لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه:46
فهرست مطالب
1 - خوارج
1-1- چگونگى پیدایش خوارج
1-2-نمونهاى از تعصبات قبیلهاى خوارج ودشمنى آنها با قریش
1-3- نامهاى دیگر خوارج
2- فرقههاى خوارج
3- عقاید کلامى خوارج
الف: خلافت ورهبرى از دیدگاه خوارج
ب : خوارج ومرتکبان گناه کبیره
4- احتجاجات على (ع) با خوارج
5- دیدگاهخوارجدرموردمرتکبانگناهانکبیره
6- خوارج وفقر اندیشه
7- جنگهاى على(ع) در دوران خلافت 8- روان شناسى سه گروه شورشى
8-1- ناکثین:
8-2- قاسطین:
8-3- مارقین:
یکى دیگر از فرقههاى کلامى که در روزگار امام على (ع) به وجود آمد «خوارج» است. برخى از محققان، خوارج را فرقهاى اسلامى ذکر کردهاند تا جایى که در کتابهایى که در خصوص تاریخ علم کلام نوشتهاند به طور مفصل درباره این فرقه وعقاید آنان سخن گفتهاند. ما هر چند خوارج را اساساً مسلمان نمىدانیم اما پرداختن به طرز تفکر واندیشههاى کلامى آنان را از این جهت ضرورى مىدانیم که این فرقه در زمان حکومت امام على (ع) با تمسک به قرآن و تظاهر به اسلام براى آن حضرت، مشکلاتى را پدید آوردند واز خود عقایدى فاسد وخلاف قرآن به جاى گذاشتند. وچون بحث ما در این جا «على (ع) وفرقههاى کلامى» است ناگزیریمکهعقایداینگروهراهمبهطورخلاصهبهبحثوبررسىبگذاریم.
آنان به طرز گمراهکنندهاى کردارهاى خود را با قرآن توجیه مىکردند وبر روشهاى خویش، استدلال عقیدتى مىآوردند. از همین روست که امام على (ع) به اصحاب خویش فرمود: در هنگام بحث ومناظره با آنان از قرآن استدلال نیاورید بلکه با سنت پیامبر بحث کنید، چون این گروهقرآنرابهنفعخویشتأویلمىکنند.
خوارج به خاطر همین استدلالهاى سست وبىپایه، عمرى کوتاه داشتند وچندان در تاریخ نپاییدندوبهجزچندفرقهمعدود،سایرفرقههایشانازبینرفتهاند،اماعقایدوافکارشاندرقالبهاىمختلفبهحیاتخویشادامهدادهاست.
در نهج البلاغه هم آمده است هنگامى که خوارج کشته شدند به امام على (ع) گفتند: اى امیر مؤمنان،همگىآنانکشتهشدند.امامفرمود:
«کلاَّواللَّهِاِنَّهُمْنُطَفٌفِىأصْلابِالرِّجالِوَقراراتِالنِّساءِ،کُلَّمانَجَمَمِنهُمْقَرْنٌقُطِعَحتّى
یکونَآخِرُهُملُصُوصاًسَلّابینَ؛نه به خدا قسم، آنها نطفههایى در پشت مردان ورحم زنان خواهند بود که هر زمان، شاخى از آنها سر بر آورد، بریده مىشود تا این که آخرشان دزدان وراهزنانخواهندشد.»(1)
از این سخن امام (ع) به خوبى استفاده مىشود که عقاید باطل این گروه وافرادى که با این مرام باطل هستند باقى خواهند ماند.
1-1- چگونگى پیدایش خوارج
عموم مورخانى که به بحث وبررسى درباره خوارج وچگونگى پیدایش آنان پرداختهاند به وجود آمدن این فرقه را از جنگ صفین وقضیه «حکمیّت» مىدانند، امّا به نظر ما براى ریشهیابى عمیقتر باید کمى به عقب برگشت، زیرا نمىتوان پذیرفت که یک حزب وگروه سازمانیافتهومنسجمباموضعگیرىهاىسیاسىوعقیدتى،بهیکبارهودرمدتکمترازچندساعتویاچندروز،ایجادشود؟
آیا باور کردنى است که در نبرد صفین، عدهاى با اصرار و پافشارى بسیار از امیر مؤمنان على (ع) بخواهند که جنگ را خاتمه دهد وحکمیّت را بپذیرد وحتى او را براى پذیرفتن این امر به قتل تهدید کنند، امّا پس از قبول حکمیّت از طرف على (ع) فوراً موضع خود را تغییر دهند وپذیرشحکمیّتراکفربدانند؟این،مسلماًبرنامهوطرحىازپیشتنظیمشدهبودهاستکهریشهدرپیشازنبردصفینومسألهحکمیّتدارد.
بنابر این بر یک محقق، لازم است که براى تحلیل وبررسى چگونگى پیدایش این گروه به عقب برگرددوقضیهراازریشهدنبالکندودراینریشهیابىبهعاملمهمتعصباتقبیلهاى،توجهبیشترىبکند.
بسیارى از رهبران خوارج وکسانى که در میان ساده لوحان سپاه على (ع) در جنگ صفین، پس از پذیرش حکمیّت، بذر شورش پاشیدند از قبیله «بنى تمیم» و «بنى ربیعه» بودند (بنى ربیعه، خود تیرهاى از بنى تمیم است). کسانى مانند شبث بن ربعى وحرقوص ابن زهیر (ذو الثدیه) ومسعر بن فدکى وعروة بن ادیه ومرداس بن ادیه که در نظر خوارج بعدى از سلف صالح هستند، همه از قبیله بنى تمیم بودند. البته از قبایل دیگر نیز کم وبیش شرکت داشتندامابیشتررهبرانخوارجازاینقبیلهبودندوازقریشهیچکسدرمیانخوارجنبود.
بنى تمیم در زمان جاهلیت با قبیله مضر وبخصوص تیره قریش دشمنى وجنگ داشتند وحتى پس از اسلام نیز، که به ظاهر مسلمان شده بودند، گاه وبیگاه دشمنى دیرینه خود با قریش را آشکار مىکردند واز این که پیامبر از قریش ا ست ناراحت بودند وحسد مىورزیدند. در این بارهبهدوسندتاریخىزیرتوجهفرمایید:
1) جمعى از قبیله بنى تمیم وارد مسجد پیامبر شدند وبى آن که ادب واحترام پیامبر را رعایت کنند از پشت حجرهها ندا در دادند که «اُخرج إلینا یا محمّد، جِئناک لِنُفاخِرُک؛ اى محمد، بیرون آى که آمدهایم با تو مفاخره کنیم» یعنى امتیازات ومفاخر وبرترىهاى قبیله خود را بر تو ثابت کنیم. آن گاه آنان به مال وثروت وکثرت جمعیت وچیزهایى از این قبیل فخرفروشى کردند واین آیه شریفه درباره آنها نازل شد: (اِنَّ الّذینَ یُنادُونَکَ مِن وَراءِ الحُجُراتِ أکثَرُهُمْ لا یَعْقِلُون؛(2)ﻜﺴﺍﻨﯼکهتوراازپشتحجرههاندامىدهندبسیارىازآنهانمىفهمند.)(3)
2) در یکى از جنگها هنگامى که پیامبر خدا غنایم جنگى را تقسیم مىکرد، مردى از بنى تمیم به نام ذو الخویصره، که همان «حرقوص بن زهیر» بود، سر رسید وگفت: یا محمّد، عدالت را رعایت کن! پیامبر فرمود: واى بر تو، اگر من عدالت را رعایت نکنم پس چه کسى این کار را خواهد کرد؟ بعضى از اصحاب خواستند او را بکشند. پیامبر فرمود: رهایش کنید، همانا براى او یارانى خواهد بود که نماز شما در مقابل نماز آنها وروزه شما در برابر روزه آنها کوچک شمرده مىشود وآنها قرآن را تلاوت مىکنند اما از گلوهایشان تجاوز نمىکند، آنها از دین خارج مىشوند همان گونه که تیر از کمان رها مىشود. سپس افزود: آنها بر مسلمانان خروج مىکنند.نشانهآنهاایناستکهدرمیانشانمردسیاهچهرهاىاستکهیکىاز
پستانهاىاومانندپستانزناست.»(4)
مفسران مىگویند: درباره همین اعتراض «حرقوص بن زهیر» به پیامبر بود که این آیه شریفه نازل شد: (وَمِنهُمْ مَن یَلْمِزُکَ فی الصَّدقات فَإنْ اُعطوا مِنها رَضَوا وإنْ لَمْ یُعْطُوا مِنها إذاهُم یَسخَطُون؛(5) واز منافقان کسانى هستند که در امر صدقات تو را طعنه مىزنند. اگر به آنها دادهشودخرسندمىشوندواگردادهنشودخشمگینمىگردند.)(6)جالب است که در این سند تاریخى - که اکثر موّرخان ومحدثان ومفسران آن را نقل کردهاند - منافقى که به پیامبر اعتراض مىکند وقرآن، او را از جمله منافقان مىشمارد کسى است که «ذو الخویصره» نام دارد واو همان «حرقوص بن زهیر» است که یکى از رهبران خوارج بود ودر جنگ صفین پس از جریان حکمیّت، شدیداً به على (ع) اعتراض کرد وجمعى را به دنبال خود کشانید وسرانجام در جنگ نهروان کشته شد. او همان «ذو الثدیه» بود که على (ع) جنازه او را جستجو کرد تا
این که آن را یافت واز این که وعده پیامبر (ص) تحقق یافته است خدا را شکر کرد.(7) دقت در این دو سند تاریخى به خوبى نشان مىدهد که یکى از رهبران عمده خوارج چه سابقه فکرى داشته است.
تحقیق در مورد خوارج