1 ) دفاع نظامی :
منظور از دفاع نظامی , دفاع از اسلام و اجتماع مسلمانان در مقابل تهاجم نظامی دشمن است که مسلمانان وظیفه دارند به هر وسیله ی ممکن در مقام دفاع برایند :
شرکت در دفاع و حکم ان :
1 ) اگر دشمن بر بلاد مسلمانان و سر حدات آن هجوم نماید , دفاع از ان به هر وسیله ای که امکان داشته باشد از بذل جان و مال , به جمیع مسلمانان واجب است و در این امر به اذن حکم شرع احتیاج نیست .
2 ) در جنگ دفاعی , هر موقع که دفاع واجب شد باید بر آن اقدام شود , اگر چه در ماه حرام باشد .
3 ) دفاع از اسلام و جمهوری اسلامی به هر نحو ممکن بر تمام مسلمین واجب است و مشروط به اجازه نیست .
4 ) دفع دشمن متجاوز , بر تمامی مسلمین واجب است .
5 ) شرکت در جبهه , در موقعی که اسلام یا بلاد اسلامی مورد هجوم واقع شود و به قدر کفایت نیروی دفاع از جبهه حاضر نشده باشد بر همگان واجب است .
آمادگیهای لازم :
جامع اسلامی باید در جهت کسب توانایی دفاع بکوشد .
قران کریم در این باره میفرماید :
هر چه در توان داریداز نیرو و اسبهای ورزیده برای مقابله با آنها ( دشمنان ) ماده سازید تا به وسیله آن دشمن خدا ودشمنان خود تان را بترسانید ....
فرار از جنگ :
1 ) فرار از جبهه در هیچ حالی جایز نیست .
2 ) عمل به دستور فرمانده واجب و راه فلاح وپیروزی است . از این رو بدون توجه به دستور فرماندهی نمیتوان به عقب برگشت و لو ضرر قطعی داشته باشد , و تخلف از آن حرام و موجب مجازات طبق مقررات دولت اسلامی است , مگر در مورد استثنایی که ضرورت اقتضا است
دفاع سیاسی :
منظور از دفاع سیاسی دفاع از اسلام و اجتماع مسلمانان د رمقابل تهاجم سیاسی دشمن است .در این حال مسلمانان موظف به مقتضای نوع تهاجم در مقابل دفاع برآیند و استقلال خود را در عرصه های سیاسی حفظ نمایند و از هر گونه وابستگی که موجب استیلای سیاسی دشمن و مایع ذلت و سر شکستگی مسلمانان شود بپرهیزد . البته این بدان معنا نیست که با کشورهای بیگانه قطع رابطه کند .
دفاع شخصی :
1 ) دفاع از جان :
با ارزشترین دارایی انسان که باید در حفظ آن کوشید گوهر وجود و جان آدمی است . حفظ نفس در اسلام بسیار مهم است وقران کریم به نا حق کشتن انسان را با قتل همه ی انسانها برابر دانسته و از آن نهی کرده .
2 ) دفاع از مال :
همانگونه که آدمی از جان خویش دفاع میکند , برای حفاظت از اموال خود نیز باید تلاش کرده در محدوده قدرت خود از ان مراقبت کند . برخی ا ز احکام دفاع از مال را به قرار زیر مطرح میسازند :
بدون تردید انسان حق دارد , در حد توان خود مهاجم را از مال خویش دور کند .
2 ) اگر کسی به مال خود انسان یا خانواده اش هجوم آورد میتواند شخص مهاجم را به هر وسیله ممکن دفع کند اگر چه به کشته شدن مهاجم منجر شود .
3 ) دفاع از حریم :
حریم عبارت است از اموری که انسان از آن دفاع میکند و در مقام حمایت از آن بر میخیزد . در همین معنا به زنان خانواده اعم از همسر , مادر, خواهر , دختر.. ..حریم گفته می شود .همچنین حریم به معنای حرمت وآبرو ی مردم و ... به کار برده میشود .
مراحل دفاع:
دفاع از جان , دفاع از مال , دفاع از حریم , مراحل دارد . چنانچه مهاجم باهر مرحله ای از آن دفع شود مراحل بعدی ساقط میگردد و تعرضی به مراحل دیگر در صورت بروز خسارت ضامن آور خواهد بود . این مراحل عبارتند ا ز ( هشدار و اخطار ) , ( داد و فریاد ) , ( تهدید ) , ( زدن ) و( باز گشتن ) .
نیروهای مسلح :
کشورایران نخستین بار در زمان صفویان باسلاحهای مرگبارجدیدآشناشد.ایران در زمان قاجاریه درپی تحمل شکست های مکررازروسیه تزاری احساس بیشتری به تقویت بندی نظامی و محهز شدن به سلاحهای روز کرد و سرانجام در حکومت ننگین پهلوی قسمت زیادی از سرمایه مملکت در جهت منافع منطقه ی بیگانه ی صرف تقویت بند نظامی و تجهیز ارتش به سلاح های امریکایی گشت : نیروهای مسلح در ایران اسلامی با رشد و پیشرفت که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی کردنند و ایثار و فداکاری که در صحنه های مختلف انقلاب و جنگ تحمیلی از خود نشان دادند . اساس و بنای یک نیروی مسلح و مستقل و متکی به خود را پی ریخته و ایران اسلامی را در ردیف کشورهای قدرتمند جهان قرار داده است .
قانون اساسی و نیروهای مسلح :
در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران , نیرو های ایران , تحت دو عنوان مطرح شده که هر کدام دارای تشکیلات و ما موریت های خاصی هستند :
ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی .
الف ) ارتش جمهوری اسلامی :
1 ) ارتش اسلامی : ارتش جمهوری اسلامی ایران باید ارتشی اسلامی باشد که ارتشی متکی و مردمی است .
2 ) ما موریت : ارتش جمهوری اسلامی ایران , پاسداری از استقلال و تمامیت ارضی و نظام جمهوری اسلامی کشور را بر عهده دارد .
3 ) شرایط عضو گیری : ارتش جمهوری اسلامی ایران باید ... افرادی شایسته را به خدمت بپذیرد که به اهداف انقلاب اسلامی مومن و در راه تحقق آن فداکاری باشند .
4 ) ممنوع بودن عضویت افراد خارجی و استقرار پایگاه نظامی بیگانه .
5 ) مشارکت در کارهای امدادی , اموزشی , تولیدی , و جهاد سازندگی در زمان صلح .
6 ) ممنوعیت بهره برداری شخصی از وسایل , امکانات , و افراد ارتشی
7 ) ترفیع درجه ی نظامیان .
ب ) سپاه پاسداران انقلاب اسلامی :
قانون اساسی در مورد سپاه پاسداران بحث چندانی ندارد / تنها به ضرورت وجودی ان به منظور نگهبانی از انقلاب و دستاوردهای ان تاکید میکند و تعقیب حدود , وظایف و قلمرو مسئولیت این نهاد انقلابی را بر عهده ی قانون گذارده اند :
در اصل 50 امده است :
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که در نخستین روزهای پیروزی آن انقلاب تشکیل شد .
برای ادامه نقش خود در نگهبانی از انقلاب و دستاوردهای ان پا بر جا مانده حدود وظایف و قلمرو و مسئولیت این سپاه در رابطه با وظایف و قلمرو و مسئولیت نیروهای مسلح دیگر با تاکید بر همکاری و هماهنگی برادرانه میان آن ها به وسیله ی قانون تعین می شود .
یک نمونه از این دفاع را میتوان در جنوب لبنان مشاهده کرد که اقدامات مقابله به مثل و تلافی جویانه حزب‌الله لبنان در پاسخ به نسل کشی و تهاجم وحشیانه، غیر انسانی و غیر قانونی رژیم صهیونیستی به کشورشان ، تنها جنبه دفاعی و بازدارندگی داشته و در چار چوب مقررات نظام دفاعی اسلام و حقوق بین الملل می باشد؛ تبیین دقیق این موضوع نیازمند توجه به مطالب ذیل است:
یکم- جایگاه مقابله به مثل در نظام دفاعی اسلام:
در نظام دفاعی اسلام تاکید ویژه ای بر رعایت حقوق بشر و رفتار انسانی با دشمنان حتی در زمان جنگ شده است و بدین خاطر دست زدن به اعمال مختلفی که منجر به کشتار افراد غیر نظامی دشمن و اسیران جنگی و یا نابودی حیوانات و محیط زیست و ...می شود ممنوع گردیده است.( ر.ک:اسلام و حقوق بین الملل ، محمد رضا ضیایی بیگدلی ، تهران : گنج دانش ، 1375 ، صص 146-153 )
در اسلام هدف از جنگ دفاعی، رفع حمله، سرکوب پیمان شکنان و تجاوزگران بیگانه، بیرون راندن آنان از سرزمین های اشغالی، آزادسازی آن مناطق، دفاع از جان و مال مسلمانان و عقیده و مرام اسلامی است. :« وَ قاتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ الَّذِینَ یُقاتِلُونَکُمْ ؛ و در راه خدا با کسانی که با شما می جنگند جهاد کنید» ( سوره بقره ، آیه 190) «و اُقْتُلُوهُمْ حَیْثُ ثَقِفْتُمُوهُمْ وَ أَخْرِجُوهُمْ مِنْ حَیْثُ أَخْرَجُوکُمْ ..؛ هر جا مشرکان را یافتید بکشید و از شهر و دیارشان برانید، چنان که آنان شما را از وطن آواره کردند» (همان، آیه 191)
حق مقابله به مثل نیز یکی از راهکار های دفاعی اسلام است که به دلایل متعدد عکس العملی منطقی ، منصفانه و مشروع می باشد؛ از جمله:
1. مقابله به مثل ، نوعی مجازات متجاوز است، لذا عادلانه و منطقی است.
2.مقابله به مثل ، نوعی دفاع مشروع می باشد؛ اصولا دفاع مشروع که حقی شناخته شده است ، خود بر مبنای مقابله به مثل می باشد.
3. مقابله به مثل راهی قطعی جهت ریشه کن نمودن اصل تجاوز است.( ر.ک: عمید زنجانی ، فقه سیاسی ، تهران : امیرکبیر ،ج3 ، ص 484 )
4. مقابله به مثل نه تنها یک قاعده عرفی ریشه دار بین ملت هاست بلکه در حقوق بین الملل نیز مورد تایید قرار گرفته است. ( ر.ک : محمد رضا ضیایی بیگدلی ، حقوق جنگ ، تهران : دانشگاه علامه طباطبایی ، 1373 ، صص 57-58 )
5. از دیدگاه فقه سیاسی اسلام نیز آیات متعددی از قرآن مقابله به مثل و اقدامات تلافی جویانه به منظور بازدارندگی متجاوز با رعایت حدود و شرایط خاص را مشروع می داند ؛ به عنوان نمونه : « فَمَنِ اعْتَدَی عَلَیْکُمْ فَاعْتَدُوا عَلَیْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَی عَلَیْکُمْ ؛ هر کس بر شما تجاوز کند به مانند آن بر او تجاوز روا دارید.» (سوره بقره ، آیه 194 ) برخی از شرایط لازم در این زمینه عبارتند از: رعایت عدالت در مماثله و مراعات یکسانی بین تجاوز و دفاع ، رعایت اصل عدم تجاوز «لاتَعْتََدّوُا» (سوره مائده ، آیه 45 ) و...( ر.ک:اصل منع توسل به زور، سید ابراهیم حسینی ، قم :نشر معارف ، 1328 ، ص 222 )
اهمیت دفاع از کیان اسلامی و جلوگیری از تهاجم بیگانگان به سرزمین های اسلامی تا آنجاست که آیت الله شیرازی (از فقهای بزرگ شیعه ) می نویسد :«چنانکه مکلفین بتواند از مجانین و اطفال برای دفاع استفاده کنند و آنها را به کاری بگمارند ، تشغیل آنان نیز واجب است.» ( آیت الله شیرازی ، الفقه ، کتاب الجهاد ، ص 59 ) ؛
« حتی اگر مسلمین را سپر بلا قرار دادند ، باید حتی الامکان از کشتن آنها خودداری کرد ، ولی چنانچه دسترسی به مشرکان و پیروزی ، جز با کشتن این مسلمین حاصل نمی شود ، کشتن آنها و دفع تعرض نیز جایز است.» (الزبده الفقیه ، ج 3 ، ص 645 ؛ المهذب الاحکام ، ج 15 ، ص 125 و 126 .) بر این اساس هرچند اسلام جایگاه ویژه ای برای حقوق بشر و جلوگیری از کشتار افراد غیر نظامی در جنگ قائل است ؛ اما در صورتی که دشمن تمامی قواعد انسانی را زیر پا گذاشته و خودداری مسلمانان از دست زدن به اقدامات تلافی جویانه سبب جسارت و تعدّی بیشتر آن به سرزمین های اسلامی می شود ؛ چاره ای جز مقابله به مثل در جهت بازدارندگی حتی در صورتی که منجر به کشته شدن افراد غیر نظامی دشمن نیز شود ، باقی نمی ماند.
دوم- مقابله به مثل درجنگ ایران و عراق:
ایران در طول دفاع هشت ساله خود در برابر تهاجم نظامی عراق همواره به رعایت اصول انسانی و اسلامی معتقد و پایبند بود و از هر شیوه و ابزار جنگی جهت پیشبرد اهداف خود استفاده نکرد. ایران نه تنها از بمباران مناطق غیر نظامی و توسل به سلاح شیمیایی اجتناب میکرد،
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 12 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله آمادگی دفاعی
