پایان نامه مقایسه ی بهداشت روانی دانشجویان سیگاری و غیر سیگاری

اختصاصی از فی ژوو پایان نامه مقایسه ی بهداشت روانی دانشجویان سیگاری و غیر سیگاری دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 145 صفحه می باشد.

فهرست
فصل اول: کلیات ۱
۱-۱ . مقدمه: ۱
۱-۲ . بیان مسأله: ۳
۱-۳٫ اهمیت و ضرورت تحقیق: ۵
۱-۴ . هدف پژوهش ۱۱
۱-۵ . فرضیهها یا سئوالات: ۱۱
۱-۶ . تعریف اصطلاحات، مفاهیم کلیدی و متغیر ها: ۱۱
۱-۶ -۱٫ تعاریف نظری: ۱۱
۱-۶ -۱-۱٫ تعاریف اعتیاد ۱۱
۱-۶ -۱-۲٫ پیشگیری چیست؟ ۱۶
۱-۶ -۲٫ تعاریف عملیاتی: ۱۷
فصل دوم ۱۸
۲-۱٫ موضع گیریهای نظری و یافتههای پژوهشی در خصوص اعتیاد به سیگار و سیگار ۱۹
۲-۱-۱٫ دیدگاههای مربوط به سوء مصرف مواد ۱۹
۱٫ دیدگاه زیست شناختی و پزشکی ۱۹
۲٫ دیدگاه اجتماعی ۲۰
۳٫ دیدگاه روانتحلیلی ۲۰
۴٫ دیدگاههای یادگیری و شناختی- رفتاری ۲۱
عوامل مخاطره آمیز ۲۲
دوره نوجوانی و جوانی ۲۳
ژنتیک ۲۴
صفات شخصیتی ۲۵
اختلالهای روانی ۲۵
نگرش مثبت به مواد ۲۵
موقعیتهای مخاطره آمیز فردی ۲۶
تاثیر مواد بر فرد ۲۶
عوامل مخاطره آمیز بین فردی و محیطی ۲۶
عوامل مربوط به خانواده ۲۷
عوامل خانوادگی : ۲۸
نقش خانواده در آگاه سازی جوانان و نوجوانان ۳۱
ستیزه والدین: ۳۲
رفاه اقتصادی خانواده : ۳۲
در دسترس بودن موادمخدر : ۳۳
نابرابری های اقتصادی و اجتماعی: ۳۳
بیکاری : ۳۴
عوامل مربوط به دوستان ۳۴
روش‌‌های مقابله با فشار همسالان ۳۶
واکسیناسیون ذهنی ۳۶
آموزش قاطعیت ۳۷
آموزش مهارت‌های زندگی و اطلاع رسانی ۳۷
عوامل مربوط به محیط آموزشی ۳۸
عوامل مربوط به محل سکونت ۳۸
عوامل مخاطره آمیز اجتماعی ۳۹
۲-۱-۱٫ سیگار ۴۲
۲-۱-۱-۱٫ مقدمه ۴۲
۲-۱-۱-۳٫ اپیدمیولوژی ۴۳
۲-۱-۱-۴٫ سبب شناسی ۴۴
اثرات نیکوتین بر بدن: ۴۸
۲-۱-۱-۵ . درمان و ترک سیگار ۵۱
۳-۱-۱٫ اعتیاد: ۶۱
انواع مواد و شیوه های مصرف ۶۴
توتون: ۶۶
تریاک : ۶۷
هروئین: ۶۸
کدئین: ۷۰
مرفین: ۷۰
حشیش: ۷۰
ماری جوانا: ۷۳
کوکائین: ۷۳
مواد توهم‌زا: ۷۵
ال.اس.دی (LSD لیسرژیک اسید دی اتیل آمید) : ۷۵
فن سیکلیدین (P.C.P): 79
آمفتامین‌ها: ۸۲
اکستاسی: ۸۴
الکل: ۹۱
استروئیدها ۹۴
مواد استنشاقی : ۹۴
آشنایی با ابزار مصرف مواد ۹۵
عوامل خطر ساز و محافظت کننده در سوء مصرف و وابستگی به مواد ۹۸
عوامل موثر بر اعتیاد ۱۰۴
استراتژی‌های پیشگیری از اعتیاد ۱۰۷
مراحل درمان ۱۱۴
معتاد: ۱۱۸
غیر معتاد(سالم): ۱۱۸
بهداشت روانی چیست؟ ۱۱۹
اضطراب: ۱۲۳
اضطراب هستی: ۱۲۴
فصل سوم ۱۲۵
روش انجام پژوهش: ۱۲۶
پیشینهی پژوهش: ۱۲۶
پژوهشهای انجام شده در ایران: ۱۲۶
پژوهشهای انجام شده در خارج: ۱۲۸
هدفهای پژوهش: ۱۳۳
جامعهی آماری و حجم نمونه: ۱۳۵
روش جمعآوری اطلاعات: ۱۳۵
ابزار تحقیق: ۱۳۶
تجزیه و تحلیل دادهها: ۱۳۶
منابع و مآخذ: ۱۳۷

۲-۱-۱٫ دیدگاه­های مربوط به سوء مصرف مواد
۱٫ دیدگاه زیست شناختی و پزشکی
دیدگاه پزشکی اولین دیدگاهی است که به اعتیاد به چشم یک اختلال نگریسته است(دیویسون و نیل[۱]، ۲۰۰۱). تحقیقات مختلفی در زمینه­­ی پایه­ های زیست شناختی اعتیاد انجام می­گیرد. در سال ۱۹۷۴، آنکفالین یک پناپپتید درونزا با اثرات شبیه به تریاک شناسایی شد. این کشف به شناسایی سه طبقه از مواد درونزا در مغز از جمله اندروفین­ها و آنکفالین­ها منجر شد. اندروفین­ها در انتقال عصبی وقفه دادن درد، درگیر هستند. این مواد وقتی کسی از نظر جسمی آسیب می­بیند آزاد شده و تا حدودی مسئول فقدان درد در ضمن تصادفات حاد هستند. اثرات اولیه­ی ترکیبات تریاک و شبه تریاک از طریق گیرنده­های مواد افیونی اعمال می­شود.(کاپلان، سادوک و گرب، ۱۹۹۴).
فرد مبتلا به اختلال وابسته به مواد افیونی ممکن است کاهش فعالیت با منشأ ژنتیکی در سیستم افیونی داشته باشد، این کاهش فعالیت ممکن است نتیجه­ی کمتر بودن تعداد یا حساسیت کمتر گیرنده­های افیونی، آزاد شدن کمتر مواد افیونی درونزا یا غلظت بالای آنتاگونیست­ها فرضی مواد افیونی درونزا باشد(کاپلان، سادوک و گرب، ۱۹۹۴). یکی از پایه­های نورولوژیکی مهم که واسطه­ی اثرات­ تقویت کنندگی سوء مصرف مواد است سیستم میان مغزی دوپامین[۲] است که هسته­های سلول آن در ناحیه­ی تگمنتال بطنی است. و مغز قدامی، خصوصاً هسته آکومبنس را عصب می­دهد(گیلدر و همکاران، ۱۹۹۶). این راه­های دوپامینی بخشی از سیستم پاداش فیزیولوژیکی را تشکیل می­دهد که خاصیت بالا بردن فراوانی رفتارهای فعال کننده آن را دارد. این دیدگاه تبین­های بسیار جالبی در مورد وابستگی ، تحمل و درد دارو فراهم ساخته­اند و همینطور تا حدودی زمینه­های ژنتیک سوء مصرف مواد را آشکار ساخته­اند.
۲٫ دیدگاه اجتماعی
نظریه­ های جامعه شناسی اعتیاد را یک مسئله اجتماعی تلقی کرده و سعی می­کنند آن­ها را از این دید بررسی کرده و تحقیق کنند. بر اساس پژوهش­های انجام یافته معلوم شده است که وابستگی به مواد افیونی محدود به طبقات پایین اجتماعی- اقتصادی نیست، هر چند میزان بروز وابستگی در این گروه از طبقات اجتماعی- اقتصادی بالاتر است. انواعی از عوامل اجتماعی وابسته به فقر بشری احتمالاًدر وابستگی به مواد افیونی دخالت دارند. حدود ۵۰ % مصرف کننده­های هروئین در شهرها کودکان تک والد یا والدین از هم جدا شده هستند و از خانواده­هایی برآمده­اند که در آن­ها حداقل یک عضو مبتلا به اختلال وجود دارد(کاپلان، سادوک و گرب، ۱۹۹۴). خطر سوء مصرف دارو در جوامعی بالاست که به نوعی نسبت به مصرف دارو سهل انگار هستند. ممکن است در گروه­های همتا، جوان برای مصرف دارو به منظور کسب شأن و قابلیت تحت فشار اجتماعی قرار گیرد. بعضی از پژوهش­ها، شواهدی نشان داده­اند مبنی بر این که مصرف دارو توسط افرادی را می­توان با توجه به مصرف مواد، توسط همتاهای او پیش­بینی کرد(گیلدر و همکاران، ۱۹۹۶).
بین سوء مصرف دارو و شاخص­های محرومیت اجتماعی نظیر بیکاری و بی­خانمانی رابطه وجود دارد(گیلدر و همکاران، ۱۹۹۶). از عوامل دیگری که در دیدگاه­های اجتماعی مطرح است قابلیت وصول دارو توسط افراد می­باشد. استفاده از داروهای نسخه شده که به راحتی از اکثر داروخانه­ها قابل وصول است. بعضی از داروها مثل نیکوتین که به راحتی قابل وصول است. سیگار هم که در اکثر کشورها از طریق قاچاق قابل وصول است دیدگاه­های جامعه شناختی اطلاعات بسیار زیادی در زمینه­ی سوء مصرف مواد فراهم ساخته­اند.
۳٫ دیدگاه روان ­تحلیلی
در مقالات روان­تحلیلی، رفتار معتاد به سیگاربر حسب تثبیت لیبیدویی، با پیشرفت به سطوح پیش تناسلی، دهانی یا حتی سطح ابتدایی­تر رشد روانی- جنسی توصیف شده است. اکثر نظریه­پردازان روان­تحلیلی بیش از همه روی حالت دهانی تاکید کرده­اند. نیاز به توضیح روابط سوء مصرف مواد، دفاع، کنترل تکانه، اختلالات عاطفی و مکانیسم­های انطباقی باعث شده تا روان­تحلیلگران معاصر بیشتر بر روی ضابطه­مندی روان­شناسی ایگو تاکید کنند. غالباً تصور می­شود آسیب دیدگی شدید ایگو با سوء مصرف دارو رابطه دارد و حاکی از آشفتگی­های عمیق مربوط به رشد می­باشد. در نظریه­های معاصر مسائل مربوط به رابطه بین ایگو و عواطف به عنوان یک ناحیه کلیدی موضوع اعتیاد مطرح شده است.
۴٫ دیدگاه­های یادگیری و شناختی- رفتاری
نظریه پردازان افراطی دیدگاه یادگیری سعی کرده­اند که با الگوی محرک- پاسخ مسئله پیچیده اعتیاد را تبیین کنند ولی با توجه به ناکارآمدی این الگو، در درمان و پیشگیری از سوء مصرف مواد اکثر پژوهشگران به الگوی محرک- ارگانیسم- پاسخ روی آورده­اند و این الگو را در تبیین و درمان سوء مصرف مواد کارآمد و اثربخش یافته­اند(بندورا[۳] ،۱۹۹۷؛ گزوپ، ۱۹۹۴).
در رویکرد یادگیری مشاهده­ای بر عوامل زمینه ­ساز شناختی، رفتاری و عاطفی تواماً توجه می­شود و در این میان بر موضوعات کلیدی چون خویشتن­داری [۴] ، خوداثربخشی[۵] و تغییرمحیط و رفتار تأکید می­شود. پژوهشگران زیادی با استفاده از این رویکرد، طرح­های درمانی متنوعی را برای درمان اختلالات مختلف سوء مصرف مواد فراهم ساخته­اند.
رویکرد شناختی- رفتاری نیز تقریباً مثل طرفداران نظریه­ی یادگیری مشاهده­ای بر شناخت نگرش افراد، عواطف، هیجانات، رفتار و شیوه­های مقابله­ای معتادان تأکید دارد (گزوپ، ۱۹۹۴). از این دید افراد معتاد قبل از شروع مصرف دارو تا حدودی کمبود مهار­ت­های شناختی و رفتاری دارند که آسیب پذیری آنان را شدت می­بخشد. غالباً به نظر می­رسد که آن­ها توان مقابله با چالش­های روزمره­ی زندگی را ندارند، احساسات ایشان بی­ثبات است و از افسردگی، اضطراب، مشکلات زندگی، بد­ خلقی و مواردی از این قبیل شکایت می­کنند (گیلدر و همکاران، ۱۹۹۶). دیدگاه­های شناختی- رفتاری از جمله آموزش مهارت­های مقابله­ای و سبک حل­مسئله کارآمدی خود را در پیشگیری از بروز و نیز پیشگیری از عود مجدد سوء مصرف مواد نشان داده­اند (گزوپ، ۱۹۹۴).
عوامل مخاطره آمیز
عوامل مخاطره آمیز مصرف مواد شامل عوامل فردی، عوامل بین فردی و محیطی و عوامل اجتماعی است.
عوامل مخاطره آمیز فردی
□ دوره نوجوانی و جوانی
□ استعداد ارثی
□ صفات شخصیتی:
● صفات ضد اجتماعی
● پرخاشگری
● اعتماد به نفس پایین
□ اختلالهای روانی:
● افسردگی اساسی
● فوبی
□ شرایط عاطفی
□ نگرش مثبت به مواد
□ موقعیتهای مخاطره آمیز:
● ترک تحصیل
● بی سرپرستی
□ تاثیر مثبت مواد بر فرد
در اینجا به شرح هر یک از عوامل فوق می پردازیم:
دوره نوجوانی و جوانی
طی دورة کودکی، فرد بشدت تحت تأثیر خانواده است اما بتدریج وبا افزایش سن ، نقش افراد خارج از خانواده بخصوص همبازی‌‌ها و همکلاس‌‌ها افزایش می‌یابد و از اهمیت خانواده کاسته می‌شود. این شرایط با افزایش سن فرد سیر فزاینده می‌یابد و طی دورة نوجوانی به اوج خود می‌رسد. دورة نوجوانی به خودی خود یکی از حادترین ادوار زندگی است؛ چرا که مخاطره­آمیزترین دوران زندگی از نظر شروع به مصرف مواد است. نوجوانی دوره انتقال از کودکی به بزرگسالی و کسب هویت فردی و اجتماعی است. در این دوره، میل به استقلال و مخالفت با والدین به اوج می­رسد و نوجوان برای اثبات بلوغ و فردیت خود ارزش­های خانواده را زیر سوال می­برد و سعی در ایجاد و تحلیل ارزش­های جدید خود دارد. مجموعه­ی این عوامل، علاوه بر حس کنجکاوی و نیاز به تحرک، تنوع و هیجان، فرد را مستعد مصرف مواد می­نماید.
در این دوره فشار دوستان و همسالان ممکن است افکار و نوع تربیت خانوادگی او را تحت‌الشعاع قرار دهد . بسیاری از نوجوانان متعلق به خانواده‌‌های عاری از سیگار ممکن است اولین تجربة استعمال مواد را از دوستان خود فراگیرند (لیاقت،۱۳۷۴) . علاوه براین شرایط ، طی دورة جوانی برای فرد نیاز‌های جدیدی بوجود می‌آید. بعنوان مثال نیاز به کسب هویت ازآن جمله است. چنانچه خانواده و جامعه شرایط لازم برای نیل به هویت فرد را فراهم آورند این نیاز بصورت مناسب برآورده می‌شود، درغیر اینصورت فرد برای نیل به هویت و ابراز وجود راه‌های انحرافی را برمی‌گزیند، ازجمله این راه‌های انحرافی عضویت در گروه‌‌های کجرو است، نوجوانی که خوا‌هان تثبیت هویت خود بعنوان عضوی از گروه است با رغبت تام درهمه­ی فعالیت‌‌های گروه شرکت می‌کند تا وفاداری خود را به گروه ثابت نماید. براساس همین شرایط درحدود ۷۳ % از مددجویانی که بدلیل اعتیاد به کانون اصلاح و تربیت اهواز فرستاده شد‌ه‌اند مصرف سیگار را از مدرسه و در سنین بین ۱۴ – ۱۲ سالگی آغاز کرد‌ه‌اند ( مرکز جرم­شناسی اداره­ی کل زندان‌های استان خوزستان : ۱۵ ).
چنانکه ذکر شد فرآیند هویت‌یابی جوان با مشکلاتی همراه است که به شرط آگاهی والدین و جوانان از این مشکلات، طی کردن این دوره تسهیل می‌شود. امّا در برخی خانواده‌‌ها آنقدر مشکل و درگیری وجود دارد که افراد درگیر فرآیند هویت‌یابی، به ناگزیر از راه‌‌های انحرافی به این مهم نایل می‌آیند. بدلیل این مشکلات، جوان در خانه امکان ابراز وجود نمی‌یابد، درعین حال ابراز وجود برای او یک نیاز است. این موقعیت درکنار یک محیط جرم خیز که درآن استعمال سیگار نشانه‌ای برای بلوغ و به اصطلاح ‹‹ کسی شدن ›› است، باعث می‌شود فرد بسوی کسانی سوق داده شود که امکانات ابراز وجود را در اختیار او قرار دهند. وقتی والدین با جوان برخوردی کودکانه دارند، سبب می‌شوند تا وی با انجام رفتار‌های مربوط به بزرگسالان، نشان دهد که دیگر کودک نیست. دراین شرایط ممکن است فرد به سیگار، مصرف الکل یا سیگار روی آورد (کرباس، ۱۳۷۷).
ژنتیک
شواهد مختلفی از استعداد ارثی اعتیاد به الکل و مواد وجود دارد. تاثیر مستقیم عوامل ژنتیکی عمدتاً از طریق اثرات فارماکوکینتیک و فارکودینامیک مواد در بدن می باشد که تعیین کننده تاثیر ماده بر فرد است. برخی از عوامل مخاطره آمیز دیگر نیز تحت نفوذ عوامل ژنتیکی هستند مانند برخی اختلالهای شخصیتی و روانی و عملکرد نامناسب تحصیلی ناشی از اختلالهای یادگیری.
صفات شخصیتی
عوامل مختلف شخصیتی با مصرف مواد ارتباط دارند. از این میان، برخی از صفات بیشتر پیش بینی کننده احتمال اعتیاد هستند و به طور کلی فردی را تصویر می کنند که با ارزشها یا ساختارهای اجتماعی مانند خانواده، محیط آموزشی و مذهب پیوندی ندارد و یا از عهده انطباق، کنترل یا ابراز احساسهای دردناکی مثل احساس گناه، خشم و اضطراب بر نمی آید. این صفات عبارتند از: عدم پذیرش ارزشهای سنتی و رایج، مقاومت در مقابل منابع قدرت، نیاز شدید، احساس فقدان کنترل بر زندگی خود، اعتماد به نفس پایین، فقدان مهارت در برابر پیشنهادهای خلاف دیگران، فقدان مهارتهای اجتماعی و انطباقی. از آنجا که اولین مصرف مواد، معمولاً از محیطهای اجتماعی شروع می شود هر قدر فرد قدرت تصمیم گیری و مهارت ارتباطی بیشتری داشته باشد، بهتر می تواند در مقابل فشار همسالان مقاومت کند.