فایل : word
قابل ویرایش و آماده چاپ
تعداد صفحه :161
پایان نامه برای دریافت کارشناسی ارشد (M.A)
گرایش :فقه مبانی وحقوق
عنوان :
بررسی شرایط قاضی در فقه اسلامی
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول
- بررسی واژه فضاء
- معنای اصطلاحی قضا در فقه
- دادرسی در اسلام
- حکم مشروعیت قضا در اسلام
- اقسام قضاء
- مشروعیت و ثبوت قضا در اسلام
- قضاء بخشی از وظایف رهبری است
- انتصاب فاضی از دیدگاه رهبری است
- اذن عام و اذن خاص
- انتصاب قاضی در زمان غیبت
- انتصاب قاضی در دیدگاه اهل سنّت
- خلافت بر اساس شورا چیست
- چگونگی گماردن قاضی
فصل دوم
- طرق اثبات ولایت قاضی
- استماع
- بینّه
- استفاضه
- مکاتبه
- ادعای قاضی
- چگونگی اثبات ولایت قاضی در شرایط کنونی
- چگونگی قبول یا ردّ حکم
- دلیل تشتّت آراء چیست
- دلایل وجوب قضاء
- مستندات استجناب قضاء
فصل سوم
- شرایط قاضی
- بلوغ
- عقل
- اسلام (ایمان)
- عدالت
- عدالت از دیدگاه فقهای اسلام
- نشانه های عدالت
- علم و اجتهاد
- علم قاضی از دیدگاه فقهای اسلام
فصل چهارم
- اجتهاد در لغت
- اجتهاد از دیدگاه مامیه
- اجتهاد از دیدگاه اهل سنّت
- ارکان اجتهاد
- اعتبار شرط اجتهاد از نظر امامیه نظریه اول
- عدم اعتبار شرط اجتهاد از نظر امامیه نظریه دوّم
- اعتبار شرط اجتهاد از نظر اهل سنّت
- اقسام اجتهاد
- مجتهد مطلق و متجزی
- دادرسی غیر مجتهد
- استخلاف و نیابت در قضاء
- قضاء غیرمجتهد در شرایط اضطرار
- تجزی در اجتهاد نزد اهل سنت
- قضاء مقلد نزد اهل سنت
فصل پنجم
- رجولیت یا مرد بودن در قاضی
- فقه شیعه و دادرسی زن
- فقه اهل سنّت و دادرسی زن
- شرط طهارت مولد
- شرط بینایی، شنوایی، گویایی ، حافظه و توانایی خواندن و نوشتن
- حافظه
- کتابت
- بینایی
- شنوایی و گویایی
- نتیجه
فصل ششم
6-1 قضاء تحکیم و یا حکمیت در دعاوی
6-1-1 قضاء تحکیم از دیدگاه فقهای شیعه
6-1-2 قضاء تحکیم از دیدگاه فقهای اهل سنت
6-1-3 حوزه عمل قاضی التحکیم
6-1-4 تحکیم در زمان غیبت
6-1-5 شرایط قاضی در حقوق موضوعه
فصل هفتم
نتیجه پایان نامه
چکیده انگلیسی
چکیده :
از آنجا که مبانی استنباط احکام شرعی در فقه شیعه با توجه به حجیّت احادیث ائمه (ع) متفاوت با منابع اهل سنّت می باشد لذا در اغلب موارد نظریه فقهای شیعه و مستندات ایشان بطور جداگانه مورد بررسی قرار گرفته و سپس دیدگاه فقهای مکاتب اهل سنت آورده شده، در انتخاب آراء فقها نیز سعی شده است تا معروفترین و معتبرترین نظریات از کتب موجود ارائه شود.
قبل از ورود به بحث اصلی یعنی شرایط قاضی، مباحث مقدماتی و لازم مبنی بر بررسی واژه قضاء، نگرش اسلام به دادرسی، رابطه دادرسی با وظایف رهبری، چگونگی انتصاب قاضی در زمان غیبت نزد شیعه و انتخاب قاضی از دیدگاه اهل سنّت ، ثبوت قضاء و حکم آن در اسلام و راههای اثبات ولایت قاضی بیان گردیده و آنگاه وارد محور اصلی بحث یعنی شرایط قاضی شده ایم، از میان شرایط مختلف سه شرط عدالت، اجتهاد و رجولیت (مرد بودن قاضی) به لحاظ اهمیت موضوع پرداخته و پس از آن، بیان شرایط قاضی التنصیف و قاضی التحکیم و تفاوت حکمیت با دادرسی و نیز قانون موضوعه در ایران و نتیجه کلی ملحقات آن، معرفی اجمالی اعلام و اشخاصی که نام ایشان در متن و پاورقی آمده و فهرست منابع می باشد.
آشتیانی : (1248-1319 هـ)
محمدحسن بن جعفربن محمد الآشتیانی الطهرانی ـ عالم فقیه و اصولی شیعه، متولد آشتیان که در حوزه علمیه بروجرد و سپس نجف اشرف تحصیل نموده و بعداً به طهران مراجعت کرده و پس از رحلت، جنازه او به نجف اشرف حمل و در مقبره شیخ جعفر شوشتری دفن گردیده است.
ابن ابی الحدید (586 مدائن ـ وفات 656)
عبدالحمید بن هبةالله بن محمدبن حسین بن ابی الحدید (ابوحامد) ادیب، مورخ متکلم، شاعر، شارح نهج البلاغه و معتزلی مذهب.
معروفترین اثروی: شرح نهج البلاغه امام علی (ع) 20 جلد، و کتاب العقبری الحسان در علم کلام و تاریخ (وشعر)، شرح الآیات البیّنات فخر رازی، الاعتبار علی کتاب الذریعه سید مرتضی، نقص المحصول فی علم الاصول ، شرح الیاقوت ابن نوبخت.
ابن ابی یعلی (451-526 هـ)
محمدبن محمدابی یعلی بن الحسین بن محمد ابولاحسین ابی الفراء معروف بابن ابی یعلی، مورخ، فقیه حنبلی مذهب، متولد بغداد که در همانجا نیز بوسیله خدمه اش به طمع دستیابی به اموال وی بقتل رسید.
آثار : طبقات الحنابله ـ المجرد فی مناقب الامام الاحمد ـ المفردات در فقه ، المفردات در اصول و المفتاح در فقه و ........
ابن ادریس حلی (543-598هـ)
محمدبن احمدبن ادریس العجلی الحلی (ابوعبدالله) متولد حلّه شهرکی در عراق واقع بر ساحل فرات، و عالم اصول و فقیه شیعه، صاحب کتا معروف السرایر در فقه که اولین کتابی است که به نقد نظرات شهید ثانی و شیخ طوسی پرداخته وی آراء نادری در مسائل فقهی را نقد نبوده و همچون سید مرتضی اخبار آحاد را حجت نمی داند، در مواردی که عنوان " الحلی" به تنهایی در کتب فقهی شیعه آمده، منظور ابن ادریس می باشد.
ابن جریرطبری (224-310 هـ)
محمدبن جریربن یزیدالطبری(ابوجعفر)، مفسر، محدث، مورخ، فقیه و اصولی متولد در آمل طبرستان (مازندران فعلی) به ممالک اسلامی مسافرت نموده و در بغداد حکومت گزید او در همانجا وفات نموده و برای خود مذهب خاصی در فقه اختیار نموده و آراء نادری مربوط به جواز قضاء زن بصورت مطلق ابراز نموده مکتب فقهی وی در میان اهل سنت فعلاً متروک می باشد چنانکه در زمان حیات نیز از سوی فقهاء و علمای اسلامی طرد شده است.
از جمله آثار وی : جامع البیان فی تأویل القرآن، تاریخ الامم و الملوک تهذیب الآثار، اختلاف الفقهاء ، آداب القضاء و المحاضر و السجلات.
ابن جُنید (... ؟ - 381 هـ)
محمدبن احمدبن جنیدابوعلی الکاتب، الاسکافی، متکلم، محدث، ادیب و فقیه شیعه و متولد در اسکاف از نواحی بغداد، بلحاظ حسن خط و انشاء ملقب به الکاتب گردیده.
نجاشی در کتاب الرّجال خود تألیفات متعددی برای وی ذکر نموده که کتاب مختصر کتاب التهذیب او بدست فقهاء رسیده و در واقع آراء موجود وی برگرفته از این کتاب می باشد.
ابن حمزه طوسی (... ؟ 585 هـ)
محمدبن علی بن حمزة المشهدی الطوسی، ابوجعفر عمادالدین ابن حمزه ملقب به ابی جعفر ثانی و متأخر از شیخ طوسی و معاصر شیخ منتجب الدین و از فقهای بنام شیعه می باشد.
مشهورترین اثر منسوب به وی که هم اکنون موجود است کتاب، الوسیله الی نیل الفضیله می باشد.
ابن رشد اندلسی (520-595 هـ)
محمدبن احمدبن محمداحمدبن احمدبن رشدالقرطبی الاندلسی معروف به ابن رشد، الحفیدابوالولید عالم به علوم طب، منطق، ریاضی و حکمت و از فقهای اهل سنت (مالکی مذهب) وی فقه اخلاقی را تدریس نموده و کتاب بدایة المجتهدا و نیز بر همین سبک نوشته شده، او بعد از فقه و اصول به فلسفه روی آورده و از مشاهیر فلسفه اسلامی می باشد، مرگ وی در مراکش اتفاق افتاده. از جمله آثار وی: بدایة المجتهد و نهایة القتصد در فقه ـ الکلیات فی الطب ـ مختصرالمستصفی، در اصول فقه تهافة التهافه در فلسفه می باشد.
ابن عابدین (1198-1252هـ)
محمدامین بن عمربن عبدالعزیز عابدین الدمشقی ـ از فقهای حنفی مذهب، متولد دمشق و متوفی آنجا.
تصانیف زیادی دارد از جمله : ردّ المحتارعلی الدرّالمختار علی تنویرالابصار معروف به حاشیه ابن عابدین در فقه حنفی، العقود الدریه فی تنقیح الفتاوی الحامدیه و عقود اللآلی فی الاسانیدالعوالی.
ابن قدامه (541-620هـ)
عبدالله بن احمدبن محمدبن قدامه المقدسی الجماعیلی، الدمشقی (ابومحمد موفق البن) از فقهای حنبلی مذهب متولد شهر نابلس که برای فراگیری علم به بغداد مسافرت نموده و سپس به دمشق مراجعت و در همانجا وفات یافته.
از جمله تصانیف مشهور وی : المقنع، در فقه حنبلی، والمغنی فی شرح الخرقی (7 جلد در فقه حنبلی) والبرهان فی علوم القرآن، والروضه فی الاصول و کتاب التوابین.
ابن ماجه (109-273هـ)
محمدبن یزیدبن ماجه الربعی القزوینی (ابوعبدالله) مورّخ و از محدثّین بنام اهل سنت می باشد وی برای جمع آوری احادیث به اکثر بلاد اسلامی مسافرت نموده است.
مشهورترین اثر وی : السنن، یکی از شش کتاب حدیثی معروف اهل سنت و همچنین تفسیرالقرآن، والتاریخ می باشد.
پایان نامه بررسی شرایط قاضی در فقه اسلامی