سرزمین ایران از دیرباز به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و همچنین مهاجرت یا حملات اقوام و ملل دیگر به آن و نیز رسوخ فرهنگ ایرانی و آمیزش آن با فرهنگ سرزمینهای مجاور و ظهور نمونه های فرهنگی جدیدتر، خود بستر لازم و مناسبی برای مطالعه و بررسی فراهم کرده است. البته از آنجا که بسیاری از مورخان بیشتر تلاش خود را صرف ضبط وقایع و حوادث سیاسی- حکومتی و ذکر نبردها و مانند آن کرده اند کمتر به پدیده های مربوط به حیات فرهنگی پرداخته اند.
یکی از دیداری ترین و در عین حال زنده ترین نمونه های حیات فرهنگی یک جامعه، پوشاک و نوع لباس مردم آن جامعه است. آشنایی با تاریخ لباس و پوشاک ایرانیان، نه تنها اطلاعاتی در خصوص ظاهر مردمانی که در ادوار مختلف تاریخی زندگی می کرده اند در اختیارمان می گذارد ، بلکه ما را با انواع سلیقه ها، نوع دوخت و رنگ ، مدلهای مختلف لباس، بافت انواع پارچه ها، صادرات و واردات پوشاک، تأثیر پذیری و تقلید از لباس مردمان نواحی دیگر، اختصاص پوشاکی خاص به گروه یا طبقه ای اجتماعیآشنا می سازد و همچنین دربارة چگونگی روند و تکامل انواع پوشش ها، اطلاعات مفید و جالب توجهی ارائه می نماید.
در بخش بالا شاه سوار بر اسب خود را آماده شکار می شود و زنی چتری را بلای سر او نگه داشته است. پشت سر شاه زنانی صف شکیده اند که بعضی مشغول نواختن آلات موسیقی هستند. در سمت مقابل بر روی سکوئی که از زمین ارتفاع دارد عده ای از رامشگرن نشسته اند که بعضی ها چنگ می نوازند و برخی به کف زدن مشغولند. در پائین این صحنه در مرکز نقش، شاه سوار بر اسب و کمان بر دست تاختن در تعقیب گوزن ها است و در پائین این شمارگاه، تصویر شاه را در حالی که تیردان بدست گرفته و از شکار مراجعت می کند، نشان می دهد. در طرف چپ تعدادی شتر مشغول حمل گوزن هائی که شکار شده اند هستند.
این نقش بر جسته یک وضع استثنائی دارد، چه سازنده آن سعی نموده که حالات مختلف را در یک صحنه مجسم سازد و در حقیقت می توان آنرا یک نقاشی فرض نمود که بر روی سنگ حجاری شده است.
د:اهمیت حجاری های طاق بستان در شناخت نقوش و طرح های پارچه های ساسانی
نظر به اهمیت مجموعه حجارهای موجود در طاق بستان و بخصوص حجاری های طاق بزرگ و نقوش آنها تاکنون مطالب فراوانی توسط پژوهشگران گوناگون نوشته شده است.
پیشگفتار
بیان مسئله:
هدف:
فصل اول
نتیجه گیری:
د:اهمیت حجاری های طاق بستان در شناخت نقوش و طرح های پارچه های ساسانی
معرفی حجاری های طاق بستان و اهمیت آن در شناخت نقوش و طرحهای پارچه های ساسانی
1-معرفی و شرح صحنه های حجاری های طاق بستان:
الف: نقش اردشیر دوم
ب: نقش شاپور دوم و سوم
ج: نقش های طاق بزرگ ( اعطای منصب خسرو پرویز، خسرو سوار بر اسب، شکار گراز و گوزن):
بخش 2- طرح و نقش جامه ها در صحنه شکار
الف- معرفی گروهها و لباس هر گروه در صحنه شکار گراز (طبق جدول شماره 1)
گروه اول:فیل سواران
گروه دوم: قایق رقصندگان
گروه سوم: قایق نوازندگان
گروه چهارم: قایق شاه
ب- لباس سردسته های رم دهنده فیل سوار:
ج- لباس رقاصان ایستاده در قایق
د- لباس زنان نوازنده قایق CI و CII
ه- لباس خدمه قایق شاه( قایق DI و DII)
و- تزئینات جزئی لباسها:
ز- البسه سایر افراد صحنه شکار گراز:
بخش 3- طبقه بندی نقوش روی لباسها:
الف- نقوش گیاهی:
1-نقش گل از پهلو
2-نقش گل با چهار گلبرگ قلبی شکل
3-نقش گل چهار پر
4-نقوش گل هشت پر
5-نقوش گل پر پر
6-ردیف گل چهار پر با دایره مرکزی
7-ردیف قلبی شکل
8-ردیف چهار برگی
9-ردیف گل چهار برگ بدون دایره مرکزی
10-پیچک های گل
11-ردیف گلبرگ قلبی شکل با دو برگ
ب- نقوش حیوانی:
1-نقش پرنده
2-نقش گوسفند
3-نقش سرگراز
4-نقش سیمرغ
ج- سایر نقوش
1-دوایر متوالی یا پنج نقطه:
2-هلال و دوایر متوالی:
1-2-نقش نقاط کوچک کروی
2-2-نقش موج
بخش 4:
پوشاک زنان ایران از آغاز تا امروز
پوشاک بانوان ایران در دورة ساسانی ها
کفش بانوان ایران در دوره ساسانی ها
شلوار بانوان در دوره ساسانیها
فصل دوم
طرح و نقش پارچه های ساسانی در نقاشی های دیواری ماوراء النهر
1-طرح و نقش پارچه در نقاشی های دیواری محوطه افراسیاب:
2-طرح و نقش پارچه در نقاشی های دیواری بالا لیک تپه
3-نقش پارچه در نقاشی های دیواری ورخشا:
فصل سوم
معرفی و طبقه بندی پارچه های ساسانی بر اساس نقوش آنها
1-نقش حیوانی
1-پارچه با نقش قوچ:
2-پارچه با نقش قوچ:
3-قسمتی از یک پارچه با نقش قوچ:
4-قسمتی از یک پارچه با نقش بز:
5-پارچه با نقش اسب :
6-پارچه با نقش اسب بالدار:
7-پارچه با نقش سر گراز:
8-پارچه با نقش شیران متقابل:
9-پارچه با نقش خروس:
10-پارچه با نقش طاووس:
11-پارچه با نقش پرنده: تصویر شماره 138
11-پارچه با نقش پرنده و درخت زندگی:
قسمتی از یک قطعه پارچه با نقش مرغابی های متقارن: تصویر شماره 140
12-پارچه با نقش عقاب های متقارن:
پارچه با نقش پرنده و گل (نخل): تصویر شماره 142
پارچه با نقش سیمرغ: تصویر شماره 149
نقوش گیاهی
1-پارچه با نقش درخت ( طرح بازسازی)
2-پارچه با نقوش گیاهی و هندسی:
3-پارچه با نقش قلبی شکل:
4-قسمتی از یک پارچه با نقش لوزی و مروارید:
بخش سوم
سایر نقوش
1-پارچه با نقش انسان، جانور و گیاه:
2-پارچه ژاپنی با نقش شکار و گیاه:
فصل چهارم
بازسازی رنگ طرح ها و نقوش لباس شخصیت های صحنه شکار گراز
1-رنگ های مورد علاقه ایرانیان از آغاز تا پایان دوره ساسانی:
2-معرفی و طبقه بندی رنگ های دوره ساسانی:
3-انتخاب رنگ و روش بازسازی
نکته اول:
نکته دوم:
شامل 101 صفحه فایل word
دانلود پایان نامه بررسی مردم شناسی طرح ها و نقوش لباس ها و بافته های ساسانی
