آفات گیاهان زینتی
جلسه سی و دوم
روش‌های کنترل آفات گیاهان زینتی
مقدمه :
در جلسات گذشته در مورد کنترل بیولوژیک و شیمیایی آفات گلخانه‌ای صحبت کردیم. در این جلسه به بحث دیگر تحت عنوان سایر روش‌های مبارزه با آفات می‌پردازیم.
* روش‌های کنترل آفات گیاهان زینتی
- تولید گیاهان مقاوم به آفات؛
- استفاده از تکنیک‌های زراعی؛
- تکنیک رهاسازی نرهای عقیم؛
- استفاده از تله‌های فرمونی.
علاوه بر این 4 روش در مبارزه با آفات روش‌های دیگری وجود دارد که خیلی به صورت گسترده مورد استفاده قرار نگرفته‌اند.
سایر روش‌های کنترل آفات
- استفاده از ترکیبات شیمیایی دور کننده (Repelents)؛
- استفاده از مواد ضد تغذیه (Antifeedants)؛
- استفاده از عقیم‌کننده‌های شیمیایی (Chemostrilants)؛
- استفاده از تله‌های نوری؛
- استفاده از تله‌های چسبناک.
در اینجا در مورد تعدادی از مهم‌ترین روش‌ها بصورت فشرده مطالبی ارائه می‌شود.
حشرات بزرگترین گروه جانوری در روی کره زمین هستند و از جنبه‌های مختلفی با زندگی انسان ارتباط دارند. اکثر حشرات مفید هستند. تعداد بسیار زیادی از حشرات پارازیتوئید یا پرداتور هستند و تعدادی نیز گیاهخوارند، اگر چه گونه‌های گیاهخوار عموماً آفت محسوب نمی‌شوند. تعداد گونه‌های آفت در رده حشرات در مقایسه با مجموع گونه‌ها اندک است. بعبارتی تعداد زیادی از گونه‌های گیاهخوار بر حسب بیولوژی خودشان فقط از گیاهان تغذیه می‌کنند ولی خسارت اقتصادی به آنها وارد نمی‌کنند. هم‌چنین در مورد خصوصیات مورفولوژیک و بیولوژیک حشرات و سایر بندپایان مخصوصاً کنه‌ها مطالبی ارائه شد. توضیحاتی درباره‌ی بخش‌های مختلف بدن حشرات، خصوصیات ساختمانی بدن حشرات و کنه‌ها داده شد. در طی جلسات متعدد در مورد رده بندی حشرات صحبت شد. تعدادی از حشرات، در رده اینسکتا(Insecta) گیاهخوار هستند. مثل راسته اورتوپترا (Orthoptera)، اما در رده همی‌پترا (Hemiptera) تعدادی گیاهخوار و تعدادی شکارگر هستند.
- در راسته‌هایی مثل راسته ادوناتا (Odonata) یا طیاره‌مانندها، همه گونه‌ها بدون استثنا در مرحله پورگی و در مرحله حشره کامل از سایر بندپایان تغذیه می‌کنند. راسته‌های هایمنوپترا (Hymenoptera) یا بال‌غشائیان یکی از مفیدترین راسته‌های رده Insecta ) یا حشرات هستند. اکثر حشرات مفید که برای کنترل بیولوژیک آفات مورد استفاده قرار می‌گیرند، متعلق به راسته بال‌غشائیان یا زنبورها هستند.
خصوصیات دشمن طبیعی مطلوب
1) سازگاری اکولوژیکی؛ باید بین نیازهای اکولوژیک دشمن طبیعی و میزبان مخصوصا از نظر دما و رطوبت مطلوب تطابق وجود داشته باشد. برای مثال، یک دشمن طبیعی در منطقه گرمسیر را نمی‌توان وارد یک منطقه سردسیر کرد و انتظار کارآیی مطلوب را از آن داشت.
هماهنگی زمانی و مکانی؛ باید بین فعالیت فصلی دشمن طبیعی و میزبان تطابق وجود داشته باشد. البته در کنترل گیاهان زینتی و گلخانه‌ای تطابق فصلی را می‌توان از طریق رهاسازی دشمن طبیعی به صورت مصنوعی ایجاد نمود.
فرض کنید که جمعیت آفت در اردیبهشت ماه به اوج طبیعی Peak خود می‌رسد. در حالیکه جمعیت دشمن طبیعی مثلاً در اواخر خرداد به حداکثر خود می‌رسد. بنابراین دشمن طبیعی نمی‌تواند در موقع مناسب مؤثر باشد زیرا آفت زودتر خسارتش را وارد کرده است .
در مورد پارازیتوئیدها وجود هماهنگی داخلی (Internet synchronization) با میزبان ضروری است. به عبارتی پارازیتوئید باید قادر باشد مراحل رشد و نمو را در داخل بدن میزبان طی کند و تبدیل به حشره کامل شود. اگر پارازیتوئید نتواند به حشره کامل تبدیل شود لازم است که در هر نسل آفت، یک رهاسازی مجدد وجود داشته باشد. این مسئله در مورد آفات گلخانه‌ای و آفات گیاهان زینتی مقرون به صرفه نیست.
سموم گیاهی
n آلکالوئید‌ها: بدون شباهتند، تنها در داشتن ازت مشابهند.
n بر روی سیستم عصبی مرکزی اثرات عمیقی میگدارند.
n مانند:
الف: تریاک که دارای آلکالوئید مورفین و کدئین ودیفنوکسیلات است .
ب: نیکوتین که از آلکالوئید‌های پرمصرف است.
ج: استریکنین (Strychnine) و کورار (Curare) که با آنها شکار می کنند .
n گلیکوزید‌ها: ترکیباتی هستند که طی هیدرولیز به یک الی چند قند و تعدادی از ترکیبات دیگر تبدیل می‌شوند.
n دیژیتالیس(Digitalis) : در گل انگشتانه وجود دارد و برای درد‌های قلبی مفید است.
n آمیگدالین (Amigxalin) از معروفترین گلیکوزید‌هاست که در اثر هیدرولیز، سیانید تولید می‌کند.در بادام تلخ، هسته زردآلو، آلو، گیلاس و سیب وجود دارد.
n مانیوک(Manioc) یک غذای عمده مردم مناطق حاره است، اما آنقدر سیانید آزاد می‌کند که حتی درست کردن آن می‌تواند کشنده باشد. و در بین سرخپوستان آمریکای مرکزی دست کردن آنرا به عهده افراد پیر می‌گذاردند که احتمالاَ یک قربانی به حساب می‌ایند.
زیست گیاهی