تحقیق در مورد اعتماد بعه نفس

اختصاصی از فی ژوو تحقیق در مورد اعتماد بعه نفس دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب* 

فرمت فایل word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه:

 37

فهرست مطالب

نتایجی را که می خواهید مجسم کنید .

▪ مسؤولیت پذیری:

▪ مؤثر بودن:

▪ استقلال عمل:

▪ جدیت و سخت‌کوشی :

روش هایی برای افزایش اعتماد به نفس

 منابع

مقدمه

اغلب مردم معنای واقعی کلمه ی "اعتماد به نفس"را به خوبی درک نمی کنند . به همین دلیل ان نوع از اعتماد به نفس وخود باوری را که مطلوب ومورد نظرشان است در زند گی تجربه نمی کنند چون فکر می کنند اعتماد به نفس یعنی این که ایمان واعتماد به موفقیتها یی که در کارها به دست می اورند. در صورتی که اعتماد به نفس واقعی وحقیقی ان است که قبل از این که در کاری موفق شویم نوعی اعتماد به توانایی خود برای انجام ان کار داشته باشیم .

اعتماد به نفس چیست ؟

"عزت نفس" یک منبع انرژی است . یک چتر وسیعی است که" اعتماد به نفس " زیر سایه ان است . اعتماد به نفس یعنی دیدن خودبه عنوان فردی توانا با کفایت دوست داشتنی ومنحصر به فرد .

کفایت یعنی توانایی که درحد کافی وتسلط بر امور باشد .

منحصر به فرد یعنی با توجه ودر نظر گرفتن تفاوتها ی فردی.

به تعبیر دیگر اعتماد به نفس یعنی ان احساس وشناختی که از توانایی هاومحد ودیت های بیرونی ودرونی خود دارید .

بنا براین وقتی که اعتماد به نفس وخود باوری خود را بر اساس ان که وان چه به راستی هستید ونه بر اساس موفقیت ها و دست یا بی ها یا شکست ها وناکامی های خود بنا می کنید چیزی را در خود خلق می نمایید که هیچ کس وهیچ چیز یارای گرفتنش را از شما نخواهد داشت . حال با توجه به مفاهیم بالا می توان گفت که اعتماد به نفس واقعی همواره در درون خود شما تولید می شود نه از بیرون . اعتماد به نفس واقعی زاییده ی تعهد شما به خودتان است . این تعهد که هر ان چه لازم باشد انجام خواهید داد تا به خواسته ها ونیازهایتان برسید .

اعتماد به نفس باور شخصی شماست نسبت به روح خودتان به عنوان یک انسان .

اعتمادبه نفس حقیقت این نیست که نترسیم . بلکه ان است که بدانید ومطمئن باشید با این که می ترسید

اما بی گمان دست یه عمل خواهید زد .

انواع اعتماد به نفس!!!

    * اعتماد به نفس رفتاری

    * اعتماد به نفس احساسی ، عاطفی

    * اعتماد به نفس روحی ومعنوی

به منظوران که اقتدار شخصی لازم رابه دست اورده ورضایت وغنایی که استحقاقش رادارید تجربه کنید ، به هر سه نوع اعتماد به نفس نیاز داریدz

پایان نامه بررسی رابطه منبع کنترل درونی برونی با عزت نفس

اختصاصی از فی ژوو پایان نامه بررسی رابطه منبع کنترل درونی برونی با عزت نفس دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت فایل:word  (قابل ویرایش)

تعداد صفحات :104

فهرست مطالب :

مقدمه 3
1- فصل اول 11-8
1-1- بیان مسئله 9
1-2- اهمیت پژوهش 9
1-3- هدف پژوهش 9
1-4-سوالات پژوهش 10 
1-5-متغیرهاو تعاریف نظری و عملیاتی آنها 10
1-5-1- منبع کنترل 10
1-5-1-2-تعریف عملیاتی 11
1-5-2-عزت نفس 11
2- فصل دوم 63-12
پیشینه نظری 13
2-1- نظریه ی روانشناسان و جامعه شناسان در باره ی عزت نفس 13
2-1-1- نظریه جیمز 13
2-1-2- نظریه مید 14
2-1-3- نظریه کولی 15
2-1-4- نظریه روزنبرگ 17
2-1-5- نظریه سالیوان 18
2-1-6- نظریه هورنای 20
2-1-7- نظریه آدلر 21
2-1-8- نظریه راجرز 23
2-1-9- نظریه مزلو 26 
2-1-10-نظریه ی آلپورت 27
2-1-11-نظریه ی دیگر روانشناسان 28
2-1-12-عزت نفس و غرور 30
2-1-13-نقش خانواده در شکل گیری عزت نفس 38
2-1-14-نقش پدر خانواده بر عزت نفس فرزندان 
41
2-1-15-کمک تخصصی برای افزایش عزت نفس 42
2-2-منبع کنترل 44
2-2-1-رویکردها و نظریه های متفاوت درباره منبع کنترل 45
2-2-2-مفاهیم اساسی نظریه یادگیرِی اجتماعی 48
2-2-3-تفاوت های فردی 53
2-2-4-کنترل 53 
2-2-5-واکنش در برابر از دست دادن کنترل 54
2-2-6-منبع کنترل 56
2-2-6-1-منبع کنترل درونی 57
2-2-6-2-منبع کنترل بیرونی 58
2-2-6-3-ویژگی های افراد با منبع کنترل درونی 60
2-2-6-4-ویژگی های افراد با منبع کنترل بیرونی 62
2-2-7- تصور راتر در باره انسان 63
3- فصل سوم 73-66
3-1 – طرح پژوهش 67
3-2- جامعه ی مورد پژوهش 67
3-3- نمونه روش نمونه گیری 67
3-4-ابزارتحقیق 67
3-4-1-آزمون منبع کنترل 67 
3-4-2-آزمون عزت نفس 69
3-5-روش اجرای پژوهش 72
3-5-1-اجرای اصلی 72
3-6-1-روش آمار 72
4- فصل چهارم 78-73
تجزیه و تحلیل آمارِِِی 74
4-1-یافته های مربوط به سوال پژوهش 74
فصل پنجم 81-79
5-1-بحث و نتیجه گیری 81
5-2-پیشنهادات 82
منابع 83 
ضمائم 100-86 
چکیده تحقیق
پژوهش حاضر٬ با نام « بررسی رابطه منبع کنترل ( درونی- برونی) با عزت نفس » که با هدف یافتن رابطه بین عزت نفس و منبع کنترل در پسران و دختران دانشجو وهمچنین یافتن تفاوت منبع کنترل و عزت نفس بین دانشجویان دختر و پسر , انجام شد.
منبع کنترل که دارای دو بعد درونی و بیرونی است و بنابر فرضیات راتر ,افرادی که دارای منبع کنترل درونی هستند معتقدند که اعمالشان نقش عمدهای در به حد اکثر رساندن برون دادهای بد یا خوب دارد و افراد دارای دارای منبع کنترل بیرونی٬ فکر میکنند برون دادهای بد یا خوب ارتباطی با رفتار انها ندارد.
عزت نفس به مقدار ارزشی گفته میشود که فرد به خود نسبت میدهد و فکر میکند دیگران برای او به عنوان یک شخص قائل هستند.
جامعه آماری مورد نظر در این پژوهش دانشجویان دختر و پسر دانشگاه اصفهان بوده و نمونه انتخاب شده نیز 60 نفر از دانشجویان که شامل 30 دختر و 30 پسر بوده که در کتابخانه ادبیات مشغول به درس خواندن بو دند و روش نمونه گیری نیز نمونه گیری در دسترس است.
روش آماری که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفت ٬با توجه به این که پژوهش دارای دو متغییر بوده که هر کدام نیز دارای دو بعد بودند روش خی دو بود.
نتایج بدست آمده از پژوهش حاضر از قرار زیر است:
1-بین عزت نفس ومنبع کنترل دختران دانشجوی دانشگاه اصفهان٬ رابطه معناداری وجود ندارد.
2-بین عزت نفس ومنبع کنترل پسران دانشجوی دانشگاه اصفهان٬ رابطه معناداری وجود ندارد.
3-بین عزت نفس دختران و پسران دانشجوی دانشگاه اصفهان٬ تفاوت معناداری وجود ندارد.
4-بین منبع کنترل دختران و پسران دانشجوی دانشگاه اصفهان٬ تفاوت معناداری وجود ندارد.
مقدمه 
در جوامع کنونی و بویژه با ورود به قرن بیست و یکم اکثریت قریب اتفاق افراد به اصول بهداشتی مربوط به ابعاد مختلف جسمانی خویش آگاهی دارند به والدین از طریق رسانه های گروهی و به فرزاندان از طریق آموزشگاهها این مهم توصیه و سفارش 
می شود.
ولی اکثریت جامعه متاسفانه به امر بسیار مهم بهداشت روانی خود و فرزندان اهمیت نمی دهند و بهتر آنکه بیان نمائیم آگاهی ندارند. در حالی که بر حسب آمارهای کشورهای مختلف تعداد افراد مبنی بر مشکلات و معضلات روانی رو به فزونی است. 
در این میان یکی از مباحث مهم در امر بهداشت روانی عزت نفس یا همان خود بزرگواری می باشد. که یکی از خصوصیات مهم و اساسی شخصیت هر فردی را تشکیل می دهد و به طور حتم روی سایر جنبه های شخصی انسان اثر می گذارد. و کمبود یا فقدان آن باعث عدم رشد سایر جنبه های شخصیت یا ناموزونی آنها خواهد شد و حتی ممکن است پایه گذار بیماریهای روانی گوناگون مانند افسردگی، کمرویی، پرخاشگری، ترس و ... شود (بیابان گرد، 1373،ص 10) عزت نفس عبارت است از ارزشی که اطلاعات و اعتقادات خود فرد در مورد تمام یا چیزهایی که از او ناشی می شود به دست می دهد (شاملو، سعید، ص 70).
عزت نفس و منبع کنترل از جمله مفاهیمی هستند که در چند دهه اخیر مورد توجه بسیاری از روانشناسان و پژوهشگران قرار گرفته اند، اما قدمت تاریخی این موضوع در مباحثی که علماء و فلاسفه تعلیم و تربیت در گذشته داشته اند نیز به چشم می خورد در طول صد سال گذشته نیز بسیاری از روان شناسان این نظر را پذیرفته اند که انسان دارای یک نیاز به عزت نفس می باشد (مانند آدلر 1930، آلپورت 1937، راجرز 1959، سالیوان 1953، طارن هورنی 1937، جیمز 1890 ، مازلو ، 1970) از میان افراد طارن هورنی 1937 روشی را که افراد تلاش می کنند بواسطه آن یک خود پنداره مطلوب از خود بدست آورده و از آن محافظت و دفاع نمایند را مورد بحث قرار داده است. 
فرنچ (1968) و ارگو (1972) از عزت نفس به عنوان یک سپر فرهنگی در مقابل اضطراب نام می برند. کوپراسمیت(1967) در تحقیق خود به این نتیجه رسید که کودکان با عزت نفس بالا افرادی هستند که احساس اعتماد به نفس، استعداد، خلاقیت و ابراز وجود می کنند و به راحتی تحت تاثیر عوامل محیطی قرار نمی گیرند.
افزایش پیشرفت تحصیلی، افزایش تلاش فرد در کسب موفقیت، داشتن اعتماد به نفس، متکبر و پرخاشگر بودن، تمایل به داشتن سلامتی بهتر، افزایش پیشرفت تحصیلی، افزایش تلاش فرد در کسب موفقیت، داشتن اعتماد به نفس، متکبر و پرخاشگر بودن، تمایل به داشتن سلامتی بهتر، لذت بردن از روابط با دیگران، پیش بینی مثبت نسبت به موفقیتهای بعدی، ارتباط تنگاتنگ در بین عزت نفس و ابراز وجود، از نشانه های بارز سطوح عزت نفس بالا در افراد است. 
جورج کلی 1955 در کتاب روانشناسی ساخت های شخص این نظریه را مطرح کرده است، انسان در پی آن است که محیط خود را پیش بینی و کنترل کند. کلی پیشنهادی کرده است که هر فرد بشر ساخت ها برای خود تدوین کرده که از طریق آنها رویدادهای جهان را ملاحظه و تفسیر می کند و از این راه می تواند رویدادها را پیش بینی و کنترل کند. وی خاطر نشان کرد «ساخت ها تجاربی هستند که پویش های ذهنی در آن جریان دارند. این ساخت ها انتظار توام با پیش بینی تغییر در رویدادها را ممکن می سازند». کلی خاطر نشان می سازد که وقتی ساخت های شخص در ایفای نقش شکست می خورند، فرد احساس تهدید، گناه، خصومت و پرخاشگری می نماید (جورج کلی، کتاب روانشناسی ساخت های شخصیت، 1955، ص 3-2)
در بین نظریه پردازان یادگیری اجتماعی جولیان راتر (1954) پایه فرضیات و منطق علمی خود را تحت تاثیر نظریات طانتور قرار داده و کاربرد نظریات وی در زمینه یادگیری اجتماعی متاثر از نظریات آدلر است. 
فرض راتر بر این است که: وقوع فردی نه تنها ناشی از ماهیت و اهمیت هدف ها برای فرد بدنبال دارد. در نظریه ی یادگیری راتر (1954) نیروی بالقوه رفتاری که در یک موقعیت خاص روی می دهند تابعی است از انتظاری که فرد از رفتار خو در مقابل پاداش مناسب دارد و همچنین ارزش آن پاداش برای فرد. 
یکی از مفاهیم ویژه و پر اهمیت در نظریه یادگیری اجماعی راتر منبع یا مکان کنترل است. این مفهوم دارای دو بعد کنترل درونی و بیرونی است. بنابر فرضیات راتر، افرادی که دارای کنترل بیرونی هستند دارای ادراک مثبت یا منفی از حوادث و رویدادهایی هستند که ارتباطی با رفتار فرد ندارد و قوای کنترل فردی است. راتر این افراد را معتقد به شانس یا برونی فرض می کند در بعد دیگر کنترل درونی قرار دارند. این کنترل فردی است راتر این افراد را معتقد به مهارت یا درونی فرض می کند (راتر، 1972، ص 28). 
ایستین و کوموریت (1971) با انجام تحقیقی دریافتند که آزمودنیهایی که عزت نفس پایین و متوسط داشتند هر دو بطور معنی داری دارای منبع بیرونی کنترل، و آنهایی که دارای عزت نفس بالا بودند دارای منبع درونی کنترل هستند .
آنچه در ادامه می آید پژوهشی است که پیرامون ارتباط منبع کنترل با عزت نفس در بین دانشجویان یکی از دانشگاه ها انجام شده است. 
-1- بیان مسئله: 
عزت نفس یک شاخص بسیاری مهم در شخصیت افراد است که با مقدار ارزشی که ما به خود نسبت می دهیم و فکر می کنیم دیگران برای ما قائل هستند گفته می شود و منبع کنترل دارای دو بعد است کنترل درونی (ما بر سرونوشت خود کنترل داریم و دلیل شکست ما و موفقیت هایمان خود ما هستیم) منبع کنترل بیرونی( ما بر سرنوشت خود کنترل نداریم و دلیل شکست ما و پیروزی ما سرنوشت و بخت و اقبال است). 
مسئله در این پژوهش این است که آیا بین عزت نفس و منبع کنترل دانشجویان دختر و دانشجویان پسر رابطه معنا داری وجود دارد و آیا بین عزت نفس دختران و پسران دانشجو تفاوت معنا داری وجود دارد و همچنین اینکه آیا بین کنترل دختران و پسران دانشجو تفاوت معنا داری وجود دارد یا نه. 
1-2- اهمیت پژوهش:
با توجه به اینکه منبع کنترل و عزت نفس تعیین کننده نگرش فرد نسبت به دنیای پیرامون و خود فرد است و همچنین تمام کارکردها و جوانب زندگی خود را تحت الشعاع قرار می دهد به همین منظور در این تحقیق به دنبال بررسی و یافتن ارتباط بین دو مقوله 
عزت نفس و منبع کنترل با هم هستیم. 
1-3- هدف پژوهش:
هدف این پژوهش این است که با یافتن رابطه بین عزت نفس و منبع کنترل و با استفاده از نتیجه این پژوهش مبنی بر این که کدام بعد از ابعاد درونی و بیرونی منبع کنترل با عزت نفس بالا معنا دار نسبت به بالا بردن عزت نفس در افراد اقدام کند. 
1-4- سئوالات پژوهش: 
1- آیا بین عزت نفس و منبع کنترل در دانشجویان دختر دانشگاه س و ب رابطه ای وجود دارد؟ 
2- آیا بین عزت نفس و منبع کنترل در دانشجویان پسر دانشگاه س و ب رابطه ای وجود دارد؟
3- آیا بین عزت نفس پسران و دختران دانشجو دانشگاه س و ب تفاوت معنادار وجود دارد؟ 
4- آیا بین منبع کنترل دختران و پسران دانشجو دانشگاه س و ب رابطه معنادار وجود دارد؟ 
1-5- متغیرها و تعاریف نظری و عملیاتی آنها 
1-5-1- منبع کنترل
1-5-1-1- تعریف نظری: مفهوم کنترل دارای دو بعد درونی و بیرونی است. بنابر فرضیات راتر افرادی که دارای منبع کنترل درونی هستند معتقد هستند که اعمالشان، نقش عمده ای در به حداکثر رساندن برون داده های بد یا خوب دارد.(199، آزاد، 1372). 
افرادی که داری منبع کنترل بیرونی هستند فکر می کنند برون داده های بد یا خوب ارتباطی با رفتار خود آنها ندارد و از کنترل آنها خارج است. 
1-5-1-2- تعریف عملیاتی: منبع کنترل مولفه ای است که آزمون منبع کنترل جولیان راتر آن را می سنجد. 
1-5-2- عزت نفس:
مقدار ارزشی که ما به خود نسبت می دهیم عزت نفس نامیده می شود به عبارت دقیق تر، عزت نفس مقدار ارزشی است که ما فکر می کنیم دیگران برای ما به عنوان یک شاخص قائل هستند (ساندفرد ، فرانک ، 1956) 
عزت نفس مولفه ای است که آزمون عزت نفس کوپراسمیت آن را می سنجد.
- پیشینه ی نظری
2-1- نظریه ی روانشناسان و جامعه شناسان درباره عزت نفس
جامعه شناسان و روان شناسان بصیرت ها و رهنمودهای عمده ای را برای مطالعه عزت نفس ارائه داده اند و عزت نفس را یک مورد مهم می دانند بر نظرات برخی از آنها به طور اختصار اشاره می کنیم. 
2-1-1- نظریه ی جیمز 
کوپراسمیت در رابطه با نظریه جیمز (1967) می نویسد: 
«جیمز (1892) از اولین کسانی است که در مورد عزت نفس نگاشته است به اعتقاد وی آرزوها و ارزشهای انسان نقش اساسی در تعیین اینکه آیا او خود را مطلوب می پندارد یا نه دارند. احساس فرد در این دنیا کاملاً به آنچه می خواهد باشد یا انجام دهد بستگی دارد. 
وی می پنداشت که قضاوت فرد در مورد ارزش خود تابعی است از موقعیتها و کمالات وی نسبت به آنچه ادعا یا آرزوی خوب انجام دادن آن را دارد». 
بنابراین بر اساس نظریه جیمز فردی که توانائی موسیقی اش بیشتر نسبت به توانایی ریاضی اش می بالد چنانچه در یک کنسرت بد عمل نماید در مقایسه با عملکرد در امتحان ریاضی عزت نفس وی بیشتر از تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. 
اگر فرد به هیچ وجه به ریاضیات خود نبالد عملکرد ضعیف در امتحان ریاضی عزت نفس او هیچ تاثیری نخواهد گذاشت. جیمز این موضوع را با طرح کلی فرمول عزت نفس ابراز نموده است. 
عزت نفس = موقعیت / آرزوها یا انتظارات 
بر اساس فرمول فوق اگر در زمینه ارزشمند پیشرفت به آرزوها نزدیک باشد یا به آن زمینه دست یابیم نتیجه آن عزت نفس بالاست. اگر اتلاف زیادی بی پیشرفت و آرزوها وجود داشته باشد، خود را ضعیف می دانیم. (کوپر اسمیت، 1967). 
رومهاودی (1986) می نویسد: «جیمز در ادامه نظریه اش پیشنهاد می کند که شخص 
می تواند عزت نفس خود را از طریق افزایش پیشرفت و یا کاهش آرزوهایش افزایش دهد». 
2-1-2- نظریه ی مید 
کوپر اسمیت (1967) درباره ی نظریه مید می گوید «او به عنوان جامعه شناس توجه اش به فرآیندی بود که در اثر آن فرد عضو سازگار اجتماعش می شود. مید نتیجه می گیرد که در جریان این فرآیند فرد ایده ها و نگرش های ابراز شده توسط افراد مهم زندگی اش را درونی می نماید. اعمال و نگرش های آنها را مشاهده می کند و آنها را اغلب بدون شناخت پذیرشته و مثل اینکه از آن خویش می دارد. او نگرش خودش را کسب می کند که با نگرش هایی که افراد مهم در زندگی او ابراز کرده اند هماهنگ است و با درونی کردن واکنش دیگران نسبت به خودش آنگونه که آنان برای او ارزش قائل اند برای خودش ارزش قائل می شود». و خودش را تا حدی که آنها او را طرد کرده نادیده گرفته و باور می کند چیزهایی را که دیگران به او نسبت می دهند. 
از گفته های مید می توان نتیجه گرفت که عزت نفس تا حدی از ارزیابی منعکس شده دیگران ناشی می شود. 
هیچ انسانی در ارزیابی از خود یک جزیره ی تنها نیست که فقط خودش باشد. او در درون خود آئینه منعکس کننده گروه اجتماعیش را حمل می کند. اگر او ارزش زیادی برای خودش قائل است، افرادی در زندگی او بوده اند که با توجه به احترام با او رفتار نموده اند و اگر او خود را دست کم می گیرد افراد مهم دیگر بصورت یک شی با او رفتا نموده اند. تفکر و نحوه ی رفتار افراد مهم کلید اصلی نظریه مید در مطالعه عزت نفس است. 
2-1-3- نظریه ی کولی 
گی ریشه (1989) درباره ی نظریه کولی می نویسد: «او همانند مید از دید جامعه شناسی به فرد نگاه می کند و نقش محیط را بسیار مهم می داند. او خود را جنبه ی اجتماعی شخصیت توصیف می کند. و در بحث مفهوم خود بیان می نماید که اصولاً خود و جامعه دو پدیده همانند هستند که در یک ارتباط متقابل شکل می گیرند. 
آگاهی شخصی از خودش بازتاب افکار دیگران است. 
آلبرخت(1986) می گوید از نظر کولی از طریق پاسخ ها یا بطور متداولتر تعبیر و یا تفسیر پاسخ هایی که شخصی از دیگران دریافت می کند شکل می گیرد. درست همان طور که ما چهره مان را درآیند می بینیم خومان را در آیینه اجتماعی تحت تاثیر واکنش دیگران به وجودمان صحبت هایمان و نیازهایمان می بینیم و این همان است که کولی آئینه خود نامیده است. 
به اعتقاد وی سرگام در رشد آئینه خود نما وجود دارد.

پایان نامه بررسی مقایسه اعتماد به نفس زنان شاغل و زنان غیرشاغل

اختصاصی از فی ژوو پایان نامه بررسی مقایسه اعتماد به نفس زنان شاغل و زنان غیرشاغل دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت فایل:word  (قابل ویرایش)

تعداد صفحات :104

فهرست مطالب :

فصل اول 1
بیان مسأله 2
ضرورت و اهمیت مسأله 3
زمینه مختصری از موضوع تحقیق 5
اهداف تحقیق 8
فرضیه‌ها 9
متغییرها 9
تعاریف 10
فصل دوم 13
مقدمه 14
چگونه اعتماد به نفس را تعریف کنیم ؟ 16
انواع اعتماد به نفس 17
- اعتماد به نفس رفتاری 17
اعتماد به نفس احساسی و عاطفی 19
اعتماد به نفس روحی و معنوی 21
علائم و نشانه‌های فقدان یا کمبود اعتماد به نفس روحی و معنوی 22
چگونه عدم اعتماد به نفس شکل می‌گیرد ؟ 24
چگونه اعتماد به نفس را در خود تقویت کنیم ؟‌ 25
چگونه اعتماد به نفس را وارد زندگی‌مان کنیم ؟ 27
تفاوت زنان شاغل و غیرشاغل 29
موانع فرهنگی و اجتماعی زنان 32
دلایل عدم پیشرفت زنان در ایران 34
زنان شاغل ایرانی 36
بررسی مسایل زنان شاغل 37
بررسی مسایل زنان غیرشاغل 49
دیدگاه اسلام در خصوص اشتغال زنان 55
عزت نفس در روایات 56
نکاتی جهت بالابردن اعتماد به نفس زنان 57
فصل سوم 61
آیا اعتماد به نفس قابل اندازه‌گیری است ؟ 62
جامعه آماری 63
نمونه‌گیری 63
روش نمونه‌گیری 63
طرح پژوهش 64
مکان پژوهش 64
ابزار پژوهش 64
شیوه نمره‌گذاری آزمون کوپر اسمیت 65
تجزیه و تحلیل داده‌ها 66
فصل چهارم 67
فرضیه اول 68
بررسی فرضیه اول 69
فرضیه دوم 71
بررسی فرضیه دوم 72
فرضیه سوم 74
بررسی فرضیه سوم 75
فرضیه چهارم 77
فصل پنجم 78
تجزیه و تحلیل اطلاعات 79
محدودیت‌ها و موانع و مشکلات تحقیق 82
پیشنهادها 83
چکیده تحقیق 83
پیوست ها 85
منابع 85
بیان مسأله
اغلب مردم معنای واقعی کلمه « اعتماد به نفس » را به خوبی درک نمی‌کنند . به همین دلیل آن نوع از اعتماد به نفس و خودباوری را که مطلوب و مورد نظرشان است در زندگی تجربه نمی‌کنند . چون فکر می‌کنند اعتماد به نفس یعنی اینکه ایمان و اعتقاد به موفقیت‌هایی که در کارها به دست می‌آورند . در صورتیکه اعتماد به نفس واقعی و حقیقی آن است که قبل از این که در کاری موفق شویم نوعی اعتماد به توانایی خود برای انجام آن کار را داشته باشیم ( محمد 85 )
عزت نفس خویشتن را قوام می‌بخشد و نقش تعیین‌کننده‌ای در تمام کنش‌ها و کشش دارد و جوانب گوناگون زندگی فرد از جمله عملکرد شغلی و زندگی خانوادگی او را تحت تأثیر قرار می‌دهد .
اعتماد به نفس یعنی دیدن خود به عنوان فردی توانا با کفایت « دوست داشتنی و منحصر به فرد. ( محمد 85) عزت نفس زاییده زندگی اجتماعی و ارزش‌های آن است و محیط زندگی و اجتماعی است که فرد متأثر و نوعی قبولی به خود می‌دهد .
« استک نشان داد وقتی عزت نفس بالا می رود فرد میزان فعالیت خود را افزایش می‌دهد و احساس توانایی خود را در مواجهه با مشکلات و انجام وظایف محوله در سطح مطلوب و بالایی ارزیابی می‌کند » .
برخورداری از احساس ارزشمندی و عزت نفس به مثابه یک سرمایه و ارزش حیاتی است و از جمله عوامل عمده شکوفایی استعدادها و خلاقیت‌هاست .
« لیندا فیلد » در کتاب عزت نفس برای زنان می‌گوید : زنی که عزت نفس دارد خود را جدی می‌گیرد . به ارزش خود آگاه است و می‌داند که در زندگی لیاقت بهترینها را دارد . زنی که عزت نفس دارد به احساسات خود اهمیت می‌دهد و هر آن آماده ابراز آنهاست .
زنی که عزت نفس دارد آماده اتخاذ مسئولیت و ایجاد روابطی است که عزت نفس او را افزایش دهد . ( مترجم مهدی گنجی ).
- در این تحقیق قصد داریم به بررسی این سئوال که آیا اشتغال زنان تأثیری در اعتماد به نفس آنان دارد یا خیر ؟
در این پژوهش ضمن ارائه تعریفی جامع از اعتماد به نفس و عوامل موثر بر آن ، به بررسی مسائل و مشکلات زنان شاغل و غیرشاغل می‌پردازیم . و در پایان راهکارهای مفید جهت بالابردن اعتماد به نفس را ارائه می دهیم .
ضرورت و اهمیت مسأله
همه افراد جامعه به یک ارزشیابی ثابت و استوار از خود ، احترام به خود و دیگران نیازمندند . هیچ کس نمی‌تواند نسبت به داوری خود دربارة خویشتن بی‌تفاوت باشد ، زیرا طبیعت وی چنین اجازه‌ای به او نمی‌دهد و انسان آنچنان مشتاق و نیازمند به دانستن نظر مثبت و مناسب دربارة خویش است که امکان دارد در این راه حقیقت را نادیده
بگیرد . ( افروز ، 1377 )
روان شناسان و جامعه‌شناسان عزت نفس مثبت را به عنوان هسته مرکزی سازگاری اجتماعی قلمداد می‌کنند که این دیدگاه گستره و تاریخی طولانی دارد . بسیاری از مشکلات انسانها محصول عزت نفس پایین افراد است ، اگر فرد به خود بها دهد کمتر به احساس‌های منفی و افکار آزاردهنده تن می‌دهدو بین اعمال خویش و باورها و اعتقادات خود هماهنگی ایجاد می‌کند .
اعتماد به نفس عامل اساسی در چگونگی ارتباط ما با زندگی است و اثری قطعی بر استقلال ، توانمندی و مؤثر بودن ما دارد . نوع برخورد ما با زندگی به حس حرمت نفس ما بستگی دارد و می‌تواند آن از وضعیت مطمئن ، مثبت و خوش‌بینانه ، به حالتی توأم با تردید ، منفی و بدبینانه مبدل کند . ناگفته پیداست که برخورد و وسعت نظر ما تأثیر زیادی بر چیزهایی دارد که باید به دست آوریم .
اگر عزت نفس کاهش پیدا کند ، احساس ضعف و ناتوانی در فرد به وجود می‌آید و بالعکس . افزایش میزان عزت نفس احساس توانمندی و ارزشمندی در فرد احیاء می‌شود و تغییرات منیتی افزایش تلاش در کسب موفقیت . داشتن اعتماد به نفس پیش‌بینی مثبت نسبت به موفقیت‌های بعدی و لذت‌بردن از روابط با دیگران است .
از آنجائیکه زنان مسئول اصلی تربیت فرزندان و اصلاح زندگی و نیز انتقال فرهنگ را از نسلی به نسل دیگر بر عهده آنهاست ، برخورداری از اعتماد به نفس که بخشی از سلامت روحی به شمار می‌رود و تأثیر آن بر سایر اعضا خانواده غیرقابل انکار می‌باشد، از اهمیت بسزایی برخوردار است .
اعتماد به نفس احساسی و عاطفی
این نوع اعتماد به نفس به معنای توانایی در تسلط و به کنترل در آوردن دنیای احساسی و عواطف شماست . این که بدانید چه احساساتی دارید ، معنای آن‌ها رابفهمید و بتوانید انتخابهای احساسی درستی بکنید و از خود در مقابل درد و رنج روحی و لطمه‌ها و صدمه‌های عاطفی محافظت کنید و بدانید که چگونه روابطی صمیمی ، سالم و ماندگار خلق کنید .
پنج مشخصه و ویژگی بارز این نوع اعتماد به نفس :
1- اعتماد و ایمان داشتن به این که احساسات خود را می‌فهمید ، درک می‌کنید و با آنها در تماس هستید .
2- اعتماد و ایمان داشتن به اینکه می‌توانید احساسات خود را بیان کنید و آنچه در درونتان است بیرون بریزید .
3- اعتقاد و ایمان داشتن به قابلیت و توانایی در برقراری ارتباطی دوستانه محبت‌آمیز و با معنی با سایر انسانها .
4- اعتقاد و ایمان داشتن به این که می‌توانید عشق ، درک متقابل و شور و حرارت را در تمامی موفقیتهای زندگی خود به خصوص موقعیت‌های دشوار بیابید و از آن بهره بجویید.
5- اعتقاد و ایمان داشتن به این که چیزهای ارزشمند و فوق‌العاده برای تقدیم به دیگر انسانها را دارید .
- علائم و نشانه‌های کمبود اعتماد به نفس احساسی و عاطفی :
1- بارها خود را نسبت به احساسات و عواطفتان بی‌حس و کرخت می‌کنند و این جمله را زیاد بر زبان می آورید : « خیلی گیجم ، احساس سردرگمی می‌کنم ».
2- احساسات خود را سانسور و ویرایش می‌کنید و صادقانه آنها را برای دیگران ( یا حتی خود ) ابراز نمی‌کنید .
3- منزوی وگوشه‌گیر می‌شوید از دیگران کناره می‌گیرید .
4- مدام به دنبال گرفتن تایید دیگران هستید تا حدی که به آن اعتیاد پیدا کرده‌اید .
5- در مورد دیگران و موقعیتها قضاوت می‌کنید . مدام آنها را محاکمه کرده و به تفکر منفی یا به عبارتی « منفی بافی » عادت می‌کنید .

توصیه‌هایی جهت افزایش این نوع اعتماد به نفس :
1- بیاموزید که احساسات خود را شناسایی ، ابراز و حل و فصل کنید .
2- بیاموزید احساساتتان را به دیگران ابراز کنید .
3- به دنبال خلق فرصتهایی برای برقراری ارتباط با دیگران باشید .
به خاطر داشته باشید ؛
«اعتماد به نفس احساسی نیست که آن را در بیرون از خودتان تولید کنید . اعتماد به نفس احساسی را فقط در « درون » خودتان می‌توانید خلق کنید . هر چه بیشتر با دیگران و مردم ارتباط برقرار کنید و درونیات خودتان را محترم شمرده و ارج بگذارید ، اعتماد به نفس احساسی زیادتری خواهید داشت و با اقتدار بیشتری با دیگران ارتباط برقرار خواهیدکرد ».
اعتماد به نفس روحی و معنوی
سومین نوع از اعتماد به نفس که مهمترین آنها می‌باشد ، اعتماد به نفس روحی و معنوی است . این نوع از اعتماد به نفس همانا اعتقاد و ایمان شما به جهان هستی و کل آفرینش و موجودات است . این ایمان روحی که زندگی ، هدف و نهایتی مثبت را در پی خواهد داشت و شما به خاطر هدفی این جا هستید و زندگی 70 – 80 -90 ساله‌تان به روی این کره خاکی هدف و مقصودی را دنبال می‌کند . اعتماد به نفس آن است که باور داشته باشید می‌توانید و توانایی آن را دارید که تمام توانتان را به کار بگیرید و شرایط و اوضاع زندگی را آنگونه که مطلوب و دلخواه شماست تغییر دهید .
این نوع از اعتماد به نفس سه خصوصیت عمده دارد :
1- اعتقاد و ایمان داشتن به اینکه جهان هستی و موجودات پدیده‌هایی اسرارآمیز و اعجاز‌گونه‌اند که همواره رو به تحول و تکامل دارند و جریان هستی خود به خود به سوی خوبی و کمال پیش می‌رود .
2- اعتقاد و ایمان داشتن به نظم برتر ، نظام هستی و ایمان به اینکه معنی و مفهومی در آن نهفته است .
3- اعتقاد و ایمان داشتن به اینکه شما نیز انسانی هستید که مظهر ، نمود ،مخلوقی از خداوند ، روح و هوش برتر یا هر چیز دیگری که آن را مسئول و مبداء آفرینش و خلقت جهان هستی می‌دانید ، هستید .
علائم و نشانه‌های فقدان یا کمبود اعتماد به نفس روحی و معنوی
1- سعی می‌کنید در زندگی همه چیز را کنترل کنید . می‌بایست کنترل همه چیز در دست شما باشد . چون به خداوند یا خلقت او اعتماد ندارید که بتوانید به خودی خود سمت و سویی مثبت را طی کنند و به نتیجه و غایتی خیر و درست برسند .
اصل پنجم – در برخی زمینه‌ها متخصص شوید .
آگاهی عمومی لازمه زندگی فردی و اجتماعی است اما کافی نیست . برای پیشرفت در زندگی فردی و حرفه‌ای شما باید در زمینه‌هایی متخصص و منحصر به فرد باشید . همین نکته که شما چیزی می‌دانید و دیگران نمی‌دانندبه شما اعتماد به نفس می‌دهد . باید آموزش مداوم را به عنوان یک اصل در زندگی خویش بپذیرید .( محمد ، 1385 )
چگونه اعتماد به نفس را وارد زندگی‌مان کنیم ؟
با خود مهربان باشید . خود را کمتر در موقعیت‌های دشوار قرار دهید و به خصوصیات فردی خود بیشتر توجه کنید . اگر همواره در حال مقایسه‌کردن خود با دیگران باشید خیلی چیزها را که در زندگی شما وجود ندارد را کشف خواهید کرد که این موجب کاهش اعتماد به نفس شما می شود .
به موفقیت‌ها و نوآوری‌های قبلی خود فکر کنید . چه انجام داده‌ایم . برای انجام آن چه مراحلی را طی کرده‌ایم ؟ چگونه توانسته‌ایم این موفقیت‌ها را به دست آوریم ؟ این موفقیت‌ها روی روابط ما با دوستان ، خانواده و همسر و ... چه تأثیری گذاشته است ؟ حالا در مورد خود چه آموخته‌اید ؟ این آموخته‌ها را چگونه می‌توانید وارد زندگی خودتان کنید بطوریکه قسمت مهمی از زندگی آینده شما را بسازد ؟
رویا پردازی کنید . به آن چیزی که می‌خواهید در زندگی برسید همیشه فکر کنید در ذهن خود اهداف خود را مرتب کنید . یک چیز را مشخص کنید و آن را تا پایان دنبال کنید . اما مواظب باشید لقمه بزرگتر از دهان خود برندارید .
فهرستی از موفقیت‌های گذشته خود را تهیه کنید . لازم نیست این موفقیت‌ها خیلی بزرگ باشند . موفقیت‌ می‌تواند پیروزیهای کوچک باشند . مثلاً دریافت کردن یک جایزه و یا از مسئولیت یک حرفه به خوبی برآمدن . این لیست را بارها و بارها بخوانید . درباره قابلیت‌هایی از خود که در زندگی به شما کمک می‌کند بیشتر فکر کنید . از این قابلیتها لیستی تهیه کنید . چگونه در آینده می‌توان استفاده کرد .
توصیه‌پذیر باشید . وقتی مردم توصیه‌های مفیدی را به شما ارائه می‌دهند از آنها تشکرکنید و به آنها عمل کنید دراین صورت انجام کارها برای شما آسانترخواهد بود .
درگیر زندگی شوید. به یک تیم ورزشی یا هر گروه اجتماعی ملحق شوید . سعی کنید کمکهای مفید خود را به دیگران عرضه کنید . نظر و دیدگاه خود نسبت به دیگران و احساس خود را نسبت به دیگران را روی کاغذ بنویسید .
پرداختن به فعالیتهایی که به آنهاعلاقه دارید . و می‌دانید که در آنها موفق خواهید بود . اگر چیزی در ذهن ندارید به اطراف خود نگاه کنید و موارد جدید را پیدا کنید موارد بی‌شماری وجود دارد که هرگز به آن نپرداخته‌اید و شما می‌توانید آنها را به راحتی انجام دهید .
وارد عمل شوید . اجازه ندهید که ابرسیاه عدم اعتماد به نفس روی زندگی شما سایه بیندازد . کنترل خود را به دست گیرید . وقتی که وارد عمل شوید و باعث ایجاد تغییرات ، موفقیت‌هایی بدست می‌آورید که بدون تردید احساس بهتری نسبت به خود پیدا خواهید کرد .
برای خودتان حق اشتباه کردن قائل باشید . انتظار نداشته باشید که آدم کامل و بدون اشتباهی باشید . « اشتباهات فرصتهای بزرگی برای خودشناسی هستند این فرصت‌ها را از دست ندهید » .
با خود صادق باشید . شما هیچ گاه نمی‌توانید همه را از خود راضی کنید و یا اینکه انتظارات همه را برآورده سازید . واقع‌نگر باشید و چیزهایی که شما را واقعاً خوشحال می‌کند دریابید .
تفاوت زنان شاغل و غیرشاغل
همیشه تفاوت میان زنان شاغل و خانه‌دار ( غیرشاغل ) یکی از موضوعات جالب نه تنها برای خانمها بلکه برای آقایان بوده است .
به همین دلیل وقتی از گوشه و کنار شنیده می شود کودکان زنان شاغل ، اعتماد به نفس مؤثرتری دارند ، زنان خانه‌دار می‌توانند فرزندانشان را غنی از محبت کنند ، زنان شاغل نقش موثرتری در اجتماع دارند و ... خیلی از زنان به فکر فرو می‌روند و حسرت حال یکدیگر را می‌خورند .
این تفاوت‌ها از زمانی که قبح کارکردن خانم‌ها در جامعه شکسته شده به وجود آمد و زنان شاغل جایگاه اجتماعی بالایی به دست آوردند . در همین زمان ، حرف‌ها و حدیث‌ها بیشتر شد . اینکه نکند خانه‌دار بودن بهتر از شاغل شدن باشد یا برعکس و....

دانلود مقاله مقایسه میزان عزت نفس در بین دانش جویان ممتاز

اختصاصی از فی ژوو دانلود مقاله مقایسه میزان عزت نفس در بین دانش جویان ممتاز دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مقایسه میزان عزت نفس در بین دانش جویان ممتاز و دانش جویان مشروطی دانشگاه آزاد اسلامی
مقدمه :
هر انسانی براساس ملاک ها و معیارهایی که در اختیار دارد همواره خود را مورد ارزیابی و قضاوت قرار می دهد و میزان کارائی، موفقیت و ارزشمندی خویش را تعیین می نماید. مفاهیمی که در شکل گیری عزت نفس مهم به نظر می رسد عبارتند از : خود، ادراک هر از فرد از خود (شکل گیری تصویر بدن در ذهن)، مفهوم هر فرد از خود (رشد گرایش عاطفی و ارزش، نسبت به بدن موزان خود، ارزشیابی خود. به موازات تغییر و تحولاتی که در جسم انسان صورت می گیرد روان او هم دستخوش تغییراتی می گردد در این مسیر خود که در مرکز ساختار روانی انسان قرار دارد و به عنوان منبع و مرجع فعالیت های فکری، عاطفی، رفتاری انسان ایفای نقش می کند، شکل می گیرد، جسم و روان انسان هر کدام از بخش های متفاوتی تشکیل شده است) تشخیص به موقع روحیات کودک و پاسخ به موقع و متعادل به آنها درک شد، اعتماد به نفس او بسیار مؤثر است، البته این نکته بسیار مهم است که نیازهای انسان در دورانهای مختلف دستخوش تنوع و تغییر می گردد (اسدالهی، موسوی 1376) در رابطه با افکار و غیر منطقی الیس معتقد است که ریشه رفتار غیر انطباقی فرد را باید در فرد جستجو کرد، اضطراب عاطفی نتیجه طرز تفکر غیر منطقی و غیر عقلانی است انسان به وسیله اشیای خارجی مضطرب و آشفته نمی شود بلکه دیدگاه و تصویری که او از اشیاء دارد موجب نگرانی و اضطرابش می شوند به نظر الیس که از نظریه پردازان اختلالات می باشد افکار و عواطف کنشهای جداگانه ای نیستند از این رو تا زمانیکه تفکر فرد غیر منطقی و غیر عقلانی باشد عواطف فرد نیز مختل خواهد شد و انسان افکار غیر منطقی را به طور مداوم برای خود تکرار می کند بنابراین جنبهای صفات پایدار شخصیت را ازین باورها تشکیل می دهند و همواره در رفتار و عواطف او متجلی می شوند. البرت الیس بنیانگذار نظریه بنیانگذار نظریه عقلانی – عاطفی معتقد است که اختلالات عاطفی ناشی از باورها و اعتقادات غیرمنطقی است. (شفیع آبادی 1371).
طرح مسئله :
مسئله عزت نفس و مقوله خود ازشمندی از اساسی ترین عوامل در رشد مطلوب شخصیت کودکان و نوجوانان است. برخورداری از اراده و اعتماد به نفس قوی، شدت تصمیم گیری و ابتکار، خلاقیت و نوآوری، سلامت فکری و بهداشت روانی، رابطه مستقیمی با میزان و چگونگی عزت نفس و احساس خود ارزشمندی دارد. امروزه در اصلاح و درمان بسیاری از اختلالات شخصیتی و رفتاری کودکان و نوجوانان نظیر کم روئی و گوشه گیری، لجبازی و پرخاشگری و تنبلی و کم رویی به عنوان اولین یا مهمترین گام به ارزیابی و پرورش احساس عزت نفس، تقویت اعتماد به نفس و مهارت های فردی و اجتماعی آنان می پردازند. (بیابانگرد 1373).
ارضای نیاز به عزت نفس به احساساتی از قبیل : اعتماد به نفس، ارزش، قدرت، لیاقت، کفایت و مفید و مثمر ثمر بودن در جهان منتهی خواهد شد. اما بی اعتنائی به نیازها موجب احساساتی از قبیل حقارت، ضعف و درماندگی می شود این احساس ها به نور خود یا به وجود آورنده دلسردی و یأس اساسی خواهند شد و یا این که گرایش های روانی را به وجود خواهند آورد. (بیابانگرد 1373).
(تعدادی از صاحب نظران فرض می کنند که یکی از مهمترین راههایی که افراد اولویت هایشان را در ارتباط با هدف عالی سازمان می دهند حفظ عزت نفس است) بر طبق این دیدگاه افراد جهت حفظ یک تصویر مثبت از خودشان، هم در چشم دیگران و هم در چشم خودشان، تلاش می کنند. در روانشناسی بالینی مخدوش شدن عزت نفس مراجعان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
عزت نفس پایین همچنین به عنوان علامت اصلی افسردگی محسوب می شود منظور از عزت نفس عمدتاً ارزشیابی ذهنی است مبنی بر اینکه با ارزش است برعکس شخصی است بد، ناشایست، بی ارزش، بنابراین عزت نفس قسمت ارزشیابانه خودپنداری است اصطلاحی که دامنه وسیع تری داشته و شامل باورهایی در مورد جنبه های نسبتاً خاص خویشتن همچون توانایی موسیقی و هویت و غیره همه ارزشیابی ها همچون پذیرش خود و عزت نفس می باشد (علی پور 1373) که افکار مثبت در مورد خود می تواند فرد را در موفقیت تحصیلی و یا عدم موفقیت تحصیلی رهنمون باشد.
سؤال مسئله :
آیا عزت نفس دانش جویان نمره الف بیشتر از دانش جویان مشروطی است.
اهداف تحقیق :
هدف تحقیق حاضر بررسی مقایسه عزت نفس در بین دانش جویان معلول الف و دانش جویان مشروطی است و اینکه دانش جویان با معدل الف دارای عزت نفس بالاتری نسبت به دانش جویان مشروطی هستند.
فرضیه تحقیق :
میزان عزت نفس در بین دانشجویان با معدل الف بیشتر از دانش جویان مشروطی است.
اهمیّت و ضرورت تحقیق :
بیشتر صاحب نظران در ارزیابی غیر بالینی خود، از عزت نفس به عنوان یک نکته کلیدی که می تواند اغلب جوانب زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد، یاری کند و با افزایش آن در دیگر زمینه های زندگی خود تغییرات ایجاد کند. همانطور که می دانیم عزت نفس متغییری است که با بسیاری از متغییرهای دیگر رابطه نزدیکی دارد، من جمله با موفقیت در تحصیل، به این علت که پیشرفت و موفقیت تحصیلی و راههای جلوگیری از افت تحصیلی یکی از مهمترین اهداف آموزش و پرورش و تعلیم و تربیت می باشد. بررسی عوامل مؤثر بر آن از جمله عزت نفس حائز اهمیت بسیار می باشد. از طرف دیگر رشد و شکوفائی آدمیان حاصل نمی شود مگر از طریق به کارگیری و استفاده از استعدادهای خدادادی و استفاده و به کارگیری استعدادها نیز تا حدود زیادی بستگی به اعتماد به نفس، عاطفی، جرأت ورزی و عزت نفس دارد. بنابراین برای بالا بردن میزان استفاده و بکارگیری از استعدادهای ذاتی که در نهایت منجر به شکوفائی آنها می شود. باید عزت نفس و اعماد به نفس افراد را بالا برد و برای این کار لازم است که ابتدا عوامل مؤثر در آنها را شناخت و میزان رابطه آنها با این متغییر را مورد بررسی قرار داد تا بعد بتوان آنها را در افراد بالا برد. و در تحقیق حاضر ضرورت این است که باید عوامل افزاش عزت نفس در بین دانش جویان گسترش پیدا کرده تا بتوانند سیر صعودی در تحصیل را پیدا کرده و همین طور عواملی که باعث مشروطی دانش جویان می شود مشخص و بررسی شده و از عوامل مشروطی بیشتر دانش جویان جلوگیری شود که ارائه اینگونه تحقیقات در نهادهای دانشگاهی و نهاد خانواده می تواند مورد بحث و بررسی قرار بگیرد.
تعریف نظری :
عزت نفس عبارت است از ارزیابی مداوم شخص نسبت به ارزشمندی خویش و نوعی قضاوت نسبت به ارزشمندی وجودی است که می تواند فرد را به خودشکوفایی و رسیدن به هدف عالی برساند (شاطر 1377).
تعریف عملیاتی :
عزت نفس عبارت است از غره ای است که آزمودنی از آژمون عزت نفس کوپر اسمیت بدست آورده است.
دانش جویان مشروطی :
عبارتند از دانش جویانی که معدل آنها پایین تر از 12 بوده است که در نیم سال اول و دوم از ورودی 85 به بعد بدست آورده اند و جزء دانش جویان مشروطی در آن ترم محاسبه شده اند.
دانش جویان نمره الف عبارتند از دانش جویانی که معدل آنها بالاتر از 17 بوده است که در نیم سال دوم و اول از ورودی 85 بدست آورده است و جزء دانش جویان ممتاز بوده اند.

فصل دوم
 پیشینه و ادبیات تحقیق

(نگاهی به تاریخچه متغییرهای پژوهش)
مقدمه :
چرا از ذهن برای ایجاد یک واقعیت منفی استفاده می کنیم؟ اگر ذهن ما بتواند سلامتی، تنعم و شادی و یا به همان سادگی بیماری، فقر و ناامیدی بیافریند، چرا در همه لحظات زندگی و سلامتی تنعم و شادی را بر نمی گزینیم؟با آنکه ممکن است واژه دیگری برای توصیف بدیده داشته باشید، روان شناسان این سرچشمه تفکر منفی را احساس ناشایسته بودن می دانیم این چیزی بیش از یک احساس یا یک اندیشه گذرائی است، زمینه ای از بودن است، اعتقادی عمیق به این است که (من به قدر کافی خوب نیستم) واژه ها و عبارت های دیگری نیز برای آن در نظر گرفته شده که از جمله می توان به تأمین نبودن، استحقاق نداشتن یا کمی عزت نفس اشاره کرد. احساس شایسته نبودن روی تمام نقطه نظرهای مثبت تأثیر منفی گذاشته و افکار منفی را اعتبار می بخشد. وقتی که به جنبه مثبتی از خود برخورد می کنیم بلافاصله احساس ناشایسته بودن پای پیش گذاشته فرمان دیگری صادر می کند (نه نیستی) وقتی چیز مثبتی برای خود آرزو می کنیم احساس ناشایسته بودن می گوید : نه استحقاق را نداری وقتی برای ما اتفاق خوشایندی می افتد، احساس ناشایستگی اغلب به کلام زبان می گوید : نه این واقعیت ندارد اما وقتی درباره خود فکر بدی می کنیم احساس ناشایسته بودن در مقام موافق، ظاهر می شود : بله همین طور است، از این هم فکر می کنی بدتر (محمدی. 1383).
عزت نفس چیست :
»عزت نفس» یک منبع انرژی است. یک چتر وسیعی است که «اعتماد به نفس» زیر سایه آن است. اعتماد به نفس یعنی دیدن خود به عنوان فردی توانا با کفایت دوست داشتنی و منحصر به فرد.
کفایت یعنی توانایی که در حد کافی و تسلط بر امور باشد. منحصر به فرد یعنی با توجه و در نظر گرفتن تفاوتهای فردی. به تعبیر دیگر اعتماد به نفس یعنی آن احساس و شناختی که از توانایی ها و محدودیت های بیرونی و درونی خود دارید. بنابراین وقتی که اعتماد به نفسو خودباوری خود را براساس آن که وان چه به راستی هستید و نه براساس موفقیتها و دست یابی ها و شکست ها و ناکامی ها خود بنا می کنید چیزی را در خود خلق می نمایید که هیچ کس و هیچ چیز یارای گرفتنش را از شما نخواهد داشت.
حال با توجه به مفاهیم بالا می توان گفت که اعتماد به نفس واقعی همواره در درون خود شما تولید می شود نه از بیرون. اعتماد به نفس واقعی زاییده ی تعهد شما به خودتان است. این تعهد که هر آن چه لازم باشد انجام خواهید داد تا به خواسته ها و نیازهایتان برسید. اعتماد به نفس باور شخصی شماست نسبت به روح خودتان به عنوان یک انسان اعتماد به نفس حقیقی این نیست که نترسیم. بلکه آن است که بدانید و مطمئن باشید با این که می ترسید اما بی گمان دست به عمل خواهید زد.
انواع اعتماد به نفس :
• اعتماد به نفس رفتاری
• اعتماد به نفس احساسی – عاطفی
• اعتماد به نفس روحی و معنوی
به منظور آن که اقتدار شخصی لازم را به دست آورده و رضایت و غنایی که استحقاقش را دارید تجربه کنید، به هر سه نوع اعتماد به نفس نیاز دارد اعتماد به نفس رفتاری. به معنای قابلیت و توانایی در عمل کردن و انجام دادن کارهاست. از کارهای ساده گرفته تا کارهای سخت همانند جمله عمل پوشاندن به رویاهایتان.
این همان نوع از اعتماد به نفس است که مورد نظر اغلب ماست.
اعتماد به نفس احساسی و عاطفی به معنای توانایی در تسلط و به کنترل در آوردن دنیای احساس و عواطف شماست. این که بدانید چه احساسی دارید، معنای آن ها را بفهمید و بتوانید انتخابهای احساسی درست بکنید و از خود در مقابل درد و رنج روحی و لطمه ها و صدمه های عاطفی محافظت کنید و بدانید روابطی صمیمی، سالم و با اعتماد به نفس چیست؟
کسی که به خودش احترام بگذارد و نفس خویش را گرامی شمارد و خود را با تمام نقص ها و ضعف ها به حساب آورد، به خود اعتماد داشته، گرفتار خود پنداره ی منفی نمی گردد و هیچ گاه زندانی خیالات نمی شود.
آیا تا به حال به ارزش واقعی خود فکر کرده اید؟ چه اندازه به خود احترام می گذارید؟ در مواجهه با مشکلات چگونه برخورد می کنید؟
با قوت و قدرت رفتار می کنید یا ضعف و انفعال؟
اصولاً با شکست چگونه روربرو می شوید؟ خود را مقصر می دانید و به سرزنش و ملامت خود می پردازید، یا شکست را به عنوان واقعیتی از زندگی می پذیرید؟ در مقایسه خود با دیگران چه حالتی به شما دست می دهد؟
خانواده، مدرسه، دوستان چه تصوری از شما دارند؟ شما را فردی موفق می دانند یا سست و بی اراده؟ حتماً می پرسید طرح این سئوال ها، بیان گر چه موضوعی است؟ بله، درست حدس زدید، اعتماد به نفس مسأله ای است که هر روز با آن مواجهیم و فردی که اعتماد به نفس دارد، خود را شایسته می داند و شایستگی، ویژگی عام شخصیت اوست، این نگرش مقطعی و زودگذر نیست. احساس خودباوری، توانایی و دریافت واقع بینانه از خویش، جز امتیازات شخص محسوب می گردد، و از بروز حالت نا امیدی و یأس و هم چنین داشتن تصور نادرستی از قابلیت ها جلوگیری می کند. وی هرگز مدعی نیست که تمام قابلیت های بالفعل را داراست، بلکه راه وصول را برای خود هموار و باز می بیند.کسی که به خودش احترام بگذارد و نفس خویش را گرامی شمارد و خود را با تمام نقص ها و ضعف ها به حساب آورد، به خود اعتماد داشته، گرفتار خودپنداره ی منفی نمی گردد و هیچ گاه زندامی خیالات نمی شود. اما شخصی که تصور نادرستی از خویش دارد و گرفتار نیازهای خیالی است، به گونه ای که در تحصیل، روابط اجتماعی، سیاسی، خانوادگی، اقتصادی و ... خود را بسیار مقبول و شایسته معرفی می کند و به دنبال شخصیتی کاذب و دروغین است، چون زمینه و توان رسیدن به این آرزوهلی مطلوب برایش فراهم نیست. همواره یأس و ناامیدی را تجربه می کند و دچار افسردگی می شود. عاقبت افرادی که چنین تصوری از خود دارند، جز انزوا و محدود نمودن خویش برای پوشش وضعیت دروغین یا فعالیتهای ریاکارانه چه می تواند باشد؟
به تعبیر یکی از روان شناسان مشهور : «خودپنداره ی کاذب، همانند بعضی است که در وسط آن دینامیت کارگذاشته شده است و مایه تخریب و ویرانی خواهد شد».
فرد متکی به نفس، چون شناخت درستی از خود دارد و نقاط ضعف و قوت خود را می داند، برای رفع نقص ها، تلاش بیش تری می کند و هرگز احساس کوچکی و حقارت نخواهد کرد.
در قرآن کریم و روایات اهل بیت تأکید زیادی بر احترام به خویشتن و عزیز شمردن آن شده است، تا جایی که عزت نفس، مایه کرامت و بزرگی برشمرده شده و خود کم بینی، مایه ی هلاکت و سقوط انسان معرفی شده است.
عزت نفس :
پس از توضیح اجمالی پیرامون عزت نفس، به بررسی راههای نیل به آن می پردازیم و ویژگی هایی را که اعتماد به نفس به ارمغان می آورد بر می شمارید :
استقلال عمل :
افراد برخوردار از اعتماد به نفس در اعمال خویش مستقل عمل می کند و از هرگونه وابستگی به دیگران دوری می جویند، آن ها در در انجام اعمال فردی و اجتماعی به توانایی های خویش تکیه می کنند و با توجه به استعدادهای خود، وارد میدان عمل می گردند، این بدان معنا نیست که فرد از مشارکت و مشاوره با دیگران سرباز می زند، بلکه در کنار هم فکری و مشارکت، استقلال خویش را حفظ کرده وزیر چتر دیگران زندگی نمی کند.
مسئولیت پذیری :
فرد دارای عزت نفس به نفس، مسؤولیت خود را با اطمینان کامل می پذیرد و از هرگونه ضعف و سستی دوری جوید، او هم چنان که سعی در ارائه نقش مثبتی دارد، تکالیف فردی، خانوادگی و اجتماعی خود را به نحو مطلوب انجام می دهد.
پیشرفت گرا :
انسان مثبت گرا و دارای عزت نفس، درصددپیشرفت و افزایش قابلیت ها و توانایی های خویش است و برای رسیدن به جایگاه برتر، تلاش و کوشش می کند.
جدیّت و سخت کوشی :
این امتیاز سبب ایجاد روحیه ی تلاش، پی گیری و مقاومت در انسان می شود و فرد را از بی ارادگی و سست عنصری نجات می دهد.
پذیرش ناکامی ها :
آگاهی از محدودیت ها و واقعیت های موجود می تواند تصویری واقع بینانه به انسان ارائه نماید، اگرچه با شناخت توانایی های توان درکسب موفقیت روز افزون گام برداشت، اما قبول شکست و ناکامی به عنوان یک واقعیت در زندگی به کسب تجربه برای نیل به پیروزی کمک می کند.
مؤثر بودن :
توانایی تأثیر گذاری بر دیگران، معجزه ی اعتماد به نفس است.
فرد دارای اعتماد به نفس، چون برای خود حرمت و عزت قائل است، از قله ی توانایی های خویش بالا رفته و با بروز استعدادهای مالی؛ دیگران را تحت تأثیر و زیر نفوذ خویش قرار می دهد.
روش های تقویت اعتماد به نفس :
به طور خلاصه، عوامل تأثیر گذار، در رشد اعتماد به نفس موارد زیر است :
ارتباط با خدا :
مهمترین روش در کسب اعتماد به نفس، ارتباط با خداوند است، اتکال به خداوند باعث بی نیازی و استقلال در شخصیت و عزت نفس می شود، در واقع انسان در اعتماد به خدا از هر چیزی که رنگ تعلق و وابستگی به غیر خدا داشته باشد، آزاد می گردد.
شناخت بهتر خویش :
شناخت استعدادها و قابلیت های خویش و درک ارزشهای انسانی، در کسب اعتماد به نفس مفد است و انسان را از یأس و ناامیدی رهانیده و به فردی متکی به خویش و متعهد به خود تبدیل می نماید.
تکیه بر توانایی های خود :
برای کارهای خود، ارزش قائل شود، در کارهایی که انجام می دهد تمرکز داشته باشد، بر توانایی های خود اصرار بورزد و تا می تواند با محدودیت های اجتناب ناپذیرزندگی کنار بیاید.
خطر پذیری :
با استفده مطلوب از تجربیات جدید و نهراسیدن از شکست، روحیه خطر پذیری را در خود باور نماید.
خودارزیابی :
فرد یاد بگیرد که این ارزیابی را به بهایی انجام دهد و برای جلوگیری از ناراحتی خود به نقطه نظرهای دیگران توجه نکند، روی احساسات خود تمرکز نماید، این کارها باعث تقویت احساس خود برتری شده و اختیار فرد به دست دیگران نمی افتد.

ارزیابی مثبت از خود :
نسبت به خود مهربان باشد و شخصیت خویش را با دید مثبت ارزیابی نماید، خود را با صفات خوب تفسیر کند و به لیاقت و شایستگی خویش شک نورزد. انگار خلق نمایید.
سومین نوع اعتماد به نفس که مهم ترین آنها هستند، اعتماد به نفس روحی و معنوی است. این نوع از اعتماد به نفس همانا اعتماد و ایمان شما به جهان هستی و کل آفرینش و موجودات است. این ایمان وحی که زندگی، هدف و نهایتی مثبت را در پی خواهد داشت و شما به خاطر هدفی این جا هستید و زندگی 70 – 80 – 90 سالگی تان بر روی یک کره خاکی هدف و مقصودی را دنبال می کند. اعتماد به نفس آن است که باور داشته باشید می توانید و توانایی آن را دارید که تمام توانتان را به کار بگیرید و شرایط و اوضاع زندگی را آن گونه که مطلوب و دلخواه شنا هست تغییر دهید.
چگونه اعتماد به نفس را در خود تقویت کنیم؟
اصل اول : گذشته را پذیرید و آینده را دگرگون کنید.
شما باید بدانید که گذشته را نمی توان تغییر داد اما آینده هنوز آفریده نشده است.
آینده چیزی نیست چرا اندیشه های شما و کوشش برای آفریندن آنها. منظور ما این است که در بند گذشته نباشید نه اینکه از تجربیات، خطاها و شکستهای گذشته درس نگیرید. پس باید عاقلانه به گذشته نگاه کرد و اندیشه و وقت خود را مصرف چیزی کنیم که توان آفریدن و دگرگون ساختن آن را داریم.
اصل دوم : درباره اهدافتان با خود گفتگو کنید.
اهداف را به صورت جملاتی مشخص درآورید و به خود بگویید آن هم به صورت جملات مبت اهداف باید واقعی و معقول باشند نه بلند پروازانه که دسترسی به آنها ممکن نباشد و نه پیش پا افتاده که ارزش کوشیدن را نداشته باشند. اهداف معقولی برای هر ساعت، روز، هفته و ماه وضع کنید. موفقیّت در اهداف کوتاه شما را برای دست یافتن به اهداف بلند مدت تشویق می کند و انگیزه تلاش را در شما بیدار می سازدهمواره اهداف را یادآور شوید تا بخشی از ضمیر ناخودآگاه شما گردد.
اصل سوم : تصمیم گرفتن را تمرین کنید.
روانشناسان نشان داده اند که کودکانی که در سالهای اولیه زندگی خود تشویق شده اند تا برای خود تصمیم بگیرد از دیگر کودکانی که این موقعیت را نداشته اند در اعتماد به نفس رتبه بالتری کسب کرده اند. تمرین تصمیم گیری به شما کمک می کند تا نسبت به قدرت قاوت خود اطمینان بیشتری به دست آورید و در نتیجه اعتماد به نفس کامل تری کسب نمایید. مهم تصمیم گیری است.
یادتان باشد که قضاوت درست نتیجه تجربه است و تجربه خود نتیجه چندین قضاوت نادرست. بنابراین از هر فرصتی برای تصمیم گیری استفاده کنید و این نیرو را در خود پرورش دهید.
تصمیم گیری مستلزم خطر پذیری و احساس مسئولیت است.
اصل چهارم : نتایجی را که می خواهید مجسم کنید.
تصویر روشنی را از آنچه می خواهید به دست آورید، داشته باشید این کار باعث می شود تا انرژی را بر روی هدف متمرکز کنید. این برخورد تصویری با همه آرمان ها و اهداف برای شما مفید است و یاری تان می دهد تا کم کم زمینه های دستیابی به آنها را فراهم سازید.
اگر می خواهید از شرّ خصلتی رها شوید خود را در حالتی تصور کنید که از آن خصلت هیچ اثری در شما نیست. همین تصویر تکرار آن و انجام دادن تمرینهای اصلاحی به شما کمک می کند تا از آن خصلت ناخوشایند رها شوید. این کار خیال پردازی، بی خاصیت نیست بلکه واقعیت روانشناختی پذیرفته شده اس است که به بسیاری کسان یاری رسانده است.

اصل پنجم : در برخی زمینه ها متخصص شوید.
آگاهی عمومی لازمه زندگی فردی و اجتماعی است اما کافی نیست. برای پیشرفت در زندگی فردی و حرفه ای شما باید در زمینه هایی متخصص و منحصر به فرد باشید. همین نکته که شما چیزی می دانید و دیگران نمی دانند به شما اعتماد به نفس می دهد. باید آموزش مداوم را به عنوان یک اصل در زندگی خویش بپذیرید.
قسمت اول : پیشینه نظری
تاریخچه :
به همراه افزایش مطالعات در حیطه علوم روان شناسی ابعاد بیشتری از این علوم شناخته شده است. یکی از ابعاد پژوهشها که پیرامون ویژی های انگیزشی و شخصیتی می باشد. مفهوم عزت نفس می باشد در زبان عامیانه عزت نفس مفهومی آشنا است و عبارت است از احساس ارزشمندی فرد از خود و این مفهوم قدمت طولانی دارد می توان اثر آن را در ادیادن مختلف بودا، یهود، مسیحیت و اسلام دید.
ابوحامد غزالی در بیان مفهوم نفس می گوید قوه ای که محرک شهوت و غضب است و یا آن قوه ای که در قلب ساکن بوده و مولد حیات و رساننده حس و حرکت است نمی باشد بلکه مقصود از نفس جوهر کاملی است که کاری جز تذکر و حفظ ندارد. اکثر قریب به اتفاق دانشمندان قدیم اسلام در مورد نفس و اهمیت آن سخنان بسیاری بیان کرده اند و هیچ کدام از دانشمندان بی حرمتی به نفس را شایسته نداسته اند و برعکس هر کدام را یکی از عوامل پیشرفت انسان در مراحل زندگی دانسته اند. حتی جامعه شناسان هم معتقدند که افرادی که دارای عزت نفس بالا هستند کمتر در کارهای نابهنجار از قبیل : اعتیاد، سرقت، قتل و سوء استفاده های مبنی شرکت می کنند (احمدی – بنی جمال 1375).
انسان برای موفقیت در زندگی نیازمند است که عزت نفس بالائی داشته باشد اگر فرد نسبت به خود وقتی به خود می گوییم که نمی توانیم به خواسته خود برسیم. احساس ناشایسته بودن می گوید بله حالا واقع بنیانه فکر می کنی. وقتی اتفاق ناگواری برای ما می افتد احساس ناشایسته بودن قبل از همه در مقام توجیه خود می گیود ببین هر چه گفتم درست بود. احساس بی ارزش کردن از کجا نشأت می گیرد؟ در دوران طفولیت تعریف و تمجید غیر مشروط قرار می گیریم، و قانون این کار را بکن، دین کار را مکن، به عبارت دیگر برای تکرار کارهای خوب به تدریج کمتر مورد تشویق قرار می گیریم، اما برای تکرار یک عمل خطا بر شدت سرزنش و مجازات افزوده می شود. بعضی از بچه ها صرفاً برای جلب توجه دیگران در کارها خطا می کنند زیرا وقتی توجه منفی از توجه نکردن بهتر است و بی توجهی و نادیده گرفتن کودک مفهوم ترک کردن و او را به حال خود گذاشتن است. به تدریج درباره خود چنین برداشتی پدا می کند و از این زمین حاصلخیز تفکر ما شکل می گیرد. علت اصلی احساس حقارت و خود برگ بینی را می توان در طرد شدن مستمر و مداوم از طریق والدین و دیگران دانست، لذا قسمتی از ارزش های درونی او احساس بی ارزشی نسبت به خود می باشد. روانشناسان معتقداند که احساس بی ارزشی عمیق، ریشه بسیاری از بیماری های روانی است. که در بین افراد دیده می شود (شفیع آبادی، 1376).
اگر فرد در زندگی احساس مثبتی داشته باشد به اطرافیان و زندگی هم احساس مثبتی خواهد داشت و نتیجه آن لذت بردن از زندگی است. معمولاً افرادی که عزت نفس آنها بالا است مستقل عمل می کنند مسئولیت پذیرند، با اطمینان عمل می کنند، بدون درخواست از دیگران می شتابند، به پشرفت هایشان افتخار می کنند و به موقعیت های جدید مشتاقانه روی می آورند. افرادی که از عزت نفس پایین برخوردارند قریحه خود را دست کم می گیرند سخنانشان معمولاً به این حالت است که من نمی توانم این کار را انجام دهم، نمی توانم اصلاً یاد بگیریم، اصلاً دست و پا چلفتی می باشم. احساس می کنم که دیگران برای آنها ارزش قائل نیستند در محبت دیگران تردید دارند و همچنین تصور می کنند حمایت نخواهند شد. احساس عجز و ناتوانی دارند عدم اطمینان و احساس درماندگی در اعمال و رفتار آنها مشاهده می شود. به آسانی تحت تأثیر قرار می گیرند. طرز تفکر، رفتار و علائق آنها غالباً تحت تأثیر افرادی است که با آنها زیاد نزدیک و همراه می باشند و یا صاحب قدرت است. عواطف و احساسات آنها محدود است و اطرافیان آنها در هر موقعیتی می توانند واکنش های آنها را پیش بینی کنند (بیابانگرد 1373).
به هر حال در طول هزاران سال گذشته، گزارشهای تاریخی، نظریات فلاسفه و شاعران، داستانها و افسانه گواه بر این مطلب است که انسان دارای این نیاز است که خودش را خوب بداند و تمام کارکردهای خود را اخلاقی و منطقی جلوه دهد. همانطور که قبلاً هم گفته شد در طول صد سال گذشته نیز بسیاری از روانشناسان این نظزیه را پذیرفته اند که انسان نیازمند عزت نفس است از میان این افراد (کارن هورنای روشی را که به واسطه آن افراد تلاش می کنند یک خودپنداری مطلوب را زا خویش بدست آورده و دفاع نماید مورد بحث قرار داده است. نریچ و واگو از عزت نفس به عنوان یک مسیر فرهنگی در مقابل اضطراب نام می برند) (اسلامی نسب، 1373).
مفهوم عزت نفس :
ابعاد کلی عزت نفس : همانطور که قبلاً بیان شد مجموعه ارزیایی هائی که فرد نسبت به شایستگی ها و قابلت ها و توانایی های خود دارد معمولاً عزت نفس فرد را تشکیل می دهند که می توان در 5 بعد اجتماعی، تحصیلی، خانوادگی، جسمانی و کلی مورد توجه قرار داد (کلمز، ترجمه علی پور 1373).
الف ) بعد اجتماعی :
هر چه میزان ارتباطات فرد با اجتماع کمتر باشد و همچنین فاقد محبت لازم و حمایت اجتماعی باشد باعث کاهش عزت نفس فرد خواهد شد و اگر کودک از تعامل اجتماعی با دیگران لذت ببرد در این صورت باعث افزایش عزت نفس او خواهد شد.
آیا کودکان دیگر او را دوست دارند؟ آیا افکار و عقاید او برای شما ارزشمند است؟
آیا او را در بازیها و فعالیت هایشان شرکت می دهند؟ آیا از ارتباط و تعامل با دیگران رضایت دارند؟
و به طور کلی هر چه فرد نیازهای اجتماعی او برآورده شود احساس خوبی در این زمینه خواهد داشت. (کلمز، ترجمه علی پور 1373).
ب ) بعد تحصیلی :
موفقیت ها و شکست های فرد در مدرسه و مسائل مربوط به تحصیل مستقیماً بر عزت نفس او اثر می گذارد و هر چه میزان شکست ها بیشتر باشد باعث کاهش عزت نفس می شود .
عزت نفس تحصیلی مبتنی بر ارزش است که فرد به عنوان دانش آموز در رابطه با تحصیل و جایگاه او استوار است موفقیت های تحصیلی افراد باعث یک ارزیابی مثبت فرد در این زمینه خواهد شد واطرافیان هرچه باز خورد مثبت در این زمینه داشته باشند باعث افزایش عزت نفس خواهد شد.
ج ) بعد جسمی :
هر فرد نسبت به ظاهر، جسم و توانایی جسمی خود یک ارزیابی و برداشت دارد اگر این تصور و برداشت از وضعیت ظاهری و جسم فرد منفی باشد از این نظر عزت نفس پایینی خواهد داشت. به هر حال تصور جسمانی ترکیبی از ویژگی های جسمانی و توانایی های بدنی است که با بازخورد دیگران بدست می آید در این بین دختران بیشتر توجه به خصوصیات جسمانی بدن خود دارند و پسران به توانایی های جسمانی فرد توجه دارند اگر دختری در مورد زیبایی خود تردید داشته باشد و خود را زشت و غیر جذاب ارزیابی می کند باعث کاهش عزت نفس او در این زمینه خواهد شد و برعکس آن باعث افزایش عزت نفس او خواهد شد پسران هم اگ خود را ناتوان و غیر قوی ارزیابی کنند باعث کاهش عزت نفس آنان خواهد شد.

د ) بعد خانوادگی :
این نوع عزت نفس از طرز تلقی و عقاید فرد در مورد خود به عنوان عضوی از خانواده تشکیل می شود. فردی که احساس می کند عضو با ارزش ای از خانواده است و از محبت و احترام والدین و خواهر و برادرهای خود برخوردار است عزت نفس او بالا خواهد رفت در مجموع حمایت، توجه، عشق و مساعدت والدین و یا برعکس آن می تواند تأثیرات جدی و مؤثری بر عزت نفس افراد در این زمینه داشته باشد.
هـ ) بعد کلی عزت نفس :
در اینجا ارزیابی و تصور کلی فرد از خود و یا خویشتن است و اساس ارزیابی فرد در همه زمینه هاست عزت نفس کلی افراد باعث اعتقاداتی از قبیل اینکه من یک فرد خوبی هستم با دیگران را دوست دارم و من موفق هستم خواهد شد (کلز – ترجمه علی پور 1373).
چگونگی پیدایش عزت نفس در افراد :
تصوری که افراد از خود دارند در تعیین روابط با دیگران سهم مهمی دارد کودک از سال دوم زندگی به خود آگاهی دست می یابد تقریباً در 18 ماهگی کودکان صورت های خود را نشان می دهند، در دوران کودکی این شناخت برای افراد پیش می آِد که چه هستند و در جامعه چه نقشی دارند این شناخت اولیه که کودک از خود دارد، زمانیکه به اواخر مدرسه می رسد و حدود ده سالگی به صورت شبکه ای از احساسات و استنباطات وی از خودش درمی آید که نسبتاً ثابت و پیچیده می باشد (کلز – ترجمه علی پور 1373).
کاملاً مشخص است که محیط خانه اولین جائی است که کودک تجارب خود را از آنجا آغاز می کند و به تدریج کودک قادر می شود که خود را از آنجا آغاز می کند و به تدریج کودک قادر می شود که خود را بشناسد و بداند که کیست و در چه وضعیتی قرار دارد. در خانواده هایی که فقط کودک را مورد انتقاد قرار می دهند و حمایتی از آنها نمی شود افرادی با عزت نفس ضعیف تربیت می کنند خیلی افراد که عزت نفس آنها پایین است، شاید حتی موفقیت هایی داشته باشند ولی با این احساس شکست هم می خورند چون خود را بالاتر از آنچه هستند ارزیابی می کنند و لذا از عمل خود نیز ناراضی هستند (کلز – ترجمه علی پور 1373).
عزت نفش از دیدگاه قرآن، احادیث و دانشمندان اسلامی :
روح انسان دنیای عجیبی است عجیب ترین عوامل عالم روح و روان انسان است که از یک جهت شباهت به دستگاه ضبط وت را دارد که دهها و صدها نوار در آن جای می گیرد و هر دگمه ای که فشار داده می شود صدای مخصوصی را پخش می کند. پخش نوع صدا بستگی دارد به اینکه دست انسان بر روی چه دگمه ای گذاشته شد در روح انسان در حقیقت همین گونه است و هر دگمه نیز مربوط به یک استعداد است.
خداوند متعادل استعدادهای گوناگون در وجود ما به بعد گذاشته است و مربیان هر کدام روی یک یا چند استعداد تکیه کرده اند. با آنکه در وجود هر فرد همه استعدادها وجود دارد اما یک یا چند استعداد زنده یم شود و به حرکت درمی آید و بقیه صامت می مانند. حال سئوال اساسی این است که آیا در میان تمام این دگمه ها یا استعدادها، استعدادی یافت می شود که اگر بر روی آن دست گذاشته شود و تمام این نوارها به حرکت درمی آیند؟ در اخلاق اسلامی، محور و نقطه ای که اسلام روی آن نقطه وجود انسان دست گذاشته کرامت و عزت نفس است که سلسله جنبان کلیه استعدادهای درونی و بیرونی انسان محسوب می شود و از طریق نمود و قرآن، احادیث، معارف اسلامی و آثار دانشمندان بزرگ مسلمان مورد شناسائی و تأکید قرار می گیرد و آثار مشاهیری همچون سیدجمال الدین اسدآبادی و اقبال لاهوری هم ضمن پرداختن به مسئله فردی و رجعت درباره مسلمین به فرهنگ اسلامی، عزت نفس بالای ملل مسلمان را بزرگتری عامل مبارزه با انحطاط جامعه و بزرگترین مانع در جهت جلوگیری از سلطه بیگانگان و مستکبران داشته اند و عزت نفس مسلمان را نقطه مقابل انحطاط مسلمین به شمار آورده اند.
معانی نفس در قرآن کریم :
در قرآن کریم چند معنی برای عزت نفس آمده است :
1 ) در قرآن از نفس ابتدا به معنی جان یا حیات حیوانی یاد می شود برای نفس چیزی نیست مگر اینکه بمیرد به اذن پروردگار (ال عمران آیه 145) هر نفسی مرگ را خواهد چشید (انبیا آیه 35) و در این آیه نفسی هم ردیف جان است که مرگ برایش پایان و غایت است.
2 ) نفس به معنای روان یا نفس انسانی آمده است پسندیده برای نفس، آنچه کسب کند به آن گرفتار می شود (ِآیه 70 انعام) در این مورد نفس همان مجموعه حالات روانی است که خاصیت ادراکی، انفعالی و افعالی دارد و بر مبنای این سه خصوصیت خود را می سازد و شخصیت خود را شکل می دهد.
3 ) نفس به معنای شخصیت تعامل یافته و متعادل است و خداوند هر کس را به اندازه توانایی اش تکلیف می دهد (بقره آیه 233). در این آیه مرتبه نفس مطرح است که خود را به مرتبه ای از تکامل رسانده است.
عزت نفس در احادیث و روایات اسلامی :
احادیث فراوانی از معصومین (ع) در این رابطه وجود دارد که به تعدادی از آنها اشاره می شود :
1 ) لایحل لمومن یذل نفسه : مومن حق ندارد که خود را خوار و بی مقدار سازد (رسول اکرم (ص))
2 ) المیمنه و لا الذینه : تحمل مرگ از تحمل ذلت آسانتر است (امام علی (ع)).
3 ) ساعه ذل لاتفی بعذ الدهر : یک عمر عزت داشتن به ساعتی ذلت نمی ارزد. (امام علی (ع)).
4 ) من کثرت علیه نقشه هانت علیه شهواته : کسی که نفسش در نزدش عزیز و شریف باشد شهوات در نظرش خوار و حقیر می شود (امام علی (ع) نهج البلاغه.
از مجموعه احادیث نتیجه می گیریم :
1 ) مؤمن باید کرامت، بزرگواری، عزت و شخصیت خودش را پاس بدارد و هیچ گاه برای دست یافتن به ثروت و موفقیت خود را خوار و بی مقدار نسازد.
2 ) آنانکه خود را بی مقدار و خوار می پندارند و از قافله رشد و تعالی باز می مانند اصولاً به کسی که برای خود ارزش قائل نیست نمی تواند امید به رشد و کمال به زندگی دهد.
3 ) تحمل مرگ آسانتر از تحمل ذلت است و کربلا پیامدش این است که عزیز بمانید.
نظریه دانشمندان اسلامی در مورد نفس :
1 ) کندی : نفس جوهری بسیط، الهی و روحانی است نه طول دارد نه عمل، نوری است از انوار باریتعالی.
2 ) ابن سینا : وی اعتقاد دارد به اینکه نفس به معنی وسیع مبدأ حرکت در نظر گرفته شده است و همه موجودات عالم دارای نفس هستند او به نفس فلکی، نفس بناتی و نفس حیوانی و در درجه آخر به نفس انسانی اعتقاد دارد.
3 ) ابوحامد غزالی : مقصود از نفس جوهر کاملی است که کاری جز تذکر، حفظ و تمیز نیت ندارد. در مورد نفس و اهمیت آن سخنان زیادی بیان کرده اند و هیچ یک از دانشمندان در علم روانشناسی و دانشمندان و علمای مسلمان بربی حرمتی به نفس تکیه نکرده اند بلکه هر کدام با زبان خود احترام به نفس را که معادل با عزت نفس است جایز شمرده اند و آن را یکی از عوامل پیشرفته انسان در مراحل صعود زندگی دانسته اند. حتی آسیب شناسان اجتماعی اعتقاد دارند که کسانیکه از عزت نفس بالائی برخوردارند دنبال کارهای خلاف اجتماعی نخواهند رفت (نهج البلاغه).
تفکر غیر منطقی :
ریشه نظریه الیس به فلاسفه رواقی برمی گردد. مخصوصاً به اپیکتترس، اشیاء باعث اختلال انسان ها نمی شوند بلکه نظری که انسانها نسبت به آن اشیاء دارند باعث این اختلال می گردد. نام شکسپیر هم در شجره نامه منطقی هیجان وجود دارد. هیچ چیز جذب وجود ندارد بلکه فکر کردن آن را خوب یا بد می کند، الفرد ادلر منادی اخی این نظریه می گوید : فرد خود را با جهان خارج به صورت از پیش تصمیم گیری شده ای مرتبط نمی سازد بلکه ارتباط او براساس تفسیر او از خودش و مشکلات کنونی اش صورت می گیرد. در ابتدا الیس تصور می کرد که وظیفه او ارائه اطلاعات در مورد واقعیت ها به مراجعاتش است اما به زودی دریافت که بسیاری از مراجعاتش نیاز به اطلاعات عینی بیشتری دارند. او روانکاوی را به عنوان وسیله ای برای تأمین آن نیازها مورد آزمایش قرار داد. او چندین سال روانکاوی را تجربه کرد. اما هم از فرد نظریه و هم از تجربه کار با روانکاوی کلاسیک به رویکرد (روانکاوی جدید) یا (نفرویدیسم) روی می آورد و سپس متوجه نظریه یادگیری شد و در تمام مدت درمانگری بود که فعالتر و رهنمودی تر کار می کرد. ظهور رویکرد او از سال 1951 آغاز شد.
الیس براساس مطالعات خود در مورد فلاسفه باستان و نیز از طریق تجربیات با بیمارانش قانع شده بود که مردم به این دلیل بر رفتار غیر عقلانی و غیر منطقی خود پافشاری می کنند که مستمراً به خود تلقین می کنند که باید آن گونه رفتار کنند نتیجه منطقی الیس این بود که در درمان باید مردم را متقاعد کرد تا تلقین افکار قدیمی و غیر منطقی را به خود متوقف کنند و به آنها یاد داد که درباره خود و جهان فکر کنند. درمان منطقی هیجانی از این دیدگاه ها متولد شد. (قرچه داغی 1375).
تئوری rebt (رفتاری، هیجانی، عقلانی، درمانی) ادعا کرد که رفتارهای خود تخریبی در اجتماع و در آموزه سازی مجدد عقاید غیرمنطقی فرد (خود – تقویت دهی) که به عزت نفس پایین، خودپنداره تحصیلی و شکست تحصیلی نسبت داده می شود ریشه دارد. درمان عقلانی، رفتاری، هیجانی و دیگر درمانهای شناختی – رفتاری برای بهبود پیشرفت دانش آموزانی که در معرض شکست تحصیلی بودند به کار گرفته شده بود. درمان تجربی نشان داده بود که باورهای غیرمنطقی ایجاد شده، به عزت نفس پایین، تنظیم و کنترل درمان بر روی باورهای غیرمنطقی (بی مسئولیتی هیجانی یا ناتوانائی در کنترل هیجانی) و آمادگی برای سرزنش وابسته بودند.
پیشرفت عزت نفس در هر جلسه اساساً با تغییراتی در عقاید شدیداً به هم پیوسته می باشد. هر مداخله درمانی تغییراتی در درجات تصمیم گیریهای غیرمنطقی ایجاد می کرد عزت نفس به عنوان پدیده ای که از سه منبع عمده ناشی می شود درنظر گرفته شده است، اختلاف میان خود واقعی و خود ایده آل، مقایسه اجتماعی، اسناد علّی، اختلاف خود ایده آل و خود راحتی به شکاف میان آنچه که شخص مایل است باشد و آنچه که فکر می کند واقعاً هست بر می گردد ممکن است اختلاف زیاد از اینجا ناشی شود که معیارهائی که شخص برای خودش مشخص کرد. به طور ناامیدکننده ای ایده آلیستی و غیرقابل دسترسی هستند یا به این خاطر است که عملکرد واقعی شخص زیر ارزشهاست.
منبع دوم عزت نفس مقایسه اجتماعی است. فستینگر فرض نمود که افراد دارای یک سائق درون ساخته ای جهت ارزشیابی عقاید و توانائیها، عینی بودن، غیراجتماعی و غیرقابل دسترس بودن اهدافشان هستند. آنها این امر را با مقایسه خودشان با دیگران انجام می دهند. شخص که در بعضی مواقع شکست خورده است هنگامی که خودش را با افرادی که آنها را به عنوان افراد موفق درک کرده مقایسه کند خود ارزشیابی منفی تری تجربه نخواهد کرد تا زمانیکه خودش را با افرادی که به عنوان شکست خورده می شناسد مقایسه نماید.
آزمایشی که توسط مک کارتی و فوزنهام (1986) انجام شده نشان داده است که بیماران مضطرب در مورد افراد دیگر گرایش به تخمین بیش از حد برونگرائی و تخمین پایین نروتسیزم دارند. اما ظاهراً معتقدند شخص عادی به طور طبیعی کاملاً سازگار است. هرچند سایر مطالعات نشان داده اند که افراد افسرده خودشان را نامشابه با دیگران می بینید، حتی در اسنادهایی که با افسردگی بی ارتباط می باشد، آنها فکر می کنند که نسبت به یک شخص معمولی احتمال بیشتری برای داشتن تجارب منفی دارا هستند.
پژوهشی که در مورد خودانگاره و عملکرد تحصیلی صورت گرفته است نشان می دهد که رابطه دو سویه و عمومی، بین عزت نفس و توانایی یادگیری وجود دارد عزت نفس زیاد موجب پیشبرد یادگیری می شود. نوجوانی که از عزت نفس زیاد برخوردار است بهتر از فردی که احساس بی کفایتی کند یاد می گیرد و با اشتیاق و اطمینان از عهده یادگیری تکالیف جدید بر می آید (کلمز، ترجمه علی پور، 1373 ).
دیدگاههای روان شناختی درباره عزت نفس و افکار غیرمنطقی :
آبراهام مزلو روان شناس معاصر آمریکائی (1970) نظریه ای ابراز کرده است که براساس آن در زمینه نیازهای انسانی، نوعی سلسله مراتب غریزی وجود دارد که احتیاجات فیزیولوژیکی ما پایه و اساس آن را تشکیل می دهد سپس به ترتیب نیازهای دیگری مطرح می گردند، نیاز به امنیت، نیاز به محبت، نیاز به احترام، عزت نفس و خودشکوفائی. به نظر مزلو همه انسانها دارای نیازهای مشترک فطری هستند که در سلسله مراتبی از نیرومندترین تا ضعیف ترین قرار می گیرد و تا هنگامی که نیازهای ضعیف ارضاء شود نیازهای سطح بالاتر به طور نیرومندتر بروز می کنند و البته ارضاء نیازها بستگی به موقعیت و شرایط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی دارد.
دیدگاه ادلر :
مباحثی از روان شناسی که اختصاصاً به عزت نفس می پردازد و آن را به عنوان یک متغیر با نفوذ و با اهمیت عنوان می نماید تئوری شخصیتی است که ادلر ارائه نموده است ادلر اگرچه کاربرد عزت نفس را در درمان و ثبت و توضیحات تئوری اش به کار می گیرد اما به وضوح اهمیت عزت نفس را دریافت نموده است یکی از کمک های معنوی ادلر به روان شناسی مفهومی است که او از عقدۀ حقارت به دست آورده است حقارت و تلاش در راه تفوق و برتری نقطه شروع شیوه زندگی است. دومین کمک ادلر تأکید بر کیفیت محیط خانواده است اعتقاد به اینکه انسان موجودی خودآگاه است و معمولاً از علل رفتار و هویت خویش آگاهی دارد و در نهایت من اخلاقی که بر غنای روان شناسی موردی اشاره دارد.
نظر ادلر هسته اصلی و اساسی تحقیق نفس و بی همتائی شخصیت است (شفیع آبادی، 1375).
دیدگاه راجرز :
راجرز بر انگیزه های ناخودآگاه تکیه نموده و بر دیدگاه ذهنی فرد درباره آنچه تاکنون در جال وقوع است تکیه می کند از دیدگاه راجرز و نیل شرط رشد و پرورش خود توجه مثبت نامشروط درباره شیرخوارگی است و شخصیت سالم اصولاً زمانی شکل می گیرد که فرد از زمان کودکی مورد توجه قرار گیرد (برومند، 1380).
دیدگاه اسمیت :
کوپر اسمیت عزت نفس را ارزشیابی فرد درباره خود و قضاوت شخص در مورد ارزش خود می داند وی با بررسی و مطالعه تئوری های قبلی و تحقیقات انجام شده در این زمینه چهار علل اصلی را برای رشد عزت نفس بیان می کند :
1 ) میزان احترام، پذیرش و علاقه مندی که یک فرد دریافت می کند.
2 ) تاریخ، تجارب و موفقیت همایمان در طی زندگی.
3 ) ارزش و انتظاراتی که تجارب را براساس آن تفسیر می کنیم.
4 ) پاسخدهی فرد نسبت به شخصیت.
کوپراسمیت می گوید : افرادی که عزت نفس بالائی دارند و اطمینان و تائید درونی دارند نحوه قضاوتشان به وضوح متفاوت از افرادی است که عزت نفس پایین دارند (برومند، 1380).
به نظر ادلر نابهنجاری به خودی خود بر رشد شخصیت تأثیر ندارد بلکه ادراکی که فرد از نقض عضو و یا نابهنجاری خود دارد رشد و رفتار فرد را تحت تأثیر قرار می دهد (قرچه داغی، 1375).
درمان عقلانی، عاطفی بر این استوار است که مشکلات انسان از امور خارجی و رویدادها سرچشمه نمی گیرند، بلکه ناشی از اعتقادات و برداشت های فرد از آن امور و رویدادها هستند. به نظر الیس اعتقادات و باورهای آدمی ممکن است منطقی و یا غیرمنطقی باشد. اعتقادات غیرمنطقی موجبات بروز اختلالات عاطفی و رفتاری شخص را موجب می شود. الیس شخصیت را از سه جنبه فیزیولوژیکی، اجتماعی، روانشناختی توضیح می دهد.
1 ) جنبه فیزیولوژیکی :
الیس این فرضیه را مطرح می سازد که انسان فکر می کند، احساس می کند و عمل می کند یعنی افکار و باورهای او عواطف و رفتارهایش را تحت تأثیر قرار می دهند به نظر ایس گرچه آدمی اعتقادات و باورهای غیرمنطقی را می آموزد اما از نقطه نظر زیستی استعداد زیادی برای کسب اینگونه اعتقادات و باورها را خواهد داشت.
2 ) جنبه اجتماعی :
الیس انسان را موجودی اجتماعی می داند که ناگزیر است با دیگران زندگی کند از این رو او تلاش می کند تا رفتار خود را با انتظارات دیگران تطبیق دهد آدمی ارزش ها و عقایدی را از اجتماع می گیرد و آنها را در جهت کسب مهارتهای مربوط به روابط بین فردی و موفقیت اجتماعی به کار می بندد و درونی می سازد. به عقیده ایس بها دادن بیش از حد به نظر دیگران یعنی بیش از آنچه که برای نظر خود ارزش قائل ایم موجب اختلال می شود سلامت روانی و بلوغ عاطفی متضمن برقراری تعادل میان اهمیت دادن به نظرات خود و دیگران در مناسبت های اجتماعی است.
3 ) جنبه روان ش

دانلود مقاله بررسی و مقایسه عزت نفس

اختصاصی از فی ژوو دانلود مقاله بررسی و مقایسه عزت نفس دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

بررسی و مقایسه عزت نفس بین دانشجویان ورزشکار و غیر ورزشکار پسر و دختر در بین دانشجویان ابهر که در سال 1385 در دانشگاه آزاد اسلامى واحد ابهر مشغول به تحصیل مى باشند

مقدمه
مطالعه و تحقیق در مورد ویژگی های شخصیتی در حقیقت قدیمیترین تحقیقات در روانشناسی ورزش است ، تحقیق در این زمینه از دهه 1950 تا 1970 روانشناسی ورزش را تحت نفوذ خود داشت و از آن به بعد نیز هم چنان از اهمیّت زیادی برخوردار است. (نوابی نژاد ، 1375)
از اهداف مهم تربیت بدنی و علوم ورزش که یکی از شاخه های مهم تعلیم و تربیت محسوب می گردد.ریست بهتر انسان در راستای تقویت ابعاد وجودی خویش می باشد و در همین جهت کوشش می شود با به کارگیری روش های علمی از راه کشف قوانین علمی مربوط به جسم و روان به مؤثرترین روش رشد انسان دست یافته شود با توجه به تأثیرات متقابل جسم و روان ، وابستگی و ارتباط و اثر متقابل روانشناسی و تربیت بدنی امری اجتناب ناپذیر است.
اهمیت روانشناسی در حیطه تربیت بدنی تا آن حد است که مربیان خود را نیازمند به حداقل اطلاعات پایه از آن می دانند.روانشناسان نیز پیوسته علاقه مند هستند که نقش فعالیت های ورزشی را تغییر خصوصیات روانی بدانند و قصد دارند از طریق پژوهش های مختلف تأثیرات متقابل جسم و روان را کشف کنند.تأثیر فعالیت های ورزشی به خصوصیات روانی که در تحقیق حاضر از جنبه «عزت نفس» می باشد ، برای کسانی که در زمینه مسائل روانی کاری کنند و هدف نهاییشان کمک به رشد انسان و سلامت روانی اوست می تواند دارای اهمیت باشند.
بیان مسأله:
تربیت بدنی به عنوان بخش مهمی از تعلیم و تربیت رسالتی بزرگ در تکامل جسمانی و روانی و اجتماعی افراد داشته و اهداف آموزشی و تربیتی و اجتماعی را دنبال می کند و رشد فزآینده وگسترش دامنه اطّلاعات هم چنین دانش وتحقیقات دررشته تربیت بدنی با بکارگیری تکنیک های علمی موجب گردید ، روانشناسان ورزشی نیزبا تحقیق درمورد شخصیت به ابهامات وسؤالات موجود دراین زمینه پا سخ گویند.
اثری که ورزش به عزت نفس افراد به عنوان یکی از مهمترین خصوصیات شخصیتی که بسیار مورد توجه و تأکید دانشمندان شاخه های مختلف علم روانشناسی قرار گرفته است بسیار اساسی و مهم است.هم چنان که یک مربی ورزشی نفس بهتر را مایه ترقی ورزشکار خود می داند.مشاوران و روانشناسان بالینی و روانشناسان عمومی نیز سعی دارند اهمیت ورزش را در افزایش عزت نفس و در نتیجه سلامت روانی را کشف کنند که محققین آن را یکی از نتایج بد فصل عزت نفس قوی می دانند پیدا کنند.
محققان معتقدند که فعالیت های تربیت بدنی و ورزش با تربیت روانی آمیخته است و هر تجربه حرکتی یا تغییر جسمانی یک تغییر یا تجربه روانی را به همراه دارد ، برخی از محققین از ورزش به عنوان ابزار تربیت و شکل پذیری شخصیت یاد کرده اند و برخی نیز به توان اجتماعی تربیت بدنی تأیید نموده اند ، سئوالات نمونه واری که در این چارچوب مطرح می شوند از این قرار است که آیا افرادی که فعالیت ورزشی دارند ، صفات شخصیتی خاصی دارند؟یا نوجوانانی «سیر در این تحقیق» که فعالیت ورزشی دارند آیا رشته های تیمی و انفرادی تأثیرات متفاوت بر آنها دارند؟آیا بین مدت فعالیت ورزشی و ویژگی های شخصیتی ارتباطی وجود دارد؟بدیهی است که شخصیت نیز می تواند درانتخاب نوع ورزش و نیز علایق ورزشی و کسب مهارت های مربوط به آن رشته ورزشی مورد علاقه ، مؤثر واقع گردد.با این وجود تحقیق حاضر برای پاسخ دادن به سئوالات مطرح با پذیرش اصل متقابل شخصیت و ورزش عزت نفس را در بین دانش آموزان ورزشکار و غیرورزشکار (سیر دوره متوسطه) مورد مقایسه قرار می دهد.
اهمیت و ضرورت تحقیق :
تحقیق حاضر در پی یافتن چگونگی رابطه ورزش و عزت نفس در دانش آموزان پسر مقطع متوسطه است و ضرورت آن از چند جنبه نمایان است.می دانیم که در سال های اخیر بحث های زیادی در رابطه با اجرای طرح فراگیر ورزش در کشور وجود دارد و مقدّمات آن نیز در حال پیگیری است که یکی از راه های اجرای این طرح از طریق مدارس است ضروری است که حقایق برابر نامه ریزان و مسئولان نظام آموزش و پرورش کشور که تربیت بدنی بخشی از این نظام است روشن گردد.
آیا تربیت بدنی و ورزش و نتایج آن هم جهت و هم سو با اهداف از پیش تعیین شده نظام آموزش و پرورش کشور است؟و آیا این هم سویی در حد قابل قبولی است؟و باز هم ضروری است که دانسته شود که آیا تأکید کنونی که به ورزش های گروهی وجود دارد صحیح می باشد؟یا اینکه ورزش های انفرادی در تقویت روحیه و روان سالم انسانی مفیدترند.هرچند که تأثیرات مثبت و انکار ناپذیر ورزش بر جسم انسان ممکن است مورد تأکید و توجیه گر ورزش مدارس باشد.اما هدف اساسی آموزشی و پرورشی یعنی رشد همه جانبه افراد جانبه ایجاب می کند که همواره در جستجوی راه های با صرفه تری از نظر وقت ،‌هزینه و نتیجه مورد دلخواه باشیم.از این جهت تحقیق در مورد تأثیرات روانی ورزش کاملاً حیاتی می نماید.باتوجه به اینکه وجود یک روان سالم که در این تحقیق از جنبه عزت نفس مورد بررسی قرار می گیرد برای پیشرفت و ترقّی یک فرد و جامعه او یک امر انکار ناپذیر است.نتیجه این تحقیق از بعد درمانی نیز برای درمانگران مسائل روانی دارای اهمّیت است.یافتن راه حل کم هزینه قابل ارائه برای همه افراد در پیشگیری و درمان مسائل روانی یکی از مواردی است که ضرورت این تحقیق را توجیه می کند.
واژه های کلیدی:
تعریف عزت نفس:
عزت نفس : درجه تصویب ، تأیید ، پذیرش و ارزشمندی است که شخص نسبت به خود احساس می کند.
منظور از عزت نفس در این پژوهش : میزان نمره ای که دانش جو با توجه به پاسخش به پرسشنامه کوپر اسمیت به دست می آورد.این نمره شاخص کمی و عددی برای اندازه گیری عزت نفس دانش جویان می باشد.
ورزشکار در این تحقیق : به کسی گفته می شود که حداقل به مدت یک سال عضو یک باشگاه ورزشی باشد و در حال حاضر نیز به ورزش ادامه می دهد.
ورزش فردی : ورزشی که فقط استعداد و توانایی یک فرد در نتیجه آن مؤثر است و به تنهایی نیز انجام می گیرد مانند کشتی.
ورزش گروهی : ورزشی که استعداد و توانایی چند نفر با هم و در کنار یکدیگر در نتیجه آن مؤثر است و به صورت گروهی انجام می شود.مانند بازی فوتبال و والیبال.
مدت زمان ورزش در این تحقیق : به دو صورت مطرح گردیده است :
الف : تا 2 سال ورزش که ورزشکار بایستی حداقل دو سال ورزش کرده باشد.
ب : 2 سال به بالا که ورزشکار بیش از 2 سال مشغول ورزش است.
تعریف عملیاتی :
تعریف نظرها :
عزت نفس ، درجه تصویب ، تأیید ، پذیرش ارزشمندی است که شخص نسبت به خود یا خویشتن احساس می کند.این احساس ممکن است در مقایسه با دیگران باشد و یا مستقل از دیگران.احساس ارزش نسبت به خود همانند خود پنداره یک هسته مرکزی دارد که همواره با یک سلسله احساس ارزش های پیرامونی ما منظومه را تشکیل می دهند ، هر چه خوی ایده ال با خود یا خویشتن فرد نزدیکتر باشد عزت نفس بیشتر و شخصیت ها مقاوم تر است.
ورزش : مجموعه ای از فعالیت های حرکتی انسان ، به طور سازمان یافته است که در آن تمرین حرکات و تحصیل مهارت ها به منظور تقویت قوای جسمانی و روانی اجرا می گردد.و در این وسیله تمرینی عموماً مسابقه و رقابت به عنوان انگیزه مطرح می باشد.

تعریف عملیاتی :
در این پژوهش عزت نفس نمره ای است که دانش آموزان در آزمون عزت نفس کوپر اسمیت کسب می کنند.
هدف تحقیق :
1 – یافتن و پی بردن به رابطه ورزش و عزت نفس.
2 – پی بردن به کارایی ورزش های گروهی و فردی در تقویت عزت نفس.
3 – بررسی تأثیر مدت زمان ورزش بر عزت نفس دانشجویان.
فرضیه های پژوهش :
1 – عزت نفس دانشجویان ورزشکار بیشتر از دانشجویان غیر ورزشکار است.
2 – عزت نفس افرادی که ورزش های گروهی انجام می دهند با افرادی که ورزش های فردی انجام می دهند متفاوت است.
3 – میزان عزت نفس با توجه به مدت زمان ورزش متفاوت است.

« فصل دوم »

تاریخچه – تعریف – نحوه شکل گیری عزت نفس – عوامل مؤثر در عزت نفس – شیوه درمان – نحوه ایجاد نغییر در عزت نفس
تاریخچه و اهمیت عزت نفس :
اکثر صاحب نظران عزت نفس مثبت را به عنوان عامل مرکزی و اساسی در سازگاری عاطفی – اجتماعی ، مطلوب می دانند این نظر گسترش یافته و دارای تاریخچه طولانی نیز می باشد:
در ابتدا جامعه شناسان و روانشناسانی مانند ویلیام جیمز ، جورج هربرت میروچارلزکولی به اهمیت عزت نفس مثبت تأکید داشتند.
چند سال بعد فرویدیها از قبیل سالیوان ، هورنای ، فرام و کسانی دیگر چون راجرز در تئوریهای شخصیتیشان خود پنداره را وارد کردند.چند سال بعد روانشناسان علمی ، تئوری را با کارهای تجربی در هم آمیختند و نتیجه گرفتند که عزت نفس مثبت با شادکامی و کارکرد مثمرثمر در رابطه است.برای مثال افسردگی را به یک سبک شناختی که مشتمل بر ارزیابی شدیداً منفی و انتقادی از خود است ارتباط داده اند.
از آنجایی که عزت نفس کودک ، زمینه و ادراک وی از تجارب زندگی را فراهم می سازد ، سالم بودنش دارای ارزش ویژه ای می باشد شایستگی عاطفی – اجتماعی که از خود ارزیابی مثبت منتحج می شود می تواند به عنوان سیریا نیروی در مقابل مشکلات خطیر آینده به کودک کمک می کند.شاهدی برای این نقطه نظر راهنمای تشخیصی و آماری بیماری های روانی DSMIII_R (انجمن روان پزشکان آمریکا 1987) است که از عزت نفس پایین به عنوان نشانگان چندین اختلال کودکی نام برده است.
دو مثال مختلف از این اختلال :
یکی کمبود توجه است که با بی توجهی و تکانه ای بودن (این کودکان معمولاً بیش فعال نامیده می شوند) و دیگری اختلال اجتنابی.فرم شدیدی از اضطراب اجتماعی می باشد اگرچه واقعاً مشخص نیست که عزت نفس پایین علت هر اختلال باشد اما این واقعیت که آن (عزت نفس پایین) می تواند با مشکلات شدید در کودکی همراه باشد ، دلیل کافی بر عزت نفس می تواند باشد.در هر موردی به نظر می رسد که عزت نفس بالا تا حدی می تواند بعضی مشکلات و مسائل کودک را جبران کند.کودکی که احساس خوبی در مورد خودش دارد بهتر می تواند با مشکلات کنار بیاید ولی ممکن است به گونه ای با آنها مواجه شود که گویی هرگز مشکل عمده ای برای او به وجود نیامده است.
عزت نفس علاوه بر اینکه جزیی از سلامت روانی فرد است همچنین با پیشرفت تحصیلی در ارتباط است.محققان بسیاری دریافته اند که بین عزت نفس مثبت و عزّات بالاتر در مدارس رابطه وجود دارد حتی این رابطه زمانی که کودکان خودشان را به عنوان دانش آموز نگاه و ارزیابی می کنند بالاتر است که می توان آن را عزت نفس تحصیلی نامید.
تعریف واژه ها و اصطلاحات :
عزت نفس : مقدار ارزشی که ما به خود نسبت می دهیم عزت نفس نامیده می شود.
ی- الیس و همکاران (1989) عزت نفس را به عبارت از ارزشی که اطلاعات درون خود پنداره برای فرد دارد ، می دانند و آن را ناشی از اعتقادات فرد در مورد تمام چیزهایی که در وی هست می دانند.
- برادران هریس (1987) عزت نفس را عبارت از میزان تخمین و احساسی که فرد از توانمندیها و ارزشمندی خود دارد تعریف می کنند.
- شاملو عزت نفس را معال احساس ارزشی می داند و آن را عبارت از درجه تصویب ، تأیید و پذیرش و ارزشمندی که شخص نسبت به خویشتن احساس می کند تعریف می نماید.
- شلرون و سلمان عزت نفس را احساس ارزشی کردن شخص در یک زمینه کلی که به وسیله فرهنگ به افراد انتقال داده می شود تعریف می کنند.
خودپنداره : طبق نظریه ایس (1989) خودپنداره به معنی نگرش ، ادراک و برداشتی است که از خود دارد.محور اصلی این خودپنداره عبارتست از نام شخص ، احساس نسبت به اندام و بدن خود ، تصویر از کل بدن ، جنسیت و سن شخص.
عزت نفس از خودپنداره که عبارت است از منظومه ای از چیزهایی که شخص برای توصیف خودش به کار می برد متفاوت است.یک فرد ممکن است خودش را یک ورزشکار خوب ، علاقه مند به داستان های علمی و... بداند که اینها خود محتوای خودپنداره را تشکیل می دهد.
عزت نفس عبارتست از ارزشی که اطلاعات درون خودپنداره برای فرد دارد و از اعتقادات فرد در مورد تمام چیزهایی که در اوست ناشی می شود.اگر در نزدیک یک کودک دانش آموز بودن ، ارزش زیادی داشته باشد ولی خودش یک دانش آموز متوسط و ضعیف باشد ، وی از عزت نفس خود رنج می برد با این وجود همان کودک ممکن است توانایی بدنی و و معروفیتش بالاتر از توانایی تحصیلی اش باشد.حال اگر در هر دو زمینه بالا و ممتاز باشد عزت نفس بالا خواهد بود.پس عزت نفس هر فرد بر اساس ترکیبی از اطلاعات علمی در مورد خودش و ارزشهای ذهنی که فرد از آن اطلاع دارد بنا نهاده می شود.
می توان نحوه شکل گیری عزت نفس را از طریق تفکر در مورد خود ادراک شده و خود ایده آْل مورد آزمایش قرار داد خود ادراک شده همان خودپنداره است.یک دیدگاه عینی از مهارت ها ، ویژگی ها و کیفیت هایی که یا وجود دارند یا ندارند.خودایده آل عبارت است از تصویری که هر فرد دوست دارد که از خود داشته باشد که لزوماً یک سبک پوچ و بی معنی نمی باشد بلکه یک تمایل صادقانه برای داشتن نگرش ها و اسنادهای خاص است.زمانی که خود ادراک شده و خود ایده آل با هم همطراز باشند ، عزت نفس مثبت خواهد بود.برای مثال کودکی که پیشرفت تحصیلی با ارزشی دارد و دانش آموز خوبی نیز هست ، احساس و باور خوبی در مورد خود خواهد داشت.او ارزش مثبتی ازویژگی های واقعی خود دارد.برعکس کودک که خودایده آل آن این است که آدم مشهوری باشد ولی در واقع تنها چند دوست داشته باشد عزت نفس پایین خواهد بود.شکاف و فاصله بین خود ادراک شده و خود ایده آل است که مشکلات مربوط به عزت نفس را به وجود می آورد.
عزت نفس بالا به عنوان یک دیدگاه سالم از خود مورد بررسی قرار گرفته است.به طور واقع گرایانه کمبودها و نکات ضعف را دربرمی گیرد و نه به آن شدّتی که منجر به انتقاد شدید از فرد شود.
شخصی که عزت نفس مثبت دارد خودش را به طریق مثبتی ارزشیابی می کند و نظر مناسبی در مورد نکته نظرات مثبت خود و دیگران دارد.در مقابل کسی که به عزت نفس پایین مبتلا است ، اغلب یک نگرش مثبت مصنوعی نسبت به دنیا از خود نشان می دهد و در ناامیدی تلاش می کند تا به دیگران و خودش نشان دهد که او شخص لایقی است ، و یا ممکن است در درون خودش انزوا گزیند و از ارتباط با دیگران که از آنها می ترسد اجتناب نماید.شخص مبتلا به عزت نفس پایین اساساً فردی است که احساس غرور کمی در خودش ادراک نموده است.
خودپنداره و عزت نفس بر اساس ترکیب آن چیزهایی که در زندگی برای ما اهمیت دارند ساخته شده است.برای مثال : یک کودک ارزش هایی از خودش که قبلاً در زمینه های بدنی ، دوستان ، علائق و آموزشگاه به او داده شده است را نام می برد.
کل یا همه عزت نفس او به اهمیتی که او برای هرکدام از این اجزاء قائل است بستگی دارد.اگر کودک زمینه هایی را که عقاید خوبی در مورد آن ها دارد با ارزش بداند ، عزت نفس او مثبت خواهد بود.در حالیکه اگر وی آن زمینه ها بی ارزش بداند نتیجتاً عقاید منفی در مورد خودش به صورتی کلی خواهد داشت.
بعضی افراد برای توانائیهای خوبی که دارند ارزش قائل نیستند.در مقابل به جای آن ، ارزش بالایی برای چیزهایی که توانایی آنها را به خوبی ندارند قائل می شوند.بدیهی است که این افراد از کسانیکه قدر توانایی هایشان را می دانند ، مشکلات بیشتری در ارتباط با عزت نفس کلی خواهند داشت.
کودکان در مراحلی تمایل دارند که در زمینه هایی که برایشان ارزش دارد با همدیگر شبیه باشند.بخشی از آن به علت ساختار زندگی آنها و بخشی دیگر به دلیل نقش های تحولی که آنها با آن روبرو می شوند.بنابراین بسیار مفید است که عزت نفس را در کودکان و نوجوانان به پنج زمینه اجتماعی ، تحصیلی ، خانوادگی ، تصور جسمانی و عزت نفس کلی به صورت خلاصه مورد توجه قرار دهیم.
چگونگی رشد و شکل گیری خودپنداره :
تصویری که ما از خود داریم در تعیین روابط ما با دیگران سهم عمده ای دارد.کودک از سال دوم زندگی به خودآگاهی دست می یابد تقریباً در 18 ماهگی کودکان صورت های خود را نشان می دهند.
در دوران کودکی این حس ایجاد می شود که چه کسی هستند و در کجای جامعه جای دارند.حس اولیه ای که کودک از خود دارد زمانی که به اواخر مدرسه ابتدایی می رسد به صورت شبکه ای از احساسات و استنباطات کودک از خودش در می یابد که ثابت و نسبتاً پیچیده است.
در طبقه بندی که کودکان به هنگام توضیح خود به کار می برند تغییرات رشدی منظم دیده می شود.کودکان تا سن 7 سالگی خود را بر حسب خصوصیات جسمانی توصیف می کنند ، آنان فعالیت های عینی و قابل مشاهده خود مانند رنگ مو ، بلندی یا فعالیت های مورد علاقه شان را نام می برد.
تجارب روانی درونی به عنوان چیزی جدا از رفتار آشکار و خصوصیات جسمانی توصیف نمی شود در اواسط دوران کودکی توصیف از خود به تدریج انتزاعی تر می شود (من اهل دعوا نیستم) و از صورت «جسمانی» به روان شناختی در می آید.
کارل راجرز معتقد است ، اگر انسان مسؤل بهبود شخصیت خویش است و توانایی این کار را دارد پس باید موجود آگاه و معقول باشد.به اعتقاد راجرز ادراک آگاهانه از خویشتن و دنیای پیرامون است که شخص را هدایت می کند ، نه نیروهای ناآگاهانه که در اختیار و به فرمان او نیست.معیار نهایی انسان ، تجربه هوشیار و آگاهانه اوست.همین تجربه است که منباً عاطفی او را می سازد و شخصیت او همواره بر این مبنا کمال می یابد.به نظر راجرز رویدادهای دوره کودکی از جمله آموزش آداب تخلیه زود از شیر گرفتن یا تجربه های جنسی پیشرس ، انسان معقول و آگاه را زیر سلطه خود نمی گیرد.چنین رویدادهایی ما را به زندگی آکنده از کشمکش و اضطراب تسلط ناپذیر محکوم نمی سازد.
راجرز در سطح زیست شناختی ، میان انسان سالم و ناسالم تمایز نمی گذارد.ظاهراً میزان یا آهنگ فعلیت بخشیدن زیست شناختی را نشانه سلامت یا بیماری عاطفی نمی داند.زمانی این تفاوت ها آشکارمی شوند که جنبه های روانی فعلیت بخشیدن را در نظر بگیریم.
با رشد فرد ، پرورش خود آغاز می شود.همچنین تأکید بر فعالیت بخشیدن از جنبه های فیزیولوژیک متوجه جنبه های روانی می گردد.آنگاه که بدن و اندام ها شکل خاص خود را یافت و کامل شد ، رشد و کمال متوجه شخصیت می شود.راجرز زمان این تحول را معلوم نمی کند ، ولی از نوشته هایش چنین بر می آید که این تحول از دوران کودکی آغاز می شود و در اواخر نوجوانی تکمیل می گردد همین که خود پدیدار می گردد.گرایش تحقق خودنمایان می شود.این فرآیند که در سراسر زندگی ادامه می یابد بهترین هدف زندگی انسان است.
تحقق خود ، روند خود شدن و پرورش ویژگی ها و استعدادهای یکتای فرد است.به اعتقاد راجرز در بشر میلی ذاتی برای آفرینندگی است و مهمترین آفریننده هر انسانی خود اوست.
این همان هدفی است که غالباً اشخاص سالم ، نه کسانی که روانی بیمار دارند ، بدان دست می یابند.
میان گرایش کلی فعلیت بخشیدن و گرایش خاص تحول خود تفاوت مهمی است.آموزش و تجربه نقش چندانی در بلوغ و تکامل ارگانیسم ندارند؛برای مثال خوبکار کردن غده ها یا کنش و واکنش شیمیایی هورمون ها یا پرورش خصایص ثانوی جنسی به تجربه مربوط نمی شود.اما تحقق بیشتر با نیروهای اجتماعی معین می شود ، تا نیروهای زیست شناختی ، بنابراین تجربه و آموزش ، به ویژه تجربه و آموزش های دوران کودکی ، می تواند تحقق خود را باز دارد یا تقویت کند.
کودک در زمان شیرخوارگی یکی از جنبه های تجربی خود را از جنبه های دیگر جدا می کند.این جنبه خود اوست که با کارکرد بیش از پیش واژه های به من و مال من نمایان می شود.
کودک شیرخوار توانایی آن را می یابد تا آنچه را متعلق به او یا جزئی از اوست از سایر چیزهایی که می بیند ، می شنود ، لمس می کند و می گوید تشخیص دهد و تصویری از خود بیابد.
تصویر کودک از آنچه می خواهد باشد یا می تواند باشد جزیی از مفهوم یا تصویر خود است. شکل گرفتن چنین تصویری حاصل روابط متقابل پیچیده و روز افزون با دیگران است.کودک شیرخوار با ادراک واکنش دیگران در برابر رفتارهای خود در تصور الگوهای همسازی از تصویر خود می سازد.کل یکپارچه ای که در آن تعارض های ممکن میان خود همانگونه که هست و خود همانگونه که می خواهد باشد به حداقل رسیده است.در انسان سالمی که به تحقق خود می پردازد الگوی منسجمی پدیدار می گردد حال آنکه وضع کسی که دچار اختلال عاطفی است چنین نیست.
شیوه های خاصی که سبب تکامل و سلامت خود می گردد ، بستگی به میزان محبتی دارد که کودک شیرخوار دریافت می کند از زمانی که پرورش خود آغاز می شود ، کودک شیرخوار نیاز به محبت را می فهمد و احساس می کند.راجرز این نیاز را توجه مثبت می نامد.توجه مثبت که نیازی آمرناگزیر و فرآگیر است در همه انسان ها هست هر چند این نیاز به اندازه کافی در کودکان ارضاء نمی شود.اما هر کودک شیرخواری در جستجوی آن است.برای کودک شیرخوار دریافت محبت و تأیید دیگران رضایت بخش و تأیید نشدن و نبودن محبت ، ناکام کننده است ، بنابراین سلامت آینده شخصیت کودک شیرخوار بستگی به این دارد که نیاز او به توجه مثبت تا چه اندازه برآورده شده باشد.
تکامل تصویر خود کودک به شدت تحت تأثیر مادر است.اگر مادر به کودک توجه مثبت نشان ندهد چه پیش می آید؟اگر مادر رفتار کودک خود را نپسندد و نپذیرد چه می شود؟کودک شیرخوار هرگونه عدم تأیید را نشانه نپذیرفتن و نپسندیدن همه جنبه های وجود خود می پندارد.کودک در برابر هر نشانه طرد حساس می شود و به زودی به انتخاب رفتارهایی می پردازد که واکنش آنرا بپسندند.
در این صورت کودک برای هدایت رفتارش به جای خود به دیگران می نگرد ، نیاز به توجه مثبت که ناکام مانده و در نتیجه شدیدتر شده ، بیشتر نیرو و فکر کودک را به خود مشغول می کند و کودک باید به بهای از دست دادن تحقق خود ، برای دریافت توجه مثبت تلاش کند.
در این موقعیت ، در کودک حالتی نشو و نما می کند که راجرز توجه مثبت مشروط می نامد.عشق و محبتی که کودک دریافت می کند مشروط به رفتار درست اوست.با پرورش توجه مثبت مشروط کودک شیرخوار انتظارات مادر را درونی می سازد و با این عمل گرایش های مادر را می گیرد و در مورد خود به کار می برد.برای مثال هرگاه کودک چیزی را از گهواره اش به بیرون پرت می کند ، مادر ناخشنودی نشان می دهد.پس هرباری چنین رفتاری از کودک سرزند ، کودک خودش را سرزنش می کند ، کودک تنها زمانی به خود عشق می ورزد که بداند رفتار پسند مادر است.در این حال ، خود به جانشین مادر تبدیل می شود.
حاصل این وضع تأسف انگیز که کودک نخست توجه مثبت مشروط را از مادر و سپس از خود دریافت می کند ، پیدایش شرایط ارزشمندی است.یعنی کودک برای ارزشمند بودن خود شرط هایی قائل شود و تنها در شرایط خاصی خود را ارزشمند می یابد.کودک شیرخوار باید از رفتار یا تفکری که پسند مادر نیست و مخالف معیارهایی است که از او گرفته است ، بپرهیزد.انجام دادن رفتارهای ممنوع سبب می شود که کودک احساس گناه و حقارت کند ، یعنی شرایطی که کودک باید در برابر آن حالت دفاعی بگیرد.بدین ترتیب حالت تدافعی جزیی از رفتار کودک می شود.در نتیجه به هنگام بروز اضطراب یعنی هرگاه که در کودک و بعدها در شخص بالغ وسوسه رفتار ممنوعی بیدار شود ، حالت تدافعی هم فعال می شود ، نتیجه حالت تدافعی محدود شدن آزادی فرد و عیان نشدن کامل ماهیت حقیقی یا خود اوست.
در این حال تحقق خود به صورت کامل انجام نمی پذیرد ، چرا که جنبه های خاصی از آن را باید مهار زد.شرایط ارزشمندی مانند چشم بند اسب عمل می کند و بخشی از تجربه های دستیاب را حذف می کند و در میدان دید قرار نمی دهد.آنها که در شرایط خاصی خود را ارزشمند می یابند باید رفتار خود را محدود سازند و واقعیت را تحریف کنند ، زیرا حتی آگاهی به رفتارها و اندیشه های بی ارزش همان اندازه برایشان تهدید آمیز است که بروز آن از آنجا که اینها نمی توانند با نظری باز و به طور کامل با محیط خود رابطه متقابل برقرار کنند میان تصویری که از خود دارند و واقعیتی که آنها را در میان گرفته است ناسازگاری پدید می آید.در نتیجه نمی توانند همه جنبه های خود را فعلیت بخشند.
نخستین شرط پیدایش شخصیت سالم دریافت توجه مثبت نامشروط در دوره شیرخوارگی است.شخصیت سالم زمانی ایجاد می شود که مادر بدون توجه به چگونگی رفتار کودک به او عشق و محبت نشان دهد.معنای توجه مثبت نامشروط این نیست که کودک آزاد است هر چه دلش می خواهد بکند و بازداشتند و اندرز دادن در کار نباشد.به اعتقاد راجرز مادر نمی تواند رفتارهای خاصی را مورد تأیید قرار ندهد بدون آنکه برای دریافت عشق و محبت قید و شرطی بگذارد.در این حالت فضایی ایجاد می شود که کودک ناپسند بودم بعضی از رفتارها را می پذیرد بدون آنکه وادار شود از انجام دادن احساس گناه و حقارت کند.کودکانی که با احساس توجه مثبت نامشروط پرورش می یابند در هر شرایطی خود را ارزشمند می دانند و اگر این ارزشمندی به هیچ رو مشروط نباشد نیازی برای رفتار تدافعی نمی ماند در این حال میان خود و ادراک واقعیت ناسازگاری نخواهد بود.
برای چنین کسی هیچ تجربه ای تهدید کننده نیست.او می تواند در زندگی از هر حیث آزادانه مشارکت داشته باشد.خود ، ژرف و گستره ویشود چرا که همه اندیشه ها و احساس هایی را که می تواند بیان کند ، در بر می گیرد.خود چنین کسی انعطاف پذیر و ماده تجربه اندوزی های تازه است هیچ بخشی از این خود در بیان خود عقیم و ناتوان نیست.
کسانی که به تحقق خود می پردازند به راستی خودشان هستند.خود را پشت نقاب پنهان نمی سازند و به آنچه نیستند تظاهر نمی کنند یا در برابر بخشی ازخود سپر نمی گیرند ، هر لحظه به رنگی در نمی آیند.
راجرز برای انسان باکنش کامل پنج ویژگی خاص مطرح می کند:
1 – آمادگی کسب تجربه
2 – زندگی هسته دار(زندگی همه جانبه)
3 – احساس آزادی
4 – اعتقاد به ارگانیسم خود
5 – خلاقیت
اریک فرام در شکل گیری یک شخصیت سالم و ایجاد امنیت عاطفی عوامل محیطی و فرهنگ را بسیار با ارزش می شمارد.فرام شخصیت انسان را محصول فرهنگ می داند در نتیجه به اعتقاد وی سلامت روان بسته به این است که جامعه تا چه اندازه نیازهای اساسی افراد جامعه را برمی آورد.
جامعه ناسالم یا بیمار در اعضای خود دشمنی ، بدگمانی و بی اعتقادی می آفریند و مانع از رشد کامل افراد می شود.جامعه سالم پیدایش انسان های کارآور باکنش و کارکرد کامل را آسان می کند.
به اعتقاد فرام هر چه در طول قرن ها آزادی بیشتر بدست آمده احساس ناایمنی بیشتر شده است.این شکاف میان آزادی و احساس ایمنی ، در تاریخ بشر و همچنین در روند تکاملی هر فرد پیوسته تکرار شده است.
فرام معتقد است نبودن آزادی در قرون وسطی عامل جبران کننده ای هم داشت و آن این بود که مردم از نقشی که در جامعه داشتند احساس ایمنی می کردند.هیچ کس در این باره که ، که بود و چه بود ، تردیدی نداشت.بنابراین شخص احساس ثبات و تعلق می کرد.اما از رنسانس به بعد با گسترش آزادی انسان احساس ایمنی انسان کاهش یافت.
فرام راه سالم پیوند با جهان را ، راه عشق می داند اینگونه زیستن هم نیاز ایمنی را برمی آورد و هم امکان یکپارچگی و فردیت را فراهم می آورد.منظور فرام ازعشق ، تنها عشق جسمانی نیست.تعریف او ، عشق پدر و مادر به فرزند ، عشق به خود و در معنای وسیع تر احساس همبستگی و عشق به همه انسان ها را نیز در بر می گیرد.هر نوع شکست در اضای حس وابستگی ، به خود شیفتگی می انجامد که خود، جوهر رفتار نامعقول است.شخصیت سالم بارور چیزی را به بار می آورد که مهم ترین دستاورد انسان یعنی خود است.انسان های سالم با زایاندن همه استعدادهای بالقوه خود ، با تبدیل شدن به آنچه در توانشان است تحقق بخشیدن به همه قابلیت ها و توانایی هایشان خود را می آفرینند.
تقسیم بندی عزت نفس در کودکان و نوجوانان
(عوامل مؤثر در ایجاد عزت نفس)
1-زمینه اجتماعی 2- زمینه تحصیلی 3- زمینه خانوادگی 4- تصور جسمانی 5- عزت نفس کلی
زمینه اجتماعی : مشتمل بر عقاید کودک در مورد خودش به عنوان یک دوست برای دیگران است.آیا کودکان دیگر او را دوست دارند؟ایده های او ارزش دارد؟در فعالیت هایشان او را شرکت می دهند؟کودکی که نیازهای اجتماعی اش برآورده می شود احساس خوبی از این جنبه خودش خواهد داشت.
زمینه تحصیلی : مشتمل بر تعداد ارزشی که یک کودک یا نوجوان به عنوان یک دانش آموز به خودش نسبت می دهد ارزیابی پیشرفت و توانایی تحصیلی آسان نمی باشد.اما به طور کلی می توان گفت که اگر یک کودک معیارهای پیشرفت تحصیلی را برآورده سازد پس عزت نفس تحصیلی او مثبت است.
عزت نفس خانوادگی : از عقاید کودک در مورد خودش به عنوان عضوی از خانواده اش سرچشمه می گیرد.کودکی که احساس می کند عضو با ارزشی از خانواده است و از محبت و احترام ویژه والدین و خواهران و برادران برخوردار است در این زمینه عزت نفس مثبت بالایی دارد.
زمینه جسمانی : ترکیبی از ظواهر بدنی و تواناییها است.عزت نفس کودک در این زمینه بر اساس رضایت از نقش ها و قیافه جسمانی قرار دارد.نوعاً دختران بیشتر به ظاهر بدنی و پسران به توانایی بدنی (قدرت جسمانی) اهمیت می دهند و در عین حال باید توجه داشت که نقش های گذشته برای کودکان امروز تغییر یافته است.عزت نفس کلی کودکان بیشتر ارزیابی کلی خود است و همان طور که بیان شد براساس ارزیابی که کودک در همه زمینه ها از خودش می کند قرار دارد.
عزت نفس کلی مثبت : از اعتقاداتی مانند من یک شخص خوب هستم یا من اغلب چیزهای مربوط به خودم را دوست دارم ناشی می شود.
خلاصه اینکه عزت نفس از تفاوت بین خود ادراک شده یا خودپنداره و خود ایده آل ناشی می شود.تفاوت و فاصله زیاد منجر به عزت نفس پایین می شود در حالی که تفاوت و فاصله کم معمولاً حاکی از عزت نفس بالا است.

راههای ایجاد تغییر در عزت نفس :
چنانچه ما علاقمند به تغییر در عزت نفس شخصی باشیم چندین کار می توانیم انجام دهیم :
اول آنکه می توانیم روی زمینه های خاصی (تحصیلی – خانوادگی و ...) که فرد مشکل دارد توجه کنیم.
دوم : می توانیم به تفاوت بین خود ادراک شده و خود ایده آل توجه داشته باشیم.همراه با اصلاح این فاصله و تفاوت ما می توانیم کارهای دیگری انجام دهیم می توانیم به شخص کمک کنیم تا خود ایده آل را به گونه ای تغییر دهد تا بهتر بتواند در رسیدن به اهدافش موفق شود و یا می توانیم به او کمک کنیم تا خود ادراک شده اش را به گونه ای تغییر دهد که خودش را بیشتر بتواند مثبت ببیند.همچنین می توانیم عملکردهای کودکی را که می خواهد عملکردهای واقعی اش را در زمینه خاصی بهبود دهد مورد توجه قرار دهیم.دیدگاه اتخاذ شده برای هر فردی با توجه به نیازهایش می تواند متغیر باشد اما اینها نکات ضعفی هستند که به صورت بالقوه قابل استفاده می باشند.
درمان کمبود اعتماد به نفس :
زمانیکه افت و نقصان کودک ناشی از عزت نفس ضعیف باشد ، در این صورت روانشناس آموزشگاهی با معلمین و والدین کودک تماس برقرار می کند و با ارائه راهبردهای عمل ، ایجاد فرصت های موفقیت آمیز در موقعیت آموزشگاهی و کانون خانواده امکان به وجود آوردن تجارب موفقیت آمیز را برای کودک تسهیل می کند.
با استفاده از کتب کمک درسی و درگیر کردن هرچه بیشتر کودک با مطالب درسی و قابل درک کردن آنها ، روشی است که می توان بنیه درسی بهتری را در دانش آموز ایجاد کرد و به تدریج با افزایش موفقیت و پیشرفت دانش آموز ایجاد کرد و به تدریج با افزایش موفقیت و پیشرفت دانش آموز بر میزان عزت نفس وی افزوده می گردد و سطح کارایی فردی نزدیک به میزان استعدادها و قابلیت های فردی می گردد.مدارس در ابتدا می توانند به پذیرش مسئولیت در مورد کودکانی که نیاز به احساس ارزش مثبت دارند بنمایند و از آزمون های استاندارد شده عزت نفس و برنامه های درسی و کلاسی خاص استفاده نمایند تا با افزایش باورهای "خود ارزشی در کودکان" کمک نمایند.چنین برنامه هایی سئوالات بسیاری را در این مورد که چگونه با کودکانی که مشکلات عزت نفس دارند کار نماییم را به وجود آورده است.
وقتی که در مورد عزت نفس کودکان و نوجوانان می اندیشیم بدیهی است که ممکن است آشفته و سردرگم شویم ، رابطه پویای علت و معلولی که آیا عزت نفس پایین علت دیگر مسائل در زندگی کودکان و نوجوانان است با این مسائل خودشان در به وجود آمدن احساس "خود ارزشی" پایین نقش دارند؟درک و شناخت را مشکل تر کرده است.
تعریف عملیاتی عزت نفس :
عزت نفس از مفاهیمی است که بسیار مورد توجه بوده و تحقیقات زیادی را به خود اختصاص داده است.عزت نفس قضاوت شایستگی مشخص است که در نگرش های فرد در رابطه با خود یافته است‌ (کوپر اسمیت 1967)
عزت نفس درجه تصویب ، تأیید ، پذیرش و ارزشمندی است که شخص نسبت به خود احساس می کند (بیابانگرد 1372)
کالمون و وارن و کورفیس معتقدند که تصویر از خود و عزت نفس دو مفهوم متفاوتند و برای هریک تعریف جداگانه ای ارائه داده اند.آنها بر این باورند که تصویر از خود عبارت است از نحوه ادراک فرد از خود ، رفتار خود و نگرش نسبت به کیفیت انگاره های دیگران ، در حالی که عزت نفس خشنودی فرد را نسبت به تصور خود را شامل می شود.ارزیابی های مثبت و منفی اثرهای متفاوتی روی عزت نفس از خود را شامل می شود.افراد دارای عزت نفس پایین از ارزش خود کمتر مطمئن هستند و توسط ارزیابی های اجتماعی بیش تحت تأثیر قرار می گیرند و به این ارزیابی ها بیشتر توجه کنند (بارون برن 1991)
عزت نفس از خود پنداره متفاوت است.خودپنداره عبارتست از مجموعه ویژگی هایی است که فرد برای توصیف خویش به کار می برد امّا عزت نفس ارزشی است که اطلاعات خودپنداره برای فرد دارد.
نحوه شکل گیری عزت نفس :
در بررسی عزت نفس اولین کار توسط ویلیام جیمز (1890) انجام شده است.وی به توضیح یمیتیز بین خود شناخته و خود شناسانده و پرداخته و آن را به سه عنصر مادی (بدن ، خانواده ، خانه) اجتماعی (فرد در عین داشتن سطوح مختلف اجتماعی برای دیگران قابل شناخت است) و روحانی (حالات هوشیاری و تمایلات) تقسیم کرد.وی معتقد است که تصور فرد از خود در عین تعاملات اجتماعی ، یعنی از زمانی که متولد شده و مورد شناسایی دیگران واقع می شود ، شکل می گیرد.
جرج کلی به گسترش این عقیده ، یعنی توجه به خود پرداخت و تأکید را بر اهمیت واکنش های افراد دیگر در شکل دادن به عزت نفس قرار داد.

استور (1979) بر اساس مکتب روان پویایی فرمولی برای عزت نفس تهیه نمود که این چنین است : نوزاد پس از تولد به طور فزآینده از وابستگی و ناتوانی خود و نیاز به بزرگسالان آگاه می شود.اگر نوزاد در خانواده ای متولد شده باشد که آن خانواده پذیرنده وی باشند و از طرف آنها مورد محبت ، نوازش و علاقه قرار گیرد بتدریج در طی رشد و تکامل خود احساس ارزشمندی می کند و والدین را به عنوان موضوعات خوب ، درونی می سازد.بر اثر تکرار تأیید و تصدیقات بیرونی ، حس ارزشمندی در فرد درونی می شود.حال اگر این نوزاد درخانواده ای به دنیا آمده باشد که مورد پذیرش ،‌ لطف و نوازش قرار نگیرد از همان ابتدا دچار احساس فقدان ارزشمندی می شود و این نقیصه را در حل فرآیند رشد روانی به گونه های مختلفی در رفتار فرد تأثیر می گذارد.
عزت نفس هر فرد براساس ترکیبی از اطلاعات عینی درمورد خودش و ارزش های ذهنی که برای آن اطلاعات قائل است بنا نهاده می شود.نحوه شکل گیری عزت نفس را از طریق تفکر در مورد خود ادراک شده و خود ایده آل می توان بررسی کرد.خود ادراک شده همان خود پنداره می باشد یعنی دیدگاه عینی فرد در مورد مهارت ها ، صفات و ویژگی هایی که در خود می بیند یا فقدان آن است.خود ایده آل عبارت از تصویری است که هر فرد دوست دارد از خود داشته باشد.زمانی که خود ادراک شده و خود ایده آل با هم همتراز باشند فرد از عزت نفس بالایی برخوردار است.
وجود شکاف و فاصله بین خود ادراک شد و خود ایده آل عاملی است که مشکلات مربوط به عزت نفس را به وجود می آورد (پپ و همکاران 1989 ) خود پنداره و به تبع آن عزت نفس ، بر اساس ترکیبی از مسائل و موضوعاتی که در زندگی برای ما اهمّیت دارند ، ساخته شده است اگر فرد زمینه هایی را که در آنها فعالیت داشته است ، با ارزش بداند، عزت نفس کلی او بالا خواهد بود ، در حالیکه اگر وی آن زمینه ها را بی ارزش بداند ، عقاید منفی در مورد خودش خواهد داشت.
کوپر اسمیت چهار عامل را در تحوّل عزت نفس کودک مهم می داند :
الف) ارزشی که کودک از سوی دیگران ، از طریق ابزار مهر و محبّت ، تحسین و توجه
ب) تجربه همراه با موفقیت کودک ، مقاوم و موقعیتی که فرد خودش را در ارتباط با محیط می بیند.
ج)تعریف شخصی کودک از موفقیت یا شکست
د)شیوه کودک در ارتباط با بازخورد منفی یا انتقاد
نقش والدین در هر کدام از عوامل فوق بارز است . همچنین میزان عزت نفس و شایستگی خود والدین حائز اهمیت است . البته نگرش و برداشت کودک از این موارد هم چنانکه گفته شد حائز اهمیت است .
عوامل مؤثر در شکل گیری عزت نفس :
در مجموع می توان گفت در ایجاد خود پنداره و عزت نفس چند عامل نقش مهم دارد.
الف) واکنش دیگران : شاید مهم ترین عامل واکنش دیگران می باشد که در ایجاد عزت نفس افراد اثر دارد . والدین ، اعضای دیگر خانواده ، وابستگان ، دوستان ، معلمان و غیره می باشند همه این افراد و بازخوردهای آنها می توانند بعنوان واکنش دیگران مطرح گردند .والدین یکی از مهمترین منابع شکل گیری خودپنداره و احساس ارزش نسبت به خود در کودکان و نوجوانان هستند کودکانی که طرد می شوند با رنج به خود می نگرند و احساس بی ارزش می کنند.(بیسن،1983) .
ب) مقایسه با دیگران : مقایسه فرد با دیگران عامل دیگری است که می تواند در عزت نفس افراد تأثیر داشته باشد .اگر اطرافیان فرد باهوش و زرنگ باشند ، خوش سیما باشند و فرد همیشه از آنها عقب باشند یک خودپنداره و منفی در او پیدا می شود که باعث کاهش عزت نفس او خواهد شد . این مورد تبین درستی از نتایج بعضی بدست داده است که عزت نفس گروههای اقلیت را بهتر گزارش کرده اند چون افراد در این گروهها خود را با افراد گروه خود مورد مقایسه قرار می دهند.
ج) همانندسازی با الگوها : فرد از ابتدای زندگی افرادی را که برای او مهم هستند بعنوان الگو انتخاب می کند آنها را ستایش می کند و تمایل دارد شبیه آنها می شود.والدین ، معلمان و دوستان می توانند مهمترین الگو باشند . همانند سازی می تواند برخودپنداره عزت نفس افراد تأثیر بگذارد و فرد احساس می کند که شبیه الگوی خود است .
د) نیاز به احساس ارزش و عزت نفس : انسان برای حفظ سلامت و تعادل خود نیازمند است که احساس کند فرد با ارزش است و دیگران او را مهم می دانند.طرد شدن و بی ارزشی فرد نه تنها باعث کاهش عزت نفس فرد می شود بلکه ریشه بسیاری از بیماریهای روحی و روانی او خواهد بود.در مورد آموختنی و یا ذاتی بودن این نیاز توافق کاملی وجود ندارد و نیز نظرات و گفته ها بیشتر رنگ و بوی فلسفی و ایدئولوژیک دارد تا اینکه یک دیدگاه علمی باشد.
عزت نفس : ارزیابی خود
تحقیقات زیادی در خصوص تفاوتهای فردی در خودپنداره و بر روی چگونگی ارزیابی افراد از خود (عزت نفس) انجام شده است. تا حدی عزت نفس بستگی به این دارد که تا چه حد ویژگیهای ادراک شده ، توسط آن فرد به مفهوم خود ایده آل از دید آن شخص نزدیک وجور باشند (موریتو هیکینز، 1990)احتمالاً نگرش اصلی و مرکزی در مورد «خود» از تمام نگرش هایی که ما داریم مهم تر است.برای لحظه ای در نظر بگیرید که آیا نسبت به خودتان و اینکه چه کسی هستید احساس نسبتاَ مثبتی داری یا خیر؟در صورت منفی بودن جواب آیا خودتان را دوست دارید.
به نظر محقق آنچه که تا حدودی در پرده ابهام است نقش فیزیولوژی و ترشحات غده های مختلف مغز است.تقریباَ هیچ شک و گمانی در مورد تأثیر داروها بر خصوصیات شخصیتی افراد وجود ندارد .تحقیق و پژوهش در این رابطه می تواند دارای اهمیت باشد.
دیدگاههای فعلی در مورد عزت نفس:
عزت نفس می تواند به عنوان یک صفت نگریسته شود یعنی به طور ثابتی در ارزیابی هایشان از خود با هم تفاوت دارند .بعلاوه عزت نفس می تواند به عنوان یک حالت نیز در نظر گرفته شود که در در آن وضعیت شرایط بیرونی می توانند این ارزیابی ها را بالا یا پایین ببرند.

عزت نفس به عنوان یک صفت شخصیتی :
تألیفات کارهایی که در خصوص عزت نفس به عنوان یک صفت صورت گرفته است بر اهمیت دوران کودکی تأکید گردد می تواند شکل گیرد و بعد از شکل گیری تغییر آن مشکل یا غیرممکن است.
عزت نفس به عنوان یک حالت : کودکان تمایل دارند خودشان را تاحدی براساس برداشتی که از ارزیابی و والدینشان دارند ارزیابی می کنند . اما درک درستی از آنچه واقعاَ والدینشان فکر می کنند ندارد در واقع دیدگاه غالب در مورد عزت نفس دیدگاه دوم است و دیدگاه اول جبرگرایانه تر است.
اثرات موقعیتی بر عزت نفس :
علی رغم ثبات کلی عزت نفس ما ، خیلی از موقعیتها می توانند باعث شوند که ما حداقل بطور موقت در مورد خودمان احساس بهتر یا بدتری پیدا کنیم برای مثال عزت نفس کودکان ، زمانیکه می خواهند برای ورود به مدرسه راهنمایی ، مدرسه ابتدایی را ترک کنند در ابتدا کاهش خواهند یافت ، اما تدریجاً به حد طبیعی خود باز خواهد گشت. (الکسنر و دیگران 1989)
سپس عزت نفس در سالهای بین نوجوانی و اوایل بزرگسالی از آنهم بیشتر خواهد شد. (مالی ویکمن 1183) .
یک یافته علمی نشان می دهد که خلق افسرده نیز عزت نفس را متأثر می سازد بوسیله یک خلق مثبت عزت نفس افزایش و توسط یک خلق منفی کاهش می یابد. (1989)
صیانت نفس:
جالب است بدانیم که مردم اغلب قادر هستند از خودشان در مقابل اطلاعات منفی با تغییر اهمیتی که برای جنبه های مختلف تصور خودشان قائلند محافظت نمایند.
برای مثال اگر درباره بعضی از مهارتها و عملکردهای خود اطلاعات منفی دریافت کنند ، آن مهارت را بی ارزش قلمداد می کنند تا اینکه شخص بتواند هم چنان احساس مثبتی در مورد خودش داشته باشد.میل ، اسمیت و لویکی (1989) گزارش کرده اند که اهمیت مرکزی و اصلی مهارتهای کامپیوتر در میان دانش آموزانی که عزت بالایی در دوره مقدماتی کامپیوتر اخذ کرده بودند به عنوان اسنادی به خود ، افزایش داده شد و بالعکس در میان کسانی که نمرات پایین تری گرفته بودند کاهش یافت.
این بحث در نظریه درمانی گلاسر تحت عنوان نیاز به احساس ارزشمندی به عنوان یک نیاز پایه ای به طور مفصل به آن پرداخته شده است.

عزت نفس جمعیتی :
علاوه بر عزت نفس فردی ، مردم در ارزیابی گروه هایی که برآن ها متعلق هستند نیز متفاوت هستند.برای مثال آیا شما جنسیت ، نژاد، مذهب، ملیت ، دوستان ، هم کلاسی و ... را مثبت ارزیابی می کنید یا منفی ؟
کراکرولا تانن (1990 ) دریافتند کسانی که عزت نفس جمعی بالایی دارند در مقابل تهدیدهایی که متوجه آن گروه می شود با بی احترامی به افراد خارج از گروه و بالا بودن هم گروهی ها واکنش نشان می دهند.
ابعاد کلی عزت نفس:
همانطور که بیشتر ذکر شد مجموعه ارزیابی هایی که فرد نسبت به شایستگی ها و قابلیت ها و توانایی های خود دارد معمولاً عزت نفس را تشکیل می دهند که می توان در 5 بعد اجتماعی ، تحصیلی ، خانوادگی، جسمانی و کلی مورد توجه قرار داد.
الف) بعد اجتماعی :
هر چند میزان ارتباطات فرد با اجتماع کمتر باشد و همچنین فاقد محبت لازم و حیت اجتماعی باشد ، باعث کاهش عزت نفس فرد خواهد شد و اگر کودک از تعامل اجتماعی با دیگران لذّت ببرد در این صورت باعث افزایش عزت نفس او خواهد شد . آیا کودکان دیگر را دوست دارند؟آیا افکار و عقاید