پاورپوینت- مورفولوژی یا ریخت شناسی ریشه- در25 اسلاید-powerpoin-ppt

اختصاصی از فی ژوو پاورپوینت- مورفولوژی یا ریخت شناسی ریشه- در25 اسلاید-powerpoin-ppt دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

ریشه عضوی از گیاه است که معمولا در داخل خاک قرار داشته، املاح محلول و آب را برای تغذیه گیاه از زمین جذب می‌کند. در تعریف ریشه و مقایسه با ساقه، ریشه فاقد برگ است. فقدان برگ در ریشه البته ارزش اساسی نداشته و نبودن آن نمی‌تواند به ریشه اصالت عضو مستقلی ر ا بدهد. گر چه ریشه نهاندانگانبطور عادی فاقد برگ است، ولی با اثر دادن هورمونها و تغییر محیط کشت می‌تواند تحول یافته و برگدار شود.

ریشه اصلی در گیاهان دو لپه‌ای از رشد ریشه‌چه حاصل شده و بادوام است و تا آخر عمر گیاه باقی می‌ماند. در صورتی که در گیاهان تک لپه‌ای ریشه اصلی خیلی زود از بین رفته ، ریشه‌های نابجا جانشین آن می‌گردند. ساختمان گیاه متشکل از یک محور است با دو بخش یا دو سیستم ، سیستم Shoott که بخش هوایی محور گیاه را تشکیل می‌دهد. و سیستم Root که بخش زیرزمینی محور گیاه را تشکیل می دهد. Shoot متشکل از ساقه و برگ است.

مرفولوژی ریشه و تنوع آن

ریشه ی اصلی در دولپه ای ها از رشد ریشچه حاصل شده،بادوام است و تا آخر عمر گیاه باقی می ماند.در صورتی که در تک لپه ایها ریشه ی اصلی خیلی زود از بین رفته،ریشه ی نا به جا جانشین آن می شود.ریشه های نابجا در گیاهان تک لپه مانند گندم و ذرت معمولا در نزدیک خاک و در محل یقه ظاهر می شوند.ریشه های فرعی در نهاندانگان دولپه ای با نظم و قاعده ی ثابتی در اطراف ریشه های اصلی ظاهر شده،رشد می کنند.منشا ریشه های فرعی در دو لپه ایها همیشه درونی است و از تقسیم سلولهای دایره ی محیطیه یا ریشه زا که در برابر دسته های چوبی قرار دارند حاصل شده،به تدریج با هضم و حذف بافتهای سر راه ریشه ی اصلی از آن خارج می شوند.درونی بودن منشا  (Endogene) ریشه های فرعی،تقریبا در تمام نهاندانگان عمومیت دارد ولی گاهی هم ریشه های فرعی استثنائا از پارانشیم پوستی منشا می گیرند  (Exogene) 

ریشه نا به جا

اگر ریشه ی ظاهر شده،حاصل از رشد ریشچه ی گیاهک دانه نبوده،یا روی اندام های دیگری مانند ساقه،برگ،لپه ها و حتی پوشش گل پیدا شود،آن را ریشه نابجا می گویند.ریشه های نا بجا مانند ریشه های فرعی منشا درونی داشته،فقط در برخی از گیاهان مانند علف چشمه ، منشا آنها خارجی است.ریشه ی نا به جا ممکن است کار جذب مواد از زمین را به عهده نداشته با شد،مثلا سبب نگاهداری گیاه به درخت دیگر شده،مانند عشقه و یا مانند بعضی از جنسهای خرما به خار تبدیل شود.بدیهی است گیاهانی که ریشه نا به جا تولید می کنند به آسانی می توانند به وسیله ی قلمه زدن تکثیر پیدا کنند.عده ی کمتری از گیاهان استعداد تولید ریشه های نا به جا را دارند،مثلا در مخروطیان ریشه نا به جا به ندرت و به اشکال به وجود می آید.

ریشه های برخی از گیاهان مانند بعضی از ترشکها   (Rumex   acetosella)   همانند ساقه استعداد جوانه زدن دارند. 

مورفولوژی ریشه

ریشه در پایین به طور معمول منتهی به کلاهک است.پس از کلاهک ناحیه ی تارهای کشنده و بعد از آن منطقه ی ریشه های فرعی و بالاخره یقه قرار دارد که به ساقه متصل است.ریشه ی برخی از گیاهان مانند عدسک آبی دارای کلاهک نسبتا طویل ولی فاقد تارهای کشنده است، در بعضی از آلاله ها کلاهک بی دوام و زود افت ودر لادن بر عکس کلاهک دارای دو لایه ی مضاعف و با دوام است.با وجود آنکه تارهای کشنده معمولا همیشه بلافاصله بعد از کلاهک ریشه قرار دارند،در گل قاصد این تارها تقریبا در ناحیه یقه قرار می گیرند. 

ریشه ها متناسب با اعمال و کاری که به جز جذب مواد انجام می دهند ممکن است تغییراتی که در زیر یه برخی از آنها اشاره می شود پیدا کنند.

1-ریشه های غده ای در این ریشه ها،ریشه ی اصلی و فرعی پس از آنکه رشد معمولی خود را تمام کردند،رشد راسی آنها به تدریج متوقف شده،در بافتهای آنها مواد ذخیره ای متراکم و انباشته می گردد. ریشه های غده ای از ساقه های غده ای(مانند سیب زمینی) به علت نداشتن جوانه به خوبی متمایزند.شکل کلی ریشه های غده ای تقریبا بیشتر دوک مانند است ولی ممکن است کروی یا تخم مرغی شکل نیز بشود.

2-ریشه های مرکب مانند ریشه ی ثعلبها که غده ای ساده یا پنجه ای شکل اند،هر غده در این ریشه ها از الحاق چندین ریشه ی فرعی به وجود می آید.چنانچه از این ریشه ها برش عرضی بگیریم چندین استوانه ی آوندی پراکنده در یک پارانشیم عمومی دیده می شود.

3-ریشه هایی که وظیفه ی مکانیکی دارند مانند ریشه های خار مانند بعضی نخلها و یا ریشه های  هوایی   Ficus       bengalensis    (لور) و ریشه Zannichellia  که از این دسته به شمار می آیند. 

4-ریشه های مکنده  گیاهانی مانند   Viscum album  (دارواش)،سس، گل جالیز دارای ریشه های مکنده یی هستند که وارد تنه ی گیاه (ریشه،ساقه،برگ) میزبان که ممکن است درخت،درختچه و علفی باشند شده،شیره ی غذایی را از آنها جذب می کنند.

5-ریشه های برگی شکل ریشه ی بعضی از ثعلبهای نواحی حاره که در سطح خاک یا در هوا قرار دارند مانند برگ یا ساقه های جوان دارای کلروپلاست فراوان بوده،عمل کربن گیری را انجام می دهند،به این ریشه ها،ریشه های برگی می گویند.گیاه   Trapa natans  که یک گیاه آبزی است در محل بند های ساقه دارای ریشه های نا به جای سبز رنگ با کلروفیل فراوان است،این ریشه های نا به جای ساقه وقتی بر اثر رشد ساقه در عمق بیشتر آب فرو می روند به تدریج کلروپلاست خود را از دست داده،رنگ تیره به خود می گیرند.

1. ساختمان ریشه گیاه

ریشه اندامی از گیاه است که معمولا در قرار دارد و موجب ثابت نگاه داشتن ساقه و اجزای آن می‌گردد. عمل مهم دیگر ریشه جذب آب و مواد غذایی اولیه نظیر آب و املاح مختلف از زمین بوده و همچنین ممکن است مواد غذایی مختلف درخود ذخیره کند. علاوه بر این اعمال اصلی ، ریشه نظیر ساقه رشد می‌کند و محل عبور جریانهای شیره‌های غذایی است  با توجه به اعمال مشابه و غیرمشابهی که ریشه با ساقه دارد سبب می‌شود که در مواردی ساختمان متفاوتی نیز با آن داشته باشد.

ساختمان داخلی یک ریشه جوان از خارج به داخل در مقطع عرضی:

اپیدرم یا بشره

اجزای مختلف ریشه

o        کلاهک ریشه: قسمت کاملا انتهایی ریشه که کلاهک ریشه نامیده می‌شود. یاخته‌های کاملا راسی و  خارجی کلاهک به تدریج و بطور دایم در اثر تماس با خاک و عوامل محیط زیست به صورت پوسته‌های نازکی می‌افتد و درعین حال بطور دائم نیز بوسیله یاخته‌های مریستمی راس ریشه ساخته شده به آن اضافه می‌شود.

o        ناحیه نمو ریشه یا منطقه مریستمی: که در مقطع طولی آن را به نام مریستم نزدیک انتهایی ریشه‌ها می‌نامند. سلولهای حاصل از این منطقه ضمن تمایز یابی سلولهای مختلف ریشه را بوجود می‌آورند.

o        منطقه طویل شدن: یاخته‌های حاصل از تقسیم یاخته‌های مریستم ریشه در این ناحیه طویل می‌شوند.

منطقه تارهای کشنده: منطقه تارهای کشنده ، که بیشتر مواد غذایی از این منطقه جذب گیاه اولیه می‌شود.  ضمنا یاخته‌های داخلی همین منطقه تغییر شکل و ساختمان داده و موجب تشکیل بافتهای مختلف در ریشه می‌گردد. لذا این منطقه را ناحیه تمایزیابی نیز می‌نامند.
کورتکس 
داخلی‌ترین لایه کورتکس ، آندودرم نامیده می‌شود، که معمولا از مشخصات بارز ریشه‌ها است. آندودرم معمولا جدار نازک داشته به جز در قسمت دیواره‌های شعاعی و عرضی یاخته که ضخیم شده و از نوع کوتینی یا سوبرین درآمده و اصطلاحا نوار کاسپارین نامیده می‌شود که رشته یا نواری است که کوتین یا سوبرین که دور تا دور یاخته‌های آندودرمی را در جهت دیواره‌های شعاعی و عرضی یاخته فرا گرفته است. 
دایره محیطیه 
در مراحل اولیه از تکامل ریشه یک لایه مخصوص از یاخته‌های پارانشیمی از تغییر شکل لایه خارجی لایه زاینده استوانه مرکزی بوجود می‌آید. این لایه (دایره محیطیه) نسبتا به حالت غیر فعال مریستمی باقی می‌ماند. تا هنگام فعالیت ثانویه ریشه از آن پس ریشه‌های جانبی از این منطقه منشا می‌گیرند. یاخته‌های خارجی آن منتهی به تشکیل لایه زاینده آوندی می‌گردد و قسمتهای دیگر موجب تشکیل

منشا ریشه‌های جانبی

یاخته‌های دایره محیطیه منشا می‌گیرند. غالبا انشعابات ریشه از نقطه مقابل دستجات آوند چوبی اولیه منشا می‌گیرد. بنابراین می‌توان گفت که به ازای آوندهای چوبی 
ریشه‌های جانبی و یا انشعابات ریشه بطور کلی در اولیه انشعابات ریشه یا ریشه جانبی خواهیم داشت. مثلا که دو دسته آوند چوبی دارد، دو ردیف عمومی انشعاب

ریشه‌ای مشاهده می‌شود. سلولهای حاصل از فعالیت یاخته‌ای ، مولد ریشه فرعی که از پریسیکل منشا می‌گیرد، در بافت کورتکس نفوذ کرده تا به بشره می‌رسد. در ضمن عبور سرانجام کشیدگی ، پارگی بافتهای مسیر خود را که در اثر ریشه فرعی و فشار مکانیکی می‌باشد، می‌شود

شه: ریشه نخستین (ریشه اصلی)، ریشه فرعی ، ریشه نا به جا،منشا ریشه دایره محیطیه است.

ریشه نخستین : یا همان ریشه اصلی ریشه چه منشا آن است،در دو لپه ای ها این ریشه بادوام است و تا آخر عمر باقی می ماند.در تک لپه ای ها ریشه اصلی خیلی زود از بین میرود .

ریشه فرعی: منشا ریشه های فرعی تقریبا در تمام نهاندانگان درونی است ولی گاهی هم ریشه های فرعی استثنائا از پارانشیم پوستی منشا میگیرد.ریشه هایی هستند که در اطراف ریشه اصلی به وجود می اید ،مجموعه ریشه های فرعی ریشه های ثانویه است.

ریشه نابه جا: منشا این ریشه ها سلول های مریستمی نیست و این ریشه روی اندام های دیگری مانند ساقه،برگ ،لپه ها و حتی پوشش گل پیدا میشودو کار جذب مواد را به عهده ندارد مثلا سبب نگهداری گیاه به درخت میشود مانند عشقه و یا مانند بعضی از جنس های خرما به خار تبدیل میشود.

ریشه از لحاظ شکل و ساختار به دو شکل :1 راست :که در گیاهان چند ساله است

2 افشان: ریشه های راستی که از لحاظ اندازه باهم برابرند و اطراف ریشه اصلی به وجود می آیند و از لحاظ ضخامت نسبت به ریشه اصلی نازک هستند.

برش طولی ریشه:

کلاهک :یاخته های انتهایی ریشه که می تواند نقشهای مهمی داشته باشد ،محافظت از سلول های مریستمی ،نفوذ راحت تر ریشه در خاک

تار کشنده : که باعث جذب بیشتر میشود و در منطقه ی تمایز وجود دارد.

برش عرضی:

اپیدرم:که منشا سلول های مریستمی است

تارکشنده: منشا تشکیل تار کشنده سلول های مریستمی است و از تغییر شکل سلول های اپیدرمی ایجاد میشود.

کورتکس(پوست): شامل سلول های پارانشیمی  است ،داخلی ترین قسمت پارانشیم آندودرم است ،یاخته های آندودرم منظم هستند ،وجود این سلول های منظم به عنوان ویژگی ریشه هاست ،جدار سلول ها نازک است ،نوار گاسپاری روی این سلول ها را می پوشاند ،دایره محیطیه سلول های تشکیل دهنده ی این لایه از تغییرات یا از لایه زاینده(پروکامبیوم) منشا میگیرد.قسمت خارجی لایه زاینده دایره محیطیه را میسازد ،در ابتدا این لایه فعال نیست ولی پس از فعال شدن ریشه های جانبی را به وجود می آورد

استوانه مرکزی : تشکیل شده از آوندهای چوب و آبکش که به صورت یک در میان هستند ،در ریشه دو لپه ای ها پارانشیم مغزی مشاهده نمیشود.

چگونه لایه زاینده میتواند آوندها را تشکیل دهد؟

در مراحل اولیه جنینی حالت ستاره ای یا سینوسی شکل دارد کم کم جمع شدهو آبکش چوب را ایجاد می کند و به صورت یک حلقه در وسط در می آید و قسمت خارجی آن تشکیل دهنده ی دایره محیطیه است.

پارانشیم مغزی:

در ریشه گیاهان تک لپه وجود دارد و منشا آن نیز پروکامبیوم است.

ریشه ها متناسب با اعمال و کاری که به جز جذب مواد انجام میدهند تغییراتی نیز که در زیر به برخی از آنها اشاره میکنیم نیز پیدا کنند:

ریشه غده ای : ریشه هایی حجیم و موادی در بافتهای آنها ذخیره و انباشته میشود.

ریشه های مکنده: یک عضو مکنده می شود که از مواد غذایی گیاهان اطراف استفاده می کند

ریشه برگی : این ریشه ها مانند ریشه بعضی از ثعلبهای نواحی حاره در سطح خاک یا در هوا قرار دارند و مانند برگ یا ساقه های جوان دارای کلروپلاست فراوان بوده و عمل کربن گیری را انجام می دهند.

نحوه ی ورود آب : مسیر عبور آب از محیط به سمت آوندها از مسیر دیواره ای وارد میشود تا به نوار گاسپاری برسد سپس مسیر به صورت سین پلاستی (از پلاسمودسماتا رد میشود )تا قبل از نوار گاسپاری به شکل آیوپلاستی بود این مسیر.
 

ریشه عضوی از گیاه است که معمولا در داخل خاک قرار داشته، املاح محلول و آب را برای تغذیه گیاه از زمین جذب می‌کند. در تعریف ریشه و مقایسه با ساقه ، ریشه فاقدبرگ است. فقدان برگ در ریشه البته ارزش ا

دانلود جزوه مورفولوژی گیاهی

اختصاصی از فی ژوو دانلود جزوه مورفولوژی گیاهی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مورفولوژی اندام های گیاهی Plant morphology   

مطالعه شکل و ساختار یک موجود زنده یا قسمت های مختلف آن با تأکیدی ویژه بر اشکال خارجی آن را مورفولوژی یا ریخت شناسی گویند. مورفولوژی اساس رده بندی گیاهی است.

گیاهان دانه دار (Spermatophytes) بطور کلی دارای اندام های رویشی شامل ریشه، ساقه، برگ و اندام های زایشی شامل گل و سایر اجزای وابسته، میوه و دانه می‌باشند.

مورفولوژی ریشه

اولین عضوی که از دانه میروید، ریشه‌چه (Radicle) است که از طویل ‌شدن آن محور زیر لپه (Hypocotyl) بوجود می‌آید. ریشه‌چه منشاء ریشه اولیه (Primary root) است که بزودی منشعب شده و ریشه‌های ثانویه (Secondary roots) را بوجود می‌آورد. در دو لپه‌ها ریشه از نوع ریشه راست ( Tap root) است و ریشه‌های اولیه بزرگتر از ریشه‌های ثانوی بوده و ریشه اصلی نامیده می‌شوند. ریشه‌های ثانوی کوچک در این گیاهان را ریشک یا ریشه فرعی (Rootlet) می‌نامند. در برخی از دولپه‌ها و تقریباً همه تک‌لپه‌ها از نظر اندازه تفاوتی بین ریشه اولیه و ثانویه دیده نمی‌شود. این ریشه‌ها را ریشه افشان           (Fibrous root) می‌نامند. ریشه‌هایی که از رشد ریشه چه بوجود نمی‌آیند و منشاء آنها سایر اندام های گیاه مثل ساقه و برگ و حتی گل می‌باشد را ریشه‌های جانبی یا نابجا (Adventitious roots) می‌نامند. برای مثال می‌توان به ریشه‌های تکیه‌گاهی   (Prop roots) در ذرت اشاره کرد که معمولاً از محل پایین ترین گره ساقه منشاء میگیرند.

• ریشه‌های تخصص یافته

بسیاری از گیاهان ریشه راست، افشان و یا تلفیقی از این دو نوع را تولید می‌کنند. با اینحال، ریشه برخی گیاهان تغییراتی می‌یابند که آنها را قادر میسازد، علاوه بر جذب آب و مواد معدنی، کارهای ویژه ای  نیز انجام دهند.

  1 – ریشه‌های ذخیره ای (Storage roots)

اغلب ریشه‌ها و ساقه‌ها معمولاً موادی را در خود اندوخته می‌کنند. اما در برخی گیاهان، ریشه‌ها رشد یافته و مقادیر زیادی از نشاسته و سایر کربوهیدرات ها را ذخیره می‌سازند. مثال : سیب زمینی شیرین، چغندرقند، هویج، شلغم، کوکب و گیاه کاساواCassava . برخی از ریشه‌ها قادرند در خود آب ذخیره کنند. این ریشه‌ها مخصوص نواحی خشک می‌باشند. گیاه در هنگام مواجهه با خشکی از این اندوخته استفاده می‌کند. وزن این ریشه‌ها ممکن است به بیش از 70 کیلوگرم برسد.

  2 – ریشه‌های تکثیری (Propagative roots)

بسیاری از گیاهان در طول ریشه‌هایشان جوانه‌های نابجا تولید می‌کنند که در نزدیکی سطح خاک قرار دارند. این جوانه‌ها، ساقه‌های هوایی بنام پاجوش (Sucker) را ایجاد می‌کنند که در قاعده خود دارای ریشه‌های کوچک بنام ریشه‌های تکثیری می‌باشند. پاجوش می‌تواند از گیاه اصلی جدا شده و مستقلاً گیاه جدیدی را بوجود آورد. تعدادی از درختان میوه مثل آلبالو و گلابی چنین ریشه‌هایی را به فراوانی بوجود می‌آورند.

  3 – ریشه‌های تنفسی (Pneumatophores) یا Respiratory roots

محتوای اکسیژنی آب معمولاً کمتر از 30/1 هواست. بنابراین گیاهانیکه ریشه‌هایشان در هنگام رشد در آب قرار دارد، برای انجام عمل عادی تنفس‌شان با اکسیژن کمتری مواجهند. برخی از گیاهان مردابی ریشه‌های اسفنجی ویژه‌ای تولید می‌کنند که پنوماتوفور نامیده می‌شود که از سطح آب بیرون آمده و تبادل گاز را در ریشه‌هایی که در زیر قرار دارند، تسهیل می‌کند. این ریشه‌ها در گیاهان باتلاقی مثل گیاه چندل و حرّا دیده می شود.

  4 – ریشه‌های هوایی (Aerial root)

انواع مختلفی از ریشه‌های هوایی بوسیله گیاهان تولید می‌شود از جمله آنها می‌توان به ریشه‌های ولامن Velamen roots در ارکیدها، ریشه‌های تکیه‌گاهی در ذرت و ریشه های هوایی در درخت انجیر معابد و ریشه‌های نابجای بالارونده (Climbing roots) در انواع عشقه و ریشه‌های فتوسنتزی (Photosynthetic roots) در برخی ارکیده‌ها اشاره نمود. ریشه‌های ولامن دارای اپیدرمی با چند لایه سلولند و به نظر می‌رسد که ضخامت اپیدرم در آنها در جذب آب باران به گیاه کمک می‌کند. برخی نیز معتقدند که این وضعیت از هدررفت آب گیاه جلوگیری می‌کند. در گیاه ذرت ریشه‌های پروپ باعث ایستایی بیشتر گیاه در برابر باد می‌شود. در انجیر معابد این ریشه‌ها از شاخه‌ها منشاء گرفته و تا سطح خاک ادامه پیدا می‌کنند و به عنوان ستون برای گیاه عمل می‌کنند. ریشه های فتوسنتز کننده نیز که در برخی ارکیده هایی که از آن وانیل استخراج می شود، دیده می شود. در ریشه‌های هوایی این گیاهان کلروفیل بوجود آمده و از اینرو آنها را قادر می‌سازد که فتوسنتز انجام داده و در جریان تولید غذا سهیم باشند. ریشه های بالارونده نیز به صعود گیاه در تکیه‌گاه کمک می‌کنند.

  5 – ریشه پایه (نگهدارنده) (Buttress roots)

  برخی گیاهان حاره ای ریشه‌های سترگ، مانند پایه شمع در قاعده تنه ایجاد می‌کنند که ایستایی بسیاری به گیاه می‌بخشند. این ریشه‌ها اغلب بخشی از تنه به نظر می‌رسند.

 6 – ریشه‌های انگل (Parasitic roots)

تعدادی از گیاهان مثل سس، گل جالیز فاقد کلروفیل می‌باشند و نیاز های غذایی خود را مجبورند از سایر گیاهان تأمین کنند، این گیاهان با تولید برجستگی های ریشه مانند به نام مکینه Haustorium که در ساقه ایجاد می‌کنند با میزبان تماس پیدا کرده و با آنها ارتباط غذایی برقرار می‌سازند.

  7 – ریشه کانترکتیل (Contractile roots)

  در برخی گیاهان علفی دولپه و تک لپه‌ها ریشه‌هایی وجود دارند که گیاه را به سمت عمق خاک فرو می کشند که در بسیاری از پیازهای تیره سوسنیان  دیده می شود.

   مورفولوژی ساقه

ساقه بطور طبیعی از ساقه‌چه (Plumule)  و محور بالای لپه (Epicotyl) و در گیاهان چند ساله از رشد جوانه انتهایی ساقه سال قبل منشاء میگیرد. بعضاً ممکن است ساقه از ریشه‌ها منشاء گیرد، که در این حالت ساقه را نابجا (ریشه‌جوش) گویند. شکل ساقه بسیار متنوع است و ممکن است در خاک، هوا و آب توسعه یابد. ساقه ممکن است در بردارنده برگ، گل و میوه باشد. علاوه بر این، ساقه ممکن است دارای گره (Node) و جوانه انتهایی و جانبی و حتی ریشه‌های نابجا باشد.

ساقه‌های هوایی ساقه‌هایی هستند که بحالت قائم در هوا قرار می‌گیرند و طول آنها از چند سانتیمتر تا چند متر متفاوت است و شامل انواع ساقه‌های راست (مثل خرما، بلوط و نارون) و پیچنده (مثل نیلوفر)، ساقه‌های ماشوره ای (مثل گندم و جو) و بالارونده (مثل مو) می‌باشند. ساقه‌های آبی دارای بافت نرم تری نسبت به سایر ساقه‌ها بوده و سلولهای پارانشیمی در آنها فضای بین سلولی فراوانی دارد (مثل تیرکمان آبی و نیلوفر آبی).

• ساقه‌های تخصص یافته

  1 – ریزوم یا ساقه زیر زمینی Rhizomes

ریزوم ها ساقه‌هایی با رشد افقی در زیر خاک و اغلب در نزدیکی سطح خاک می‌باشند که از لحاظ ظاهری شبیه ریشه اند ولی با کمی دقت می‌توان دریافت که دارای برگهای فلس مانند و جوانه‌های جانبی (Auxiliary buds) در هر گره و نیز جوانه انتهایی می‌باشند. ریشه‌های نابجا در تمام طول ریزوم و عمدتاً در سطح تحتانی آن بوجود می‌آید. ریزوم ممکن است ضخیم و گوشتی و دارای مواد ذخیره ای (مانند ریزوم زنبق) و یا کاملاً باریک (مثل ریزوم برخی سرخس ها و بسیاری از گراس های دائمی) باشد. در برخی از گیاهان ریزوم به طرز عمودی قرار دارد مثل بابا آدم.

 2 – ساقه رونده یا استولون Runners or Stolons

استولون ها ساقه‌هایی خزنده و کم و بیش افقی و روزمینی می‌باشند که معمولاً نزدیک خاک رشد می‌کنند و دارای میانگره‌های طویل می‌باشند. در توت فرنگی، استولون ها معمولاً پس از اولین گلدهی بوجود می‌آیند. چندین استولون ممکن است از گیاه مادر بوجود آمده و در سطح خاک بطرف اطراف توسعه یابد. در عرض چند هفته طول آنها ممکن است به بیش از 1 متر برسد. جوانه‌های نابجا (اتفاقی) در گره‌های ثانوی در طول استولون ها بوجود می‌آیند و گیاهان جدید توت فرنگی بوجود می‌آیند که می‌توان آنها را جدا کرده و بطور مستقل پرورش داد. 

 3 – غده Tubers

نوعی ساقه زیرزمینی است که در بخش زیر جوانه انتهایی و گره‌های انتهایی آن مواد غذایی ذخیره می‌شود که دارای جوانه انتهایی و نیز جوانه‌های جانبی یا چشم (Eyes) که روی غده‌ها قرار دارند، فلس ها بر خلاف فلس های ریزوم ناپایدارند و فقط در غده‌های بسیار جوان دیده می‌شوند. مثل غده‌های سیب زمینی.

4 – سوخ یا ساقه پیاز Bulbs

پیاز در واقع یک جوانه بزرگ با ساقه ای کوچک در انتهای تحتانی است که توسط برگهای گوشتی فراوان احاطه شده است. ریشه‌های نابجا از زیر ساقه رشد می‌کنند. اما برگ های گوشتی در ذخیره مواد غذایی عمل می‌کنند. مثل پیاز خوراکی، پیازهای زینتی در سوسنی ها و سنبل و لاله‌ها.

 5 – کورم یا بُنه Corms

کورم ها از نظر ظاهری شبیه پیازها می‌باشند ولی بخش اعظم آنها را ساقه تشکیل میدهد و برگهای فلس مانند کاغذی بیرون آن را فرا می‌گیرد. ریشه‌های نابجا در قاعده آنها رشد می‌کند. کورم ها نیز مثل پیازها در ذخیره سازی مواد نقش دارند. مثل گلایول و زعفران.

6 – تریلر Trailers

این ساقه نوعی ساقه رونده است که از انشعابات ساقه اصلی از ارتفاع چند سانتیمتری سطح زمین منشاء گرفته و پس از رشد و توسعه روی زمین به صورت خزنده در می‌آیند. اما با اینکه فرم رشد مثل ساقه رونده است ولی ساقه در محل گره‌ها ریشه زائی ندارد. مثل خربزه و بسیاری از گیاهان خانواده کدوئیان Cucurbitaceae

 7 – پاجوش Offset

ساقه‌هایی هستند که از گره‌های سطح خاک و اولین گره‌های داخل خاک بطرز عمودی رشد می‌کند که می‌تواند از گیاه مادری جدا و گیاه جدیدی را بوجود آورد. ممکن است پاجوش از ریزوم ها و یا از ریشه‌ها منشاء گیرد که در این صورت “ مکنده”  Sucker نامیده می‌شود.

8 – کلادوفیل Cladophyll

در برخی گیاهان مثل گیاه s broom  Butcherساقه‌ها پهن شده و بسیار شبیه برگ می‌باشد. به این برگ ها کلادود Cladode نیز می گویند.

 9 – سایر ساقه‌های تخصص یافته

در بسیاری از کاکتوس ها و در برخی فرفیون ها، ساقه‌ها ستبر و  گوشتی هستند. سایر ساقه‌ها ممکن است به شکل خار Spines تغییر شکل ‌یابند. ولی همه خارها ساقه‌های تغییر شکل یافته نیستند. گیاهان بالارونده دارای ساقه‌هایی هستند که به لحاظ آداب رشدی شان، تغیییرشکل یافته اند.

مورفولوژی برگ

برگ ها از گره‌های ساقه و یا مریستم انتهایی ایجاد و توسعه می‌یابد. ممکن است گیاهی بدون برگ باشد (Aphyllous یا Efoliate). طرح اولیه برگ یا برگ آغازین پریموردیاPrimordia  نامیده می‌شود. برگ توسط بخشی پهن و ضخیم که در انتهای دمبرگ قرار دارد و بالشتک (Pulvinus) نامیده می‌شود به ساقه متصل می‌شود. در برخی گیاهان مثل گیاهان خانواده گندمیان، قاعده برگ رشد کرده و به شکل غلاف یا نیام (Sheath) در می‌آید. دمبرگ (Petiole) بین پهنک (Blade یا Lamina) و بالشتک است که گاه پایک (Stalk) نیز نامیده می‌شود. در برگ های مرکب (که پهنک در آنها چند یا چندین برگچه (Leaflets یا Foliole) داشته باشد) ممکن است دمبرگهای ثانوی یا دمبرگچه (Petiolule) نیز دیده شود. برگ در برخی از گیاهان بطور کلی فاقد دمبرگ می‌باشد (Epetiolate یا Sessile) نامیده می‌شوند. حالت بدون دمبرگچه (Epetiolulete) نیز در برگ شبدر به خوبی قابل مشاهده می‌باشد. پهنک برگ معمولاً صفحه ای پهن را شامل می‌شود که اشکال بسیار متنوعی دارد. حالت بدون پهنک (Bladeless) زمانی است که پهنک تنها به رگبرگ میانی کاهش یافته یا اصلاً اثری از پهنک نباشد. گاه پهنک خیلی تحلیل رفته و شیبه دمبرگ پهن می‌باشد (Phyllode). گوشواره (Stipule) یک جفت زایده در پای دمبرگ می‌باشد. گوشوارک (Stipel) نیز یک جفت زائده است که در قاعده دمبرگچه‌ها قرار دارد. پهنک معمولاً دارای رگه‌هایی است که رگبرگ (Veins یا Nerves) نامیده می‌شود که به طرق مختلف در پهنک قرار می‌گیرند). طرز قرار گرفتن رگبرگ ها در پهنک متفاوت است و ممکن است به حالت های زیر دیده شود:

رگبرگ مشبک (Reticulate  یا Netted) که در آن رگبرگ فرعی منشعب از رگبرگ اصلی تقسیمات فراوانی دارد و در دو لپه‌ها دیده می‌شود. رگبرگ موازی (Parallel) رگبرگ های فرعی موازی رگبرگ اصلی بوده و در تک لپه‌ها می‌توان آن را مشاهده نمود.

انواع برگ

برگ ممکن است سادهleaf  Simple (پهنک یک پارچه یا بدون تقسیم) و یا مرکبleaf  Compound باشد. برگ های مرکب دارای اجزای مستقلی به نام برگچه است. برگ ساده ممکن است بیضی، نوک تیز، قلبی، تخم مرغی، سپری، ساقه در آغوش و به اشکال دیگر باشد.  برگ ممکن است کامل (بدون دندانه در حاشیه) و یا ناقص (دندانه دار) باشد.

پهنک ممکن است دارای شکاف های عمیق باشد که در این صورت آنها را برگ پنجه ای (Digitate)  یا چناری (Plamate) می‌نامند. اگر برگ دارای سه برگچه باشد که در یک نقطه به دمبرگ متصل باشد، آن را برگ شبدری (Trifiliate) می‌نامند.

در صورتیکه برگ های به تعداد زیاد دو به دو بطور متقابل در طول محور دمبرگ که در واقع همان رگبرگ اصلی است، گسترش یافته باشند، برگ شانه ای یا پری (Pinnate) نامیده می‌شود (مثل برگ اقاقیا، شیرین بیان) براساس اینکه تعداد برگچه‌ها زوج یا فرد باشد، بدان برگ شانه ای زوج یا فرد گویند. برگ شانه ای ممکن است چند بار تقسیم شود. در صورتیکه تعداد تقسیمات 2 عدد باشد، آن را Bipinate می‌نامند.

برگ ممکن است ساقه ای (روی ساقه) و یا طوقه ای (در قسمت طوقه یعنی مرز بین ریشه و ساقه) باشد.

برگ آذین (Phyllotaxy)

به طرز استقرار برگ‌ها روی گره‌های ساقه یا شاخه‌ها، برگ آذین گویند که در گونه‌های گیاهی به عنوان صفتی ثابت به شمار میرود.

برگ آذین به دو شکل اصلی دیده می‌شود.

1 – الگوی غیر چرخشی یا متناوب (Alternate pattern)

برگ آذینی است که در یک گره، یک برگ وجود داشته باشد و برگ ها بطور متناوب یا مارپیچی روی ساقه قرار دارند.

2 – چرخشی (Spiral pattern)

برگ آذینی که در هر گره دو برگ یا بیشتر وجود دارد. اگر دو برگ باشد آن را متقابل یا دیمر (Opposite) گویند و اگر در هر گره تعداد بیشتری برگ باشد به آن برگ فراهم (Verticilate یا Whorled) گویند که ممکن است تریمر یا تترامر باشد.

• برگ های اختصاص یافته

1 – برگ های سایه ای Shade leaves  : برخی از برگهای موجود در سایه در یک گیاه دارای تغییرات نامحسوسی می‌باشند. این تغییرات عبارتند از باریکتر و نازکتر شدن برگها، دارای کرک های کمتر، دیواره‌های سلولهای مزوفیل نامشخص تر و دارای کلروپلاست کمتر می‌باشد

2 – برگ های مناطق خشک Leaves of  arid Region : در اقلیم های متفاوت تغییرات بسیار مشخص تر است. برگهای گیاهان مناطق خشک ضخیم و چرمی است و تعداد روزنه‌ها و فرورفته اند. در برخی نیز برگ های گوشتی و ذخیره کننده آب دیده می‌شود و یا اصلاً برگ ها وجود ندارد.

3 – پیچک یا تندریل ها Tendrils : پیچک ها برگ های تغییر شکل یافته ای اند که گیاه را در صعود و نیز حمایت از ساقه‌های ضعیف حمایت می‌کنند. البته بسیاری از پیچک ها در اثر تغییر شکل ساقه بوجود می‌آیند.

4 – خارها Spines : بسیاری از گیاهان بیابانی، برگهایشان به صورت خار تغییر شکل می‌یابد که با اینکار سطح هدررفت آب کم می‌شود. بدین ترتیب چون سطح فتوسنتز پایین می‌آید، ساقه‌ها هم سبز باقی می‌مانند. البته بسیاری از خارها در اثر تغییر شکل ساقه بوجود می‌آیند.

5 – برگهای ذخیره ای Storage leaves : گیاهان گوشتی Succulent plants  که آب را در خود ذخیره می‌سازند.

6 – برگهای گل یا برگک (براکته‌ها)  : Bract

براکته‌ها برگهایی میباشند که سبز و کوچک بوده و در قاعده دمگل در گلاذین و یا گلهای منفرد و یا گلچه‌ها توسعه می‌یابد. به مجموعه براکته‌های سبز زیر کاسه‌گل، اپی‌کالیکس یا کاسه‌چه              (Epicalyx) گفته می‌شود (در تیره پنیرک مثل پنبه و تیره گل‌سرخ). این ساختار‌های برگ‌مانند اگر بطور طبیعی بین براکته‌ها و کاسبرگ (کاسه گل) قرار گیرند، براکته‌چه یا پیشبرگ Bracteoles نامیده می‌شوند که در دولپه‌ها 2 و تک لپه‌ها 1 عدد می‌باشد. این برگها فتوسنتز کننده اند و باعث استحکام بیشتر گل می‌شوند. در گیاهان ارکیده پیشبرگ وجود ندارد.

جوانه‌ها

جوانه‌ها مراکز بالقوه‌ای هستند که در فصل رویشی در حال رشد و نمو و تحول می‌باشند. جوانه‌های انتهایی در انتهای ساقه قرار داشته و همواره فعال می‌باشند. جوانه‌هایی نیز در امتداد ساقه و در کنار برگها قرار دارند که به جوانه‌های جانبی معروفند. این جوانه‌ها ممکن است به تولید گل منتهی شوند که جوانه‌های گلدهنده نامیده می‌شوند، جوانه‌هایی که به تولید شاخه و یا برگ منتهی می‌شوند، جوانه شاخه زا نامیده می‌شوند. جوانه‌هایی نیز وجود دارند که در شرایطی ایجاد گل و در شرایط دیگر شاخه را بوجود می‌آورند که جوانه‌های مختلط نامیده می‌شوند. در نحوه فعالیت این جوانه‌ها میزان نور تابشی و تنظیم کننده‌های رشد و سایر عوامل اکولوژیکی دخالت و تأثیر دارند. جوانه‌های انتهایی غالباً نسبت به جوانه‌های جانبی از رشد بیشتری برخوردارند و نسبت به آنها حالت بازدارندگی دارند. قطع جوانه‌های انتهایی موجب رشد جوانه‌های انتهایی بلافاصله زیر آن می‌شود

 مورفولوژی گل ها

گل مهمترین و حیاتی‌ترین اندام گیاه است، چرا که بقای نسل گیاه به استعداد و چگونگی تولید گل بستگی دارد. گل عضوی ضروری برای تولید دانه و میوه بوده و در شناسایی گیاهان نیز کاربرد فراوانی دارد. گلها تنوع فوق العاده‌ای دارند، ضمن اینکه گل تنها اندام غیرقابل‌تغییر در گیاه بوده و از اینرو مبنای طبقه بندی گیاهی و شناسایی آنهاست. از نظر اندازه، گلها ممکن است از چند صدم میلیمتر (که با چشم دیده نمی‌شود) تا بقطر 1 متر باشد. گیاهان از نظر گلدهی به دو گروه گیاهان مونوکارپیک (Monocarpic) (در طول دوره زندگیشان فقط یکبار گل و میوه می‌دهند) و پلی‌کارپیک (Polycarpic) (که در طول دوره زندگیشان چند بار گل می‌دهند مثل گیاهان دائمی) تقسیم می‌شوند. گیاهان از نظر زمان تکمیل شدن سیکل زندگی به سه دسته یکساله (که در پایان سال اول گل می‌دهند و پس از آن زندگیشان خاتمه می‌یابد) و دو ساله (که در سال اول رشد رویشی داشته و سال دوم گل میدهند) و چند ساله یا دائمی که عمر چند ساله دارند، تقسیم‌بندی می‌شوند.

اجزای گل

اجزای گل عبارتند از کاسه گل، جام گل، نافه و مادگی. کاسه و جام گل جزو بخشهای فرعی و نافه و مادگی بخشهای اصلی گل اند. بخشهای فرعی نقش محافظتی برای قسمتهای اصلی دارند. چنانچه گل یک یا تعدادی از این اجزاء را نداشته باشد، گل ناقص و درصورت داشتن همه این اجزاء، گل کامل نامیده می‌شود. گلهای ناقصی که تنها یکی از اجزاء اصلی را داشته باشد، گل تک جنسی (Unisexual) گفته می‌شود مثل گلهای نر (Staminate یا Male) گلهای ماده (Pistillate یا Female) در ذرت. در صورتیکه‌ هر دو گل نر و ماده روی یک گیاه باشد، گیاه را تک پایه (Monoecious) (مثل ذرت و بسیاری از خزه ها) و چنانچه در روی گیاهان جداگانه‌ای باشد، به آن گیاه دوپایه (Diecious) (مثل گیاه شاهدانه، پسته، پاپایا و درخت ژینگو)

شامل 16 صفحه فایل word قابل ویرایش

دانلود پاورپوینت مورفولوژی ریشه - 12 اسلاید قابل ویرایش

اختصاصی از فی ژوو دانلود پاورپوینت مورفولوژی ریشه - 12 اسلاید قابل ویرایش دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

     برای اینکه آب از خاک وارد ریشه گیاه شود باید نیروی جاذبه‌ای در ریشه وجود داشته باشد که به سطح آورده شود و مثل یک فشار منفی عمل کند در عین حال خاک یا محلول غذایی نیز مکش یا جاذبه‌ای در جهت عکس دارد. تفاضل این نیرو مکش خالصی است که منجر به ورود آب در گیاه می‌شود. فزونی نیروی مکش گیاه بر نیروی مکش خاک موجب حرکت آب به سوی گیاه می‌گردد.

"مناسب برای دبیران، دانش آموزان و اولیاء"

برای دانلود کل پاورپوینت از لینک زیر استفاده کنید:

شبیه سازی هیدرولیکی اثرات اجرای سازه ها بر مورفولوژی رودخانه های درون شهری توسط نرم افزار HEC-RAS (مطالعه موردی رودخانه کن)

اختصاصی از فی ژوو شبیه سازی هیدرولیکی اثرات اجرای سازه ها بر مورفولوژی رودخانه های درون شهری توسط نرم افزار HEC-RAS (مطالعه موردی رودخانه کن) دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

عنوان مقاله :شبیه سازی هیدرولیکی اثرات اجرای سازه ها بر مورفولوژی رودخانه های درون شهری توسط نرم افزار HEC-RAS (مطالعه موردی رودخانه کن) 

محل انتشار: دهمین کنگره بین المللی مهندسی عمران تبریز

تعداد صفحات:10

نوع فایل :  pdf

تحقیق در مورد نقش عناصر غذایی در مورفولوژی ریشه

اختصاصی از فی ژوو تحقیق در مورد نقش عناصر غذایی در مورفولوژی ریشه دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه:12

 فهرست مطالب

مقدمه

3

آرشیتکت سیستم ریشه

4

علائم و پاسخ های رشدی

5

تغییرات رشد ریشه

5

درک تنش عناصر غذایی

10

ارسال پیام کمبود عناصر غذایی

10

جمع بندی

12

منابع

12

بسم الله الرحمن الرحیم

نقش عناصر غذایی در مورفولوژی ریشه

مقدمه

گیاهان موجودات زنده ساکنی هستند که خود را با محیط مدام در حال تغییر اطرافشان سازگار  نموده اند. وضعیت اندام زایی بدون محدودیت گیاهان سبب شده است که در طول زندگی بتوانند رشد اندامهای خود را بسته به شرایط جدید تغییر دهند و به شکل محیط درآیند.

ریشه حفاظت فیزیکی گیاهان را بر عهده داشته و محلی برای جذب عناصر غذایی از خاک محسوب میشود. ذخایر عناصر غذایی موجود در خاک دارای دو ویژگی می باشند، اول اینکه این ذخایر در طول زمان مرتب در حال تغییر هستند و دوم در خاک بطور نامرتب توزیع شده اند. از این رو  شکل پذیری ظاهری ریشه ها جهت گسترش موثر در خاک اهمیت زیادی دارد  .

بنابر این ریشه ها در طول سیکل زندگی گیاه بسته به شرایط غالب تغذیه ای خاک باید آرشیتکت خود را تغییر دهند . برای مثال تشکیل ریشه های مویین در واقع پاسخی به تغییرات بوجود آمده در محیط است . در ایجاد این تغییرات علاوه بر شرایط محیط اطراف ریشه، تقاضای سایر اندام های گیاهی نسبت به عناصر غذایی از اهمیت زیادی برخوردار است. این فرایند نیاز به کنترل از راه دور سیستم های جذب و الگوهای رشد از طریق طیفی از علائم[1] دارد . علیرغم اینکه ممکن است در کمبود عناصر غذایی عملکرد ریشه ( افزایش سطح ریشه ) یکسان باشد، با این حال علائم و مسیر های انتقال پیام[2] متفاوتی فعال میشوند.

آرشیتکت سیستم ریشه

آرشیتکت ریشه در واقع سازماندهی شکل ریشه بر اساس میزان و شکل شاخه دهی آن می باشد. تغییرات میزان شاخه دهی ریشه سبب تغییر سطح گسترش آن در خاک و افزایش توان آن در جهت جذب آب و عناصر غذایی از خاک میشود (شکل 1 ) .

زمانیکه شرایط محیط خاک اطراف ریشه از نظر آب و مواد غذایی برای گیاه مطلوب نمی باشد، ریشه از طریق گسترش طولی و افزایش تعداد شاخه های فرعی خود به طرف مناطقی از خاک که از نظر مواد غذایی و آب فراهمی بیشتری دارند رشد می کند. بنابر این میتوان نتیجه گرفت که آرشیتکت ریشه تحت تاثیر میزان در دسترس بودن آب و عناصر غذایی خاک ( بخصوص ازت و فسفر ) قرار می گیرد. 

   

شکل 1 – تغییرات آرشیتکت ریشه

علائم و پاسخ های رشدی

ریشه گیاهان قادرند به شرایط مطلوب تغذیه ای خاک از طریق افزایش رشد پاسخ دهند .  شواهد نشان میدهند که در این فرآیندها، عناصر غذایی خود بطور مستقیم و نه از طریق مکانیسم های متابولیکی القاء کننده رشد، به عنوان یک پیام عمل می کنند .  برای مثال در ارقام قدیمی و تراریخته کاهش فعالیت ریداکتاز   سبب کمبود نیترات و در نتیجه کاهش نسبت Shoot/Root میشود.

القاء سریع ژنهای تنظیم کننده در پاسخ به کمبود فسفر، پتاسیم و آهن تاکیدی بر این فرضیه است که عناصر غذایی بطور مستقیم توسط گیاه حس و درک میشوند . عناصر غذایی معدنی غیر قابل حل در آب هستند و میزان دسترسی زیستی آنها بستگی به حضور آب در ریزوسفر دارد. پتانسیل ریشه میتواند آرایش ریشه را تحت تاثیر قرار دهد. کمبود آب بطور قابل برگشت توسعه ریشه را کاهش می دهد.

تغییرات رشد ریشه

1 – ریشه های جانبی[3] : ریشه های جانبی از سلولهای دایره محیطیه شکل میگیرند . با توجه به موقعیت سلولهای دایره محیطیه که در پشت نوک ریشه قرار دارند، میتوانند تشکیل ریشه های جانبی را تحریک کنند (شکل 2).

شکل 2 -  برش عرضی و طولی مقطع ریشه و چگونگی تشکیل ریشه های جانبی

در تعدادی از آزمایشات ثابت شده است زمانی که گیاه در معرض لکه هایی از زمین با غلظت بالای فسفات، نیترات یا آمونیوم قرار می گیرد، طول و تعداد ریشه های جانبی افزایش می یابند.تغییرات ساختاری ریشه ناشی از تغییرات مقدار و موقعیت عناصر غذایی بطور دقیق در رابطه با عکس العمل ریشه به حضور یا کمبود نیترات یا فسفات مطالعه شده است.

محدودیت فسفر بطور معمول توسعه ریشه های جانبی را باعث شده و رشد ریشه ای اولیه را ( از طریق کاهش تقسیم و طویل شدن سلولها ) کاهش می دهد. لذا گیاه فسفات مورد نیاز خود را از لایه هایی از خاک که فسفات بالاتری دارند تامین می کند. این عکس العمل گیاه را اصطلاحا کاوش خاک سطحی[4]  گویند.

برای مثال تعداد ریشه های جانبی در شرایط کمبود فسفات در مقایسه با گیاهان رشد یافته با مقدار مطلوب فسفات، پنج برابر بیشتر است . عامل ممانعت از رشد ریشه اصلی، القاء یک فرآیند نموی است که مانع افزایش طول سلولها میشود . این عمل از طریق توقف تکثیر و تمایز سلولی در سلولهای مریستمی اولیه انجام میشود.

ریشه های خوشه ای[5] ریشه های جانبی هستند که بطور همزمان روی یک گیاه معین بوجود     می آیند . تعداد این ریشه ها تا حد زیادی عکس العمل گیاه به کمبود فسفر را تسهیل می کنند. در تعدادی از گونه های گیاهی اینچنین عکس العمل هایی در رابطه با غلظت های کمتر از حد مطلوب آهن نیز دیده شده است.

بر خلاف آنچه که در مورد کمبود فسفر گفته شد، کاهش غلظت نیترات رشد ریشه اصلی را تحریک می کند. در حالیکه افزایش طول ریشه های جانبی در سطوح همگن و بالای نیترات کاهش می یابد. تفاوت عکس العمل به میزان دسترسی به فسفات و نیترات ممکن است بستگی به اختلاف حلالیت یا توزیع این دو عنصر غذایی در خاک داشته باشد. افزایش رشد ریشه اصلی احتمالا ناشی از برتری رقابتی است که برای منابع ازته در لایه های عمقی خاک وجود دارند. این ازت غیر قابل دسترسی برای گیاهان مجاور است. در حالیکه فسفات به دلیل تحرک کم و عدم نفوذ به لایه های عمقی خاک معمولا در لایه های سطحی خاک قرار دارد.

[1] Signal

[2] Pathway

[3] Lateral Root

[4] Topsoil Foraging

[5] Cluster