکی ، برف و بهمن و …
جهت انجام مطالعات زمین شناسی و ژئومورفولوژی حوزة آبخیز برنطین شرح خدمات صفحة بعد از طرف کارفرمای محترم به این مشاور ابلاغ گردیده است :
زمین شناسی و ژئومورفولوژی :
1- جمع آوری عکس ، نقشه ، منابع اطلاعاتی و آماری .
2- ارائه متدولوژی .
3- ارائه خلاصه گزارش .
4- ارائه موقعیت جغرافیایی و راههای دسترسی و نقشه مربوطه .
5- تدقیق فتوژئولوژی و ارائه جزئیات جدید در نقشه با مقیاس 1:25000 یا 1:10000 .
6- تدقیق نقشه زمین شناسی با مقیاس 1:25000 یا 1:10000 .
7- تدقیق واحدهای چینه ای ( جنس ، لایه بندی ، کنتاکت لایه ، شیب و جهات شیب .
8- تدقیق ارائه درصد گسترش هر سازند .
9- تدقیق تکتونیکی ( معرفی چین خوردگی ها ، گسلها ، شکستها ) و ارائه نقشة زمین ساخت .
10- تدقیق فرآیند های فرسایش در حوزه ( معرفی اناع هوازدگیها در واحدهای سنگی حوزه ) .
11- تدقیق حساسیت به فرسایش واحدهای سنگی و ارائه نقشه حساسیت به فرسایش .
12- تدقیق منشأ رسوبات و اثرات عوامل جابجایی آنها و ارائه راهکارهای عملی جهت جلوگیری و مقابله با خطرات احتمالی .
13- تدقیق نفوذپدیری حوزه و ارائه نقشه نفوذ پذیری .
14- تدقیق خصوصیات هیدرودینامیکی واحدهای سنگی و تأثیر کمی و کیفی آنها بر منابع آب .
15- تدقیق برشهای زمین شناسی در امتداد رودخانه اصلی و ارائه نقشة آن .
16- تدقیق اطلاعات منابع قرضه و ارائه نقشه موقعیت و تعیین روشهای مناسب بهره برداری با هدف جلوگیری از ایجاد فرسایش و رسوب .
17- بررسی واحدهای سنگی از نظر احداث سازه ها و ابنیه های آبخیزداری و مشخص کردن محدودیت ها و مشکلات و نیز قابلیتها .
18- تدقیق موارد خاص تأثیر گذار در حوزه نظیر گنبدهای نمکی و معادن و مناطق بهمن گیر و .... .
19- تدقیق واحدها ، تیپ ها و رخساره های ژئومورفولوژی و ارائه نقشه .
20- تدقیق پایداری ، پهنه های لغزشی و ریزشی و تهیه نقشه ناپایداری شیبها و تکمیل پرسشنامه مخصوص اطلاعات زمین لغزش .
21- پیشنهاد عملیات اجرایی کنترل رسوبات واحدهای سنگی رسوب گیر و پایداری شیبها و حرکات توده ای و اولویت بندی عملیات اجرایی .
2- پیشینه مطالعاتی:
محدوده مطالعاتی درشهرستان روران استان واقع گردیده است. مطالعلت زمین شناسی در این نواحی همانند سایر نواحی ایران با بررسیهای به مقیاس 000/1:250 بوده است حوزه آبریز – در شیت زمین شناسی 000/1:250 میناب واقع است که به عنوان بخشی از پهنه ساختاری –رسوبی مکران محسوب می شود که در آن پی سنگ از نوع پوسته های اقیانوسی است که با – نسبتاً ضخیمی از رشته های فلیشی و مولاسی کرتاسه پسین پلیوس پوشیده شده اند. این بررسیها توسط تیمی مشترک از کارشناسان شرکت مهندسین پاراگن استرالیا و سازمان زمین شناسی کشور طی سالهای اولیه انقلاب اسلامی انجام شد. زمین شناسی همچون Bailey, child, Dalaei, Jones, swain, smith, pooyai, motamedi, peterson تحت رهبری دکتر مورگان ، مک گال و مهاجر اشجعی این تحقیقات را با تهیه نقشه 000/100 :1 زمین شناسی میناب در سال 1359 به پایان رسانیده اند. علاوه بر این بررسیهایی پایه ای توسط سازمان زمین شناسی کشور مطالعات و بررسیهای دیگر زمین شناسی در قالب پروژه های عمران ، اکتشافها و ... در منطقه به انجام رسیده است. به عنوان نمونه می توان به
- طرح پی جویی مواد معدنی خاص درمیناب 1371 (سازمان صنایع و معادن استان هرمزگان)
- طرح پی جویی سنگهای تزئینی و نما در میناب ، رودان و جاشک 1378 (مهندسین مشاور تحقیقات معدنی خاک --)
- پی جویی مواد معدنی کانیهای فلزی در سطح استان هرمزگان 1376 (سازمان صنایع و معادن و سازمان زمین شناسی کشور)
- شناسایی عناصر گروه پلاتین در نواحی --- و فاریاب 1379 (سازمان زمین شناسی کشور)
- پی جویی ذخایر متامورفیک ها اولترامانیک در ایران در منطقه میناب 1366 (سازمان زمین شناسی کشور)
- مطالعات زمین شناسی محور و مخزن سد استقلال میناب وزارت نیرو
- پژوهش در ژئومورفولو-- -- دینامیک جلگه میناب پایان نامه کارشناسی ارشد 1378
- نقش فرسایش و رسوب در تعیین الگوی مورفولوژیک بخش تحتانی رودخانه میناب پایان نامه کارشناسی ارشد 1380
- ژئو شیمی و زمین شناسی – کروسیت فاریاب استان هرمزگان پایان نامه کارشناسی ارشد 1374
- مطالعه پترولوژی ، پترو گرافی و ژئوشیمی سنگهای اولتراوائیک – پایان نامه کارشناسی ارشد 1376
- مطالعات زمین شناسی و ژئومورفولوژی مرحله توجیهی آبخیز شمیل واحدی شرکت خدمات مهندسی بهار 1379
- مطالعات ژئوفیزیکی برداشت و تفسیر اطلاعات مغناطیسی سنجی منطقه رودان پایان نامه کارشناسی ارشد 1375
- مطالعات ژئوفیزیک دشت توکهور جغین ، شرکت مهندسی منابع آب 1372
- مطالعات ژئوفیزیک منطقه رودان ، دفتر بقررسیهای منابع آب بخش آبهای زیر زمینی 1366
در این گزارش جهت بررسی واحدهای چینه سنگی از راهنمای نقشه زمین شناسی 000/100: 1 میناب همراه با – --- آن از طریق فتوژئولوژی عکسهای هوایی منطقه استفاده شده و از منابع دیگری همچون 1987 hubber,1993,1985,1983 ma call و.. نیز بهره گیری شده است. اکنون با ارج نهادن به زحمات کلیه زمین شناسان و محققینی که در راستای طرحهای عمرانی دیگر به بررسی منطقه پرداخته اند سعی نمائیم داده ها یمورد نیاز جهت مطالعات اجرایی آبخیز داری را بر اساس شرح خدمات خواسته شده در حد بضاعت ارائه نمائیم.
3- متدولوژی و روش کار :
در تهیه گزارش زمین شناسی و ژئومورفولوژی حوزه آبخیز مورد مطالعه مراحل کاری ذیل انجام شده است .
1- جمع آوری و بررسی گزارشها ، مطالعات و نقشه های موجود از منطقه مطالعاتی که ذکر برخی از آنها در مبحث پیشینه وسوابق مطالعاتی رفت .
2- بررسی نقشه های توپوگرافی و زمین شناسی منطقه مورد مطالعه شامل نقشه های توپوگرافی 000/1:50 شیت های کهنوج بالا و جغین نتشار یافته توسط سازمان جغرافیائی نیروهای مسلح در سال 1376 و نقشه های توپوگرافی 1:25000 منطقه مطالعاتی .
کهنوج بالا
7444I
جغین
7444II
و نقشه های زمین شناسی شیت 1:250،000 و 1:100،000 میناب به شماره 7444 انتشار یافته توسط سازمان زمین شناسی کشور در سال 1359 .
3- مطالعه وتفسیر عکسهای هوایی منطقه به مقایس 000،1:55 و 1:40،000و انجام عملیات فتوژئولوژی مقدماتی محدوده مطالعاتی .
حوزه آبخیز برنطین شهرستان رودان بر روی عکسهای هوایی به مقایس 1:40،000 برداشت شده در سال 1957 توسط سازمان نقشه برداری با مشخصات ذیل واقع شده است .
N
1213 Run1 1212 1211 1210 Strip12
1312 Run2 1311 1310 1309 Strip13
راهنمای عکسهای هوایی به مقیاس 1:40،000 حوزة آبخیز برنطین برداشت شده در سال 1374 بلوک 117 (سازمان نقشه برداری کشور ) .
4- بازدید صحرائی و تعیین نحوه پیمایشها و نوع برداشتهای مودر نیاز .
5- بررسی مجدد نقشه ها و عکسهای هوایی به منظور تهیه دستورالعمل کار صحرائی و میدانی .
6- کار میدانی وصحرائی اصلی ،بررسی عوارض زمین شناسی وساختاری از قبیل لایه بندی ، گسلها ، درزه ها و رخساره های ژئومورفولوژیک اشکال فرسایشی و توصیف هر یک از عوارض .
7- تکمیل نقشه های زمین شناسی ، حساسیت سنگها به فرسایش و ژئومورفولوژی و نفوذپذیری و استعداد سیل خیزی با استفاده از اطلاعات صحرائی و فتوژئولوژی .
8- بازدید تکمیل میدانی به منظور رفع مشکلات موجود ونواقص احتمالی وتصحیح نهایی نقشه ها و بازدید از مناطق مناسب پیشنهادات اجرائی از نظر ساختگاه ومنابع قرضه .
9- ارائه نقشه های زمین شناسی ، حساسیت به فرسایش ، نفوذپذیری ، زمین ساخت ، استعداد سیل خیزی سنگها و ژئومورفولوژی .
10- محاسبات مربوط به مساحت و درصد واحدهاو رخنمونها و…
11- نگارش وتدوین گزارش نهایی و ارائه نتایج ومستندات . (گزارش حاضر) .
4-خلاصه وچکیده گزارش :
حوزه آبخیز برنطین شهرستان رودان در مختصات جغرافیایی /15،^57 تا /22،^57 طول شرقی و /12،^27 تا /18،^27 عرض شمالی در فاصله حدود 50 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان رودان در بخش جغین واقع شده است که وسعتی در حدود 6867 هکتار داشته و یکی از سرشاخه های رودخانه جغین می باشد که به هفت زیر حوزه یک واحد هیدرولوژیک فرعی و دو پارس غیر مستقل تقسیم بندی شده است همانطور که درنقشه های زمین شناسی ناحیه ای قابل مشاهده است حوزه مذکور در زون زمین شناسی مکران در جنوب ایران قرار گرفته و سطح بستر آن تماماً از آمیزه های رنگین همراه با نهشته های کواترنری تشکیل شده است . واحدهای چینه ای حوزه از قدیم به جدید عبارتند از :
- آمیزه های رنگین شامل سنگهای اولترابازیک آذرین وسنگهای آهکی واحدهای در هم پیچیدة انیولیت ملانژ که حدود 49 درصد سطح حوزه را شکل داده اند . این مجموعه شامل آمفیبولیت حدود 2/2 هکتار ، بازالت حدود 8/94 هکتار مجموعه درهم رسوبی آهکی و رادیولاریتی و سنگهای بازیک 1760 هکتار ، سنگهای سرپانتینی 8/831 هکتار ، مجموعه سنگهای اولترابازیک پوسته اقیانوسی 5/45 هکتار و آهکها حدود 4/633 هکتار می باشد .
- نهشته های کواترنری شامل پادگانه های و آبرفتی قدیمی و مخروط افکنه و آبرفت بستر رودخانه که با وسعتی درحدود 4/3495 هکتار و 51 درصد سطح این حوزه را به خود اختصاص داده اند .
از نظر سنگ شناسی نیز عمده سنگهای منطقه را مجموعة درهم رسوبی آذرین آمیزة رنگین غیرقابل تفکیک که سطحی معادل 6/25 درصد از حوزه را بوجود آورده اند آهکها حدود 2/9 درصد و سنگهای آذرین اولترابازیک مانند بازالت و گابرو و سرپانتینیت نیزدر حدود 2/14 درصدآنرا تشکیل داده اند حدود 51 درصد سطح حوزه را نیز نهشته های سخت نشده و منفصل کواترنری تشکیل داده اند . مقاومت سنگهای فوق از سنگهای بازالتی ، آهکی و گابرو ، سرپانتین به شیل آهکی ، نیلیت و ماسه سنگ و سیلتستون در آمیزة رسوبی افیولیت ملانژهاکاهش می یابد . از نظر هوازدگی نیز بیشتر هوازدگی فیزیکی در حوزه قابل مشاهده بوده و در نموگرام پتلیر از نوع هوازدگی فیزیکی متوسط تا خفیف می باشد . براساس رتبه بندی پسیاک برای حساسیت سنگها به فرسایش حدود 6/20 درصد در رده سست و حساس به فرسایش 1/56 درصد در رده فرسایش پذیر 8/12 درصد در رده نسبتاً فرسایش پذیر و 6/10 درصد در رده مقاوم به فرسایش قرار گرفته اند .
گسلهای درهم پیچیده و درزه ها در شکل آفرینی حوزه مهمترین نقش را ایفاء نموده اند . گسلهای منطقه دارای روند شمالی جنوبی تا شمال غرب _ جنوب شرق بوده و عمدتاً مرز میان کوه ودشت را نیز تشکیل می دهند این مجموعه متعلق به زون یا بلوک ساختمان آمیزة افیولیتی در حد فاصل دو گسلة اصلی رودان _ دستگرد و پالمی _ زندان در شرق و غرب دشت آبرفتی رودان _ جغین می باشد .
علاوه بر گسله های اصلی فوق گسله های فرعی منشعب از آنها نیز همراه با شکستگیهای شمالی _ جنوبی تا شمال غربی _ جنوب شرقی سبب درهم پیچیدگی و راندگی مجموعه های رسوبی و آذرین افیولیتی شده است . درزه های برشی و طولی و عرضی مرتبط با گسلها و شکستگیهای شمالی جنوبی در سنگهای سخت حوزه درقسمت شمال شرق شرق و جنوب غربی حوزه دیده می شوند که روند اصلی استرس ^68 N را نشان می دهند از دیدگاه لرزه زمین ساخت با توجه به نزدیکی گسله های اصلی زندان و رودان و میناب به منطقه طرح حداکثر شتاب افقی حرکت زمین درحالت DBE برای دوره بازگشت های 25 و 50 ساله به ترتیب برابر g17% و g23%پیش بینی می شود حدود 8/39 درصد از سطح حوزه نفوذناپذیر و کم تراوا حدود 2/9 درصد تراوایی متوسط و حدود 51 درصد نیز تراوا وخیلی تراوا می باشند. از این دیدگاه حدود 49 درصد سطح حوزه سیل زا و حدود 51 درصد آن نیز توانایی نگهداری و ذخیره سیلاب بعنوان پهنه پخش را دارا هستند .
براساس مطالعات ژئومورفولوژی انجام شده 7/1642 هکتار کوهستان ، 5/1798 هکتار تپه ماهور و 2/3426 هکتارپادگانه و دشت آبرفتی سیلابی در قالب 11 رخساره در حوزه وجود دارد . با توجه به وسعت کم واحد کوهستان و تپه ماهور در مقایسه با واحد پادگانه و دشت بدیهی است پتانسیل تولید آب در این حوزه کاهش یابد . از این میان حدود 2838 هکتاررخنمون سنگی ، 603 هکتار دارای رخساره پوشش فرسایشی منفصل و حدود 2/3426 هکتار نهشته های سخت نشده کواترنری در حوزه وجود دارد .
بنابراین 4029 هکتار از سطح این حوزه دارای خاک جهت عملیات پوشش گیاهی در صورت وجود آب در دسترس خواهد بود . که با توجه به کمبود آب بهتر است در سطح حدود 3426 هکتار اراضی پادگانه آبرفتی تا مخروط افکنه عملیات توامان ذخیره نزولات و پخش سیلاب جهت استفاده بهینه از بارش در سطح خود این اراضی انجام پذیرد . منابع قرضه سنگی از سنگهای آهکی و بازالتی مجموعة آمیزة رنگین قابل تأمین خواهد بود . ضمن آنکه منابع قرضه شن و ماسه مخلوط نیز از واحدهای qa1 و qf با سرند نمودن قابل استحصال می باشد . اما منابع قرضه ریز دانه جهت عملیات خاکی نظیر بندهای خاکی در حوزه وجود ندارد و بایستی از خارج حوزه تأمین گردد .
5- موقعیت و شرایط جغرافیایی :
آنجزبرنطین بین تحقیقات جغرافیایی تا طول شرقی و تا عرض شمالی در فاصله حدود 50 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان رودان قرار گرفته که وسعتی در حدود 6867 هکتار دارد.
حداکثر ارتفاع در آن متر و حداقل ارتفاع در خروجی آن متر از سطح دریا ارتفاع دارد. آبادیهای کهنوشتری ، استهرو ، پا سفید ، دره جایی ، بالا شهر و سرخلان و گراب به ترتیب از غرب به شرق و در امتداد جاده اسفالته برنطین به منوجان در این حوزه آبخیز واقع شده اند. این آبادیها عمدتاً تا در حاشیه رودخانه اصلی جنینی واقع هستند بطوریکه عمده آب کشاورزی و شرب آنها توسط چاههای دستی و حفاری شده در آبرفتهای و گادگانه های حاشیه این رودخانه تامین می شود. آبادیهای متروکه و قدیمی کهورک و استهرو در پی خشک سالی های هفت ساله اخیر کاملا خالی ا زسکنه شده و چشمه های آنها دارای کمترین آبدهی طی سال اخیر بوده است . اما سایر آبادیها حاشیه رودخانه (اصلی) کم و بیش از اسیب های خشکسالی در امان مانده اند. راه دسترسی به حوزه همان جاده آسفالته رودان به برنطین و سپس به روستاهای پا سفید تا گراب می باشد که راههای فرعی و خاکی درجه 2 و 3 جهت رسیدن به استهرو (امام زاده) و آب کهورک و همچنینباغات جدید الاحداث حاشیه رودخانه جنین و کهنوشتری از آن منشعب می شوند. دره های اصلی زیر حوزه ها تا چند کیلومتر خروجیرا با ماشینهای کمک دار قابل دسترس است اما به واسطه خندق های عمیق در آبرفتهای مخروط افکنه ای به یکباره غیر قابل عبور شده و بایستی تا انتها بوسیله کوهپیمایی پیمایش شوند. نقشه شماره 1 موقعیت و راههای دسترسی به این حوزه را نشان می دهد. این حوزه آبخیز بر اساس وضعیت توپوگرافی ، زمین شناسی و شبکه آبراهه ها و جمع بندی گروه مطالعاتی به هفت زیر حوزه مستقل و دو پارسل غیر مستقل (int) تفکیک شده است.
نقشه شماره 2 وضعیت توپوگرافی و شبکه هیدرو گرافی همراه با تقسیمات زیر حوزه ها را به مقیاس 000/50 :1 نشان می دهد. هوا در این منطقه بسیار گرم و اختلاف درجه حرارت روزانه و سالیانه بسیار متفاوت است. ریزش باران منحصراً در اواخر پاییز و زمستان و گاهی اوایل بهار به صورت رگبار اتفاق می افتد. شغل اکثر مردمان ساکن حوزه کشاورزی و با غداری بود . و عده ای نیز به فعالیتهای خدماتی و اداری در حوزه شهرستان مشغولند. دام موجود در حوزه نیز بیشتر از نوع گله ها ی بزرگتر گوسفندی می باشد. جدول شماره 1 مشخصات مهم فیزیوگرافی زیر حوزه ها و کل آبخیز برنطین را جهت بهره برداری در معرض دید قرار می دهد
نقشه شماره 1
نقشه شماره 2
جدول شماره 1: برخی از اطلاعات و مشخصات مهم فیزیوگرافی حوزه آبخیز برنطین شهرستان رودان
مشخصات فیزیوگرافی
زیرحوزه مساحت
ha محیط
km بلندترین ارتفاع
M کمترین ارتفاع
M شیب متوسط وزنی حوزه% ضریب گرد شدگی حوزه
RC تراکم آبراهه
Km
Km2
طول بلندترین آبراهه
km شیب متوسط وزنی آبراهه اصلی% زمان تمرکز hr
B1 1156.9
22.78 686 179 3/22 0.28 12.8 6/10 1/5 1.44
B2 327.4 12.68 443 179 9/9 0.26 14.5 94/5 7/4 0.92
B3-1 870.4 15.79 654 305 39 0.44 11.5 55/6 5/5 0.94
B3-int 279.6 12.3 305 177 --- --- 13.0 - - --
B3 1150 25.5 654 177 5/34 0.22 11.8 03/12 2/4 1.63
B4 403.6 14.6 504 179 30 0.24 12.0 99/5 7/5 0.89
B5 417.9 10.9 502 180 28 0.44 12.1 25/5 8 0.74
B6 467.9 14.15 580 200 31 0.29 9.7 42/6 8/7 1.00
B7 484.3 14.47 650 200 35 0.29 10.8 24/7 6/6 1.00
B-int 2459.2 - - - - ----- 10.6 - - ---
کل منطقه 6867.2 39 - - 21 ----- 11.4 - - ---
6- زمین شناسی عمومی :
استان هرمزگان در جنوب ایران و در شمال تنگه هرمز قرار دارد و جایگاه جغرافیاییاین استان و قرار گیری آن در فصل مشترک سه پهنه ساختاری – رسوبی زاگرس-مکران و ایران مرکزی سبب گردیده تا استان هرمزگان جایگاه زمین شناسی و ساختاری ویژه ای داشته باشد.
به همین لحاظ از دیدگاه زمین ساختاری استان هرمزگان را می توان به سه پهنه یازون تقسیم نمود:
الف- پهنه ایران مرکزی که درپایانه شمال استان هرمزگان قرار دارد.
ب- پهنه ایران مرکزی که درپایانه شمال استان هرمزگان قرار دارد.
ج- پهنه مکران که شامل نواحی واقع در خاور میناب تا خاور جاسک است.
نقشه شماره 3 زمین شناسی عمومی استان هرمزگان و موقعیت حوزه آبخیز برنطین را بر روی آن نشان می دهد.
از آنجا که محدوده حوزه آبخیز برنطین در پهنه – واقع شده است ویژگیهای زمین شناسی عمومی و ساختاری پهنه مذکور تشرع می گردد.
نواحی واقع درخاور شهرستان و گسل میناب به عنوان بخشی از پهنه ساختاری ، رسوبی مکران شناخته شده است که ویژگیهای پی سنگی و الگوی ساختاری ویژه ای بر آن حاکم است که با سایر نواحی استان هرمزگان تفاوتهایی آشکار دارد./ دراین بخش ، برخلاف بخش مربوط به زاگرس ، پی سنگ از نوع پوسته های اقیانوسی است که با توالی نسبتاً ضخیمی (حدود 10000 متر) از رشته های فلشیی و مولاسی کرتاسه پسین پلیوسن پوشیده شده اند. بخش افیولیتی پی سنگ ، در حاشیه شمالی و رسوبهای فلشیی- مولاسی در قسمتهای میانی و جنوبی – دارد. پوسته اقیانوسی پی سنگ شامل مجموعه ای از سنگهای اولترا مافیک نظیر پریدوتیت ، گابرو – به همراه رسوبهای رادیولاریتی و کربناتی پلاژیک است که به هم ریختگی تکتونیکی به شدت با یکدیگر مخلوط شده و با آمیزه های رنگین سایر نواحی ایران قابل قیاس می باشندو در – گسترده این آمیزه ها که محدوده حوزه آبخیز نطبین نیز بر روی آنها واقع شده اند وجود کرومیت ، کانیهای گروه پلاتین ، مس و ... می تواند در خورتوجه باشد. فلشیی ها و مولاس های ترشیاری که پوشش رویی پی سنگ را تشکیل می دهند نواحی واقع بین حاشیه شمالی استان تا سواحل دریای عمان را زیر پوشش دارند.
این سنگها در یک روند شمال به جنوب سن کمتری دارند. جوان ترین آنها تواریهای سست و کم سیمان آوارهایی پلیوس و کوارتزی است که بویژه نواحی نزدیک به ساحل مکران را پوشانده اند.
زون گسلی میناب دریک روند شمالی- جنوبی سبب گردیده تا در حد خاوری بخش مکران استان هرمزگان ساختارها اگر شکلی قابل توجه داشته باشند. ولی درسایر نواحی ساختارهای تکتونیکی روند خاوری-باختری دارند که درنتیجه عملکرد گسله های تراستی به صورت منشورهای فزآینده نا بر جا به سمت جنوب حرکت کرده اند به همین دربیشتر نواحی حدهای زمین شناسی از نوع گسلهای طولی است که روند آنها با چین های ناحیه همخوان و موازی است.
نقشه شماره 3
6-1-فتوژئولوژی و تدقیق نقشه زمین شناسی:
بر پایه اطلاعات موجود از نقشه های زمین شناسی 000/250 :1 و 000/100 :1 شیب میناب منتشر شده توسط سازمان زمین شناسی کشور و اطلاعات تکمیلی بدست آمده از فتوژئولوژی عکسهای هوایی به مقیاس 000/400 :1 تهیه شده توسط سازمان نقشه برداری کشور در سال 1374 و تصویر ماهواره لندست ETm سال 2002 میلادی از منطقه مطالعاتی و انجام بازدیدها و پیمایش های صحرایی واحدهای چینه سنگی در رخساره های ژئومورفولوژیکی ، عناصر ساختار ، الگوی شبکه هیدرو گرافی و سایر اشکال و پدیده های زمین شناسی و زیست شناسی حوزه ابخیز برنطین شهرستان رودان استخراج شده است.
6-2- چینه شناسی و سنگ شناسی:
هدف از مطالعات چینه شناسی ، بررسی موقعیت چینه های سنگی ، وضعیت ساختمانی سازنده ها و سن هر یک از آنها از نظر توالی زمان زمین شناسی به همراه تقسیم بندی آنها از نظر خواص هیدرووینامیکی و فیزیولوژیکی به منظو رشناخت و ارزیابی آنها در زمینه چگونگی تاثیر بر فرسایش پذیری ، رسوب زدایی ، نفوذ پذیری ، رخساره ای ژئومورفولوژیکی ، سیل خیزی و ... می باشد. ضمنا مطالعه و شناخت رخساره های رسوبی و سنگ شناسی در زمان و مکان تاریخ و حوادث زمینی را در منطقه بر ما معلوم میدارد. چینه شناسی نقش مهمی را در زمینه های مختلف سنگ شناسی ، تکنونیک و زمین ساخت منطقه در رشته و به عبارت بهتر چینه شناسی پایه مطالعات زمین شناسی و ژئومورفولفوژی در یک حوزه آبخیز می باشد. حوزه آبخیز مورد مطالعه در زون زمین شناسی مکران قرار داشته که تاکنون تقسیم بندی چینه شناسی ارائه نشده است. – و تقسیم بندیهای موجود نیز مورد و غیر رسمی می باشد به همین دلیل واحدهای جینه شناسی ارائه شد. در این گزارش براساس سنگ شناسی وسن نسبی آنها می باشد . و از یژگیهای مهم چینه شناسی آمیزه های رنگین در گستره طرح مورد مطالعه ، همسریهای تکتونیکی وگسله و توالیهای در هم و پیچیده ساختمانهای رسوبی و آذرین در آنها می باشد بررسی واحدهای رخنمون یافته چنین نشان می دهد که بخش اعظم رخنمونهای منطقة مربوط به نهشته ها و رسوبات منفصل آبرفتی قدیمی و جدید کواترنری و بخش کمتری مربوط به واحدهای سنگی آمیزه های افیولیتی می باشد . در این مبحث از مطالعات، تشریح ستون چینه ای گستره طرح در راستای بهره برداری از آنها در رابطه با خواص هیدرودینامیکی و شناخت و ارزیابی آنها در زمینه چگونگی تاثیر بر فرسایش پذیری، رسوبزدائی، نفوذپذیری رخساره های ژئومورفولوژیکی و سیل خیزی اقدام شده است در گستره آبخیز مورد مطالعه 11واحد چینه سنگی متعلق به دورانهای مزوروئیک و سنوزئیک شناسائی شده که در اشکال ژئومورفیکی کوهستان ، تپه ماهور و دشت آبرفتی گسترش و پراکندگی یافته اند در اینجا واحدهای چینه ای فوق از قدیم به جدید تشریح می شوند .
6-2-1- آمیزه رنگین ژوراسیک ، کرتاسه سپین C M :
واحدهای آمیزه رنگین که در گستره های مختلف و وسیعی در استان هرمزگان رخنمون دارند تحت عناوینی چون مجموعه افیولیتی (Ophiolitic complex)، آمیزه رنگین (Coloured melange) نامیده شده اند و آنها را تماماً مربوط به پایان دوران دوم زمین شناسی ( مزوزوئیک ) می دانند سنگهای تشکیل دهنده یک مجموعه افیولیتی اصولاً رنگ سبز داشته و نام افیولیت نیز به همین دلیل انتخاب شده است . (Ophi: مارآبی که رنگ سبز خال خال دارد و lithos به معنی سنگ) لایه های سری افیولیتی از بالا به پایین شامل پیلولاواها (گدازه های آتشفشانی بالشی شکل و بازالتی که بر روی آنها معمولاً رسوبات آهکی پلاژیک و رادیو لاریت نواحی عمیق دریا قرار می گیرد) دلریت ها ، گابروها و پریدوتیت ها می باشد.
مجموعه های افیولیتی در مرز بلوک ها و زونهای مختلف زمین شناسی در استان هرمزگان بغیر از چند مورد کم و بیش بصورت مجموعه ای درهم و رنگی در آمده اند که در دنبال هم و در کنار گسلها و روراندگی ها قرار دارند بدلیل خاستگاه وچگونگی تشکیل آنها بشدت تحت اثر تکتونیک حاکم بر آنها قرارگرفته بطوریکه علاوه بر گسله بودن کلیه همبری واحدهای سنگی آن ، پهنه های فراوان برشی (sheared zone) در آنها ایجاد شده است جنس این آمیزه های رنگین درگستره طرح عمدتاً از بازالتها
و کاربردهای سر – شده همراه با قطعات عمدتاً آهکی پلاژیک و رادیولاریت می باشد. بخش های اعظم آن که برنگ سیاه تا سبز تیره دیده می شوند بازالتی تا دلریتی بوده که با علامت b بر روی نقشه نشان داده شده اند این واحد با وسعت 8/94 هکتار در زیر حوزه های B_int, B6, B5, B4, B1 دیده می شود (عکس شماره 1)
گدازه های آتش فشانی و گاهی خاکسترهای آتش فشانی از جمله عناصر مهم مجموعه اینولیستی موجود در گستره طرح هستند که ترکیب کانی شناسی گوناگون و ساختار بالشی (pillow lava) دارند. بیشتر این گدازه های انیولیتی بر اثر پدیده های دگرسانی بعدی ترکیب اولیه خود را از دست داده اند. ولی ترکیب عمومی از لکوبازالت تا اسپیلیت متغیر است.
عکس شماره 1
اولترا مانیک ها دسته دیگری از سنگهای مجموعه های آمیزه رنگین در منطقه هستند که در میان آنها رزبورژیت با ترکیب کانی شناسی اولیرین و اورتوپیروکسن در صد بالاتری دارند. پریدوتیتها نام عمومی این سنگهاست که دارای بیش از 85 درصد کانیهای فرومنزین و حدود ده درصد بلژیوکلازهای کلسیک هستند و کانه های مامانیثیت ایلمنیت ، کرومیت و ... در آنها دیده می شوند. پریدوتیت ها بر حسب نوع کانی فرو منیزین که همراه اولیوین در آنها وجود دارد طبقه بندی می شوند. اولیوین این سنگها معمولاً فرستریت است ولی در بعضی از انواع تفریق شده و انواع متوسط اولیون یاهور تونولیت مکن است وجود داشته باشد.پیروکس منوکلینیک آنها دیو پسید و اوژیت است ، پیروکس ارتورومبیک معمولاً انستانیت بوده ولی هیپرستن نیز گاهی دیده می شود.آمفیبل ها معمولاً برنگهای قهوه ای یا سبز رنگ اند. میکای این سنگها معمولاً بی رنگ تا قرمز روشن یا فلوگوپیت قهوه ای رنگ است. مجموعه – منطقه در اکثر موارد بشدت خورد شده و به هم ریخته بود و دگرسانی شدیدی متحمل شده اند در نتیجه این دگرسان شدن سنگهای اولترامانیک مجموعه آمیزه رنگین سرگانتینی شده اند. مجموعه افیولیت های فوق که متشکل از اولترامانیک های سرپانتینی شد. بالیه بندی نسبتاً خوب می باشند با علامت ub برروی نقشه زمین شناسی منطقه نشان داده شده اند.
این سنگها که در اطراف روستای کهنوشتری و زیر حوضه B1,B_int دیده می شوند جمعاً 5/45 هکتار وسعت دارند (عکس شماره 2) در این – سنگهای اولترامانیک یاد شده به نسبت های متفاوت دگر سان شده و درصد سرپانتینی شدن آنها متفاوت است.
عکس شماره 2
سنگهای اولترامانیک لایه بندی شده سرپانتینی شده در مجاورت آهکهای پلاژیک در ضلع جنوب غربی آبخیز برطنین (شمال و شمال شرق کهنوشتری) پریدوتیت ها بر حسب نوع کانیها به دونیت ها رزبوژیت (اولوین+ انستاتیت یا هیپرستن) ، ورلیت (اولیووین+ اوژیت)لرزولیت (اولیوین + هردوپیروکسن ها) تقسیم بندی می شوند که در گستره طرح تحت تاثیر دگرسانی عمدتاً سرپانتینی شده اند و گاهی کلا به سرپانتینیت تبدیل شده اند. این مجموعه با علامت sr بر روی نقشه نشان داده شد. و در کلیه زیر حوضه های ابخیز برطنین به جز b6 و B7 به وسعت کلی 8/831 هکتار – یافته اند
(عکس شماره 3)
سرپانتینیت سنگی است که قسمت عمده آن از سرپانتین تشکیل شده گر چه اولیوین و پیروکس دگرسان نشده نیز ممکن است هنوز در آن دیده شود. تمام کانیهای این سنگها بی شکل هستند. انواع پر اولیوین آنها مخصوصاً رونیت ها دارای بافت موزائیکی با دانه های مساوی است. اندازه دانه ها از متوسط تا خیلی درشت تغییر میکند. سنگهایی که دارای بافت لانه ریز باشند کمیاب هستند. انواع پرفیری آنها نیز خیلی نایاب است. ساخت لایه ای در این سنگها بخصوص در پریدوتیت هایی که در منطقه شمال کهنوشتری دیده می شوند با وجود لایه های کرومیت مشخص تر قابل تشخیص می باشند. دانه های اولیوین مکن است نیمه موازی بوده و بافت نیمه جریانی به سنگ داده باشد.
عکس شماره 3
دسته دیگری از سنگهای آمیزه رنگین گابروها هستند. پس از ارترمافیک ها فراوان ترین سنگهای بازیک درشت لانه مجموعه های افیولیتی هستند که از نظر سیما و ساخت در بیشتر جاها به صورت توده ای هستند ولی گاهی ساخت لایه ای نیز دارند که این نظم مدیون مراحل انجماد ماگمایی و در اثر فرآیند نشت بلوری می باشد. در مورد خاستگاه گابروها در این مجموعه افیولیتی سه امکان تفریق مالهای اولترا مافیک اولیه، ذوب قسمتهای بالای پوسته اقیانوسی و تزریق ماگمای بازیک جوان تر در یک مرحله بعدی پیشنهاد شده است. گاربروها در مجموعه افیولیتی حوزه آبخیز برنطین بدلیل پراکندگی واحدهای کوچک آن قابل نقشه برداری نیستند ولی در مخلوط و آمیزه رنگین فوق بنحوی قابل تشخیص هستند در یک مورد گابروها همراه با آبفیولیت ها رخنمون کوچکی را در سر آبخیزهای B3 و B7 به وسعت کلی 2/2 هکتار بوجود آمده اند. گاهی سنگ های گابرویی در اثر دگرسانی استاتیک به مجموعه ای از گارنت گروسولاریت، کلریت، ایدوکرانه و زدو دیانیت تبدیل شده اند نام این گابروها دگرسان شده که سیمای عدسیهای سفید رنگ کوچک دارند رودنگیت می باشد.
می توان چنین نتیجه گرفت که این سنگها همزمان با پدیده سرپانتین شدن در پریدوتیت ها تشکیل شده اند.
عکس شماره 4 -
عکس شماره 5
آبفیولیت ها رشته دیگری از شنهای موجود در مجموعه افیولیت منطقه می باشند که گسترش نسبی کمتری به سایر سنگهای این مجموعه داشته و از دگرسانی و تجزیه ادلیوسین و سرپانتین تحت تأثیر محلولهای هیدروترمال بوجود می آیند غالباً به شکل رگه های کوچک سانتیمتری یا کوچکتر به صورت الیاف موازی دیده می شوند که سنگ میزبان را به صورت شبکه درهمی فرا می گیرند نوع آزبست فراوان ترین آبفیول بود که بصورت محدودی در شنهای گسترده طرح گاهاً قابل مشاهده اند.
در آمیزه رنگین علاوه بر سنگهای آذین اولترامافیک سنگهای رسوبی و آذر آواری آهکی، سیلیسی (رادیو لاریت) نیز دیده می شود این مجموعه یا آمیزه که عمدتاً از سنگهای رسوبی و آزآواری تشکیل شده اند و مقدار سنگهای آذرین فوق بازیک آزنها به نسبت کم می باشد در نقشه با علامت CM1 نشان داده شده اند. این آمیزه یا همتانت چنان با هم مخلوط شده است که سنگهای آهکی، رادیولاریتی و آذرآواری و آذین آن قابل تفکیک نیستند. ولی عمده سنگهای آن رسوبی بوده و از نوع آهکهای پلدژیک، رادیولاریت،فیلیت، چرت و شیل آهکی می باشد. (عکس شماره 7و8 ). این آمیزه بدلیل وجود انواع مختلف سنگهای فوق با رنگهای متعدد الوان بوده و به سادگی بر روی زمین از سایر واحدهای اولترامانیک و آهکهای پلدژیک قابل تشخیص هستند. وسعت این مجموعه یا همتافت رسوبی (Sedimentary Association )در گستره طرح 1760 هکتار بود. که در کلیه زیر حوزه رخنمون یافته است و بیش از 25 درصد سطح این آبخیز را تشکیل داده اند.
رخنمونهای بزرگتری از آهکهای پلدژیک نواحی عمیق دریا نیز در آمیزه های فوق قابل تفکیک هستند که با علامت L بر روی نقشه نشان داده شده اند. این آهکها به رنگ سفید تا کرم رنگ بوده که لایه بندی در آنها عمدتاً به هم ریخته و شکستگیها در آنها فراوان هستند بدین سبب بلوکهای آهکی جدا شده از سطوح درزه ها بر روی نشیب دامنه پایین دست آنها قابل مشاهده اند این بلوکهای سنگی منابع سنگی بالقوه بوده و قابل بهره برداری جهت احداث سازه های آبخیزداری هستند. این آهکها نسبتاً وسعت زیادی داشته بطوریکه در کلیه زیر حوزه های این آبخیز در سطحی معادل 4/633 هکتار معادل 2/9 درصد از سطح حوزه رخنمون یافته اند. عکسهای شماره 7 تا 9 مجموعه آمیزه های رسوبی و افیولیتی گسترده طرح را نشان می دهند. سن این آمیزه های افیولیتی بر اساس روش سن مطلق آرگون 40- آرگون 39 حدود میلیون سال (ژوراسیک میانی ) تا 95 میلیون سال (کرتاسه) بدست آمده است (هانیس وهمکار 1980 ) این در حالی است که میکروسنگواره های موجود در آهکهای پلدژیک نیز سن کرتاسه پایانی تا پالئوسن را نشان میدهند. وسعت کلی آمیزه رنگین دار آبخیز برنطین معادل 49 درصد سطح آن می باشد.
عکس شماره 6 : رخنمون
عکس شماره 7 : رخنمون
عکس شماره 8 : رخنمون
عکس شماره 9 : رخنمون
6-2-3- نهشته های کواترنری Q:
در گستره آبخیز برنطین آب نهشته های مختلف کواترنری در اثر فاز کوهزایی پاسادنین بادگرشیبی زاویه دار بر روی واحدهای چینه شناسی قدیمی تر قرار گرفته اند . زمین شناسی و شرایط توپوگرافی تکتونیکی واقلیمی حاکم برحوزه به گونه ای بوده است که رسوبات ناپیوسته متعلق به کواترنر در آن گسترش قابل قابل توجهی نسبت به وسعت این حوزه آبخیز دارند مهمترین ویژگی رسوبات کواترنری آبخیز برنطین ضخامت کم تا متوسط این رسوبات در منطقه و گسترش سطحی زیاد آن می باشد واحدهای کواترنری در این گستره به سه دسته مجزا تفکیک شده اند که از نظر سنی به ترتیب شامل پادگانه های آبرفتی قدیمی مخروط های افکنه های طغیانی پایکوهی و آبرفتهای بستر رودخانه های اصلی زیر حوزه می باشند آبرفتهای پادگانه های قدیمی که محصول فرسایش و رسوب نهشته های آمیزه های رنگین و افیولیت ها و آهکها می باشند بر روی بستری از سنگهای افیولیت ملانژ توسط سیلابهای کواترنری گسترانیده شده اند این نهشته ها که با علامت Qt1 بر روی نقشه نشان داده شده اند
بیشترین سطح حوزه را درحدود 1515 هکتار تشکیل داده اند مقطع این پادگانه ها در حاشیه کانالهای اصلی زیر حوزه ها که عمدتا سنگهای بستر افیولیتی نیز در زیر آنها قرار گرفته است قابل مشاهده اند ضخامت این پادگانه ها در این مقاطع عمدتا بین 5 تا 25 متر متغییر می باشد . این پادگانه ها از کنگلومرای پلی ژنتیک نیمه سخت گاهی همراه با ماسه سنگهای دانه درشت تاحد کنگلومرای ریزدانه تشکیل شده اند که درسیمانی از جنس ماسه وسنگ و سیلت که سخت شده نیستند قرار گرفته است . در بعضی مناطق ساخت ایمبریکاسیون در لایه های آن بخوبی جهت جریان را در گذشته نشان می دهد .
با بررسی این موضوع مشخص می گردد که جهت جریانهای سیلابی بوجود آورنده این پادگانه ها ازشمال شرق و شمال به سمت جنوب غرب و جنوب بوده که در اواخر به سمت جنوب غرب تمایل پیدا کرده است سطح فعلی این آبرفتها بصورت سنگ فرش بیابان بوده که ریزدانه های آن توسط عامل آب و باد از سطح آنها حذف شده و قلوه سنگهای موجود از خاک زیرین در برابر عوامل فرسایش محافظت می کند و بافت دانه بندی آنها بصورت جور نشده و در رده بندی یونیفاید عمدتا دررده GP قرار می گیرند که مصالح مناسبی برای سازه های خاکی همگن نیستند . دسته دیگری از نهشته های کواترنری درمنطقه طرح برنطین مخروط های طغیانی جدیدتر دربخشهایی از زیر حوزه های B1 تا B7 و B-int می باشد
دسته دیگری از نهشته های کواترنری در منطقه آبرفتهای طغیانی مخروط افکنه های قدیمی و جدید است که با علائم qf1 و qf2 و روی نقشه زمین شناسی آبخیز برنطین نشان داده شده اند.
نهشته های این واحدها بدلیل فاصله حمل کوتاه عمدتاً زاویه دار هستند و رسوبات ریزدانه تر رسی و سیلت کمتر در آنها دیده می شود . رسوبات این واحد بیشتر هنگام سیلابهای فصلی با دوره بازگشت کوتاهتر در پهنه هایی با شیب بیشتر از پادگانه ها نهشته شده اند ضخامت نهشته های مخروط افکنه ای نیز از خروجی آبراهه ها به سمت نشیب کاهش می یابد به عبارت بهتر ضخامت این رسوبات از جنوب غرب وجنوب به سمت شمال شرق وشمال افزایش می یابد این رسوبات استعداد پخش سیلاب رادارند .
رسوبات مخروطهای طغیانی QF1 قدیمی تر بوده که تنها در زیر حوزه های B1 و B2 و B-int قابل مشاهده اند که از نظر ارتفاعی کمی بلندتر از مخروط افکنه های جوان بوده و مشرف شدن روان آبها بر روی سطح آنها با دشواری امکان پذیر بوده در حالیکه نهشته های آبرفتی طغیان جوان همچنان فعال بوده و روان آبهای جاری در سطوح آنها همچنان پخش شده و رسوبگذاری و رسوب برداری در حال حاضر نیز ادامه دارد بدلیل دانه بندی درشت دانه استعداد پخش سیلاب داشته و قابلیت ذخیره سازی منابع آب زیر سطحی و زیر زمینی را تا حدود 20 درصد حجم خود دارند. وسعت مخروط افکنه های قدیمی 7/240 هکتار و مخروط افکنه های جدید حدود 2/765 هکتار وسعت دارند. و در مجموع 6/14 درصد از سطح آبخیز برنطین را به خود اختصاص داده اند. نهشته های آبرفتی طغیانی قدیمی نیز استعداد پخش سیلاب داشته ولی بدلیل ارتفاع بیشتر امروزه جریان سطحی سیلاب در سطح آنها کمتر جریان می یابد و برای پخ سیلاب نیاز به احداث سازه های انحراف آب جهت بالا آوردن ارتفاع آب و مشرف نمودن آب بر سطح آنها دارند. ضمن آنکه پوشش گیاهی متراکم تری در سطح آنها به چشم می خورد. بر روی دانه های سنگی گسترده طرح واریزهای بلوکی و درشت دانه حاصل از فرسایش فیزیکی آهکها و سایر سنگهای افیولیتی دیده می شود که بصورت موردی و در سطوح کوچک بود. بطوریکه نمی توان آنها را بصورت پلیگدن بسته بر روی نقشه با مقیاس 25000 :1 نشان داد.
جدیدترین رسوبات موجود در گسترده طرح آبرفت های درشت دانه موجود در بسته شریانی آبراهه های فصلی زیر حوزه های فرعی و اصلی است. بسته کانالهای آبراهه های اصلی بصورت شریانی و ناهموار می باشد که در 5 مورد بدلیل بوجود آمدن جریانهای خطی آشفته سیلابی خندقهای بسیار بزرگی در این آبرفتها به عمق 3 تا 10 متر پدیدار شده است. بدلیل وجود جریانهای سیلابی عریض با ضخامت کم و رسوبات جریان را واریزه ای و عدم وجود ریز دانه ها پوشش گیاهی در سطح آنها بندرت دیده می شود و بوته ها منفردی نیز که به سطح آنها دیده می شود از گونه های شن دوست و بسیار قانع از نظر مواد غذایی می باشند رسوبات این آبرفتها نی زن بسیار مهمی را برای آبهای زیر قشری و سدهای زیرزمینی در بعضی مکانها دارند که با توجه به وضعیت تبخیر زیاد منطقه پتانسیل مناسبی جهت نگهداری آب سیلابها در این مخازن زیر زمینی جهت مصارف بعدی است. رسوبات این آبرفت ها درشت دانه جور نشده، ناهمگن ونابالغ (Immature ) هستند و درشت دانه های آنها عمدتاً از جنس آهک، باز است، گابرو و اولترامافیک بوده و ریز دانه های در حد ماسه و سیلت مربوط به واحدهای فیلیتی، شیل آهکی و ماسه سنگ ها و سیلیستتونها است. در بین آنها دانه های چرتی قرمز رنگ نیز دیده می شود. ضخامت آبرفت بستر رودخانه ها بسیار متغیر بوده و به سمت خروجی حوزه ها افزایش می یابد. رسوبات آبرفتی حاشیه رودخانه، اصلی جغین دارای جور شدگی و گردشدگی و همگنی بیشتری بوده و در دوره Sub Mature (نیمه بالغ) قرار می گیرند. آبرفت بستر رودخانه ها در مجموع حدود 241 هکتار از سطح آبخیز برنطین معادل 9/5 درصد از سطح آنرا به خود اختصاص داده اند. نقشه شماره 4 پراکنش واحدهای چینه سنگی و زمین شناسی گسترده آبخیز مورد مطالعه را در معرض دید قرار می دهد. در جدول شماره 2 نیز مساحت این واحدها در زیر حوزه های فرعی و کل آبخیز برنطین آورده شده است.
لازم به یادآوری است در مناطقی که بر روی اراضی کواترنر باغات و اراضی کشاورزی واقع شده باشند واحد جداگانه ای تحت عنوان QA در تفسیر عکسهای هوایی منطقه بر روی نقشه زمین شناسی تفکیک و ارائه شده اند این مناطق در محدوده گسترده طرح حدود 572 هکتار می باشند که عمدتاً بر روی اراضی آبرفتی پادگانه های حاشیه رودخانه جغین واقع شده اند و بوسیله آبهای زیر زمینی (آب چاه) و تأسیسات آبیاری قطره ای مشروب می شوند. بدیهی است وسعت این اراضی با توجه به انجام عملیات آبخیزداری قابل افزایش نیز خواهد بود.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 91 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله زمین شناسی
