دانلود مقاله کارآموزی شرکت پارس خودرو

اختصاصی از فی ژوو دانلود مقاله کارآموزی شرکت پارس خودرو دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فصل اول
تاریخچه شرکت پارس خودرو
این شرکت در سال 1335 با نام شرکت جیپ تأسیس گردیده و عمدتاً در رابطه با واردات و فروش اتومبیلهای جیپ ویلیز و قطعات یدکی آنها فعالیت داشت. در سال 1338 شرکت جیپ، کارخانه‌ای در جاده مخصوص کرج (محل کنونی پارس خودرو) احداث و مونتاژ انواع اتومبیلهای جیپ در ایران را آغاز نمود و به دنبال احداث سالنهای پرس و ساخت قطعات و توسعه عملیات در سال 1345، تولید اتومبیلهای آریا، شاهین (رامبلر) به محصولات قبلی اضافه گردید. در تاریخ 4/2/1352 شرکت موتور جک (سهام خاص) از طریق انتقال دارائیها و تعهدات شرکت جیپ تأسیس و به ثبت رسید. و در تاریخ 8/2/1352 بر طبق مصوبه مجمع عمومی فوق‌العاده این شرکت به فروش 45% از سهام خود به شرکت جنرال موتورز آمریکا، به شرکت جنرال موتورز ایران تغییر نام داد و نام آن به شرکت جنرال موتورز ایران (سهام خاص) تغییر یافت. به دنبال پیروزی شکوهمند اسلامی و به استناد موافقت نامه شماره 16231 مورخ 30/8/1359 سازمان صنایع ملی ایران نام شرکت به، شرکت خودروسازی ایران (سهام خاص) تغییر یافت و در نهایت به استناد موافق نامه شماره 18532 مورخ 13/10/1359 نام آن به شرکت پارس خودرو (سهام خاص) تغییر نمود.
شرکت پارس خودرو بر اساس صورتجلسه مجمع فوق‌العاده مورخ 26/1/1371 و با استناد به ماده 278 قانون تجارت، از سهام خاص به سهام عام تبدیل گردید و اساسنامه جدید شرکت مشتمل بر 80 ماده و 15 تبصره مورد تصویب قرار گرفت و جایگزین اساسنامه قبلی گردید. موضوع فعالیت شرکت طبق ماده 3 ، اساسنامه ساخت و مونتاژ انواع وسائط نقلیه موتوری و انجام فعالیتهای بازرگانی در رابطه با واردات و فروش خودروهای تولیدی و قطعات یدکی آنها اعلام شد.
کارخانجات جیپ (جنرال موتورز ایران) متعاقباً ضمن ادامه تولید انواع جیپ، به جای سواریهای آریا و شاهین که تولید آنها تا سال 1351 ادامه داشت، تولید مدل سواری اپل به نام شورلت ایران 2500 و 2800 و رویال را در سالن سواری آغاز و تا سال 1355 ادامه داد و پس از آن با تولید انواع سواریهای شورلت نوا و بیوک و نیز کادیلاک سویل نسبت به جایگزینی اتومبیلهای اپل اقدام نمود. که تولید این سواریها نیز به دلیل قطع رابطه با آمریکا در سال 1361 خاتمه یافت. در سال 1364 تولید 7200 دستگاه قطعات منفصله اتومبیل شورلت نوا و بیوک حاصل از شکایت ایران، مجدداً آغاز گردید و پس از پایان یافتن تولیدات مذکور، پروژه نیسان جایگزین آن شد. به دلیل قطع رابطه با شرکت جنرال موتورز آمریکا در سال 1359 و به منظور ادامه فعالیت شرکت، تولید جیپهای توسن با قطعات منفصله هندی دریافتی از شرکت ماهیندرا آغاز و به دلیل کیفیت پایین موتور و گیربکس آنها و مذاکرات با شرکت ماهیندرا در سال 1364، موتور و گیربکس آنها از طریق شرکت میتسوبیشی ژاپن جایگزین گردید. علاوه بر تولیدات فوق از سال 1363 تولید جیپ لندرور (اسپانیایی) آغاز و تا سال 1367 ادامه داشت. در سال 1364 قراردادی فیمابین شرکت نیسان موتور ژاپن و سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران منعقد گردیده و شرکت پارس خودرو به عنوان مجری بخشی از طرح تعیین گردید. تولید اتومبیلهای نیسان پاترول (دو درب، چهار درب، وانت) از بهمن ماه 1365 آغاز گردیده و با اعمال تغییرات از سوی واحد دو مدل دیگر (آمبولانس و پولرسانی) براساس مدل پایه چهار درب طراحی و بترتیب در سالهای 1366 و 1368 به تولیدات افزوده شد.
در سال 1368 با تلاش واحدهای مهندسی محصول و ابزار اصلاحاتی بر روی بدنه و سایر قطعات جیپ شهباز بعمل آمد که در نتیجه جیپ صحرا با کیفیت و قابلیتهای بهتری به تولید انبوه رسید. همچنین در پایان سال 1374 شرکت نسبت به انعقاد قرارداد انتقال خطوط تولید خودرو و سواری سپند (رنو 5) از شتاب خودرو (وابسته به سایپا) اقدام نمود که هم اکنون تولید این خودرو در شرکت متوقف شده است. در سال 1373 با عنایت به تاریخ خاتمه تولید پاترول 6 سیلندر در پایان سال 1995 میلادی و نیسان پاترول 4 سیلندر در پایان سال 1997 میلادی در کمپانی نیسان، اقداماتی از جنب شرکت جهت تولید داخلی خودرو دو دیفرانسیل VAN (بهبود یافته) از طریق انعقاد قرارداد با شرکت تحقیقات و نوآوری صنایع خودرو مقرر گردید، و تولید ون بهبود یافته از سال 1379 مطابق برنامه خودکفایی و سازماندهی ساخت کشور یا 90% خود اتکایی آغاز گردید که هم اکنون نیز تولید این خودرو متوقف شده است. در اواخر سال 78، در پی عرضه سهام شرکت در بازار بورس توسط سازمان گسترش صنایع و نوسازی ایران، سایپا موفق شد 51% از سهام شرکت را خریداری نماید.
از جمله پروژه‌های تحقیقاتی- مطالعاتی انجام پدیرفته در این سال بررسی و امکان سنجی مونتاژ خودرو و سواری سیتروئن در پارس خودرو بود که با عنایت به ظرفیت خالی کارخانه و بازار بالقوه خودرو سواری در کشور موجب گردید شرکت پارس خودرو نسبت به انعقاد قرارداد انتقال خطوط تولید خودرو سواری سپند از شرکت سایپا و خرید کلیه قالبها و فیکسچرها و قطعات منفصله موجود و انتقال قراردادهای ساخت قطعات مربوطه اقدام نماید.
این شرکت دارای 2396 نفر پرسنل می‌باشد که 885 نفر کارمند، حدود 1500 نفر کاگر می‌باشد.
که از این تعداد 995 نفر در بخش تولید و 891 نفر در بخش پشتیبانی و خدمات و 510 نفر در بخش اداری مشغول به خدمت می‌باشند. از مجموع پرسنل فوق 137 نفر دارای مدرک لیسانس و بالاتر، 355 نفر دیپلم و فوق‌دیپلم و 1904 نفر زیر دیپلم می‌باشند.
براساس چارت سازمانی، این شرکت دارای هفت معاونت شامل: معاونت اجرائی، معاونت اداری، معاونت بازرگانی، معاونت ساخت، معاونت مالی، معاونت خدماتی، معاونت فنی و مدیریت می‌باشد. قسمتی که تحت نظارت مدیریت می‌باشد مهندسی تولید است که کار آن یک کار نظارتی است، مهندسی تولید از سه قسمت بدنه، شاسی، و پارسس (P ROCESS) تشکیل شده که هر یک اهداف و وظیفه خاص خود را دارند. این شرکت دارای سالنهای پرس، ساخت بدنه، سالن قطعات، صافکاری جیپ، سالن مونتاژ 1 (سپند و PK)، سالن مونتاژ 2 (نیسان پاترول، آمبولانس، سافاری، سرانزا، رونیز، پیکاپ، پولرسان) می‌باشد.

1-2 تولیدات شرکت از بدو تأسیس
تولیدات پارس خودرو از بدو تأسیس تا سال 84 را می‌توان به گروه‌های زیر تقسیم‌بندی کرد:
1-انواع مدل جیپ در مدلهای شهباز، توسن، صحرا، لندرور
2-انواع مدل استیشن در مدلهای آهو، نیسان پاترول، آمبولانس، پولرسانی، سرانزا، رونیز و پاریز که در آذرماه تولید آن شروع می‌شود.
3-انواع سواری در مدلهای آریا، شاهین، شورلت (مدل 2500 و 2800 و رویال)، سپند، PK.
4-انواع وانت در مدلهای شورلت، سیمرغ، نیسان پاترول، پیکاپ
خودرویی که در حال حاضر در این شرکت در حال تولید است، سرانزا می‌باشد. سرانزا خودرویی است که تلفیقی از طراحی کارخانه نیسان ژاپن و تایرونگ (THAIRUNG) تایلند می‌باشد. در واقع می‌توان بدنه سرانزا را به دو بخش تقسیم کرد، ستون جلوی خودرو همانند پیکاپ تک کابین است به همین دلیل از موتور پیکاپ و درهای جلو آن که ساخت کارخانه نیسان است، استفاده شده است. اما ستون عقب سرانزا ساخت تایلند می‌باشد، از این رو درهای عقب، برف‌پاک‌کن عقب، شیشه شور عقب، کولر عقب، و کلیه قطعات که در قسمت انتهایی خودرو به کار برده می‌شوند از کشور تایلند وارد می‌شوند.
در این گزارش سعی شده است که در زمینه سیستمهای برقی این خودرو و اطلاعات مفیدی ارائه شود. مطالب مربوطه به تجهیزات برقی سرانزا را به طور جزء به جزء در فصل بعد بررسی می‌کنیم.

2-1مقدمه: روند تولید برق در خودرو
نخستین عامل مهم برای گردش درآمدن موتور و حرکت اتومبیل نیروی برق می‌باشد، تا زمانی که موتور خاموش است تأمین انرژی مورد نیاز انرژی مورد نیاز بر عهده باتری می‌باشد ولی به محض اینکه موتور روشن می‌شود باید بوسیله‌ای باتری که دارای توان محدودی است شارژ بشود. بعضی قطعات با همان مقدار ولتاژ تولیدی توسط باتری راه‌اندازی می‌شوند، ولی به علت تعدد مصرف کننده‌ها و سرعتهای مختلف سیستمی برای کنترل خودکار در مورد برق جاری نیاز است، که ولتاژ بالاتری را برای راه‌اندازی دیگر مصرف کننده‌ها تولید کند، از این روناگریز هستیم بخشی را به منظور مرتفع ساختن این هدف در موتور خودرو قرار دهیم، این وظیفه بر عهده دینام (آلترناتور) می‌باشد. در سیستم الکتریکی اتومبیل جریان متناوب هیچ استفاده‌ای ندارد زیرا برای شارژ باتری و راه‌اندازی مدارهای الکترونیک به جریان مستقیم نیاز داریم. ولتاژ خروجی دینام نیز صرفنظر از دور موتور و برق مصرفی، باید ثایت بماند.

2-2 باتری:
باتری از صفحات مثبت پراکسید سرب، صفحات منفی اسفنجی سولفوریک رقیق تشکیل می‌شود.
صفحه‌های باتری مانند شبکه‌های ریخته‌گری شده که جریان را از خود عبور می‌دهند. برای جلوگیری از تماس صفحات مثبت و منفی، از شبکه‌های پلاستیکی یا کائوچو استفاده می‌شود. در باتری تعداد صفحات منفی بیشتر از صفحات مثبت است. محلول داخل باتری یا همان الکترولیت از 36% اسید سولفوریک و 64% آب تشکیل شده که الکترولیت را اسید (آب) باتری می‌نامند. ولتاژ پیل را یونهایی تولید می‌کنند که بر اثر فشار محلول از الکترودهای وارد محلول می‌شود. ظرفیت باتری را با تعداد که باتری قادر به تأمین جریان است، می‌سنجند. باتری اتومبیل باید شرایط مهم زیر را برآورده سازد:
-برق ذخیره کند و بتواند رد زمان مناسب آن را با سرعت کافی برای استارت زدن به استارت برساند.
-استفاده از چراغ پارک را به مدت معقول امکانپذیر کند.
-وقتی موتور خاموش است، استفاده از لوازم جانبی اتومبیل را ممکن کند.
-نوسانات ولتاژ را بگیرد.
-سیستمهای حافظه پویا و دزدگیر در مدتی که راننده اتومبیل را ترک می‌کند، فعال نگه دارد.
باتری 12 ولت 60 آمپر ساعت

قسمتهای مختلف باتری و انواع آن که امروزه استفاده می‌شود.
2-3 دینام:
دینام تشکیل شده است از روتورو استاتور اساس کار آن القای الکترومغناطیسی ناشی از یک آهنربای چرخان در داخل حلقه یا حلقه‌های ساکنی از سیم است. آهنربای چرخان، آهنربایی الکتریکی است که از طریق دو کلکتور به آن برق می‌رسد. رایجترین طرح آنها را آمیچر قطب پنجه‌ای می‌نامند. دینام دارای سه آرمیچر می‌باشد. تعداد سیم پیچهای استاتور باید با تعداد قطبهای سنگ آرمیچر برابر باشد. در بیشتر دینامها از سیم پیچها با اتصال ستاره استفاده می‌شود. برای استفاده از خروجی دینام به منظور پرکردن باتری و برق‌رسانی به قطعات برقی خودرو باید جریان خودرو باید جریان متناوب خروجی از دینام را به جریان مستقیم تبدیل کرد. به همین دلیل در داخل دینام از تعدادی دیود برای یکسو کردن جریان خروجی استفاده می‌کنند. برای یکسو سازی تمام موج یک دینام سه فاز شش دیود را به پوسته انتهایی دینام وصل می‌کنند و دیودهای منفی را روی یک صفحه آلومینیومی به نام هیت سینک نصب می‌کنند. در غیر این صورت برعکس عمل می‌کنند. اغلب در این مدارات از سه دیود مثبت دیگر هم استفاده می‌شود، البته در اندازه کوچکتر، به منظور اینکه جریان اندکی را برای سیم پیچهای روتور تأمین کند. امروزه گرایش در جهت ساختن دینامهایی با خروجی هر چه بیشتر است زیرا مصرف برق در اتومبیلهای جدید هر روز بیشتر می‌شود، مشکل اصلی که باید حل شود تولید خروجی بالا در دوره‌های کم موتور می‌باشد. یکی از راه‌حلها استفاده از تحریک متغیر است، اما این راه هم مشکلات خاص مکانیکی دارد. راه‌حل دیگر جریان است، که در آن گرایش به ساخت دینامهایی با دور بسیار بالا است که می‌توانند از نسبت تحریک بالاتری استفاده کنند و در نتیجه وقتی دور موتور پایین است آنها با دور بالا کار می‌کنند. ویژگیهای دینام سرانزا عبارتست از:

دینام
ولتاژ اسمی 12 ولت
جریان 60آمپر
بدنه منفی
حداقل دور بدون بار کمتر از 1000 دور در دقیقه (وقتیکه ولتاژ خروجی 5/13 ولت است)
ولتاژ خروجی 1/14 الی 7/14
نسبت جریان به دور دور در دقیقه آمپر
300rpm 17
2500 rpm 48
5000rpm 57
(وقتی ولتاژ 5/13 ولت به سیم پیچ قطبها داده شود.)

در اتومبیل قطعات مختلفی از برق تولیدی توسط دینام استفاده می‌کنند که عبارتند از:
1-استارت
2-سیستم جرقه‌زنی
3-سیستم سوخت پاش (انژکتور)
4-سیستم روشنایی و سیستمهای فرعی
در ادامه در مورد هر کدام از این بخش‌ها توضیحاتی را ارائه می‌کنیم.

2-4 استارت
هر موتور الکتریکی، ماشینی برای تبدیل انرژی الکتریکی به انرژی مکانیکی است. موتور استارت هم از این قاعده مستثنی نیست. در موتورهای DC رسانا را به صورت یک یا چند جلقه شکل می‌دهند تا آرمیچر تشکیل شود. جریان برق از طریق کموتاتور تیغه‌ای و زغال (جاروبک) تأمین می‌شود. صفحات روتور باید نسبت به یکدیگر عایق باشند تا از ایجاد شدن جریان گردابی پیرامون روتور جلوگیری گردد. این جریان باعث کاسته شدن جریان روتور شده و از توان استارت می‌کاهد. با پیشرفت تکنولوژی امروزه از آهنرباهای دائمی برای ایجاد میدان مغناطیسی استفاده می‌کنند. بیشتر استارتها چهار قطب زغال دارند. سطح تماس کموتور و زغالها باید بسیار خوب باشد، تا مقاومت ایجاد نشده و از عبور جریان جلوگیری نکند. این زغالهامانند زغالهای استفاده شده در بیشتر موتورها و مولدها، از مخلوطی از مس و کربن ساخته می‌شوند، زغالهای استارت مس بیشتری دارند تا اتلاف جریان در آنها به حداقل برسد. در استارت باید مکانیسمی هم برای درگیر و خلاص شدن از دنده فلایویل تعبیه شود. هنگام روشن بودن موتور، استارت باید قطع شود تا به استارت آسیبی نرسد، گاهی اوقات استارت پس از روشن شدن موتور گیر کرده و بکار ادامه می‌دهد، برای حفظ استارت یک رله به نام رله استارت بکار گرفته می‌شود. با فشردن یا چرخادن کلید استارت، جریان به اتوماتیک استارت می‌رود و استارت شروع به کار می‌کند، با روشن شدن موتور و تولید جریان بوسیله دینام، جریان به رله رفته و پس از عبور از سیم‌پیچ رله، به بدنه می‌رود، و در نهایت جریان اتوماتیک استارت قطع می‌شود. در هنگام در جا کار کردن موتور، جریان تولیدی دینام با وجود کم بودن، برای این کار کافی است.
سرانزا نیز مانند هر خودرو دیگری دارای موتور استارت با مشخصات کلی فوق می‌باشد، اما دارای بعضی ویژگیهای خاص هم می‌باشد که به قرار زیر است:
استارت
ولتاژ تحت بار 11 ولت
ولتاژ اسمی 12 ولت
جریان کمتر از 90 آمپر
دور بیشتر از 2500rpm

2-5 سیستم جرقه‌زنی
هدف اصلی از به کارگیری این سیستم، ایجاد جرقه در داخل سیلندر در زمانی نزدیک به لحظه پایان حرکت تراکم، به منظور مشتعل ساختن مخلوط متراکم هوا – بنزین است.
در هنگام بررسی معیارهای طراحی سیستمهای جرقه زنی باید عوامل بسیاری را به حساب آورد، مهمترین این عوامل عبارتند از:
1-طرح محفظه احتراق
2-نسبت هوا- سوخت
3-گستره دور موتور
4-بار موتور
5-دمای احتراق موتور
6-کاربرد
7-مقررات مربوط به گازهای آلاینده خروجی
2-5-1 طرز کار سیستم جرقه‌زنی
طرز کار این سیستم بسیار ساده است، 12 ولت جریان باتری از طریق سوئیچ به کویل الکترونیکی رفته و در آنجا براساس دستورالعمل فرستاده شده توسط واحد کنترل مرکزی (ECU) ولتاژ نیرمندی را بوجود می‌آورد. سپس ولتاژ به دلکو رفته و در آنجا بوسیله چکش برق بین سیلندرهای مختلف تقسیم می‌گردد. سیستم جرقه‌زنی اجزای گوناگونی دارد که عبارتند از:
1-شمع: الکترودهایی که وارد سیلندر موتور می‌شود و جرقه در فاصله بین آنها ایجاد می‌شود.
2-کویل: یک میدان مغناطیسی تولید می‌کند و ولتاژ دریافتی از باتری را تقویت کرده و آن را به دلکو می‌فرستند.
3-مغزی سوئیچ: برای استارت زدن، موتور گردانی و کنترل جرقه‌زنی استفاده می‌شود.
4-پلاتین: مدار اولیه سیستم جرقه‌زنی را قطع و وصل می‌کند.
5-فیوز دلکو: وقتی دهانه پلاتین باز است جرقه را حذف می‌کند تا جریان اولیه سریعتر قطع شود.
6-دلکو: جرقه را از کویل به سیلندرهای موتور انتقال می‌دهد.
حال به تفصیل در مورد هر کدام توضیح می‌دهیم.
2-5-2 اجزای سیستم جرقه زنی
2-5-2-1 شمع
شمع شامل یک الکترود میانی است که ترمینال سر شمع متصل است، این الکترود از آلیاژ نیکل ساخته شده است. در بعضی از شمعها این الکترود از نقره و پلاتین ساخته شده است. برای افزایش رسانش گرمایی یک مغزی مسی تعبیه شده است. چینی شمع ماده عایقی است، که اساس سرامیکی دارد و نوع آن بسیار مرغوب می‌باشد، این چینی را به قطعات فلزی می‌چسبانند و روی سطح خارجی آن را لعاب می‌دهند. درزبند شیشه‌ای که بین الکترود پیچ سر شمع قرار می‌گیرد، نقش مقاومت را بازی می‌کند، این مقاومت دو کارکرد دارد، اول اینکه مانع سوختن الکترود میانی می‌شود و دوم اینکه از تداخل امواج رادیویی جلوگیری می‌کند. چنین شمعی را دندانه‌دار می‌سازند تا جریان از سطح بیرونی آن عبور نکند، زیرا بدین ترتیب فاصله از سر شمع تا رزوه فلزی شمع، که با پیچیدن در موتور اتصال بدنه پیدا می‌کند، افزایش می‌یابد. دمای کار الکترود شمع بسیار مهم است، اگر این دما بیش از اندازه بالا رود، آنگاه ممکن است پیش اشتعال رخ دهد، یعنی مخلوط هوا- سوخت در اثر گداختگی الکترود شمع مشتعل شود و از طرف دیگر اگر دما پایین باشد آنگاه شمع دوده یا روغن می‌دهد.
2-5-2-2 کویل
در سرانزا سیستم کویل به صورت مجزا در داخل موتور قرار نمی‌گیرد، بلکه به صورت یک قطعه الکترونیکی بر روی دلکو سوار می‌شود. از این رو سیستم الکترونیکی جرقه‌زنی به دو بخش عمده تقسیم می‌شود:
1-سیستمهای جرقه‌زنی با مکث ثابت:
منظور از اصطلاح «مکث» یا «خواب» در سیستم جرقه‌زنی مدت زمانی است که در طی آن جریان از مدار اولیه عبور می‌کند و به کویل می‌رسد. در سیستم جرقه‌زنی با معمولی منظور از «مکث» مدت زمانی بود که دهانه پلاتین بسته می‌ماند. در حال حاضر سیستمهای جرقه‌زنی با مکث ثابت، تقریباً جای خود را به سیستمهای جرقه‌زنی با انرژی ثابت داده‌اند.
2-سیستمهای جرقه‌زنی با انرژی ثابت:
در این سیستم، با بالا رفتن دور موتور باید زمان مکث افزایش یابد. البته این سیستم در صورتی کارآمد خواهد بود که بتوان در مدتی بسیار کوتاه میدان مغناطیسی مناسب را در کویل ایجاد کرد. ثابت بودن انرژی سیستم بدین معنا است که انرژی رسیده به سر شمع، تحت همه شرایط کاری، ثابت می‌ماند. در این سیستم به سبب بالا بودن مقدار انرژی نمی‌توان بیش از مدت معینی به کویل برق داد. وقتی موتور روشن است مشکلی بوجود نمی‌آید زیرا متغیر بودن زاویه مکث یا مدار محدود کننده جریان مانع داغ کردن کویل می‌شود. اما در مواقعی که سوئیچ باز است اما موتور روشن نیست باید به صورتی از کویل محافظت کرد. بدین منظور از کلید برق جریان اولیه کویل استفاده می‌کنند.
2-5-2-3 دلکو
دلکو یا تقسیم کننده جریان احتراق، بر روی بدنه موتور قرار گرفته که قسمت زیرین آن با میل بادامک در تماس است. به طور کلی دلکو سه عمل انجام می‌دهد.
1-مدار سیم پیچ اولیه را قطع و وصل می‌نماید.
2-تولید ولتاژ فوق‌العاده زیاد را زمان‌بندی می‌کند.
3-جریان برق را به سر شمعها می‌فرستد.
در میان دلکو، دلکو سوار شده که بر حسب تعداد سیلندرهای موتور اضلاع آن ساخته می‌شود. روی میل دلکو چکش برق قرار می‌گیرد که با گردش خود جریان را در زمان معین بین سیلندر‌ها تقسیم می‌کند. چکش برق یا روتور در بالاترین قسمت بادامک سوار شده است. سر پهن چکش برق با سرپهن بادامک جفت می‌شود. بنابراین چکش برق (روتور) تنها در یک صورت در جایش سوار می‌شود که در بالای چکش برق یک قطعه فنری فلزی با مرکز قطب کلاهک دلکو در تماس باشد و یک قطعه یکپارچه در ضمن گردش چکش برق، مدار برق به طرف قطب هر یک از شمعها را کامل کند. چکش برق از مواد لاستیکی ساخته شده است که کاملاً عایق باشد. در موتورهای معمولی دلکو غیر از تقسیم برق، باید دهانه پلاتین را با کمک میل دلکو باز و بسته کند.
طرز کار دلکو:
وقتیکه میل دلکو می‌چرخد زائده‌های بادامک، اهرم را به جلو می‌راند و در اثر این عمل دهانه پلاتین باز می‌شود و رفتن الکتریسیته به داخل سیم پیچ اولیه متوقف می‌گردد. نتیجه این عمل تولید ولتاژ فوق‌العاده زیاد در سیم پیچهای ثانویه و تولید و نیروی الکتریکی و فرستادن آن به سمت ترمینال مرکز در سر دلکو است. چکش برق این جریانها را می‌گیرد و آن را به صورت صحیح و منظم به سر شمعها می‌فرستد تا موتور روشن بماند. در همین مدت زائده‌های بادامک از اهرم دور شده‌اند و فنر اهرم باعث می‌شود که دهانه‌های پلاتین به یکدیگر اتصال یابند. پس از این عمل جریان الکتریسیته به سمت سیم‌پیچهای اولیه می‌رود تا آنکه زائده‌ای دیگر اهرم را به عقب برده و دهانه پلاتین را باز نماید و باز همین عمل تکرار می‌شود. با این حساب بازاء هر بار باز شدن دهانه‌های پلاتین توسط زائده‌های بادامک یک جرقه در شمعها صورت می‌گیرد و سیکل کامل جرقه‌زنی به طور خیلی سریعی اتفاق می‌افتد. دلکو وقتی باید برق را به سر موتور برساند که برایش خیلی مفید باشد. این موضوع بوسیله وضع پیستون و زمان مورد احتیاج برای جرقه‌زنی در مخلوط سوخت و هوا در داخل سیلندر تعیین می‌شود.
زاویه آوانس دلکو:
در دلکو قسمتی به نام تنظیم کننده زاویه آوانس وجود دارد که برای اینکه موتور بازده بهینه داشته باشد زاویه اوانس باید به اندازه‌ای باشد که حداکثر فشار احتراق در حدود ده درجه پس از نقطه مرگ بالایی ایجاد می‌شود. در واقع این زاویه زمان جرقه‌زنی را تنظیم می‌کند که به دو عامل مهم وابسته است:
1-دور موتور
2-بار موتور
افزایش دور موتور مستلزم آوانس کردن زمان جرقه‌زنی است. مخلوط متراکم هوا- سوخت دورن سیلندر فرصت‌ معینی برای احتراق لازم دارد و بنابراین وقتی دور موتور بالاتر رود باید زودتر آن را مشتعل کرد. با تغییر بار موتور نیز باید رد تنظیم زمان جرقه زنی تغییراتی ایجاد کرد. زیرا مخلوط هوا- سوخت فقیر، که تحت بار کم مصرف می‌شود آهسته می‌سوزد بنابراین سیستم جرقه‌زنی باید آوانس باشد.
جرقه‌زنی را به روشهای مختلف می‌توان آوانس کرد ساده‌ترین روشها عبارتند از به کارگیری سیستم مکانیکی آوانس گریز از مرکزی و واحد کنترل خلاء.
2-6 سیستم تزریق سوخت (انژکتور)
با پیشرفت تکنولوژی در تمامی علوم و فنون و نیز مقررات تعیین شده در جهت حفظ محیط زیست و کاهش آلودگی هوا نیاز صنعت خودرو به منظور تحقق اهداف فوق بخوبی محسوس می‌باشد، از همین رو سیستم انژکتوری به عنوان یک طرح مطلوب ارائه شده است. این سیستم توسط واحد کنترل مرکزی هدایت می‌شود. بعبارت دذیگر ECU پردازش اطلاعات وارد شده را بر عهده دارد. این اطلاعات به صورت آنالوگ می‌باشد، بنابراین باید توسط مداری به دیجیتال تبدیل شود، خروجی این مدار براساس برنامه‌های طراحی شده در ECU پردازش می‌شود و دستورالعمل لازم بعد از تبدیل مجدد به آنالوگ به سیستم سوخت پاش فرستاده می‌شود و موجب راه‌اندازی آن می‌گردد. ECU کلیه عملیات موتور را ورود هوا گرفته تا پس دادن گازهای اگزوز را کنترل می‌کند. بعبارت دیگر بصورت یک تطبیق دهنده عمل می‌کند که موتور را با هر شرایطی هماهنگ می‌کند به عنوان مثال هنگامی سرد بودن هوای موتور نیاز به مخلوط چاقتری می‌باشد که در این حالت یک سوخت پاش اضافی در نظر گرفته می‌شود وقتی دمای موتور بالا می‌رود این سوخت پاش از مدار خارج می‌گردد. هنگام راندن موتور در حالت گرم، مقدار سوخت و زمان جرقه بر حسب فشار کار و سرعت و دمای موتور بوسیله ECU تنظیم می‌شود.
در جا کار کردن موتور باعث افزایش مقدار مصرف سوخت و آلودگی هوا می‌شود که این مشکل نیز به واسطه اطلاعاتی که واحد کنترل از پتانسیومتر نصب شده بر روی دریچه پدال گاز دریافت می‌کند با تنظیم مقدار هوای ورودی و سوخت پاشش شده و نیز زاویه احتراق حل می‌شود و باعث می‌شود سوخت کمتری مصرف گردد. میزان سوختی که باید بوسیلة انژکتور پاشیده شود و نیز مقدار هوای مورد نیاز و دیگر شرایطی که برای راه‌اندازی خودرو لازم است بوسیله سنسورهایی که در قطعات مربوطه قرار گرفته است به ECU اطلاع داده می‌شود.
2-6-1 سنسورها
یکی از راههای استفاده از نیمه رساناها، بهره‌گیری از آنها در ساخت سنسورها می‌باشد. نیمه رساناها بعلت ویژگی ضریب حرارتی نسبت به تغییرات دما حساس هستند. آنها در حالت سرد مقاومت زیاد و در حالت گرم مقاومت کمی دارند این ویژگی از آنها سنسور خوبی می‌سازد که از این سنسور می‌توان بعنوان احساسگر دمای آب رادیاتور استفاده کرد. هعمچنین از آنها سنسور فشار و نور هم می‌توان ساخت. به طور کلی سنسورهایی که در سیستم انژکتوری سرانزا کاربرد دارد به هشت‌ گروه تقسیم‌بندی می‌شوند. در ذیل به ترتیب در مورد هر کدام شرح می‌دهیم.
2-6-1-1 سنسور موقعیت میل بادامک CAMSHAFT POSITION SENSOR
سنسور موقعیت میل بادامک بخش اصلی سیستم کنترل موتور می‌باشد. این سیستم سرعت موتور و موقعیت پیستون را نشان می‌دهد. سیگنالهای ارسالی از این سنسورها به ECM به منظور کنترل تزریق سوخت و زمان احتراق و دیگر عملکردها وادر می‌شوند. این سنسور دارای یک صفحه فلزی روتور و مدار شکل دهنده موج می‌باشد که صفحه روتور آن برای یک سیگنال یک درجه 360 شکاف و برای سیگنال 180 درجه 4 شکاف دارد. مدار شکل دهنده موج شامل دیودهای نوری (LED) و دیودهای فتو PHOTO DIOD می‌گردد. صفحه روتور بین LED و PHOTO DIOD قرار داده شده است که LED نور را به PHOTO DIOD منتقل می‌کند. هنگامی که صفحه فلزی روتور می‌چرخد، شکافها نور تولید شده را قطع می‌کنند و سپس پالسهایی که بوسیله مدار شکل دهنده موج ایجاد می‌شوند به صورت سیگنالهای روشن خاموش تبدیل شده و به ECM فرستاده می‌شود.
2-6-1-2 سنسور جریان هوا MASS AIR FLOW SENSOR
سنسور جریان هوا در مسیر هوای ورودی قرار داه شده است. این سنسور سرعت جریان ورودی را به وسیله اندازه‌گیری جریان ورودی کلی تعیین می‌کند که شامل یک سیم داغ که توسط ECM حمایت می‌شود. دمای سیم گرم بوسیله مقدار تعیین شده در حافظه ECM کنترل می‌گردد. هنگامی که هوای ورودی اطراف سیم جریان می‌یابد حرارت تولید شده بوسیله سیم داغ کاهش می‌یابد. هر چه هوا بیشتر باشد گرمای کمتری را تولید می‌کند، بنابراین، ECM باید جریان الکتریکی بیشتری را به سیم داغ هدایت می‌کند تا جریان هوا کاهش یابد، ECM بوسیله تغییر جریان، جریان هوا را هدایت می‌کند.
2-6-1-3 سنسور دمای آب موتور ENGINE COOLANT TEMPRATURE
SENSOR
سنسور دمای آب موتور به منظور تشخیص دمای آب موتور استفاده می‌شود. این سنسور ولتاژ سیگنال ECM را تغییر می‌دهد. سیگنال تغییر یافته به عنوان دمای ورودی آب موتور به ECM بازگردانده می‌شود، این سنسور از یک ترمیستور که به تغییرات دما حساس است استفاده می کند. مقاومت الکتریکی ترمیستور به علت افزایش دما کاهش می‌یابد.
2-6-1-4 سنسور ضربه KNOCK SENSOR
سنسور ضربه به بدنه موتور وصل شده است که نسبت به ضربه‌های وادر شده به عنصر پیزوالکتریک موجود در موتور حساس است. ارتعاش در اثر ضربه از بدنه موتور به صورت فشار حساس می‌شود که این فشار یک ولتاژ سیگنال تولید می‌کند و آن را به ECM می‌فرستد.
2-6-1-5 سنسور وضعیت دریچه گاز THROTTLE POSITION SENSOR
سنسور وضعیت دریچه گاز به جابجایی پدال پاسخ می‌دهد. این سنسور یکی از انواع پتانسیومتری است که وضعیت دریچه گاز را به صورت ولتاژ خروجی منتقل می‌کند و این سیگنال ولتاژ را به ECM باز می‌گرداند. در کل این سنسور سرعت باز و بسته شدن دریچه گاز را تعیین کرده و ولتاژ سیگنال معینی را به ECM می‌فرستد. وضعیت دریچه گاز به وسیله سیگنالهای دریافتی ECM از سنسور وضعیت دریچه گاز تعیین می‌شود. این عملیات موتور را به صورت قطع سوخت کنترل می‌کند.
2-6-1-6 سنسور دور موتور VEHICLE SPEED SENSOR
سنسور دور موتور در قسمت گیربکس و به طور کلی در جایی که نیروی موتور به چرخها منتقل می‌شود نصب می گردد. این سنسور شامل یک بخش تولید کننده پالس است که سیگنال دور موتور را برای دورسنج (سرعت سنج) آماده می کند. سپس دورسنج این سیگنال را به ECM ارسال می‌نماید.
2-6-1-7 سنسور اکسیژن (سنسور لامبدا) HEATED OXYGEN SENSOR
سنسور اکسیژن در قسمت جلویی منیفولد دود قرار می‌گیرد، این سنسور میزان اکسیژن موجود در دود خارج شونده را مشخص می‌کند. سنسور اکسیژن دارای یک محفظه استوانه‌ای است که سرامیک زیر کنیا ساخته شده می‌باشد، که انتهای آن بسته می‌باشد. زیر کنیا ولتاژی را از حدود 1 ولت در حالت غلیظ سوخت (شرایطی که مخلوط سوخت- هوا غلیظ است) تا صفر ولت در حالت رقیق سوخت (شرایطی که مخلوط سوخت- هوا رقیق است) ایجاد می‌نماید. در حقیقت این مقدار به وسله پارامتری به نام لامبدا معین می‌شود، به طوری که وقتی لامبدا بزرگتر از یک می‌باشد مخلوط سوخت و هوا غلیظ است و برعکس. سپس سیگنال سنسور اکسیژن به ECM فرستاده می‌شود، ECM مدت زمان تزریق را به منظور دست یافتن به نسبت مطلوب سوخت- هوا تنظیم می‌کند. نسبت ایده‌آل سوخت. هوا زمانی رخ می‌دهدذ که ولتاژ تولید شده توسط زیر کنیا از 1 ولت تا صفر ولت تغییر می‌کند.
2-6-2 انواع سیستمهای سوخت انژکتوری
سیستمهای انژکتوری انواع مختلفی دارند که در ذیل ابتدا در مورد هر کدام شرح مختصری می‌دهم و سپس در مورد سیستمی که در سرانزا استفاده شده است توضیحاتی مختصر در عین حال مفید را ارائه می‌نمایم.
2-6-2-1 سیستم K-JETRONIC
این سیستم به صورت مکانیکی بوده که بوسیله آن میزان سوخت به صورت پیوسته با میزان هوا در منیفولد ورودی تزریق می‌گردد، این سیستم پایه موتورهای تزریقی می‌باشد که از سال 1973 الی 1995 رایج بوده است.
2-6-2-2 سیستم KE-JETRONIC
این سیستم بر اساس K-JETRONIC ساخته شده است و اساس آن به صورت مکانیکی بوده، با این تفاوت که متغیرهای موتور همچون دمای آب خنک کننده، درصد باز و بسته شدن دریچه گاز و میزان لامبدا توسط ECU پردازش می شود و میزان سوخت براساس آن بصورت پیوسته تزریق می‌گردد، و لذا میزان و سطح گازهای آلاینده‌های تحت کنترل بیشتری قرار دارد.
2-6-2-3 سیستم L-JETRONIC
این سیستم به صورت کنترل الکترونیکی می‌باشد که بوسیله آن میزان مصرف هوای ورودی به موتور توسط سنسور جریان هوا، اندازه‌گیری شده و با پردازش اطلاعات ورودی که توسط سنسورهایی از قبیل: سنسور دمای هوا و آب، سنسور لامبدا، سنسور دریچه گاز میزان سوخت توسط انژکتورهای الکترومگنتی به داخل منیفولد ورودی هوا تزریق می‌گردد. این سیستم دارای کنترل نسبت هوا به سوخت یا EFC می‌باشد. لذا میزان مصرف سوخت و گازهای آلاینده ناشی از آن کاهش یافته و تحت کنترل قرار می‌گیرد.
2-6-2-4 سیستم LH-JETRONIC
این سیستم بسیار شبیه سیستم L-JETRONIC می‌باشد، با این تفاوت که در این سیستم جهت اندازه‌گیری میزان جرمی هوای ورودی توسط سنسور بصورت دقیق‌اندازه‌گیری می‌شود، که البته نتایج اندازه‌گیری بستگی به دو عامل فشار و درجه حرارت هوای ورودی دارد. در این سیستم سنسورهایی از قبیل سنسور دمای هوای ورودی، سنسور دمای آب خنک کننده، سنسور موقعیت دریچه گاز، سنسور لامبدا وجود دارد، که اطلاعات توسط واحد کنترل الکترونیکی پردازش شده و عملگرهایی مانند انژکتورها و پمپ بنزین فرمان داده می‌شود.
2-6-2-5 سیستم MONO-JETRONIC
این سیستم نیز به صورت الکترونیکی کنترل شده و میزان سوخت مورد نیاز توسط انژکتور تغذیه می‌گردد. این انژکتور در سیستم تغذیه هوای ورودی روی دریچه گاز قرار گرفته و میزان سوخت مورد نیاز تمام سیلندرها را تأمین می‌کند.
این سیستم دارای سنسورهای دما هوا و اب خنک کننده. سنسور موقعیت دریچه گاز و سنسور لامبدا می‌باشد و توسط واحد کنترل الکترونیکی (ECU) کنترل می‌شود.
2-6-2-6 سیستم MOTRONIC
در این سیستم که امروزه کاربرد بسیاری دارد. نسبت میزان سوخت و هوا و نیز زمانبندی جرقه بصورت الکترونیکی کنترل می‌شود. لذا سیستم دارای EMS=EFC+EIC می‌باشد.
این سیستم می‌تواند بصورت MPFI. که برای هر سیلندر یک انژکتور در نظر گرفته می‌شود. باشد. سیستمی که در سرانزا استفاده شده است از نوع LH-JETRONIC می‌باشد، که شامل قسمتهای زیر می‌گردد.
1-سیستم تزریق سوخت چند نقطه‌ای اصلی BASIC MULTIPORT FUEL
INJECTION SYSTEM
در این سیستم مقدار سوختی که از سوخت پاش تزریق می‌شود و مدت زمانی که دریچه سوخت پاش باز می‌ماند بوسیله ECM کنترل می‌شود. میزان سوختی که باید از دهانه انژکتور پاشیده شود از طریق برنامه‌ای که در حافظه ذخیره شده است تعیین می‌گردد. این برنامه نیز با توجه به شرایط عملکرد موتور که سنسورهای میل بادامک و سنسورهای جریان هوا اعلام می‌دارند، طراحی می‌شود و در حافظه ECM ذخیره می‌گردد.
2-سیستم کنترل نسبت مخلوط سوخت- هوافیدبک‌دار
MULTIPORT FUEL HNJECTION MIXTURE RATIO FEEDBA CK CONTROL SYSTEM
این سیتم بهترین نسبت مخلوط سوخت- هوا را برای کنترل قدرت راندن و کاهش مواد آلاینده فراهم می‌کند. به سه مبدل کاتالیزوری می‌توان درصد CO,HC,NO را کاهش مطلوبتری داد. این سیستم از یک سنسور اکسیژن در منیفولد دود برای نشان دادن غلیظ و یا رقیق بودن مخلوط سوخت- هوا استفاده می‌کند. ECM براساس ولتاژ سیگنال سنسور میزان تزریقات انژکتور را تعدیل می‌کند، بنابراین نسبت مخلوط سوخت – هوا در رنج ایده‌آل نگه داشته می‌شود. نسبت مخلوط لزوماً کنترل شده براساس طرحهای اصلی نیست.
تفاوت در نحوه ساختن و تغییر مشخصات در طی عملیات در نسبت مخلوط تأثیر می گذارد.
3-سیستم سوخت پاش چند نقطه‌ای SEQUENTIAL MULTIPORT FUEL
INJECTION SYSTEM
سوخت در طی هر سیکل موتور بر طبق دستور احتراق به داخل سیلندر پاشیده می‌شود، این سیستم زمانی که موتور در حال حرکت است، استفاده می‌شود. سوخت همزمان به داخل چها رسیلندر در جفت سیکل موتور پاشیده می‌شود، به عبارت دیگر، سیگنالهای پالس به طور همزمان از منتقل می شوند. چهالر انژکتور سیگنالها را دوبار برای هر سیکل موتور دریافت خواهند کرد. سوخت تزریقی به هر موتور یا سیلندر زمانی که سرعت کاهش می‌یابد و یا سرعت موتور به شدت افزایش می‌یابد، قطع می‌شود.
2-6-3 سیستم سوخت رسانی FUEL SYSTEM
وظیفه این سیستم تأمین سوخت مورد نیاز موتور را باک به انژکتورها را بر عهده دارد و شامل اجزای زیر می‌گردد.

1-باک fuel tank
2-پمپ بنزین fuel pump
3-لوله‌های سوخت fuel filter
4-فیلتر بنزین fuel filter
5-لوله توزیع کننده سوخت delivary pipe
6-رگولاتور فشار pressure regulator
7-انژکتورها injectors
8-لوله‌های برگرداننده سوخت به باک retun pipe
انژکتور یکی از مهمترین قطعات در این سیستم می‌باشد و درست انتخاب شدن آن باعث افزایش کیفیت سوخت و هوا و نیز کارکرد منظم موتور می‌شود. انژکتور با پیروی از فرمان ECU مقدار سوخت معین را در زمان مشخص قبل از سوپاپ هوا تزریق می‌کند. انژکتور سوخت، یک شیر سولتوئیدی کوچک می‌باشد. کویل (سیم پیچ) انژکتور در اثر حمایت ECU تقویت می‌شود. کویل (سیم پیچ) تقویت شده شیر باریک را به عقب میراند و به سوخت اجازه می‌دهد که در داخل انژکتور جاری شود. مقدار سوخت پاشیده شده به مدت زمان پالس انژکتور بستگی دارد، مدت پالس، طول زمانی است که دهانه انژکتور باز باقی می‌ماند و ECU طول پالس انژکتور را براساس نیاز موتور تنظیم می‌کند. این زمان از 2 تا 20 میلی ثانیه متغیر می‌باشد.
مشخصات سیستم سوخت رسانی سرانزا
سیستم سوخت رسانی خودرو
محل باک سوخت زیر خودرو-انتهای شاسی وسط
نوع پمپ سوخت رسانی پمپ برقی- داخل باک
نوع پمپ توزیع سوخت سیستم انژکتور

2-7 سیستم روشنایی و سیستمهای فرعی دیگر
2-7- الف سیستم روشنایی
سیستم روشنایی خودرو، به ویژه از لحاظ ایمنی در جاده. اهمیت بسزایی دارد. چراغهای خودرو بایستی دو کار انجام دهند: اولاً باید به راننده امکان دهند که در تاریکی ببیند و ثانیاًَ خودرو را در تاریکی قابل رویت سازند. چراغهای بغل، چراغهای ترمز و سایر چراغها نسبتاً ساده هستند. مدار روشنایی به طور طبیعی کامل کننده سیستم برق است و با نیروی موجود در باتری و به کمک دینام کار می‌کند.
ساخت چراغ خودرو
چهار فاکتور اپتیکی زیر بنای ساخت چراغ خودرو تشکیل می‌دهند که عبارتند از: انعکاس دهنده، لامپ، شیشه چراغ و فرم نگهدرانده لامپ. انعکاس دهنده نقش تعیین کننده در توانایی چراغ دارد و از نظر ریاضی باید درست طراحی شود. قانون آینه‌ها باید کاملاً در ساخت چراغ رعایت شود. اگر لامپ در مرکز کانون قرار گیرد، نور موازی با محور انعکاس دهنده خواهد بود. اگر کانون نوری اشتباه باشد، نور موازی با محور افقی انعکاس حرکت نخواهد کرد. چراغهایی که در خودرو سرانزا استفاده شده است، بجز چراغهای عقب و جلو که حزو بخشهای اصلی هستند، با مشخص کردن توان آنها در جدول زیر نشان داده است.
وضعیت روشنایی داخلی و خارجی
واحد = وات
چراغهای موجود در خودرو
لامپ راهنمای جلو 21
لامپ پارکینگ جلو 5
لامپ راهنمای بغل گلگیر (در صورت نصب) 5
لامپ راهنمای عقب 21
لامپ دو کنتاکت مربوط به استپ ترمز 21
لامپ چراغ خطر عقب 5
لامپ چراغ دنده عقب 21
لامپ مه شکن عقب (در صورت نصب) 21
لامپ چراغ نمره عقب 10
چراغ داخل اتاق 10*2
چراغ اسپویلر (بالک) عقب 2/3
چراغهای اختصاصی (در صورت نصب) 8
2-7-ب سیستمهای فرعی دیگر
مدارهای فرعی دیگری که در اتومبیل قرار دارند و با استفاده از نیروی برق راه‌اندازی می‌شوند، به قرار زیر هستند.
-برف پاک‌کن و شیشه‌شوی (جلو و عقب)
-بوق
-آینه برقی
-شیشه بالا بر برقی
-قفل مرکزی برقی
-شیشه گرمکن عقب
-کولر و بخاری
-سیستمهای اطلاع رسانی به راننده
حال به ترتیب در مورد هر کدان توضیح می‌دهیم:
2-7-ب-1 برف پاک‌کن و شیشه‌شوی
برف پاک‌کن یکی از اجزای اصلی هر خوردو می‌باشد، ساختمان برف پاک‌کن از قسمتهای مختلفی تشکیل شده است که عبارتند از:
الف) تیغه برف پاک کن
ب) میله برف پاک‌کن
ج)موتور برف پاک‌کن
الف) تیغه برق پاک‌کن
تیغه برف پاک‌کن از ترکیبات لاستیکی ساخته شده است که به کمک فنری که در دسته برف‌پاک‌کن تعبیه شده، روی شیشه نگه داشته می‌شود. نوار بالای تیغه را غالباً مشبک می‌سازند تا مقاومت هوا کاهش یابد. میزان فشار تیغه روی شیشه نیز مهم است، زیرا ضریب اصطحکاک بین لاستیک و شیشه در حالت خشک با حالت خیس متفاوت است.
ب)میله برف پاک‌کن
میله برف‌پاک‌کن از مکانیسمی متوالی یا موازی تشکیل شده است. یکی از مهمترین ملاحظات در طراحی میله برف پاک‌کن نقطه برگشت تیغه‌ها است. در این نقطه است که نیروی زیادی بر موتور و میله وارد می‌شود، اگر نقطه برگشت تیغه چنان تنظیم شود که در آن نقطه میله حداکثر زاویه انتقال نیرو را داشته باشد، آنگاه در نتیجه برگشت تیغه‌ها فشار کمتری به سیستم وارد می‌شود.
ج)موتور برف‌پاک‌کن
اغلب موتورهایی که امروزه به کار می‌روند الکتروموتورهایی سه زغاله یا آهنربای دائمی هستند که از طریق یک چرخدنده حلزونی نیرو را انتقال می‌دهند تا گشتاور افزایش و سرعت کاهش یابد. با استفاده از سه زغال موتور با دو سرعت کار می‌کند، سرعت عادی به کمک دو زغال که به صورت معمولی در مقابل یکدیگر قرار گرفته‌اند تأمین می‌شود. زغال سوم را نزدیکتر به زغال بدنه نصب کرده‌اند تا سرعت بالاتر را تأمین کند. این موتورها 12 ولتی می‌باشند.
سیستم شیشه‌شوی معمولاً از یک موتور DC ساده با آهنربای دائمی تشکیل شده است که پمپ آب گریز از مرکز را به کار می‌اندازد. غالباً یک شیر یک طرفه سر راه قرار می‌دهند تا از بازگشت آب به مخزن جلوگیری کند. مدار شیشه شوی معمولاً با مدار برف پک‌کن ارتباط دارد، به طوری که وقتی شیشه‌شوی کار می‌کند برف پاک‌کنها هم به صورت خودکار به کار می‌افتند. سیستم برف‌پک‌کن عقب هم تقریباً مشابه سیستم برفپاک کن جلو می‌باشد.
2-7-ب-2 بوق
بوق از طریق و وصل مغناطیسی کار می کند و با رسیدن جریان، آرمیچر صدا ساز را جذب می‌کند. با انجام این عمل کنتاکت باز می‌شود و جریان قطع می‌شود و آرمیچر و صفحه صدا ساز، تحت تأثیر نیروی فنر، به جای خود باز می‌گردند.

2-7-ب-3 آینه برقی
اکنون در بسیاری از خودروها می‌توان آینه‌ها، به ویژه آینه بغل به ویژه آینه بغل طرف سرنشین را به صورت برقی تنظیم کرد. در موتور کوچک آینه‌ها را در امتداد عمودی و افقی حرکت می‌دهند. در نصب آینه‌های برقی سرانزا نمی‌توان از آینه‌های تولید شرکت THAIRUNG استفاده کرد بعلت اینکه در خودروهای تولیدی آنها چون RHD MODEL هستند. یعنی جایگاه راننده سمت راست است در نتیجه آینه‌ها جابجا می‌شوند به دلیل اینکه آینه طرف راننده باید تخت و آینه طرف سرنشین باید مقعر باشد، بنابراین ناچاریم از آینه برقی رو نیز استفاده کنیم. پیکاپ اینه برقی ندارد از این رو باید یک دسته سیم را که شامل سه رشته سیم می‌باشد از یک طرف که به MAIN HARNESS وصل می‌شود به یک کانکتور از نوع پیکاپ وصل کرد و از سمت دیگر که به موتور و کلید آینه برقی می‌رود کانکتور رو نیز قرار دهیم. چون هر دو آینه از طرف راننده هدایت می‌شوند باید یک دسته سیم سه‌تایی هم به طرف چپ آورده و به کلیدی که در آنجا تعبیه شده، وصل کنیم. در مورد دسته سیمی که به کلیدی می‌رود تفاوتی وجود ندارد یعنی همان کانکتور پیکاپ را قرار می‌دهیم چون در رو نیز و پیکاپ سوئیچ کنترل تغییرات آینه یکسان می‌باشد. دیاگرام سیم‌کشی مربوط به آینه برقی پیکاپ و رونیز و نیز کانکتورهایی که در درهای چپ و راست در دو مدل RHD و LHD استفاده شده‌اند در شکلهای 2-1، 2-2، 2-3، 2-4، 2-5، 2-6، نشان داده شده است.
2-7-ب-4 شیشه بالابر برقی
شیشه بالابر برقی یک سیستم معکوس کننده جهت جریان دارد که با رله یا مستقیماً با کلید کار می‌کند. شیشه بالابر کامل از یک واحد کنترل الکترونیکی تشکیل می‌شود که حاوی رله‌های موتور شیشه بالابر، مجموعه کلیدها و پیوندی با مدارهای قفل در می‌باشد. تمامی شیشه‌های سرانزا برقی هستند و همه درها دارای موتور و کلید شیشه بالابر برقی می‌باشند.
2-7-ب-5 قفل مرکزی
مدار قفل مرکزی به گونه ای است که وقتی کلید قفل در طرف راننده می‌چرخد، همه درهای دیگر نیز باید قفل شوند. این کار به وسیله موتورها یا سولنوئیدهای تعبیه شده در هر در انجام می‌شود. این سیستم دو حالت دارد اگر درها از طرف راننده قفل شوند احتیاج به کار انداز ندارد ولی اگر بخواهیم از طریق هر دو در جلو و یا کنترل از راه دور درها را قفل کنیم در نتیجه کارانداز لازم است. تقریباً همه کاراندازها موتورهای کوچکی هستند که از طریق چرخدنده‌های مناسب، میله‌ای مستقیم را در یکی از دو جهت مخالف هم کار می‌اندازد تا در را قفل و یا قفل را باز کند. واحد کنترل این سیستم دو رله چند وضعیتی دارد که به وسیله کلید قفل در، یا کلید کنترل از راه دور که با امواج فرو سرخ کار می‌کند، کاراندازی می‌شود. موتورهای قفلهای مختلف به صورتهای موازی سیم‌کشی می‌شوند و همه آنها به صورت همزمان به کار می‌افتد. سیستم قفل مرکزی با امواج فرو سرخ به وسیله فرستنده کوچک دستی و یک واحد گیرنده حسگر فرو سرخ، به علاوه یک رمزگشا در واحد کنترل، اداره می‌شود. با فشار دادن یک کلید کوچک، رمز پیچیده‌ای منتقل می‌شود، حسگر فروسرخ این رمز را می‌گیرد و آن را به صورت یک سیگنال الکتریکی به واحد کنترل اصلی می‌فرستد. اگر رمز دریافتی صحیح باشد رله‌ها راه‌اندازی می شوند و قفلها باز یا بسته می‌گردند.
2-7-ب-6 شیشه گرمکن (هیتر) عقب
گرم‌کن شیشه ع

دانلود مقاله سیستم کنترل داخلی یک سازمان

اختصاصی از فی ژوو دانلود مقاله سیستم کنترل داخلی یک سازمان دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

تعریف سیستم کنترل داخلی :
ساختار کنترل داخلی یک سازمان شامل سیاستها و روشهایی است که برای تأمین اطمینان نسبی ازدستیابی به هدفهای سازمانی به وجود می آید . اطمینان نسبی بدان معنی است که هیچ ساختار کنترل داخلی ایده آل نیست و مخارج کنترل داخلی یک واحد تجاری نباید بیش از منافع مورد انتظار آن باشد این منافع شامل : توانایی ساختار کنترل داخلی ، برای :
1- حفاظت دارایی ها در برابر ضایع شدن ، تقلب و استفاده نادرست (کنترل داخلی حسابداری)
2- افزایش دقت وقابلیت اتکاء مدارک حسابداری (کنترل داخلی حسابداری)
3- تشویق کارکنان به رعایت رویه های واحد تجاری و سنجش میزان رعایت رویه ها (کنترل داخلی اداری)
4- ارزیابی کارآیی (کنترل داخلی اداری)
به طور خلاصه ساختارکنترل داخلی شامل کلیه اقداماتی است که به عمل می آید تا مدیریت اطمینان یابد هر چیز به گونه ای که بایدعمل می کند .
هر سیستم یا مجموعه ای از کنترل ها اعم از مالی و غیر مالی که برای دستیابی به اطمینانی منطقی از تحقق موارد زیر بر قرار می شود:
1- اثر بخش و کارآمد بودن عملیات
2- قابل اتکا بودن اطلاعات مالی و گزارشگری آن
3- رعایت قوانین و مقررات
دلائل استفاده از سیستم کنترل داخلی:
1- واحد های اقتصادی هم از لحاظ اندازه و هم از لحاظ پیچیدگی فعالیت چنان رشد میکنند که کنترل مستقیم و انفرادی آنها نا ممکن میشود. از این رو کنترل های داخلی برای اعمال مدیریت و سرپرستی در راستای برنامه های استراتژیک ضروری است .
2- واحد های اقتصادی دارای الزامات قانونی میباشند که باید به آنها عمل شود . از این رو باید کنترل های داخلی لازم را برای شناسایی و کنترل میزان رعایت این گونه الزامات قانونی برقرار نمایند .
عناصر تشکیل دهنده کنترل داخلی:
1- بررسی موثر و کارآمد توسط مدیریت غیر اجرایی
2- وجود سیستم کنترل مدیریتی شامل تعیین و تدوین هدف ها و برنامه ها – نظارت و سرپرستی یا کنترل مسائل مالی و همچنین اقدامات پیشگیرانه و اصلاحی
3- وجود سیستم ها و روشهای کنترل مالی و عملیاتی شامل محافظت از دارایی ها – تفکیک وظایف – روش های صدور مجوز و تصویب و سیستم های اطلاعاتی
4- وجود یک واحد حسابرسی داخلی که طبق اصول و استاندارد های حسابرسی داخلی فعالیت کند
هدفهای کنترل داخلی و حسابرسی داخلی:
سیستم کنترل داخلی به منظور اطمینان یافتن از موارد زیر استقرار می یابد :
1- اعمال شدن سیاست ها و خط مشی های سازمان
2- شناسایی و شناساندن اصول و ارزشهای سازمان
3- رعایت قوانین و مقررات
4- دقیق و قابل اعتماد بودن صورت های مالی و سایر اطلاعات منتشر شده
5- مدیریت کارآمد و اثر بخش نیروی انسانی و سایر منابع
هدف حسابرسی داخلی کمک به مدیریت است تا اطمینان یابد کلیه موارد بالا به همان گونه که باید اجرا یا رعایت میشود .
تعریف حسابرسی داخلی:
وظیفه ارزیابی مستقلی است که توسط مدیریت سازمان برای بررسی سیستم کنترل داخلی ایجاد میشود . حسابرسی داخلی کفایت سیستم کنترل داخلی را از لحاظ اثر بخش و کارآمد بودن استفاده از منابع سازمان آزمون ارزیابی و گزارش میکند .
حسابرسی داخلی چگونه سازمان را یاری میکند :
حسابرسی داخلی مدیریت را در انجام دادن مسئولیت ها و وظایف خود از طریق تقویت کنترل های داخلی یاری میکند.
حسابرسی داخلی میتواند :
1- نقش بازدارنده را در برابر سوء استفاده کنندگان احتمالی داشته باشد
2- کنترل را در جهت پیشگیری یا آشکار کردن تقلب و اشتباه بهبود بخشد
3- با انجام دادن حسابرسی داخلی تقلب ها را کشف کند
4- با شناسایی موارد اتلاف منابع و عدم کارایی سبب صرفه جویی شود
تعریف کنترل های داخلی حسابداری و کنترل های اداری :
1-کنترل های داخلی حسابداری : کنترل هایی است که به طور مستقیم به قابلیت اتکاء مدارک حسابداری و
صورت های مالی اثر دارد برای مثال : تهیه ماهانه صورت مغایرت بانکی توسط کارمندی که مجاز به صدور چک
یا مسئول وجوه نقد نباشد یک کنترل داخلی حسابداری است که احتمال انعکاس مطلوب به وجوه نقد در مدارک حسابداری و صورت های مالی افزایش می دهد .
2- کنترل های داخلی اداری : برخی از کنترل های داخلی بر صورت های مالی تأثیری ندارند و یا تأثیر اندکی دارند و به طور مستقیم مورد توجه حسابرسان مستقل قرار نمی گیرد اینگونه کنترل ها اغلب تحت عنوان کنترل های داخلی اداری نامیده می شوند .
3- سیستم های حسابداری و کنترل داخلی :
بر طبق بخش 40 استاندارهای حسابداری ایران کنترل های داخلی مربوط به سیستم حسابداری با دستیابی به هدفهایی چون موارد زیر سروکار دارند :
الف: معاملات طبق مجوزهای کلی یا خاص مدیریت انجام می شود .
ب: تمام معاملات و دیگر رویدادهای مالی به موقع و با مبالغ صحیح در حساب های مربوط و در دوره حقوق ثبت می شود تا تهیه صورت های مالی را طبق استاندارهای حسابداری امکان پذیرکند .
ج: دسترسی بر دارایی ها و مدارک تنها با مجوز مدیریت صورت می گیرد .
د: دارایی های ثبت شده با غیر دارایی های موجود در فواصل زمانی مناسب مقایسه و هر گونه اختلاف موجود به گونه ای مقتفی، پیگیری و رد می شود .
شناخت از سیستم حسابداری :
طبق بخش 40 استاندارهای حسابرسی ایران حسابرس باید چنان شناختی از سیستم حسابداری به دست آورد که برای شناسایی و تشخیص موارد زیر کافی باشد :
الف : گروههای عمده معاملات مربوط به عملیات واحد مورد رسیدگی
ب : چگونگی به جریان افتادن معاملات مذبور
ج : مدارک عمده حسابداری ، مستندات ، پشتوانه و حسابهای مربوط به مندرجات صورتهای مالی
د: فرآیند حسابداری و گزارشگری مالی از به جریان افتادن معاملات و سایر رویدادهای مالی عمده تا درج آنها در صورتهای مالی
اجزای سیستم کنترل داخلی :
سیستم کنترل داخلی به سه جزء:
1- محیط کنترل شامل : طرز تفکر مدیریت ، طرح سازمانی ، روشهای مدیریت نیروی انسانی ، پیش بینی های مالی و بودجه ، حسابرسی داخلی ، کمیته حسابرسی.
2- سیستم حسابداری شامل : مستندات داخلی کافی برای تشخیص مسئول هر کار ، فهرست حسابها ، دستورالعملهای اجرایی ، رویه ها و روشهای حسابداری.
3- روشهای کنترل شامل : صدور صحیح مجوز معاملات ، تفکیک مسئولیت ها ، مستندات کافی ، حسابدهی مؤثر داراییها ، ارزشیابی صحیح اقلام ثبت شده تقسیم بندی می شود .توجه کنیم این اجزا بر ثبت ، پردازش ، تلخیص و گزارش اطلاعات مالی در شرکت اثر مستقیم دارد .

طرح سازمان (چارت سازمانی) :
طرح سازمان تفویض اختیار، تقسیم مسئولیت و تفکیک وظایف کارکنان شرکت را مشخص می کند . یک طرح خوب سازمانی نخستین گام در راه حصول اطمینان از انجام شدن معاملات بر طبق رویه های شرکت ، افزایش عملیات ، حفاظت دارایی ها و بالا بردن قابلیت اتکاء مدارک حسابداری است . هدفهای مذبور می توانند عمدتاً از طریق یک طرح سازمانی برآورده شود که مسئولیت های زیررا تفکیک می کند :
1- صدورمجوزمعاملات
2- دفتر داری معاملات
3- نگهداری و حفاظت داراییها بعلاوه اجرای عملیات مربوط که باید در حد امکان از این مسئولیتها تفکیک شود .
تفاوت بین دایره خزانه داری ودایره حسابداری :
تعریف خزانه داری : خزانه داری زیر نظر خزانه دار مسئول عملیات پولی ونگهداری دارائی های سیال است .فعالیت های خزانه داری ، برنا مه ریزی نیاز آتی به وجوه نقد و سیاستهای اعتباری فروشها ی نسیه وبرنامه ریزی برای تأ مین منابع مالی کوتاه مدت وبلند مدت شرکت را شامل می شود بعلاوه خزانه داری مسئول نگهداری موجودی ها ی بانکی و سایر دارایی های سیال سرمایه گذاری وجوه نقد اضافی ، وصول دریافتهای نقذی و پرداختهای نقدی است .
تعریف دایره حسابداری :
در رابطه با فعالیتهای مالی معاملات را ثبت می کند اما با داراییهای پولی سروکارندارد .مدارک حسابداری مشئولیت حسابدهی در مورد داراییها و همچنین اطلاعات لازم برای تهیه گزارشات مالی تنظیم اظهارنامه مالیاتی و تصمیم گیری دوباره امور اجرایی روزمره را فراهم می آورد .دایره حسابداری از از لحاظ کنترلهای داخلی تهیه کننده مدارک مستقلی است که مقادیر داراییها و نتایج عملیات با آن مطابقت می شود .
محیط کنترل ،روشهای مدیریت نیروی انسانی :
شیوه های مدیریت نیروی انسانی و سیاستهای مربوط به استخدام ،آموزش ،ارزیابی ،ارتقاء و پایان خدمت کارکنان اثر عمده ای برمؤثر بودن محیط کنترل دارد .روشهای مؤثر مدیریت نیروی انسانی اغلب می تواند سایر ضعف های موجود در محیط کنترل را جبران کند .
پیش بینی های مالی و بودجه ای :
تعریف بودجه :پیش بینی مالی برای یک شرکت برآورد محتمل ترین وضعیت مالی ،نتایج عملیات وگردش وجوه نقد یک یا چند دوره آتی است .
هدف بودجه :
هدف بودجه در حقیقت ریالی کردن اهداف مدیریت شرکت در قالب فراگرد تنظیم بودجه که منتهی به صورتهای مالی پیش بینی شده می گردد ، می باشد .یکی ازمزایای عمده بودجه تهیه گزارش انحرافات است . این نوع گزارش ها باید مشخص کننده مغایرت های بین پیش بینی ها و نتایج واقعی (انحرافات مساعد و نامساعد) و همچنین مشخص کننده مسئولین این انحرافات باشد به طور خلاصه پیش بینی ها ابزار کنترل هستند که استانداردهای دقیق و مشخص برای نحوه اجرای عملیات در واحد تجاری را تعیین می کند .
حسابرس داخلی :
کار حسابرسان داخلی پی جویی و ارزیابی سیستم کنترل داخلی و کارآیی هر یک از بخشهای واحد تجاری در انجام دادن وظایف محول گزارش یافته های خود و ارائه پیشنهادهای اصلاحی به مدیریت ارشد است . رسیدگی های حسابرسان داخلی را اغلب حسابرسی عملیاتی می خوانند زیرا هدف آنان تعیین تأثیر رویه ها و روشهای موجود بر کارآیی عملیات واحد تجاری است .برای مثال حسابرسان مستقل سیاستهای اعتباری فروشهای نسیه شرکت را اصولاً به منظور تعیین کفایت ذخیره مطالبات مشکوک الوصول بررسی می کنند در صورتی که حسابرسان داخلی به رعایت رویه ها و روشهای واحد تجاری توسط کارکنان و امکان ایجاد تغییر در رویه ها و روشهای موجود برای بالا بردن کارآیی این عملیات توجه دارد .
تمایز بین حسابرس مستقل و حسابرس داخلی
1- محدوده رسیدگی :
حسابرس مستقل : محدود به موضوع قرارداد منقعده با صاحبکار و حسابرس داخلی : نامحدود
2- مرجع انتخاب :
حسابرس مستقل : مجمع عمومی صاحبان سهام و حسابرس داخلی : بالاترین مقام اجرایی .
3- نوع شخصیت :
حسابرس مستقل :شخصیت حقیقی یا حقوقی وحسابرس داخلی : شخصیت حقیقی .
4- نوع گزارش :
حسابرسی مستقل: اظهار نظر نسبت به مطلوبیت ارائه صورتهای مالی و حسابرس داخلی : حسابرس عملیاتی با توجه به نظرات مدیریت
5- هدف تهیه گزارش :
حسابرس مستقل : به مجمع عمومی و حسابرس داخلی : به مرجع تصمیم گیری داخلی شرکت (بخشی که حسابرس داخلی را انتخاب می کند)
6- از لحاظ مدت زمان رسیدگی :
حسابرس مستقل : بسته به نوع قرارداد و توافق با صاحبکار و حسابرس داخلی : نامحدود و مستمر
7- از لحاظ الزامات قانونی :
حسابرس مستقل : اجبار قانون تجارت و برای شرکتهای پذیرفته شده در بورس قانون بورس ، اوراق بهادار و حسابرس داخلی : اختیار
نکته : حسابرس مستقل می تواند انجام بخشی از کار خویش را به حسابرس داخلی واگذار کند . باید دقت کنیم که کار حسابرسان داخلی هیچ گاه نمی تواند جایگزین حسابرسان مستقل شود . حسابرسان مستقل باید کیفیت کار واحد حسابرسی داخلی را هنگام ارزیابی سیستم کنترل داخلی مورد بررسی قرار دهند . به همین منظور باید صلاحیت آنان را با بررسی کاربرگ هایشان و بیطرفی آنان را با توجه به اینکه به کدام سطح از مدیریت گزارش می دهند بررسی کنیم .
سیستم حسابداری :
برای دستیابی به اهداف کنترل داخلی سیستم حسابداری باید آنچنان موثر باشد که معاملات را به طور صحیح و مناسب ثبت ، پردازش ، تلخیص و گزارش کند . سیستم حسابداری علاوه بر استفاده از دفاتر روزنامه ، کل و سایر ابزارهای دفترداری باید شامل موارد زیر باشد :
1- مستندات داخلی کافی برای تشخیص مسئول هر کار
2- فهرست حسابها
3- دستورالعمل های اجرایی رویه ها و روشهای حسابداری ونمودگرهایی که شیوه های مقرر برای پردازش معاملات را به تصویر می کشد .
نکات سیستم حسابداری :
1- قابلیت اتکاء مدارک داخلی زمانی افزایش می یابد که طرفین با تضاد منافع در تهیه آن شرکت دارند.
2- یکی از ابزارهای رایج کنترل داخلی استفاده از شماره ردیف روی مدارک است .
روشهای کنترل :
مدیریت شرکت علاوه بر محیط کنترلی و سیستم حسابداری ، کنترل های دیگری را برای انواع خاصی از معاملات و دارایی ها برقرار می کند . گرچه روشهای مشخص کنترلی زیادی وجود دارد که یک شرکت می تواند برقرار نماید . اما تمام این روشها برای تعیین مقاصد زیر طراحی می شود:
1- صدور مجوز معاملات و فعالیتها به نحو صحیح
2- تفکیک مناسب مسولیتها
3- مستندات کافی و ثبت معاملات و رویدادها
4- حسابدهی مؤثر در مورد داراییها
5- ارزشیابی صحیح و مناسب اقلام ثبت شده
مفهوم تفکیک مسئولیت :
یک مفهوم بنیادی کنترل داخلی است به این معنی که هیچ فرد یا دایره ای نباید به تنهایی عهده دار انجام دادن تمامی مراحل یک معامله باشد .
مراحل معامله :
1- مجوز داشته باشد . 2- به جریان افتد . 3- تصویب شود
4- به اجرا درآید . 5- ثبت گردد .

نکته سوم : تعریف وظایف ناسا زگار : عبارتست از وظایفی که طی آن فرد یا دایره مربوطه هم بتواند اشتباهات و تخلفهایی را در جریان عادی کارهای روزمره مرتکب شود وهم آن را پنهان کند .
محدودیت های سیستم کنترل داخلی :
1- مواردی از قبیل بی دقتی ، سهل انگاری ، برداشت غلط ازدستورها، سایر موارد مربوط به رفتار انسانی .
2- با توجه به این که مدیریت ارشد مسئول استقرار سیستم کنترل داخلی است ودر سطحی بالاتر از کنترل های داخلی قرار دارد این کنترل ها نمی تواند مانع ازاحتمال تقلب مدیریت ارشد شود .
3- احتمال تبانی یاتقلب کارکنان .
4- اصل هزینه منفعت که بر طبق این اصل ( محدودیت ) نتایج حاصل ازاستقرار سیستم کنترل داخلی (منافع) بیشتر از هزینه های استقرار آن سیستم باشد .
ارزیابی سیستم کنترل داخلی توسط حسابرسان :
شناخت حسابرسان از سیستم کنترل داخلی صاحبکار مبنایی راهم برای برنامه ریزی حسابرسی وهم برای برآورد احتمال خطرکنترل داخلی فراهم می آورد . در برنامه ریزی حسابرسی شناخت کا فی از محیط کنترل سیستم حسابداری وروش های کنترل برای حسابرسان ضروری است این شناخت هم شامل طراحی رویه ها ، روش ها ومدارک وهم آگاهی از اعمال شدن یا نشدن آنهاست . حسابرسان با داشتن این شناخت می توانند اولاً انواع بالقوه تحریف های صورتهای مالی را شناسایی کنند و ثانیاً آزمونهای محتوای مؤثرتری را برای رسیدگی به اقلام صورتهای مالی طراحی کنند .
مراحل ارزیابی ساختار کنترل داخلی صاحبکار توسط حسابرسان به شرح زیر است :
شناخت کافی ساختار کنترل داخلی برای برنامه ریزی حسابرسی :
نکته اول : در مورد محیط کنترلی : برای حسابرسان این نکته مهم است که به جای توجه به شکل کنترل ها به ماهیت آنها توجه کند . مثلاً فرض کنیم برقراری هر نوع سیستم کنترل داخلی مستلزم استفاده بهینه از نتایج حاصل از استقرار آن سیستم است . اگر در شرکتی سیستم کنترل کیفیت برقرار باشد ولی عملا ًاین سیستم به طور بهینه مورد استفاده قرار نگیرد صرف وجود سیستم کنترل کیفیت کافی نخواهد بود یا مثلاً اگر سیستم بودجه ای در شرکت برقرار باشد و گزارش های حاصل از آن که اصولاً هدف سیستم بودجه ای است مورد استفاده قرار نگیرد استقرار یک چیز سیستمی مؤثر محسوب نمی شود .
نکته دوم : شناخت از سیستم حسابداری :
حسابرسان برای شناخت از سیستم حسابداری باید اولاً : انواع عمده معاملاتی را که واحد تجاری انجام می دهد شناسایی کند . ثانیاً : حسابرسان باید با نحوه انجام شدن معاملات شامل چگونگی شروع این معاملات مدارک حسابداری مربوط و نحوه پردازش این معاملات آشنا شویم و ثالثاً : حسابرسان باید روش گزارشگری مورد استفاده برای تهیه صورتهای مالی شامل نحوه افشاء و تعیین برآوردهای حسابداری را شناسایی می کنند .
- آشنایی با روش گزارشگری : روش گزارشگری مانند استفاده از روش مناسب برای تهیه گزارشهای مالی در جهت رسیدن به هدف گزارشگری ثابت و قطعی است . مثلاً تهیه سود و زیان شرکت که می توان از روشهای مختلف استفاده کرد .
نکته 1- چرخه های معاملات در هر شرکت به نوع و ماهیت فعالیتهای تجاری آن بستگی دارد . برای مثال یک بانک چرخه تولید ندارد و اما هم چرخه وام واعتبار و هم چرخه سپرده های دیداری دارد .
نکته 2- حسابرسان ممکن است چرخه های معاملات یک شرکت را به گونه های متفاوتی تعیین کند . برای مثال چرخه فروش و وصول وجوه حاصل از فروش می تواند به چرخه های جداگانه 1- پردازش و ثبت فروشهای نسیه و 2- دریافت و ثبت وجوه نقد تقسیم شود .
هدف اساسی در تقسیم کل سیستم کنترل داخلی به چرخه های معاملات این است که حسابرسان بدین ترتیب می توانند توجه خود را در آن دسته از کنترل های داخلی متمرکز کنند که بر قابلیت اتکاء اقلام خاصی از صورت های مالی اثر دارد .
منابع کسب اطلاعات درباره کنترل های داخلی :
1- مرور و بررسی کاربرگ های سالهای گذشته
2- گزارشها ، کاربرگها و برنامه های حسابرسی حسابرسان داخلی
3- پرسشنامه کنترلهای داخلی
4- شرح نوشته سیستم کنترل داخلی
5- نمودگر سیستم کنترل داخلی
توضیحات موارد بالا :
توضیح مورد 3- پرسشنامه کنترلهای داخلی : قدیمی ترین شیوه توصیف یک سیستم کنترل تکمیل پرسشنامه استاندارد کنترلهای داخلی است . پرسشنامه کنترلهای داخلی عموماً حاوی سوالات متعددی در مورد چرخه معاملات گوناگون شرکت می باشد .
مزایای پرسشنامه کنترل داخلی :
1- پاسخ خیر در پرسشنامه کنترل داخلی به معنای وجود نقطه ضعف در آن سیستم می باشد .
2- تمایز بین ضعف های عمده و جزئی کنترل
3- ذکر منابع اطلاعات مورد استفاده در پاسخگویی به پرسشها
4- ثبت توضیحات در مورد نقاط ضعف کنترلهای داخلی
معایب :
1- انعطاف ناپذیری آن
2- به جهت انعطاف ناپذیری نمی توان وضعیت هایی را مشخص کرد که در آن قوت یک کنترل داخلی سبب جبران ضعفی در سیستم شود .
شرح نوشته سیستم کنترل داخلی :
تعریف شرح نوشته : شرح نوشته معمولاً جریان هر یک از چرخه های عمده ی معاملات را دنبال می کند و مجریان کارهای مختلف مستنداتی که تهیه می شود مدارکی که تنظیم می گردد و تقسیم وظایف را مشخص می کند .
نمودگر سیستم کنترل داخلی :
امروزه بسیاری از مؤسسات حسابرسی نمودگر سیستم رابرای درک سیستم پردازش اطلاعات صاحبکار و کنترل های داخلی مربوط به آن مؤثرتر از پرسشنامه یا شرح نوشته می داند .نمودگر سیستم یک نمودار است . یعنی نمایش تصویری یک سیستم یا یک سری روش که در آن هر روش به ترتیب و در جای خود نشان داده می شود .
مزایای نمودگر :
1- ارائه تصویری روشن تر و دقیق تر از سیستم صاحبکار
2- ساده بودن به روز کردن نمودگر در حسابرسی های بعدی
معایب :
عیب احتمالی نمودگر این است که ضعف های سیستم کنترل داخلی را به روشنی پرسشنامه مشخص نمی کند . در حقیقت نمودگر سیستم را به روشنی مجسم می کند .در حالی که پرسشنامه یادآور کنترل هایی است که باید در سیستم وجود داشته باشد .
آزمون شناخت سیستم :
حسابرسان پس از تشریح سیستم کنترل داخلی در کاربرگ های خود مورد استفاده بودن سیستم را ازطریق اجرای آزمون شناخت سیستم در مورد هر یک از چرخه های معاملات بازبینی و تأیید می کند.اصطلاح آزمون شناخت سیستم به معنای ردیابی یک یا چند معامله در طول مراحل هرچرخه معاملات است .
هدف اولیه از آزمون شناخت سیستم ، آزمایش کامل بودن کاربرگ های حسابرسی است نه قابلیت اتکاء روشهای کنترل صاحبکار .
فرآیند دوم حسابرسی :
برآورد احتمال خطر کنترل و طراحی آزمون های اضافی کنترل ها
هدف اصلی حسابرسان در این مقطع تعیین این است که کدام یک از کنترل های داخلی ارزش آزمون های اضافی را دارد. اصولا این برآورد اولیه و طراحی آزمون ها شامل مراحل زیر است :
1- شناسایی انواع اشتباهات و تخلفاتی که می تواند در صورت های مالی صاحبکار رخ دهد .
2- ارزیابی این که روش های کنترل داخلی صاحبکار آن چنان طراحی شده است که هدف های کنترلی مربوط به پیشگیری از رخ داد این گونه اشنباه ها و تخلفات را برآورده می سازد .
3- برآورد احتمال خطرکنترل مربوط به انواع مختلف اشتباه ها و تخلفات بر اساس طرح ساختار کنترل داخلی و نتایج آزمون هایی که ضمن کسب شناخت از این طرح انجام شده است .
4- شناسایی هر کنترل دیگری که با آزمون آن بتوان سطح برآورد شده احتمال خطر مربوط به انواع بخصوص اشتباه ها و تخلف ها را کاهش داد .
اجرای آزمون های اضافی کنترل ها :
آزمون کنترل ها می تواند از طریق پرس وجو از کارکنان صلاحیت دار صاحبکار، بازرسی از مدارک و شواهد ، مشاهده نحوه عمل سیاست ها یا روش های حسابداری و اجرای مجدد کاربرد سیاست یا روش توسط حسابرسان آزمون شود .
- برآورد مجدد احتمال خطر کنترل و طراحی آزمون های محتوی : حسابرسان تنها پس از این ارزیابی مجدد از احتمال خطر کنترل در شرایطی قرار می گیرند که بتوانند یک برنامه حسابرسی کاملا متناسب با کار حسابرسی را بنویسند .
چک لیست راهنمای ارزیابی :
چک لیست راهنما ، چک لیست یا فرم استانداردی است که حسابرسان را هنگام اتخاذ یک تصمیم یاری می رساند و از مورد توجه قرار گرفتن کلیه اطلاعات یا تلفیق آنها اطمینان می دهد .چک لیستهای راهنما از طریق کاهش پراکندگی در قضاوت های حسابرسان سبب افزایش انطباق رسیدگی ها با ضوابط مؤسسه در حرفه می شود.
کنترل داخلی در شرکتهای کوچک :
طبیعی است که کنترل های داخلی در شرکتهای بزرگ به جهت تقسیم وظایف از شرکتهای کوچک (شرکت هایی که اصولاً جدایی مالکیت ازمدیریت به سختی امکان پذیر است) کامل تر و جامع تر است به همین دلیل حسابرسان در برخورد با کنترل داخلی با شرکتهای کوچک به دنبال سیستم کنترل داخلی پیشرفته نیستند . در حقیقت حسابرسی در شرکتهای کوچک بیشتر مبتنی بر آزمون های محتوی است تا آزمون های کنترل .صاحب شرکت می تواند با انجام دادن یک سری از کنترل های زیر روشهای کنترلی موجود در شرکت خود را مؤثرترکند :
1- یادداشت روزانه جمع نوار ماشین صندوق
2- تهیه ماهانه صورت مغایرت بانکی
3- امضاء کلیه چک ها و علامت گذاری مدارک ضمیمه آن
4- تأیید کلیه ثبت های دفاتر
5- بررسی دقیق صورتهای مقایسه ای ماهانه درآمد و هزینه
تأثیر عملیاتی
حسابرسان همزمان با کسب شناخت از ساختار کنترل داخلی به طراحی سیاستها و روشهای کنترل داخلی و اعمال شدن یا نشدن آنها نیز توجه می کنند . در این راه آنان گاه اطلاعاتی را درباره تأثیر عملیاتی کنترل های مختلف به دست می آورند . تأثیر عملیاتی به چگونگی اعمال یک کنترل ، یکنواختی اعمال آن یک کنترل و شخص اعمال کننده آن مربوط است . کنترل های داخلی :
تعریف سیستم کنترل داخلی : ساختار کنترل داخلی یک سازمان شامل سیاستها و روشهایی است که برای تأمین اطمینان نسبی ازدستیابی به هدفهای سازمانی به وجود می آید . اطمینان نسبی بدان معنی است که هیچ ساختار کنترل داخلی ایده آل نیست و مخارج کنترل داخلی یک واحد تجاری نباید بیش از منافع مورد انتظار آن باشد این منافع شامل : توانایی ساختار کنترل داخلی ، برای :
1- حفاظت دارایی ها در برابر ضایع شدن ، تقلب و استفاده نادرست (کنترل داخلی حسابداری)
2- افزایش دقت وقابلیت اتکاء مدارک حسابداری (کنترل داخلی حسابداری)
3- تشویق کارکنان به رعایت رویه های واحد تجاری و سنجش میزان رعایت رویه ها (کنترل داخلی اداری)
4- ارزیابی کارآیی (کنترل داخلی اداری)
به طور خلاصه ساختارکنترل داخلی شامل کلیه اقداماتی است که به عمل می آید تا مدیریت اطمینان یابد هر چیز به گونه ای که بایدعمل می کند .
تعریف کنترل های داخلی حسابداری و کنترل های اداری :
1- کنترل های داخلی حسابداری : کنترل هایی است که به طور مستقیم به قابلیت اتکاء مدارک حسابداری و صورت های مالی اثر دارد برای مثال : تهیه ماهانه صورت مغایرت بانکی توسط کارمندی که مجاز به صدور چک یا مسئول وجوه نقد نباشد یک کنترل داخلی حسابداری است که احتمال انعکاس مطلوب به وجوه نقد در مدارک حسابداری و صورت های مالی افزایش می دهد .
2- کنترل های داخلی اداری : برخی از کنترل های داخلی بر صورت های مالی تأثیری ندارند و یا تأثیر اندکی دارند و به طور مستقیم مورد توجه حسابرسان مستقل قرار نمی گیرد اینگونه کنترل ها اغلب تحت عنوان کنترل های داخلی اداری نامیده می شوند .
3- سیستم های حسابداری و کنترل داخلی :
بر طبق بخش 40 استاندارهای حسابداری ایران کنترل های داخلی مربوط به سیستم حسابداری با دستیابی به هدفهایی چون موارد زیر سروکار دارند :
الف: معاملات طبق مجوزهای کلی یا خاص مدیریت انجام می شود .
ب: تمام معاملات و دیگر رویدادهای مالی به موقع و با مبالغ صحیح در حساب های مربوط و در دوره حقوق ثبت می شود تا تهیه صورت های مالی را طبق استاندارهای حسابداری امکان پذیرکند .
ج: دسترسی بر دارایی ها و مدارک تنها با مجوز مدیریت صورت می گیرد .
د: دارایی های ثبت شده با غیر دارایی های موجود در فواصل زمانی مناسب مقایسه و هر گونه اختلاف موجود به گونه ای مقتفی، پیگیری و رد می شود .
شناخت از سیستم حسابداری :
طبق بخش 40 استاندارهای حسابرسی ایران حسابرس باید چنان شناختی از سیستم حسابداری به دست آورد که برای شناسایی و تشخیص موارد زیر کافی باشد :
الف : گروههای عمده معاملات مربوط به عملیات واحد مورد رسیدگی
ب : چگونگی به جریان افتادن معاملات مذبور
ج : مدارک عمده حسابداری ، مستندات ، پشتوانه و حسابهای مربوط به مندرجات صورتهای مالی
د: فرآیند حسابداری و گزارشگری مالی از به جریان افتادن معاملات و سایر رویدادهای مالی عمده تا درج آنها در صورتهای مالی
اجزای سیستم کنترل داخلی :
سیستم کنترل داخلی به سه جزء 1- محیط کنترل شامل : طرز تفکر مدیریت ، طرح سازمانی ، روشهای مدیریت نیروی انسانی ، پیش بینی های مالی و بودجه ، حسابرسی داخلی ، کمیته حسابرسی 2- سیستم حسابداری شامل : مستندات داخلی کافی برای تشخیص مسئول هر کار ، فهرست حسابها ، دستورالعملهای اجرایی ، رویه ها و روشهای حسابداری 3- روشهای کنترل شامل : صدور صحیح مجوز معاملات ، تفکیک مسئولیت ها ، مستندات کافی ، حسابدهی مؤثر داراییها ، ارزشیابی صحیح اقلام ثبت شده تقسیم بندی می شود .توجه کنیم این اجزا بر ثبت ، پردازش ، تلخیص و گزارش اطلاعات مالی در شرکت اثر مستقیم دارد .
طرح سازمان (چارت سازمانی) :
طرح سازمان تفویض اختیار، تقسیم مسئولیت و تفکیک وظایف کارکنان شرکت را مشخص می کند . یک طرح خوب سازمانی نخستین گام در راه حصول اطمینان از انجام شدن معاملات بر طبق رویه های شرکت ، افزایش عملیات ، حفاظت دارایی ها و بالا بردن قابلیت اتکاء مدارک حسابداری است . هدفهای مذبور می توانند عمدتاً از طریق یک طرح سازمانی برآورده شود که مسئولیت های زیررا تفکیک می کند :
1- صدورمجوزمعاملات
2- دفتر داری معاملات
3- نگهداری و حفاظت داراییها بعلاوه اجرای عملیات مربوط که باید در حد امکان از این مسئولیتها تفکیک شود .
تفاوت بین دایره خزانه داری ودایره حسابداری :
تعریف خزانه داری : خزانه داری زیر نظر خزانه دار مسئول عملیات پولی ونگهداری دارائی های سیال است .فعالیت های خزانه داری ، برنا مه ریزی نیاز آتی به وجوه نقد و سیاستهای اعتباری فروشها ی نسیه وبرنامه ریزی برای تأ مین منابع مالی کوتاه مدت وبلند مدت شرکت را شامل می شود بعلاوه خزانه داری مسئول نگهداری موجودی ها ی بانکی و سایر دارایی های سیال سرمایه گذاری وجوه نقد اضافی ، وصول دریافتهای نقذی و پرداختهای نقدی است .
تعریف دایره حسابداری :
در رابطه با فعالیتهای مالی معاملات را ثبت می کند اما با داراییهای پولی سروکارندارد .مدارک حسابداری مشئولیت حسابدهی در مورد داراییها و همچنین اطلاعات لازم برای تهیه گزارشات مالی تنظیم اظهارنامه مالیاتی و تصمیم گیری دوباره امور اجرایی روزمره را فراهم می آورد .دایره حسابداری از از لحاظ کنترلهای داخلی تهیه کننده مدارک مستقلی است که مقادیر داراییها و نتایج عملیات با آن مطابقت می شود .
محیط کنترل ،روشهای مدیریت نیروی انسانی :
شیوه های مدیریت نیروی انسانی و سیاستهای مربوط به استخدام ،آموزش ،ارزیابی ،ارتقاء و پایان خدمت کارکنان اثر عمده ای برمؤثر بودن محیط کنترل دارد .روشهای مؤثر مدیریت نیروی انسانی اغلب می تواند سایر ضعف های موجود در محیط کنترل را جبران کند .
پیش بینی های مالی و بودجه ای :
تعریف بودجه :پیش بینی مالی برای یک شرکت برآورد محتمل ترین وضعیت مالی ،نتایج عملیات وگردش وجوه نقد یک یا چند دوره آتی است .
هدف بودجه :
هدف بودجه در حقیقت ریالی کردن اهداف مدیریت شرکت در قالب فراگرد تنظیم بودجه که منتهی به صورتهای مالی پیش بینی شده می گردد ، می باشد .یکی ازمزایای عمده بودجه تهیه گزارش انحرافات است . این نوع گزارش ها باید مشخص کننده مغایرت های بین پیش بینی ها و نتایج واقعی (انحرافات مساعد و نامساعد) و همچنین مشخص کننده مسئولین این انحرافات باشد به طور خلاصه پیش بینی ها ابزار کنترل هستند که استانداردهای دقیق و مشخص برای نحوه اجرای عملیات در واحد تجاری را تعیین می کند .
حسابرس داخلی :
کار حسابرسان داخلی پی جویی و ارزیابی سیستم کنترل داخلی و کارآیی هر یک از بخشهای واحد تجاری در انجام دادن وظایف محول گزارش یافته های خود و ارائه پیشنهادهای اصلاحی به مدیریت ارشد است . رسیدگی های حسابرسان داخلی را اغلب حسابرسی عملیاتی می خوانند زیرا هدف آنان تعیین تأثیر رویه ها و روشهای موجود بر کارآیی عملیات واحد تجاری است .برای مثال حسابرسان مستقل سیاستهای اعتباری فروشهای نسیه شرکت را اصولاً به منظور تعیین کفایت ذخیره مطالبات مشکوک الوصول بررسی می کنند در صورتی که حسابرسان داخلی به رعایت رویه ها و روشهای واحد تجاری توسط کارکنان و امکان ایجاد تغییر در رویه ها و روشهای موجود برای بالا بردن کارآیی این عملیات توجه دارد .
تمایز بین حسابرس مستقل و حسابرس داخلی
1- محدوده رسیدگی :
حسابرس مستقل : محدود به موضوع قرارداد منقعده با صاحبکار و حسابرس داخلی : نامحدود
2- مرجع انتخاب :
حسابرس مستقل : مجمع عمومی صاحبان سهام و حسابرس داخلی : بالاترین مقام اجرایی .
3- نوع شخصیت :
حسابرس مستقل :شخصیت حقیقی یا حقوقی وحسابرس داخلی : شخصیت حقیقی .
4- نوع گزارش :
حسابرسی مستقل: اظهار نظر نسبت به مطلوبیت ارائه صورتهای مالی و حسابرس داخلی : حسابرس عملیاتی با توجه به نظرات مدیریت
5- هدف تهیه گزارش :
حسابرس مستقل : به مجمع عمومی و حسابرس داخلی : به مرجع تصمیم گیری داخلی شرکت (بخشی که حسابرس داخلی را انتخاب می کند)
6- از لحاظ مدت زمان رسیدگی :
حسابرس مستقل : بسته به نوع قرارداد و توافق با صاحبکار و حسابرس داخلی : نامحدود و مستمر
7- از لحاظ الزامات قانونی :
حسابرس مستقل : اجبار قانون تجارت و برای شرکتهای پذیرفته شده در بورس قانون بورس ، اوراق بهادار و حسابرس داخلی : اختیار
نکته : حسابرس مستقل می تواند انجام بخشی از کار خویش را به حسابرس داخلی واگذار کند . باید دقت کنیم که کار حسابرسان داخلی هیچ گاه نمی تواند جایگزین حسابرسان مستقل شود . حسابرسان مستقل باید کیفیت کار واحد حسابرسی داخلی را هنگام ارزیابی سیستم کنترل داخلی مورد بررسی قرار دهند . به همین منظور باید صلاحیت آنان را با بررسی کاربرگ هایشان و بیطرفی آنان را با توجه به اینکه به کدام سطح از مدیریت گزارش می دهند بررسی کنیم .
سیستم حسابداری :
برای دستیابی به اهداف کنترل داخلی سیستم حسابداری باید آنچنان موثر باشد که معاملات را به طور صحیح و مناسب ثبت ، پردازش ، تلخیص و گزارش کند . سیستم حسابداری علاوه بر استفاده از دفاتر روزنامه ، کل و سایر ابزارهای دفترداری باید شامل موارد زیر باشد :
1- مستندات داخلی کافی برای تشخیص مسئول هر کار
2- فهرست حسابها
3- دستورالعمل های اجرایی رویه ها و روشهای حسابداری ونمودگرهایی که شیوه های مقرر برای پردازش معاملات را به تصویر می کشد .
نکات سیستم حسابداری :
1- قابلیت اتکاء مدارک داخلی زمانی افزایش می یابد که طرفین با تضاد منافع در تهیه آن شرکت دارند.
2- یکی از ابزارهای رایج کنترل داخلی استفاده از شماره ردیف روی مدارک است .
روشهای کنترل :
مدیریت شرکت علاوه بر محیط کنترلی و سیستم حسابداری ، کنترل های دیگری را برای انواع خاصی از معاملات و دارایی ها برقرار می کند . گرچه روشهای مشخص کنترلی زیادی وجود دارد که یک شرکت می تواند برقرار نماید . اما تمام این روشها برای تعیین مقاصد زیر طراحی می شود:
1- صدور مجوز معاملات و فعالیتها به نحو صحیح
2- تفکیک مناسب مسولیتها
3- مستندات کافی و ثبت معاملات و رویدادها
4- حسابدهی مؤثر در مورد داراییها
5- ارزشیابی صحیح و مناسب اقلام ثبت شده
مفهوم تفکیک مسئولیت :
یک مفهوم بنیادی کنترل داخلی است به این معنی که هیچ فرد یا دایره ای نباید به تنهایی عهده دار انجام دادن تمامی مراحل یک معامله باشد .
مراحل معامله :
1- مجوز داشته باشد .
2- به جریان افتد .
3- تصویب شود .
4- به اجرا درآید .
5- ثبت گردد .
نکته سوم : تعریف وظایف ناسا زگار : عبارتست از وظایفی که طی آن فرد یا دایره مربوطه هم بتواند اشتباهات و تخلفهایی را در جریان عادی کارهای روزمره مرتکب شود وهم آن را پنهان کند .
محدودیت های سیستم کنترل داخلی :
1- مواردی از قبیل بی دقتی ، سهل انگاری ، برداشت غلط ازدستورها، سایر موارد مربوط به رفتار انسانی .
2- با توجه به این که مدیریت ارشد مسئول استقرار سیستم کنترل داخلی است ودر سطحی بالاتر از کنترل های داخلی قرار دارد این کنترل ها نمی تواند مانع ازاحتمال تقلب مدیریت ارشد شود .
3- احتمال تبانی یاتقلب کارکنان .
4- اصل هزینه منفعت که بر طبق این اصل ( محدودیت ) نتایج حاصل ازاستقرار سیستم کنترل داخلی (منافع) بیشتر از هزینه های استقرار آن سیستم باشد .
ارزیابی سیستم کنترل داخلی توسط حسابرسان :
شناخت حسابرسان از سیستم کنترل داخلی صاحبکار مبنایی راهم برای برنامه ریزی حسابرسی وهم برای برآورد احتمال خطرکنترل داخلی فراهم می آورد . در برنامه ریزی حسابرسی شناخت کا فی از محیط کنترل سیستم حسابداری وروش های کنترل برای حسابرسان ضروری است این شناخت هم شامل طراحی رویه ها ، روش ها ومدارک وهم آگاهی از اعمال شدن یا نشدن آنهاست . حسابرسان با داشتن این شناخت می توانند اولاً انواع بالقوه تحریف های صورتهای مالی را شناسایی کنند و ثانیاً آزمونهای محتوای مؤثرتری را برای رسیدگی به اقلام صورتهای مالی طراحی کنند .
مراحل ارزیابی ساختار کنترل داخلی صاحبکار توسط حسابرسان به شرح زیر است :
شناخت کافی ساختار کنترل داخلی برای برنامه ریزی حسابرسی :
نکته اول : در مورد محیط کنترلی : برای حسابرسان این نکته مهم است که به جای توجه به شکل کنترل ها به ماهیت آنها توجه کند . مثلاً فرض کنیم برقراری هر نوع سیستم کنترل داخلی مستلزم استفاده بهینه از نتایج حاصل از استقرار آن سیستم است . اگر در شرکتی سیستم کنترل کیفیت برقرار باشد ولی عملا ًاین سیستم به طور بهینه مورد استفاده قرار نگیرد صرف وجود سیستم کنترل کیفیت کافی نخواهد بود یا مثلاً اگر سیستم بودجه ای در شرکت برقرار باشد و گزارش های حاصل از آن که اصولاً هدف سیستم بودجه ای است مورد استفاده قرار نگیرد استقرار یک چیز سیستمی مؤثر محسوب نمی شود .
نکته دوم : شناخت از سیستم حسابداری :
حسابرسان برای شناخت از سیستم حسابداری باید اولاً : انواع عمده معاملاتی را که واحد تجاری انجام می دهد شناسایی کند . ثانیاً : حسابرسان باید با نحوه انجام شدن معاملات شامل چگونگی شروع این معاملات مدارک حسابداری مربوط و نحوه پردازش این معاملات آشنا شویم و ثالثاً : حسابرسان باید روش گزارشگری مورد استفاده برای تهیه صورتهای مالی شامل نحوه افشاء و تعیین برآوردهای حسابداری را شناسایی می کنند .
- آشنایی با روش گزارشگری : روش گزارشگری مانند استفاده از روش مناسب برای تهیه گزارشهای مالی در جهت رسیدن به هدف گزارشگری ثابت و قطعی است . مثلاً تهیه سود و زیان شرکت که می توان از روشهای مختلف استفاده کرد .
نکته 1- چرخه های معاملات در هر شرکت به نوع و ماهیت فعالیتهای تجاری آن بستگی دارد . برای مثال یک بانک چرخه تولید ندارد و اما هم چرخه وام واعتبار و هم چرخه سپرده های دیداری دارد .
نکته 2- حسابرسان ممکن است چرخه های معاملات یک شرکت را به گونه های متفاوتی تعیین کند . برای مثال چرخه فروش و وصول وجوه حاصل از فروش می تواند به چرخه های جداگانه 1- پردازش و ثبت فروشهای نسیه و 2- دریافت و ثبت وجوه نقد تقسیم شود .
هدف اساسی در تقسیم کل سیستم کنترل داخلی به چرخه های معاملات این است که حسابرسان بدین ترتیب می توانند توجه خود را در آن دسته از کنترل های داخلی متمرکز کنند که بر قابلیت اتکاء اقلام خاصی از صورت های مالی اثر دارد .
منابع کسب اطلاعات درباره کنترل های داخلی :
1- مرور و بررسی کاربرگ های سالهای گذشته
2- گزارشها ، کاربرگها و برنامه های حسابرسی حسابرسان داخلی
3- پرسشنامه کنترلهای داخلی
4- شرح نوشته سیستم کنترل داخلی
5- نمودگر سیستم کنترل داخلی
توضیحات موارد بالا :
توضیح مورد 3- پرسشنامه کنترلهای داخلی : قدیمی ترین شیوه توصیف یک سیستم کنترل تکمیل پرسشنامه استاندارد کنترلهای داخلی است . پرسشنامه کنترلهای داخلی عموماً حاوی سوالات متعددی در مورد چرخه معاملات گوناگون شرکت می باشد .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  25  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله سرب و روی

اختصاصی از فی ژوو دانلود مقاله سرب و روی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

نحوه تشکیل
منشأ مواد معدنی
بطور کلی منشأ مواد معدنی را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد.
منشأ ماگمایی
ذخایری نظیر کرومیت ، پلاتین ، نیکل ، کبالت و الماس همراه سنگهای اولترامانیکی و ذخایر مس پورفیری و مولیبدن پورفیری همراه سنگهای اسیدی و حد واسط یافت می‌شوند. بنابراین ترکیب شیمیایی ماگما نوع مواد معدنی را کنترل می‌کند. نوع ذخایر ماگمایی تابع عمق و مسیری است که ماگما طی می‌کند. مثلا ماگمایی که از لایه گوشته زمین سرچشمه می‌گیرد، ذخایر کروم ، نیکل، پلاتین را به همراه داشته باشد و ماگمایی که حاصل پوسته قاره‌ها است قلع ، تنگستن ، اورانیوم ، فلوئور و غیره را همراه خواهدداشت.
منشأ رسوبی
ذخایر گچ ، نمک ، زغال سنگ و آهن لایه‌ای
منشأ دگرگونی
ذخایر کرندوم ، گارنت ، آندالوزیت ، سیلیمانیت و غیره را نام برد.
منشأ گرمایی
ذخایری که در رابطه با محلولهای گرمایی تشکیل می‌شوند ذخایر سرب ، روی ، مس ، جیوه ، طلا ، نقره و … است. سنگهای مسیر چرخه آب نوع کانسار گرمابی را کنترل می‌کند سنگهای ولکانیکی اسیدی امکان تشکیل ذخایر نوع طلا ، نقره ، اورانیوم ، سرب ، روی ، … و در سنگهای اولترامافیکی امکان وجود ذخایر گرمابی نوع تیزیت و هونتیت و در سنگهای غنی از سیلیس امکان تشکیل رگه‌های کوارتز را می‌توان داشت.

تاریخچه روی
روی در اغلب کارهای هنری برنزی مربوط به 5000 سال پیش یافت شده و برای مدت 2000 سال به عنوان یکی از اجزاء آلیاژ برنج در اروپا و آسیا مصرف می‌شده است. چند اثر هنری که سن کانه‌ها به 5000 سال پیش از میلاد مسیح بر می‌گردد، در اروپا یافت شده است. حدود 200 سال پیش از میلاد مسیح، رومی‌ها که تبحر چشمگیری در ساختن آلیاژهای روی داشتند، از این فلز و آلیاژهای آن سکه می‌زدند . بنظر می‌رسد که روی در سال 1000 بعد از میلاد در ناحیه زوار (Zawar) هند ذوب و بر اساس شواهد باستان شناسی در قرن چهاردهم در مقیاس وسیعی تولید می‌شده است. در طی قرون 17 و 18 شمش روی (Slab Zinc) از آسیا به بازارهای اروپا وارد و با نام روی لحیم کاری یا اسپاتیر (Speiter) فروخته شده است. تکنولوژی ذوب روی در حدود سال 1730 از چین به اروپا برده شد و در سال‌های دهه 50-1740 یک کارخانه ذوب روی در انگلیس بر پا شد. تأسیسات عظیم ذوب روی در اوایل قرن نوزدهم شکل گرفت.
در اوایل قرن بیستم با توسعه یافتن تکنیک شناورسازی، بازیابی روی از سنگ‌های معدنی پیچیده نیز میسر شد و کنسانتره‌هایی با عیار بالا تولید گردید. در قدیم دانشمندان اسلامی روی را قدمیا، قلیمیا و کادمی و ایرانیان آن را«روح توتیا» نامیده‌اند. در ایران نیز روی از عهد باستان بکار برده می‌شده و در بعضی از مفرغ‌های بدست آمده از آثار باستانی وجود دارد، از قرار معلوم در دوره ساسانیان برنج در ایران ساخته می‌شده که به آن پرنگ می‌گفتند. کلمه روی بعد از اسلام ابتدا به مس و سپس به آلیاژ مس و قلع یعنی مفرغ گفته می‌شد و بعضی اوقات هم قلع را روی می‌نامیده‌اند و گاهی هم نام آلیاژ مس و قلع را اسپید روی گفته‌اند.
در سال 1720 در انگلستان ، احتمالا ًبر اساس دانش بدست آمده از روشهای استفاده شده در آسیای شرقی ، برای نخستین بار روی در مقیاس وسیع صنعتی تولید شد و champion جهت تولید روی سازگار با تولید برنج از طریق تصعیر، فرایندی ابداع نمود که بر اساس این فرایند، نخستین فعالیتهای ذوب روی، در 1743 در بریستول، با ظرفیت بیشتر از 200 تن روی در سال بنا نهاده شد .
صنعت روی انگلستان در بریستول و سوان سی (Swansea) متمرکز است . اطلاعات آماری در مورد تولید روی دنیا از سال 1871 موجود است . در این زمان تولید کل برابر 121000 تن در سال بود که 58000 تن آن در آلمان و 45000 تن در بلژیک تولید می شد . تولید کل در آغاز قرن بیستم برابر 472000 تن و در سال 1913 برابر 106 میلیون تن در سال بود .
کاربردهای فلز روی
روی در صنعت ساختمان
روی در ساخت سیمان، دندانسازی، ساخت کبریت، کف‌سازی، ظروف سفالین، لوازم لاستیکی، اتومبیل سازی، لوازم آشپزخانه، روکش فولاد (گالوانیزه کردن)، تهیه آلیاژهای برنز و برنج، لحیم کاری، قوطی های خمیر دندان، چسب فلز ماشین‌تحریر، نقره آلمانی و... است.از اکسید و سولفور روی به عنوان ماده رنگی سفید در رنگ سازی و تهیه پلاستیک، از سولفات روی در رنگرزی و ساخت چسب و از کلرور روی در لحیم کاری و جلوگیری از فساد چوب استفاده می شود. پائین بودن نقطه ذوب این فلز که شکل‌پذیری در ریخته‌گری را آسان می‌کند. روی تا اواسط قرن 18 مصرف چندانی نداشت، اما امروزه روی پس از فولاد، آلومینیوم و مس در رده چهارم مصرف قرار دارد. روی در گالوانیزاسیون جهت جلوگیری از خوردگی استفاده زیادی دارد.
یک چهارم روی نیز در ساخت آلیاژهای برنج و برنز و... استفاده می‌شود. از آندهای روی جهت جلوگیری از خوردگی بدنه کشتی‌ها، سکوهای حفاری و خطوط لوله زیر آب استفاده می‌شود.
چنانچه روی برای ساخت صفحات روی یا برنج بکار رود، اندازه آلومینیوم آن نباید از 005/0 درصد فراتر رود. مقدار قلع در نوع عیار بالای روی نباید از 001/0 درصد فراتر باشد. مقدار آلومینیم در نوع PW نباید از 05/0 درصد فراتر باشد. فعالیت شدید الکتروشیمیایی، باعث جلوگیری از خوردگی کاتدیک در فرآورده‌های آهن و فولادی می‌شود. آمیختگی روی با مس و تشکیل آلیاژ برنج که این آلیاژ دارای ویژگی‌هایی مانند قابلیت استفاده در درجه حرارت‌های پایین، محافظت در برابر خوردگی و پرداخت زیبا است.
دو عیار دیگر برای فلز روی به منظور مصارف گالوانیزه کردن مورد قبول واقع شده است. یکی به نام عیار گالوانیزه کردن پیوسته (Continuous Galvanizing Grade) که تا 35% سرب و مقداری آلومینیم دارد. و دیگری به نام عیار کنترل شده سرب (Controlled Lead Grade) که کمتر از 18% سرب دارد و به‌دور از آلومینیم است.
قالب‌های گوناگون (از نظر شکل و اندازه) روی تجاری (Commercial Zinc Cast) را به نام شمش روی (Slab Zinc) می‌نامند که وزن آن بطور معمول 35 کیلوگرم است ولی ممکن است تا 907 کیلوگرم هم برسد. هر قالب روی را با حک کردن عیار و نام تولید کننده آن مشخص می‌کنند.
از دیدگاه تاریخی روی پرایک وسترن(Prime Western) نخستین نوع مشخص شده بوده و برای گالوانیزه کردن روش هات‌دیپ(hot-dip) مصرف می‌شده است. از زمانی که قالب‌ریزی دقیق قضاوت پیچیده بوسیله آلیاژهای با درصد آلومینیم کم آغاز شد از روی عیار بالا و سپس از روی عیار بالای مخصوص استفاده شد.
غبار روی(Zinc dust) که در رنگسازی به کار می‌رود ‌از طریق تقطیر بدست می‌آید. اندازه ذرات آن را با میزان تقطیر و تغلیظ کنترل می‌کنند. غبار روی با عیار استاندارد دارای 95 تا 97 درصد فلز و بقیه به صورت اکسید است.
مواردی که محتویات فلزی کمتری دارند برای رنگسازی مناسب نیست ولی برای صنایع شیمیایی مناسب هست. ایجاد ذرات غبار روی استاندارد بین 7 تا 9 میکرومتر است. چنانچه اندازه ذرات آن 5/4 تا 7 میکرومتر باشد آن را بسیار ریز دانه (Super Fine)، و اگر ابعاد ذرات 5/2 تا 5/4 میکرومتر باشد آن را فوق ریزدانه (ultra fine) می‌نامیم.
پودر روی با اسپری کردن یک جریان مذاب فلزی و با استفاده از جریان فشار قوی هوا یا گازهای دیگر تولید می‌شود. این ذرات که به گونه‌ای محسوس بزرگ‌تر از ذرات غبار روی حاصل از تقطیر هستند. بیش از مصرف دانه‌بندی می‌شوند. پودر روی به صورت کروی و با استفاده از اسید استئاریک (Stearic) که مانع از تشکیل ایگنمبریت (agglomerate) می‌شود بدست می‌آید.
•روی به صورت بخشی از مخازن باتریها، در قالب‌های ریخته‌گری و صنعت اتومبیل‌سازی به کار می‌رود.
• اکسید روی به عنوان یک رنگدانه سفید در رنگ آبی (اقیانوس‌ها)و انواع نقاشی استفاده می‌شود.
•کلرید روی به عنوان یک ضدبو(اسپری بدن) و به عنوان ماده نگهدارنده چوب استفاده می‌شود.
•سولفید روی در رنگدانه‌های نورتاب برای ساخت عقربه‌های ساعت و اشیاء دیگری که در تاریکی بدرخشند،‌ استفاده می‌شود.
•متیل روی [Zn(CH3)2] در سنتز مواد آلی استفاده می‌شود.
•محلول‌ها (لوسیون)‌ هایی که از کالامین ساخته می‌شود، مخلوطی از کربنات‌ها و سیلیکاتهای روی Silicate و
Zn-Hydroxyl- Carbon است که در درمان جوش‌های پوستی کاربرد دارد.
دو ویژگی روی در ارتباط مستقیم با کاربردهای این عنصر است:
1-پتانسیل الکترودی استاندارد این عنصر بسیار مثبت تر از مواد سازنده آهن است. بنابراین پوشش روی در فولادی، حفاظ خوبی در مقابل خوردگی فراهم می کند.
2-روی دارای دمای ذوب نسبتاً پایین است که منجر به استفاده از روی در ریخته گری تحت فشارترکیبات پیچیده می گردد.
صنایع ساختمانی
روی در کارهای عمرانی و ساختمانی نیز مورد مصرف قرار میگیرد. اگرچه روی دارای مقاومت بالایی است، بدلیل مقاومت خزشی بسیار پایین آن برای مدتها بعنوان مواد ساختمانی استفاده نمی شد.

آلیاژهای با روی
کم با اساس Zn-Ti-Cu که دارای چکش خواری بسیار خوب و مقاومت خزشی بالاست، از 40 سال قبل توسعه یافته است. این مواد را می توان جهت تولید صفحات یا ورقهای روی، نورد داد. از این صفحات می توان در تولید وسایل زهکشی سقف و یا در پوشش ساختمانها استفاده نمود.
ماده شیمیایی :
مواد شیمیایی با بنیان روی شامل غبار روی 12 تا 15 درصد مصرف روی جهان را در اختیار دارد. اکسید روی بطور کمی مهمترین محصول شیمیایی بابنیان روی می باشد.
غبار روی سولفات روی و کلریدروی، از نظر اهمیت و کمیت در رده های بعدی قرار دارند. سایر ترکیبات روی دارای اهمیت فرعی می باشند. سالهاست که مصرف جهانی اکسید و غبار روی ثابت مانده است، اگرچه تقاضا جهت سولفات روی و کلرید روی در حال افزایش است. سرعت رشد مصرف تیوکربنات روی و استیرات روی بر تولید ساینده ها (بزرگترین مصرف این ترکیبات) منطبق است. اکسید روی که دارای بیشترین تقاضاست را می توان با فرایندهای متنوعی تولید نمود. خلوص و کیفیت اکسید روی به روش تولید آن بستگی دارد. اکسید روی با خلوص بالا بصورت پودر در اتاقهای رسوب، در جایی که ذرات با اندازه های مختلف از هم جدا می گردند، جمع می شود. این ماده عموماً بعنوان روی سفید شناخته می شود. در فرایند مستقیم ( یا فرایند آمریکایی) ماده خام استفاده شده، کانه روی یا محصولات جانبی روی بوده که همواره حاوی سرب می باشد. یک ماده کربن دار را با ماده خام حرارت می دهند که در نتیجه احیاء، روی به صورت بخار احیا می شود. این ماده در هوا اکسید شده و به ذرات با اندازه مختلف تقسیم می شود.
ماده اولیه جهت فرایندهای شیمیایی مرطوب محلولهای خلوص یافته روی است. کربنات یا هیدروکسید روی، ته نشین شده و سپس فیلتر شده شسته، خشک و در دمای 800 درجه سانتی گراد بصورت پودر در می آید.
انواع متنوع اکسید روی بعنوان محصول واسطه در تولید سایر مواد شیمیایی استفاده می شود. اکسید روی ته نشین شده که دارای خواص رنگریزه ای نمی باشد و درجه های ویژه مانند اکسیدهای روی ظریف که در کاغذهای فتوکپی کاربرد دارد.
مهمترین کاربرد اکسید روی در صنعت ساینده هاست، که در این صنعت بعنوان فعال ساز سخت کننده و برخی اوقات بعنوان فیلتر استفاده می شود.
اکسید روی به عنوان رنگریزه در رنگهای لاتکس محلول کاربرد فراوانی دارد. کاربرد این ماده در کشاورزی بعنوان افزاینده بارورکننده جهت جبران کمبود روی خاک از اهمیت کمتری برخوردار است. اکسید روی جزئی از فرمولاسیون در صنعت شیشه، لعاب کاری و سرامیک می باشد. این ماده بر روی نقطه ذوب، خواص نوری و الاستیک و همچنین رنگ و جلای شیشه ها تاثیر می گذارد. اکسید روی یکی از تشکیل دهنده های پودر صورت، رژلب و کرم های است که در صنعت لوازم آرایشی کاربرد دارد می باشد.
این ماده همچنین بعنوان افزاینده به روغن، چسب، عاملهای خشک کننده، عاملهای غیر شفاف ساز و بعنوان کاتالیزور در سنتز متانول کاربرد دارد.
غبار روی در فرایندی مشابه فرایند تولید اکسید روی، اما در جو احیا کننده، تولید می شود. غبار روی دو درجه دارد :
غبار روی رنگریزه ای و غبار روی جهت مصارف شیمیایی. غبار روی بعنوان رنگریزه در رنگها و پوشش های ضد خوردگی که سطح غیر قابل نفوذی را تشکیل می دهند استفاده می شود. عملکرد محیط منجر به تشکیل کربنات روی و ترکیبات روی بازی بین ذرات روی شده و این اثر را شدت می بخشد. این پوششها همچنین حفاظت کاتدی را ایجاد می کند که بخصوص در نقاطی که لایه پوششی آسیب دیده مفید است.

آلیاژها :
روی در دمای بالاتر از دمای اتاق تبلور مجدد می یابد و مقاومت خزشی پایین دارد. بنابراین، این عنصر تنها بعنوان ماده سازنده هنگام آلیاژ کاری مناسب است. عناصر آلیاژی، بیشتر Al، Cu، Mg منجر به کوچک شدن دانه ها، تشکیل بلورهای مختلط یا سخت شدگی رسوب شده و بدین طریق خواص مکانیکی فلز، توسعه می یابد.
روی در تهیه آلیاژهای برنج، نقره، نیکل استفاده می‌شود. روی در قالب‌های ریخته‌گری و صنعت اتومبیل‌سازی نیز به کار می‌رود.
گالوانیزه کردن فولاد :
فلز روی در گالوانیزه کردن فرآورده‌های فولادی بکار می‌رود و باعث جلوگیری از خوردگی فولاد می‌شود. بخش بزرگ این فرآورده‌ها در گالوانیزه کردن فولاد، ورق‌های پوشش بام‌ها، مخازن ذخیره، حصار کاربرد دارد.
ورق‌های گالوانیزه به صورت کانال‌های هوا در سیستم‌های تهویه مطبوع و هواکش‌ها و سیستم‌های حرارتی نیز کاربرد دارند.
پوشش روی از طریق مکانیسم زیر فولاد را در مقابل خوردگی توسط هوا محافظت می کند :
•اثر دی اکسید کربن و رطوبت هوا بر روی، تشکیل پوشش محافظ با اساس کربنات روی است که منجر به کاهش سرعت خوردگی می شود.
•بدلیل ویژگی الکتروشیمیایی حفاظت کاندی، روی بطور فعال از خوردگی در محلهای آسیب کوچک، قسمتهایی که پوشش آسیب دیده و لبه های صفحات بریده شده جلوگیری می کند.
استفاده بهینه از منابع مواد خام جهان ایجاب می کند که فلزات را از خورده شدن محافظت کنیم. همانگونه که اتمسفر خورنده تر می شود، استانداردهای حفاظت در مقابل خوردگی نیز، بخصوص در تولید فولاد، بایستی افزایش یابد. در کشورهای صنعتی تقریباً 50 درصد روی جهت جلوگیری از خوردگی استفاده می شود.
روی تجاری (% 5/99 – 5/98 ) جهت گالوانیزه کردن گرم - عمیق در تجهیزات تولید و توزیع و روی با درجه خلوص بالا ( % 95/99 ) جهت گالوانیزه کردن پیوسته فنرها و سیم های فولادی کاربرد دارد. فرایند متالوژیکی که جهت تولید روی با درجه خلوص پایین تر استفاده می شود، کاربرد سرب بعنوان ناخالصی اصلی است. حضور 1 درصد سرب در مقایسه با محصولات خالص تر، 40 درصد تنش سطحی را کاهش می دهد. هنگام غوطه ور سازی در حمام روی که تنها چند دقیقه طول می کشد، فلز C4500 گرم می شود.
فرایند انتشار منجربه تشکیل لایه ای از آلیاژ آهن - روی بر سطح فولاد شده که این لایه چسبندگی پوشش روی را افزایش می دهد.
علاوه بر فرایندهای گرم - عمیق، فرایندهای گالوانیزه کردن دیگری نیز توسعه یافته است. در روی اندود کردن الکترولینیک، یک جریان متناوب منجر به نهشت پوشش درخشان 25- 5 سانتی متری از الکترولیت های اسیدی، سیانیدی یا الکترولیدهای آسکالن بدون سیانید بر سطح می گردد. البته این پوشش تنها در مقابل خوردگی های سطح متوسط از فلز حفاظت می کند. با غیر فعال سازی کرماته حفاظت در فرایند گالوانیزه کردن افشانه ای، سیم روی در شعله سوخت گاز / اکسیژن یا کمال الکتریکی در دهانه پیستون اسپری ذوب شده و با هوای فشرده از فاصله 15 سانتی متری پیش رانده می شود. نتیجه این فرایند تشکیل پوششی به ضخامت 1/0 میلی متر است. چسبندگی مکانیکی پوشش روی در این فرایند از چسبندگی آلیاژی در روی اندود کردن گرم - عمیق کمتر است.
به دلیل نسبت بالای روی در پتانسیل اکسیداسیون و احیا از این فلز برای حفاظت آهن و فولاد در برابر خوردگی استفاده می‌شود. فلز روی تولید شده از سنگ معدن را روی اولیه (Primary Zinc) یا دست اول می‌نامند. فلز روی حاصل از باطله‌ها،‌ پس مانده‌ها و قراضه‌ها را بر حسب نوع فرآیند بازیابی به نام‌های ثانویه یا دست دوم (Secondary)، تقطیر دوباره (redistilled) یا ذوب دوباره(re melt) می‌نامند. روی اولیه به دو دسته روی الکترولیتی و روی تقطیر شده، بر حسب روش احیا بکار برده شده، طبقه بندی می‌شود.
فلز روی در سیم‌های برقی، ‌مخابرات و پیچ و مهره‌ها بکار می‌رود. اکسید روی به صورت ورق در بدنه باطری‌های خشک، پوشش سقف صفحه‌های گراور عکاسی، برای محافظت بدنه کشتی خطوط لوله و تأسیسات حفاری در دریا بکار می‌رود، علاوه بر آن برای آبکاری پیچ و مهره‌ها و قطعات فلزی کوچک،‌ ته‌نشین ساختن فلزات نادر موجود در یک محلول، نقره‌زدایی سرب بوسیله فرایند Parkes، جداسازی ناخالصی‌هایی از قبیل مس، کادمیوم و نیکل از یک محلول(قبل از انجام الکترولیز) از غبار روی استفاده می‌شود. فریت‌های روی (Zinc Ferrite) در قطعات الکترونیکی موجود در ترانسفورماتورها (بوبین‌ها)، آمپلی‌فایرها، موتورها، ‌تیونرها و همچنین در قطعات الکترونیکی موجود در رادیو و تلویزیون و کامپیوتر بکار گرفته می‌شود.
فریت‌های روی (Zinc Ferrite) در قطعات الکترونیکی موجود در ترانسفورماتورها (بوبین‌ها)، آمپلی‌فایرها، موتورها، ‌تیونرها و همچنین در قطعات الکترونیکی موجود در رادیو و تلویزیون و کامپیوتر بکار گرفته می‌شود.
رنگ‌سازی :
اکسید روی بدلیل دارا بودن خاصیت پوششی اپاسیتی (Opacity) در برابر اشعه ماوراء بنفش و ضریب شکست بالا (High Refractive Index)، در صنایع رنگ‌سازی استفاده می‌شود که باعث افزایش پایداری رنگ است.
لاستیک ‌سازی :
اکسید روی همچنین به عنوان فعال کننده و شتاب دهنده اصلی در صنعت محکم سازی لاستیک با گوگرد بکار برده می‌شود.
- لیتوپون (Lito Pone) که یک پیگمنت سولفات باریم- سولفید روی است در صنایع رنگ، لاستیک و مرکب چاپ کاربرد دارد.
داروسازی :
اسمیت زونیت در مصارف دارویی با نام قدیم کالامین شناخته می شود و ماده مورد مصرف در صنعت داروسازی، اکسید روی ZnO حاصل از اسمیت زونیت است که درجه خلوص آن باید بیش از 98 % باشد. این ماده به صورت پودر صورتی کم رنگ در آب نامحلول بوده ولی در اسیدهای معدنی به خوبی حل می شود.کالامین اثر ضدخارشی داشته و آن را جهت مصارف خارجی ( پوستی ) و به شکل پودر، کرم‌های ضدآفتاب (لوسیون‌ها) با نام های تجاری معرفی می شوند :
Aqueous Calamine Cream , Oily Calamine Lotion , Calamine Ointment , Calamine Lotion
کالامین در ترکیبات دارویی به نام کالاموکس که در امریکا تهیه می شود، نیز به کار می رود. داروهای تهیه شده از کالامین را برای خشکی پوست، سوختگی های خفیف، اگزما، خراشیدگی، جوش های چرکی، ادرار سوختگی، کچلی، گزش حشرات، زرد زخم، واریس و درمان هموروئید کاربرد دارد.
اکسید روی در فرآوری ترکیبات دیگر روی که در ساختن فرآورده‌هایی مانند مرکب، رنگ‌مو، مواد افزونی روغن، ‌داروهای ضد قارچ، براق کننده‌ها و لینولیوم بکار می‌روند.
ریخته گری تحت فشار با روی :
روی ریخته‌گری شده تحت فشار (Zinc die-cast) یکی از کاربردهای اصلی روی بوده که توسط آلیاژهای نوع ZnAl4Cu و سایر ترکیبات وابسته انجام می شود. برخی از مزیتهای روی در ریخته گری تحت فشار عبارتنداز :
•سرعت تولید می تواند بسیار گسترده باشد ( 1000- 60 قطعه ) به نسبت اندازه و پیچیدگی قطعات.
•دوام قطعات تولید شده بالاست بگونه ای که میتوان از یک قطعه میتوان 106 ×1 قطعه ساخت.
•ویسکوزیته زمینه پایین و دمای ذوب کم آلیاژها، محصول با کیفیت بالا را تضمین می کند.
•پایین بودن و قابل کنترل بودن انقباض آلیاژهای روی، دقت ابعاد را افزایش می دهد.
•سطوح درخشنده یا مات با انواع پوششها قابل دست یابی است.
•بعلت طیف تولید وسیع، هزینه ها پایین است. محصولات به سبب ویژگیهای مکانیکی و فیزیکی خوب دارای دوام بالایی هستند.
•انرژی مورد نیاز این فرایندها پایین است. قریب 50 درصد قطعات ریخته گری شده تحت فشار از جنس روی در صنعت خودرو مصرف می شود.

روی ریخته‌گری شده تحت فشار در ساخت در و پنجره، مبلمان، کابینت قفل و کلید و شیر آلات و اتصالات حمام نیز مصرف زیادی دارد.
صنایع اتومبیل‌سازی :
روی در صنایع اتومبیل‌سازی از جمله در ساخت شبکه‌ها، دستگیره قفل، اجزاء مکانیکی و برقی، بدنه، اتصالات برقی نیز کاربرد وسیع و گسترده دارد.
صنعت چاپ :
در صنعت چاپ (فتوکپی) نیز اکسید روی استفاده می‌شود.
ترکیبات روی در ساخت رنگ‌های ضد خوردگی کاتالسیت‌های شیمیایی، ماده گدازنده جوشکاری، لوله‌های کاتدی، صفحه‌های رادار، و مواد افزودنی (additive) در روغن‌های روان‌کننده و گریس نیز بکار برده می‌شود.
تجهیزات ضد آتش و نگهداری چوب :
سولفات روی و کلرور روی دو ترکیب مهم دیگر هستند که در تجهیزات ضد آتش سوزی حفظ و نگهداری چوب و مواد گدازنده وجود دارند.
صنایع کشاورزی :
در ساخت کود به عنوان یک ماده افزودنی مصرف می‌شود.
ترکیبات :
فلورید :
فلورید روی، ZnF2 بلورهای تتراگونال مونوکلینیک با ساختمان روتیل را تشکیل می دهد. دمای ذوب آن C0 8720 بوده و دارای چگالی g /cm3 95/4 می باشد. حلالیت.4H2O ZnF2 درC0 0 20 تنها 62/1 گرم ZnF2 در 1000 میلی لیتر محلول است، اما این ماده در آمونیاک مایع، حلالیت بالایی دارد.
ZnF2 با محلولهای هیدروکسید سدیم واکنش داده و رسوب فلوکوله فلوریدهای بازی روی را تشکیل می دهد.
سنتز :
هنگامیکه کربنات روی یا اکسید روی با اسید هیدروفلوریک مایع واکنش می دهد. H2O ZnF2 تشکیل می شود. این ماده، آب بلوری خود را ضمن دما دادن تا بالاتر از C 0 200 در خلا از دست می دهد.

آنالیز :
پودر فلورید روی تجاری دارای فرمول تیپیک % 63-61 روی و % 36/33 فلوئور می باشد. این ماده دارای حد اکثر ناخالصیهای مقابل می باشد : تا ppm 500 آهن، ppm 100 سرب.
فلورید روی بعنوان افزاینده در حمامهای گالوانیزه کردن الکترولیتیک در شیشه ها و لعاب ها جهت پورسلسین و شیشه های ویژه با ضریب بازتابش بالا کاربرد دارد. این ماده همچنین بعنوان روان کننده جهت جوشکاری و لحیم کاری و بعنوان عامل فلوریناته در سنتزهای آلی بکار برده می شود.
سایر کاربردهای این ماده عبارتند از :
-تولید رنگریزه های لیتوپون و سولفید روی
-تولید سیانامید روی از سیانامید پتاسیم
-تولید فسفایدهای روی.
سرب
به فلز سرب در زبان انگلیسی لید، در عربی رصاص و رصاص اسود و در اوستا سروویا و سروه و در زبان پهلوی سرب گفته می‌شود. سرب در شمار قدیمی‌ترین فلزهایی است که انسان آن را بکار می‌برده است.
سرب در شمار قدیمی‌ترین فلزهایی است که انسان آن را بکار می‌برده است و این فلز بطور گسترده ای توسط فرنیسین ها، رومی ها، هندی ها، و چینی ها استفاده می شد.
سن ابتدائی‌ترین شیء سربی که بشکل یک قرقره نخ ریسی در مرو (Marv) از شهرهای قدیمی ایران یافت شده است،به 5000 سال پیش از میلاد بر می‌گردد. در 4000 سال پیش از میلاد مصری‌ها و سومری‌ها از سفید سرب برای آرایش استفاده می‌کردند و صنعتگران زمان فراعنه، سرب را برای لعاب دادن ظروف سفالین بکار می‌بردند. هم چنین ابزار نوشتاری، گلوله‌های پرتابی و طلسم سربی مربوط به این زمان نیز یافت شده است. چینی‌ها و رومی‌ها(حکومتی از رم قدیم در شمال آفریقا که قسمتی از الجزایر فعلی را شامل می‌شده است) در 3000 سال پیش از میلاد سکه‌های سربی ضرب می‌کردند و قالب تو خالی یک گوزن که متعلق به همین زمان است، در یونان یافت شده است. سرب در کار پل سازی، برای محکم نگه داشتن بست‌های برنزی و آهنی در سراسر آسیای صغیر بکار برده می‌شده است.
معادن سرب در قبرس و ساردنیا و اسپانیا توسط فینیقی‌ها استخراج می‌شده و سابقه معدن ریوتینتو(Rio Tinto) به 2300 سال پیش از میلاد بر می‌گردد.
در حدود 500 سال پیش از میلاد آشوری‌ها کف باغ معلق بابل را به ورقه‌های سربی فرش کردند. در نخستین قرن پس از میلاد حدود چهل هزار نفر در معادن سرب رومی‌ها در اسپانیا، انگلیس و آلمان مشغول به کار بوده‌اند. رومی‌ها به لوله‌های آب سربی، پلومبوم می‌گفتند و علامت شیمیایی Pb از همین واژه یونانی گرفته شده است. در قرون وسطی، از سرب به عنوان مصالح ساختمانی استفاده می‌شده است. در قرن سیزدهم مقادیر زیادی از این فلز برای لعاب دادن پنجره‌های سبک گوتیک، استفاده می‌شده که هنوز بسیاری از ساختمانهای ساخته شده در قرون 15 و 16 میلادی، پابرجا هستند. 100 سال پیش از میلاد لوله‌های آب سربی و حلقه‌های سربی برای مهار شبکه در سراسر امپراطوری روم بکار برده شده است. در نخستین قرن پس از میلاد معادن سرب متعلق به رومی‌ها در سارنیا، اسپانیا، گال، انگلیس و آلمان حدود40000 نفر را در فعال‌ترین زمان خود مشغول بکار می‌کرده است. رومی‌ها به لوله‌های آب که از سرب می‌ساختند پلومبوم (Plumbum) می‌گفتند و علامت شیمیایی Pb برای سرب از همین واژه یونانی گرفته شده است. در قرون وسطی،‌از سرب به گستردگی به عنوان مصالح ساختمانی استفاده می‌شده است. در قرن سیزدهم مقادیر زیادی از این فلز برای لعاب دادن پنجره‌های سبک گوتیک (Gothic) استفاده می‌شده و امروزه نیز هنوز بسیاری از ساختمان‌های ساخته شده در قرون 15 و 16 میلادی،‌در زیر سقف اولیه خود پا بر جا ایستاده‌اند.
در اوایل قرن پانزدهم، استفاده نیروهای مسلح از مهمات سربی توسعه یافت در سال 1450 یوهانس گوتنبرگ نخستین حروف چاپ را با سرب قالب گرفت. انگلیسی‌ها شیشه‌های سربی را در سال 1675 اختراع کردند که هنوز از گران‌ترین انواع کریستال است و تا سال 1800 از آن برای مقاصد نوری (Optic) استفاده می‌کردند. در سال 1621 سرب را در ایالت ویرجینیای آمریکا استخراج و ذوب می‌کردند و در سال 1690 کشف ذخائر سرب در دره می‌سی‌سی‌پی علیا (Upper Mississipi Valley) گزارش شد. سرانجام، اکتشاف انباشته سرب در جنوب خاوری ایالت میسوری به پیدایش یکی از بزرگترین نواحی تولید سرب در دنیا انجامید.
اکثر فعالیت‌های قدیمی در معادن سرب یا سرب و روی ایران برای استخراج سرب بوده است. از کارهای استخراجی قدیمی آثار بسیاری به صورت تونل و چاه و ابزار قدیمی و سرباره‌ها بجا مانده است. وجود ابزار سنگی، قدمت این فن را در این معادن مشخص می‌سازد و تقریباً در تمامی کانسارها و معادن سرب یا سرب و روی فعلی ایران، آثار شدادی ملاحظه می‌شود. کارهای استخراج قدیمی اغلب به صورت حفره‌هایی است که مواد فلزی آنها استخراج شده و بهره‌برداری با شمع شدن رگه، رسیدن به سطح ایستابی و یا افزایش عمق متوقف شده است. به ندرت عمق حفاری‌های قدیمی به 90 متر می‌رسد. تهویه در این معادن به صورت طبیعی انجام می‌شده و باربری در داخل معادن با دوش‌کشی، در چاهها با سبد و سیمان و درخارج معدن به وسیله چهارپایان صورت می‌پذیرفته است. کانه‌آرائی به وسیله سنگ‌جوری دستی و استفاده از دلو و لاوک انجام می‌شده است. سرب در ایران از اواخر هزاره سوم شناخته شده و چون ذوب کربنات‌های سرب آسان بوده، بهره‌برداری از معادن کربناته سرب صورت گرفته است، به گونه‌ای که در معادنی که سولفور و کربنات، توأماً‌ وجود داشته‌اند تنها از سنگهای کربناتی بهره‌برداری می‌شده است. در دوره پیش از اسلام از سرب به عنوان ملات در کارهای ساختمانی، سدسازی و پل‌سازی استفاده می‌شده و افزون براین برخی از ظروف در آن زمان از سرب ساخته می‌شده است. کریشمن، شرق‌شناس معروف می‌نویسد : در ایران دوره سلوکیان، استخراج آهن، سرب و مس زیرنظر صاحب‌منصبان شاهی فزونی گرفت، و صادر هم می‌شده است. سرب موارد استعمال زیادی در علم کیمیاگری داشته است، به طوریکه کیمیاگران برای آن 37 نام نهاده‌اند. از ترکیبات سرب برای ساخت رنگ‌های نقاشی و مواد داروئی استفاده می‌شده است. در دوره بعد از اسلام بهره‌برداری از معادن سرب بیشتر به منظور به دست آوردن نقره بوده و دراغلب کتب، کانسار سرب را معادل کانسار نقره در نظر گرفته‌اند.
در کشور ماتاکنون حدود 600 کانسار و نشانه معدنی سرب شناخته شده است که بعضی از این کانسارها در شمار بزرگترین کانسارهای سرب جهان هستند، به عنوان مثال کانسار سرب و روی انگوران از نظر عیار نخستین و از نظر ذخیره سومین کانسار سرب و روی جهان است. کانسارهای مهدی‌آباد، کوشک و ایران کوه نیز از کانسارهای بزرگ این ماده معدنی در جهان محسوب می.
در کشور ماتاکنون حدود 600 کانسار و نشانه معدنی سرب شناخته شده است که بعضی از این کانسارها در شمار بزرگترین کانسارهای سرب جهان هستند، به عنوان مثال کانسار سرب و روی انگوران از نظر عیار نخستین و از نظر ذخیره سومین کانسار سرب و روی جهان است. کانسارهای مهدی‌آباد، کوشک و ایران کوه نیز از کانسارهای بزرگ این ماده معدنی در جهان محسوب می‌شوند.
در ایران سرب از اواخر هزاره سوم شناخته شده و چون ذوب کربنات‌های سرب آسان بوده است، بهره‌برداری از معادن کربنات سرب زودتر آغاز شده و دیده می‌شود در معدنی که سولفور و کربنات، ‌همراه هم، وجود داشته تنها از سنگ‌های کربناتی بهره‌برداری نموده‌اند. در دوره پیش از اسلام از سرب به عنوان ملات در کارهای ساختمانی، سدسازی و پل‌سازی استفاده می‌شده و افزون بر این‌ها برخی از ظروف در آن زمان از سرب و مس که استخراج آن تحت مراقبت صاحب منصبان شاهی بود فزونی گرفت و صادر هم می‌شد. سرب موارد استعمال زیادی در علم کیمیاگری داشته است، بطوری که کیمیاگران به آن 37 نام داده بوده‌اند. در الجماهیر بیرونی از صدور سرب خراسان و عراق به روم یاد شده است. از ترکیبات سرب قدیم برای ساختن رنگ‌های نقاشی و مواد داروئی استفاده می‌شده است. چنانکه در تنسوق نامه نوشته خواجه نصیرالدین طوسی آمده است: «معدن او بسیار مواضع است و عزتی ندارد از قلعی سیاه‌تر باشد و زود بگذارد سرب را چون بسوزند از او سپیده سازند، در رنگ‌ها،‌ مرهم‌ها، داروی چشم و نقاشی و مردار سنگ هم از اسرب سازند». در عرایش الجواهر و اطائب النفایس نوشته ابوالقاسم عبداله کاشانی می‌خوانیم: «اسرب را بار گویند و آن نوعی است از رصاص(قلع) و گدازا و مثل رصاص است و سیاه و کدر و تیره چون مکلس کنند سرخ شود و آن را اسرنج و شنگرف خوانند و آن رنگی است که نقاشان بر کاغذها، دیوارها، چوب و غیره بکار دارند و چون باز مکلس کنند اسپیدائی به غایت باشد و این نیز از جمله رنگ‌ها است که نقاشان آن را اسپید کمانگران گویند و از اسرب به صناعت مرداسنگ سازند که در بیشتر مرهم‌ها نافع بود و جراحات را خشک کند». در دوره بعد از اسلام بهره‌برداری از معادن سرب بیشتر به منظور بدست آوردن نقره بوده است و در اغلب کتب این کانسار را معادن نقره نامیده‌اند. در دوره صفویه، مخصوصاً در دوره شاه عباس دوم به علت این که صدر اعظم پادشاه علاقه زیادی به توسعه و معادن داشت، معدنکاری توسعه یافت و مخصوصاً در معادن سرب برای بدست آوردن نقره آن فعالیت زیادی بعمل آمد. در دوره قاجاریه پس از ورود هیات ژنرال گاردان که ساخت اسلحه با روش اروپائی را در ایران آغاز کرد، بهره‌برداری از معادن سرب توسعه یافته است. در این دوره پس از جنگ‌های ایران و روس با این که فعالیت در معادن افزایش یافته بود با این وجود در کتابچه محمد صالح تبریزی معدنچی باشی که در دوره محمد شاه و ناصرالدین شاه مسئول امور معادن بود، فقط از چهار معدن سرب یاد شده است. کنت روشوشوار سفیر فرانسه در دوره ناصرالدین شاه در خاطرات سفر ایران می‌نویسد: «سرب و مس و قلع از روسیه یا از هند وارد ایران می‌شود. مصرف سرب در ایران کم است». لرد کرزن در کتاب ایران و قضیه ایران می‌نویسد: «یگانه مصرف سرب در حال حاضر در ایران ساختن گلوله و فشنگ است و تقریباً، هزار تن از این فلز برای تمام مصارف ایران کافی است. تا قبل از جنگ جهانی دوم مصرف سرب در ایران ناچیز بود و از معادن سرب بهره‌برداری چندانی بعمل نمی‌آمد و فقط بعد از جنگ است که بهره‌برداری از معادن سرب بیشتر به منظور تأمین مصارف داخلی و صادرات افزایش یافته است.
نخستین معدن سرب در حدود 2000 سال پیش در اسپانیا فعال بوده است.کاربرد های سرب در گذشته را می توان در موارد زیر خلاصه کرد: استاندارد وزن، ضرب سکه ( البته نهایتاً نقره جایگزین سرب در ضرب سکه شد)، مجسمه سازی، دیوارهای ضد آب و آستری سازی، زیور آلات، لنگر سازی و مهرسازی. در قرن پنجم قبل از میلاد یونانیان معادن سرب را در لاریوم مورد بهره برداری قرار می دادند. آنها در منطقه ریوتینتو اسپانیا نیز در 300 قبل از میلاد معدنکاری می کردند. یونانیان از سرب جهت لوله کشی آب استفاده می نمودند و در نتیجه کلمه لاتین Plumbum از واژه ای که جهت فواره های آبی مشتق شده است و Plumber (یا لوله کش ) نیز از این واژه ریشه گرفته است. سرب همچنین در لحیم کاری، صفحات نامه نگاری و لوله کشی کاربرد داشت. در قرون وسطی کاربرد سرب گسترش یافت و معادن مختلف در انگلستان، آلمان، بوهمیا و سایر قسمتهای اروپا گشایش یافتند. سایر کاربرد های سرب که تا کنون ادامه یافته است عبارتند از شیشه های رنگی، ناودان و لوله های زهکشی، کیمیاگران به سرب توجه زیادی داشتند.
کاربرد سرب در گلوله ها با اختراع سلاح گرم افزایش قابل توجه یافت. در قرن نوزدهم، آمریکا، بعلت منابع بزرگ خود، به تولید کنندگان سرب پیوست و متعاقب آن استرالیا و کانادا به جمع آنها اضافه شدند. در قرن بیستم، ظهور خود رو، مواد شیمیایی و صنایع ماشینی، کاربرد سرب بعنوان افزودنی نرم کننده سوخت، آلیاژ های بلبرینگ و لوله کشی، باتری های ذخیره کننده و ابزار های شیمیایی گسترش فراوان یافت. کاربرد های مدرن این عنصر شامل تولید شیشه، عایق صدا و محافظ تشعشع می باشد.
استفاده تاریخی آن به وسیله امپراتوری روم برای لوله کشی آب (و نمک آن به صورت استات سرب، شکر سرب نامیده می شود که شیرین تر از شراب است) و تصور می شود که برای اختلال عقلی استفاده می شود که در بسیاری از امپراتوران تأثیر داشته است. نگرانی پیرامون عمل سرب در کند شدن عقلی (ذهنی) در بچه ها به طور گسترده ای مصرف آن را کاهش داده است.
سرب فلزی است نرم، سنگین و شکل‌پذیر ولی به مقدار کمی چکش‌خوار، با خواص الکتریکی غیر هادی با نقطه ذوب پائین. این ویژگی(پائین بودن نقطه ذوب) سبب شده که فلز سرب یکی از بهترین فلزات برای ریخته‌گری باشد. سرب مقاوم‌ترین فلز در برابر خوردگی است. سرب تصفیه شده سربی است که عناصر و ناخالصی‌های آن به مقادیر مختلف توسط روش‌های ذوب حرارتی (Pyrometallorgical) و ذوب برقی شیمیایی (Electrochemical) گرفته شده است. کمترین درجه خلوص سرب پالایش شده از 85/99% (تیپ III سرب کانادا) تا حداکثر 9999/99% (تیپ زون- ریفایند Zone refind) است. در میان این دو مرز، 18 استاندارد دیگر برای سرب داریم که بر روی هم به هر 20 نوع آن‌ها سرب خالص گفته می‌شود. اگرچه ویژگی‌های این 20 نوع همسان هستند ولی ویژگی‌های آلیاژهای با عیار کمتر از 99% سرب، به میزان قابل ملاحظه‌ای تفاوت می‌کند. سرب، بیشتر با آنتیموان، کلسیم، یا کلسیم- آلومینیم و قلع تشکیل آلیاژ می‌دهد. این آلیاژها را بطور معمول، با نام سرب سخت یا خشک (hard lead) یا آنتیموان‌دار(Antimenial) سرب کلسیم‌دار(Calcium lead)، فلز سفید (White metal)، آلیاژهای ذوب شدنی (fusible alloys) و اتصال دهنده نرم (Softsolders) می‌نامند. سرب تصفیه شده خالص را سرب نرم (Softlead) می‌نامند تا با آلیاژهای در بردارنده درصد بالای سرب اشتباه نشود.
برخی آلیاژهای سرب کلسیم یا کلسیم آلومینیم تا 9/99 درصد سرب دارند. ولی از لحاظ فنی از نوع سرب نرم نیستند. سرب نرم با عیار 97/99% در بازار بورس فلزات لندن با نام سرب عیار خالص (grade pure lead) شناخته شده، ولی در واقع همه تصفیه‌خانه‌ها پس از نقره‌زدایی می‌توانند به عیار 99/99% دست یابند. میزان نقره و مس در انواع گوناگون سرب نرم حد معینی دارد. به عنوان مثال چند نوع سرب نرم در آمریکا تعریف شده است.
1- نوع کورودینگ (Corrodeing): با عیار، دست کم، 94/99% سرب و دست بالا 025% نقره 10% مس.
2- نوع عمومی (Common) با عیار حداقل 94/99% سرب و حداکثر 005% نقره و 0015% مس.
3- نوع شیمیائی و مس‌دار(Chemical and copper Bearing) نقره‌زدایی شده با عیار دست کم 90/99% سرب و دست بالا 01% نقره و مس، میزان آرسنیک، روی، آهن و بیسموت برای هر چهار نوع سرب نرم یاد شده محدود است و دارای مرز حداکثری است.
فزون بر اشکال متعارف ریخته‌گری سرب، مانند شمش و بلوک این فلز به صورت نوار، ورق، ورق لوله شده، لوله، میله، سیم، اشکال زاویه‌دار، طناب، ورق نازک(foil)، پودر، پولک، گلوله، لعاب، مواد رنگی و مواد شیمیایی نیز در بازار وجود دارد.
مشخصات سرب
نام سرب Lead از واژه لاتین (Plumbum) گرفته شده است. به این فلز در زبان انگلیسی Lead، در عربی رصاص اسود و در اوستا، سرو و یا سروه و در زبان پهلوی سرب گفته می‌شود. سرب از نظر فراوانی در پوسته زمین کمتر از مس و روی و به عنوان سی و یکمین عنصر فراوان در پوسته زمین با فراوانی 002/0 % می باشد. همچنین مقدار سرب در سنگ‌های آذرین از 5 تا 20 ppm است.
سرب فلزی است ضعیف و نادر به رنگ خاکستری مایل به آبی با نماد Pb،عدد اتمی 82، وزن اتمی 2/207، وزن مخصوص 35/11 گرم بر سانتی متر مکعب، سختی 5/1 در مقیاس موس،نرم،جلای فلزی، دارای خاصیت انعطاف پذیری ضعیف، چکش‌خوار، قابل برش، نقطه جوش بالا 1700 درجه سانتیگراد درجه سانتی گراد و نقطه ذوب پایین 4/327 درجه سانتی گراد.
سرب در گروه 14(IVA) جدول تناوبی به عنوان فلزضعیف Poor metals بوده و در دوره 6 قرار دارد. سرب زمانی که در معرض هوا قرار می گیرد، ظاهر خاکستری تیره رنگ و ماتی می یابد اما به صورت سطوح سالم و تازه شکسته به رنگ سفید مایل به آبی است و خاصیت هدایت الکتریکی ضعیفی دارد.
سرب و روی در طبیعت همواره با هم آمیخته بوده و سنگ‌های درونگیر مشترکی دارند. سرب فلزی استراتژیک است زیرا عمده فعالیت‌های شهری و نظامی به انرژی ذخیره شده در باطری‌های اسیدی ـ سربی متکی است. روی نیز کاربرد فراوانی در ساخت آلیاژها دارد. سرب تصفیه شده خالص را سرب نرم می‌نامند. تاکنون 130 نوع کانه سرب شناخته شده است که در میان آن‌ها سولفور سرب مهمترین و اقتصادی‌ترین است و 90 درصد تولیدات سرب ایران از این کانه بدست می‌آید. دیگر کانه مهم سرب سروزیت (PbCO3) است که عیار سرب در این کانه حدود 55/77 درصد می‌باشد. کانسار سرب و روی معمولاً با نهشته‌های مهمی از باریت و فلوئورین همراه است و از این جهت بسیار حائز اهمیت است زیرا در مراحل اکتشاف می‌توان به کانسارهای دیگر نیز دست یافت، علاوه بر آن در فرآیند فرآوری نیز می‌توان از کانی‌های همراه استفاده نمود.
نزدیک به 70 درصد تولید ناخالص سرب جهان از کانسنگ آمیخته سرب و روی بدست می‌آید. تاکنون نزدیک به 130 نوع کانی سرب شناخته شده است که از میان آن‌ها سولفید سرب یا گالن مهم‌ترین و اقتصادی‌ترین نوع کانه سرب است و 90 درصد تولید سرب نیز از آن بدست می‌آید.
سرب از عناصر بنیادی بوده و از واژه لاتین (Plumbum) گرفته شده است. به این فلز در زبان انگلیسی Lead، در عربی رصاص اسود و در اوستا، سرو و یا سروه و در زبان پهلوی سرب گفته می‌شود.
سرب فلزی است نرم با رنگ خاکستری مایل به آبی، جلای فلزی، وزن مخصوص نسبی زیاد (35/11)، با عدد اتمی 82، چکش‌خوار، قابل برش، با نقطه ذوب پایین (4/327 درجه سانتیگراد) و نقطه جوش بالا (1700 درجه سانتیگراد) است.
سرب با نماد Pb نشان داده می شود و دارای خاصیت انعطاف پذیری ضعیف می باشد و زمانی که در معرض هوا قرار می گیرد، ظاهر خاکستری تیره رنگ و ماتی می یابد اما به صورت سطوح سالم و تازه شکسته به رنگ سفید مایل به آبی است و خاصیت هدایت الکتریکی ضعیفی دارد.
سرب از نظر فراوانی در پوسته زمین کمتر از مس و روی و به عنوان سی و یکمین عنصر فراوان در پوسته زمین با فراوانی 002/0 % می باشد. همچنین مقدار سرب در سنگ‌های آذرین از 5 تا 20 ppm است.
کانی های سرب
درطبیعت دو عنصر سرب و روی، اغلب با هم همراهند. نزدیک به 70 درصد سرب معدنی از کانه‌های مخلوط سرب و روی که به طور معمول مقادیر روی آنها بیشتر از سرب است، تولید می‌شود. نزدیک به 20 درصد از تولید سرب مربوط به کانه‌های مخلوطی است که مقدار سرب در آنها از روی بیشتر است و 10 درصد بقیه تولید سرب در رابطه با کانی‌های مس‌دار است.
تاکنون 130 نوع کانه سرب شناخته شده است که در میان آنها سولفور سرب (گالن PbS) مهمترین و اقتصادی‌ترین است و 90 درصد از تولید فلز سرب از این کانه است. دیگر کانه با اهمیت سرب سروزیت یا کربنات سرب (PbCo3) است.
در جدول 2 کانی‌های مهم، فرمول شیمیایی و عیار سرب آنها وارد شده است. در ادامه به اختصار راجع به کانی‌های مهم سرب مطالبی آورده می‌شود.
سرب در طبیعت به صورت سولفید، سولفات، کربنات و نمک های سرب یافت می شود. تاکنون 130 نوع کانه سرب شناخته شده است که در میان آن‌ها سولفور سرب(گالن PbS) مهمترین و اقتصادی‌ترین نوع آنهاست و 90 درصد از تولید فلز سرب از این کانی است.
جدول2- کانی های مهم سرب، فرمول شیمیایی و عیار سرب آنها
•گالن (PbS)
گالن یا سولفور سرب (PbS)، مهمترین کانه سرب است. در گالن خالص 6/86 درصد سرب موجود است. این کانی در سیستم مکعبی(Cubic) متبلور می‌شود. گالن بیشتر، به صورت قلوه‌ای پدید می‌آید، گالن به صورت توده‌ای شکل، دانه‌ای و درشت یا پراکنده نیز دیده می‌شود. رنگ آن خاکستری تیره، خاکستری روشن و دارای جلای فلزی است. سختی گالن 5/2 و وزن مخصوص آن 5/7 است و همیشه مقداری نقره (01/0 تا 1 درصد) در ترکیب آن وجود دارد.
•سروزیت (PbCO3)
سروزیت یا کربنات سرب در سیستم اورتورومبیک متبلور می‌شود. مقدار سرب در این کانه 55/77 درصد است. بلورهای آن در فرم‌های گوناگون سیستم اورتورومبیک و یا ماکل سه‌تایی با شکل ظاهری هگزاگونال نمایان می‌شود. این کانه به صورت توده‌ای،‌ دانه ریز تا متراکم،‌ ساقه‌ای و رشته‌ای(با جلای ابریشمی) پدید می‌آید. سروزیت دارای شکستگی صدفی است. این کانی در صورت خالص بودن بی‌رنگ و شفاف و دارای جلای چرب و الماسی است و در صورت وجود ناخالصی به رنگ سفید خاکستری و یا قهوه‌ای مایل به زرد است. سختی سروزیت 3 و وزن مخصوص آن 5/6 است.
•انگلزیت (PbSO4)
آنگلزیت یا سولفات سرب (PbSO4)، در سیستم اورتورومبیک متبلور می‌شود. مقدار سرب در این کانه 33/68 درصد است. بلورهای آن دارای سطوح زیاد و به صورت منشورهای کوتاه و پهن و یا دو هرمی پدید می‌آید. این کانه بیرنگ، شفاف تا نیمه شفاف و دارای جلای چرت تا الماسی است. سختی آن 3 و وزن مخصوص آن 3/6 است. در نتیجه گالن درمنطقه گوسن (gossan) توده معدنی سرب پدید می‌آید.
آنگلزیت یا سولفات سرب در سیستم اورتوروبیک متبلور می‌شود. بلورهای آن دارای سطوح زیاد، به صورت منشورهای کوتاه و پهن و یا هرمی است. این کانه بی‌رنگ، شفاف تا نیمه شفاف و دارای جلای چرب تا الماسی است. سختی آن 3 و وزن مخصوص نسبی آن 3/6 است.
•ولفنیت
ولفنیت (مولیبدات سرب PbMoO4) است که حاوی 33/68 درصد سرب می باشد.
از دیگر کانی‌های سرب می‌توان به چیمسونیت Pb4(Sb/Fe)7S4، بولانژریت(Pb5Sb45)، زینکیت (Pb5Sb2S4)، پیرومورفیت Pb5(PO4)3Cl، میمنزیت Pb5(AsO4)3Cl،وانادینیت(Pb5(VO4)3Cl3، ویسکلوزیت Pb(OH)[VO4(Zn/Cu)]، ماسیکوت(PbO)، مینیوم(Pb3O4)، پلاتنریت(PbO2)، فشرنیتPb2Cl2(CO3)، کوتونیت(PbCl2)، اشاره کرد.
انواع کانسارهای سرب
تقسیم بندی قدیم :
1- تیپ ماسیوسولفید(کوروکو):
کانسارهای لایه‌ای هم شیب و عدسی شکل می‌باشند. کانی‌های اقتصادی مهم آنها گالن، اسفالریت و کالکوپیریت می‌باشند. عیار معدن‌کاری در این نوع کانسار 25-5% سرب و روی است. (مانند کوروکو در ژاپن).در خصوص منشأ فلزات Pb-Zn-Cu-Au-Ag در کانسارهای ماسیوسولفید سه حالت کلی پیشنهاد شده است:
الف- آبهای اقیانوسی توسط تو

دانلود مقاله روانشناسی جنایی

اختصاصی از فی ژوو دانلود مقاله روانشناسی جنایی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

روان‌شناسی جنایی شاخه‌ای از دانش روان‌شناسی است که به امور روحی و روانی مربوط به جرم و بزهکاری می‌پردازد.
کار روان‌شناسان جنایی معمولاً یافتن روش‌هایی برای پیشگیری از جنایت دوبارهٔ مجرمین باسابقه یا جنایتکاران دارای اختلال روحی است. از وظایف دیگر این گونه روان‌شناسان، تهیه کردن پرونده‌های روان‌شناختی برای بزهکاران باسابقه و پرسابقه و بررسی دلایل روحی و روانی این جنایت‌ها است.
ما برای اینکه بدانیم روانشناسی جنایی چیست، در ابتدا به تعریف کوتاهی از روانشناسی می پردازیم؛ اهداف روانشناسی را بیان می کنیم واز رشته ها دیگری که با روانشناسی جنایی تعامل دارند نام می بریم.
تعریف روانشناسی:
روانشناسی علم مطالعه رفتار و فرایندهای ذهنی است. ( Hockenbury & Hockenbury 2007 - p3 )
رفتار: به هر نوع پاسخ ارگانیزم که در مقابل محرک های درونی و بیرونی ارائه می شود رفتار می گوییم؛ که به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم و با ابزار قابل رویت است( اتکینسون و همکاران - ترجمه رفیعی : ص 287).
فرایند ذهنی: به اندیشه ها، هیجان ها، احساس ها، و انگیزه هایی که افراد تجربه می کنند، فرایندهای ذهنی گفته می شود؛ که برای افراد دیگر به طور مستقیم قابل مشاهده نیست( همان منبع ).
روانشناسان کوشش می کنند که انسان ها را به وسیله روش های علمی مورد مطالعه قرار دهند. هدف آن ها از این کار شامل توصیف، تبیین و پیش بینی رفتار های آدمی می شود.
توصیف: شامل تعریف کردن وضع موجود و رفتارهای در حال حاضر افراد می شود؛ که بوسیله روش های علمی جمع آوری شده اند.
تبیین: توضیح رفتار انسان بر اساس شرایط پیشایند یک واقعه یا رویداد ( ایروانی - ص 52 ).
پیش بینی: توانایی پیش بینی کردن بعضی رفتارها در آینده با توجه به شرایط موجود.
تعریف روانشناسی جنایی:
روانشناسی جنایی علم مطالعه ی شخصیت تبهکار و شناخت دلایل و انگیزه های تبهکاری است که این دلایل و انگیزه ها به شیوه های جامعه پذیری، اجتماعی شدن، تجربه های دوران کودکی و محیط زندگی و همچنین نقش ژنتیک و اختلالات روان شناختی در ایجاد شخصیت فرد تبهکار در هنگام اعمال جرم اشاره می کند. به بیان دیگر روانشناسی جنایی را می توان (( مطالعه ی علمی رفتار جنایی و فرایند های ذهنی ای که در ارتکاب جرم نقش دارند))، تعریف کرد( بارتول 1995 به نقل از ستوده و همکاران1384 ص 21 ).
به رفتار هایی که مخالف با قوانین جامعه است رفتار جنایی گغته می شود. رفتار جنایی خود نوعی رفتار اجتماعی است. به هر گونه رفتاری که در بافت اجتماعی رخ می دهد و از دیدگاه روانشناسی اجتماعی مورد مطالعه قرار می گیرد رفتار اجتماعی گفته می شود.
رفتار های اجتماعی بر اساس لیست بی پایانی از متغیرها شکل می گیرد. تعداد زیادی فاکتورهای مخصوص وجود دارد که تعاملات اجتماعی را به وجود می آورند. این فاکتورها به طور کلی در پنج دسته ی اصلی جای میگیرند: 1- رفتار و منش افراد دیگر. 2- شناخت های اجتماعی ( افکار، نگرش ها و حافظه ی ما در مورد افرادی که در اطراف ما هستند). 3- متغیرهای بوم شناختی ( به طور مستقیم و غیر مستقیم شامل محیط فیزیکی می شود). 4- زمینه های فرهنگی-اجتماعی که هنگام رفتار اجتماعی رخ می دهد. 5- جنبه های ماهیت زیست شناختی ما که مربوط به رفتار اجتماعی می شوند ( baron & byrn - 1987 - p 11)
موضوع روانشناسی جنایی
موضوع روانشناسی جنایی با توجه به مسائل کلی تر روانشناسی عمومی، روانشناسی بالینی، روانکاوی، روانپزشکی مطالعه ی چگونگی تشکیل شخصیت مجرمان و علل و انگیزه های آن ها به هنگام وقوع جرم می باشد.
هدف های روانشناسی جنایی
1- اولین هدف روانشناسی جنایی شامل موضوع آن یعنی مطالعه و شناخت شخصیت مجرمان و علل و انگیزه های آن ها به هنگام وقوع جرم می شود. این خود سبب هدف بعدی روانشناسی جنایی که در ادامه آمده است می شود.
2- پیشگیری از وقوع احتمالی جرم به منظور کاهش تکرار جرم توسط افراد دیگر و همچنین تکرار جرم توسط مجرم فعلی که خود شامل موارد زیر می شود:
الف- بازسازی، بازپروری و درمان مجرمان
ب- بازپذیری اجتماعی و ادامه ی درمان مجرمان
پ- سعی در برطرف نمودن عوامل اجتماعی مولد جرم
که این سه مورد باید همزمان و به موازات هم به وسیله ی حمایت سازمان های مسئول اجرا شوند.
3- کمک به مَراجع قضایی برای به وجودآوردن قوانین جدید با توجه به مسائل اجتماعی، روانشناسی، فرهنگی، اقتصادی، دینی و بین المللی برای بهبود نسبی وضعیت جرم خیزی جامعه و مجرمین.
روانشناسی جنایی و علوم دیگر
روانشناسی جنایی به دلیل سر و کار داشتن با مجرمان با رشته های دیگری نیز ارتباط دارد که همپوشی هایی نیز با آن ها دارد؛ که در ادامه به اختصار به آن ها اشاره می شود.
انسان شناسی جنایی: انسان شناسی جنایی علم مطالعه ی ویژگی های جسمانی و اعمال و اعضای بدن در هنگام وقوع جرم است.
زیست شناسی جنایی: علم بررسی جنبه های ژنتیک، سنخ شناسی زیستی و اثرات هورمون ها در هنگام ارتکاب جرم است.
جامعه شناسی جنایی: جامعه شناسی جنایی جمعیت، نژاد، محیط و علل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی جرم مجرم را مورد مطالعه قرار می دهد.
کیفر شناسی ( علم زندانبانی ) : علم شناخت جرم و رده بندی آن و مدیریت زندان ها و فضاهای تأدیب و بازپروری مجرمین است.
رشته های جدید روانشناسی جنایی
روانشناسی قضایی: روانشناسی قضایی به مطالعه ی رفتار های متهمان، شاهدان، تماشاگران و دیگر افراد حاضر در جلسات دادگاه و جلسات بازرپرسی قبل از دادگاه می پردازد.
روانشناسی قانونی: روانشناسی قانونی برای صدور حکم نهایی در مورد متهمان با توجه به نظرات روانشناسی و بیماری شناسی و همچنین قوانین مربوطه، به قضات و شوراهای عالی قضایی کمک می کند.
روانشناسی زندانبانی: روانشناسی زندانبانی با به وجودآوردن برنامه های تغییر رفتار به اصلاح و تربیت محکومین می پردازد و آن ها را برای بازگشت به محیط اجتماعی و زندگی مطلوب تر آماده میکند.

در روانشناسی جنایی 2 مکتب وجود دارد که از مهمترین مکاتب این علم بشمار می آیند
1- مکتب کلاسیک
2- مکتب نئو کلاسیک
اعتقاد مکتب کلاسیک : مکتب کلاسیک اعتقاد دارد که انسانها داراری عقل و خرد هستند و در نتیجه آزادند تا بدنبال لذات خود باشند .این مکتب توسط جرمی بنتام و سزار بکاریا آغاز شد.این دو را باید طرفداران مجازات بعنوان بازدارنده ی جرم دانست.
این مکتب به اراده ی انسان فقط معتقد است وبه عوامل محیطی معتقد نیستند.یعنی معتقدند انسان مسئول کارهایش می باشد.یعنی اگر کسی در راه خلافی افتاد و مقاومتی نکرد لذا خودش اینگونه خواسته تا مرتکب جرم شود.پس فرد باید به سزای اعمالش برسد.
مکتب نئو کلاسیک :
این مکتب تفاوت چندانی با مکتب کلاسیک ندارد.تنها تفاوت آن در این است که در مکتب کلاسیک به آزادی و اختیار انسانها تاکید می شود و میگوید انسان بطور آزادانه رفتاری را انجام می دهد ولی نئو کلاسیکها می گویند که آزادی انسان در اثر عواملی مثل بیماری / بی لیاقتی / اختلالهای روانی یا دیگر موارد کاهش می یابد.
مکتب نئو کلاسیک در اثر تاثیر نویسندگانی چون :
ویکتور هوگو
ژرژ ساند
و اوژون سو در مقابل نظریه ی عدالت مطلق بوجود آمد.
مهمترین مکاتب و دیدگاه ها در روانشناسی جنایی
1- مکتب اثبات گرایی : شامل 3 نظریه پرداز بنام های
الف ) سزار لمبروزو
ب ) انریکو فری
ج ) رافائل گاروفلو
و دیدگاه ها شامل
1- دیدگاه جامعه شناختی :تاکید بر سن و نژاد ، جنس و ...
2- دیدگاه روان شناختی: محیط و شخصیت افراد را مهم می داند
3- دیدگاه روانپزشکی

جنایتکاران بالفطره
این افراد را سزار لمبروزو برای نخستین بار دسته بندی کرد و این نام را برایشان انتخاب نمود
به گزارش های لمبروزو این افراد دارای مشخصات یکسان یا مشابهی هستند که اغلب غیر طبیعی قلمداد می شوند . این موارد عبارتند از
1- جمجمه ی غیر طبیعی
2- بینی پهن
3-گوشهای بزرگ
4- لبهای کلفت
5-آرواره ی بزرگ
6- گونه های استخوانی و برجسته
7- چشمان مغولی و ........
مجرمان بالفطره دارای مشخصات مشابهی هستند که عبارتند از
1- میل شدیدی به خالکوبی روی بدن دارند
2- بازیهای بی رحمانه انجام می دهند
3- در بازیهای کودکی نقش منفی یا خشن را انتخاب می کردند
4- میگساری بیش از اندازه
5- بدو بیراه گفتن (البته به زبان لاتی )
لمبروزو در یافت که قاتلان بالفطره رفتارهایی که نشان می دهند بیشتر مربوط به انسان های اولیه می باشد.در واقع در یافت که رفتار انسانی این افراد رشد نکرده است.
طبقه بندی مجرمان از نظر لمبروزو
1- مجرمان عادی یا حرفه ای:
2- مجرمان اتفاقی:
3- مجرمان هیجانی یا احساساتی
4- مجرمان ضعیف و سست عنصر
5- مجرمان دیوانه یا کم عقل
6- مجرمان بالفطره
سیمای قاتل هیجانی و عاطفی چگونه است ؟
این فرد غالبا مردی است 25تا 45 ساله.دارای هوش متوسط.اغلب پیشینه ی روانی یا قضایی ندارند.وی همسر ، فرزندان ، معشوقه یا رقیبش را می کشد.عملش به خودی خود و از پیش آماده شده نیست و دقت خاصی ندارد.او تحت تاثیر انگیزه ی آنی اقدام به قتل می کند.در نیمی از موارد قتل های خود را بخاطر الکل انجام داده اند.

چهره ی روانشناختی :
شخصیت فردی که از روی احساس و عاطفه دست به قتل می زند معمولی و پیش پا افتاده است.با این حال بعضی آدمها ویژگی بیشتری برای وابستگی کامل به دیگری دارند، بخصوص افرادی که از احساس طرد شدن یا رها شدن در کودکی رنج برده باشند.
انگیزه ها :
غالبا جنایتکار عاطفی دچار افسردگی عمیق است.از دست دادن موجودی که دوستش دارد و با او رابطه ای صمیمانه و نزدیک داشته است برایش غیر قابل تحمل است.بنابراین دست به قتل می زند تا او را همراه خود نگه دارد.اجتماع نباید از چنین جنایتکارانی واهمه داشته باشد.قاتل هیجانی و عاطفی جنایتش را تکرار نمی کند.از هر 3 مورد در یک مورد پس از ارتکاب قتل خودش را هم از بین می برد.
تیپهای بدنی و جرم
تیپهای بدنی را نظریه پردازان به چند دسته تقسیم می کنند.
تیپ شناسی بدنی از نظر امیل کرچمر
1- تیپ پیک نیک ( افراد چاق و کوتاه قد)
2- تیپ دیس پلاتیک ( مختلطی از اندامها )
3- تیپ آستنیک ( لاغر و بلند قد )
4- تیپ آتلتیک ( نیرو مندها )
به اعتقاد کرچمر در میان این تیپها تیپ لاغر و بلند قد بیشترین جرایم جانی و قتل را انجام می دهند
تیپ های بدنی از نظر ویلیام شلدون
شلدون تیپ های بدنی مجرمان را به 3 گروه تقسیم کرد
این تیپها عبارت بودند از :
1- تیپ بدنی آندومورفی
2- تیپ بدنی اکتومورفی
3- تیپ بدنی مزومورفی
تیپهای بدنی آندومورفی همان چاق ها و افراد ارام هستند
تیپهای بدنی اکتومورفی لاغر و ظریف
و بلاخره تیپ بدنی مزومورفی عضلانی و قوی هستند.
این نامها از زمینه ی جنین شناسی گرفته شده و در واقع مراحل مختلف رشد جنین هستند
توضیحات بیشتر در صورت تمایل دوستان ارائه خواهد شد.
تیپ شناسی هوتن
هوتن انسان شناس آمریکایی بود و از نظر آناتومی و جرم شناسی افراد را به 4 دسته تقسم بندی کرد
1- بلند قد و تنومند
2- بلند قد و باریک
3- کوتاه قد و تنومند
4- کوتاه قد و باریک

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  17  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله ارتباط قانون اساسی با بانکداری

اختصاصی از فی ژوو دانلود مقاله ارتباط قانون اساسی با بانکداری دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 باید به اصول اقتصادی قانون اساسی در بانکداری نزدیکتر شویم
آیا انقلاب اسلامی در درون خود دارای اندیشه اقتصادی است؟ اگر پاسخ مثبت است، این اندیشه اقتصادی چه ماهیت و ابعادی دارد؟
من ابتدا ذهنم به سمت پاسخگویی به این سؤال معطوف شد که مسائل اقتصادی در ایران تا چه حد در پیروزی انقلاب اسلامی نقش داشته است و آیا می‌توان برای آن ریشه‌های اقتصادی در نظر گرفت؟ به هر حال سعی خواهم کرد به هر دو مورد به نحوی اشاره کنم. برای هر پدیده‌ای که اتفاق می‌افتد، تحلیل‌هایی وجود دارد و پدیده‌هایی همچون انقلاب هم از این قاعده مستثنا نیستند. برای انقلاب اسلامی هم دو تحلیل عمده وجود دارد: مارکسیستی و لیبرالیستی.
مارکسیست‌ها در تحلیل خود در مورد انقلاب، گذاری از تاریخ را فرض می‌گیرند و تلاش می‌کنند آن گذار را در هر جای دنیا براساس مدل خود تبیین کنند. به عنوان مثال می‌گویند تشکیل جامعه از بورژواها، نظم موجود را به هم می‌زند و انقلاب اقتصادی را ایجاد می‌کند.
اما در مقابل این تلقی، تحلیل دیگری وجود دارد به نام تحلیل لیبرالی که سعی می‌کند تمام اتفاقات اجتماعی را مانند تحولاتی که در اروپا رخ داده تبیین کند و معتقد است انقلاب از فئودالیسم سرمایه‌داری یا اقتصادی شبه سرمایه‌داری بروز می¬کند. این دیدگاه در تلاش است آنچه را در جوامع آسیایی رخ داده است به فئودالیسمی شبیه فئودالیسم اروپا معطوف کند.
البته مطالعات و تحقیقات فراوانی در این زمینه وجود دارد که هر دو تحلیل را رد می‌کند. ما معتقدیم همان طور که تاریخ و حوادث آن نشان می¬دهد، در ظهور انقلاب اسلامی تمام اقشار مردم فراتر از آنچه بتوان آن را به طبقه‌ خاصی نسبت داد شرکت داشتند و انقلاب اسلامی به¬ طور عمده با تکیه بر باورهای دینی استقلال‌طلبانه مردم و رهبری روحانیت شکل گرفت و پیش رفت و کاملا عاری از تحلیل‌هایی است که می‌خواهد به نحوی تاریخ را طبقه‌بندی کند یا به دیدگاه¬های لیبرالی برگرداند.
حال این که انقلاب اسلامی دارای چه اندیشه اقتصادی است، با مطالعه و جست¬وجو در متون دینی متوجه می‌شویم ماهیت اندیشه اقتصادی انقلاب اسلامی بر محور مفهومی به نام عدالت دور می‌زند؛ همان مفهومی که می‌توان به ‌عنوان فلسفه ارسال پیامبران به آن اشاره کرد. با در نظر گرفتن این که شرایط حاکم بر نظام‌های دینی اعم از مسیحی، کلیمی و مسلمان بر پایه عدل نهاده شده است و این که فرجام انسان به ظهور منجی عادل ختم خواهد شد که می¬خواهد عدالت را برپا کند می‌رسد، می‌توان نتیجه گرفت انقلاب اسلامی هم با توجه به تعلق اسلامی در اندیشه اقتصادی خود عدالت¬محور است.
آنچه تا امروز کمتر به آن پرداخته شده و تقریبا مغفول مانده این است که عدل چیست؟ چه مشخصه‌هایی دارد؟ با چه شاخصه‌هایی قابل اندازه‌گیری است؟ چگونه عدالت در جامعه حاکم می‌شود؟ و همچنین ابعاد دیگر عدل که باید مورد بررسی قرار گیرد و تقریبا محل وفاق اکثر افراد است.
آنچه اکثریت قریب به اتفاق مردم در جمهوری اسلامی به آن رأی دادند و از اصول مهم اقتصادی قانون اساسی است و جریان‌های مختلف هم نمی‌توانند درباره آن وفاق نداشته باشند، موضوع عدالت است.
قانون اساسی یک اساس اقتصادی قائم بر خود است. با بخش‌های متنوع؛ به نحوی که در آن استثمار نیروی کار وجود ندارد، استقلال کشور را لحاظ می‌کند، مالکیت خصوصی را محترم می‌شمرد و حفظ و توسعه محیط زیست را مهم می¬داند و در مجموع ایده تأمین نیازهای اساسی افراد در آن مطرح شده و توسعه اقتصادی را نیز که از اهداف اقتصادی انقلاب است، با خود دارد و تمامی موارد آن هم به سوی عدالت رهنمون است. بنابراین قانون اساسی به لحاظ الگو می¬تواند محل وفاق باشد و کاستی‌های ما را که ناشی از تحلیل¬های ناکافی و برآورد اندک از قانون و خلاصه بی‌توجهی کردن به آن است، رفع کند.
نقطه مشترک تمامی افراد معتقد به اندیشه اقتصادی انقلاب اسلامی، تحقق عدالت است. مسیر تحول دولت‌ها در این حوزه و عملیاتی کردن این مفهوم که قانون اساسی کشور نیز بر همین مبنا نوشته شده، چگونه بوده است؟
صرف نظر از دلایل و چرایی قابلیت‌های اقتصادی در کشور، ممکن است این ادعای من تعجب‌برانگیز باشد که سیر تحولات اقتصادی در ایران معطوف به اجرای قانون اساسی در بخش اقتصاد نبوده است؛ به‌ویژه این که تمامی قوانین در شورای نگهبان بررسی و تصویب می‌شود و موارد خلاف قانون اساسی را به مجلس باز می‌گرداند؛ با این بیان ممکن است عرض من عجیب باشد اما شورای نگهبان عدم مغایرت و لزوم انطباق لوایح تصویبی نمایندگان مجلس با قانون اساسی و شرع را بررسی و تصویب می‌کند. به تحقیق می‌توان گفت بسیاری از قوانین موافق قانون اساسی نیست؛ به این معنا که الگوی نمایندگان ملت از نظام اقتصادی قانون اساسی تا حد زیادی در آنها رعایت شده است. البته پا را از این فراتر می‌گذارم و معتقدم به دلایل مختلف و در گذر زمان، حملات جناح‌های مختلف و احزاب متشبث به سیستم‌های اقتصادی بیگانه که در بین خودی‌ها خانه کرده بودند، اصول اقتصادی قانون اساسی را نه‌تنها اجرا نکرد بلکه کم‌کم آن را ضد ارزش کرد و وقتی اصول به تمامی اجرا نشود، به نتایج موردنظر دست نخواهیم یافت. وقتی از اجرای اصول قانون اساسی خواسته یا ناخواسته سر باز زدیم به نتیجه دلخواه نمی‌رسیم. درباره تعاونی‌ها یا مالکیت خصوصی و موارد دیگر نیز همین مسئله مطرح است.
صرف‌نظر از نوع دولت‌هایی که روی کار آمدند و تفاوت‌های مشی سیاسی آنها با یکدیگر، از نظر گرایش اقتصادی با هم فرق چندانی نداشتند. البته هر چقدر از زمان دولت¬های دهه اول انقلاب به سمت جلو می‌آییم، رویکردهای اقتصادی انقلاب به سمت رویکردهای سرمایه‌داری جهت‌گیری بیشتری یافته و زاویه عدول از اجرای قانون اساسی در بخش اقتصادی بیشتر شده است، لذا اگر بخواهیم سیر تحول و تطور اقتصاد کشور را بررسی و از شاخص و شاقول قانون اساسی استفاده کنیم، می¬بینیم که هرچه به زمان حال نزدیک می¬شویم فاصله از آن بیشتر می‌شود و مصادیق بسیاری وجود دارد که می‌توان به آنها اشاره کرد.
فاصله گرفتن از قانون اساسی به بازتولید مفاهیم غلط انجامیده است و زمان‌ زیادی می‌برد که آن را اصلاح کنیم، مثل این معنا که جست¬وجوی عدالت به‌ معنای دولتی کردن اقتصاد است. هیچ کس چنین الفاظی را واقعا نگفته است؛ منتها کسانی که اصول حاکم بر قانون اساسی را برنمی‌تابند، هر فردی را که در این زمینه اظهارنظر کند به دولتی بودن متهم می¬کنند و اندیشه او را معادل دولتی کردن اقتصاد می‌گیرند.
بعضی کارشناسان معتقدند قوانین اقتصادی مندرج در قانون اساسی بیشتر توصیه‌های اقتصادی است که قابلیت اجرا ندارد و دارای ابهام است، شاید اجرا نشدن قوانین و فاصله‌گرفتن دولت‌ها از آن به همین دلیل است. به نظر شما این طور نیست؟
عملا این طور نیست و این بحث بیشتر فقهی و دانشگاهی است. افراد نظر خود را می‌گویند و ناظر به اجرا نیستند.
البته در بعضی موارد ممکن است درست باشد و قوانین قابلیت اجرا نداشته باشند که باید آنها را اصلاح کنیم. صورت قانون اساسی به منزله یک نظام اقتصادی است. در نظام اقتصادی دو مؤلفه تعیین‌کننده وجود دارد: انگیزه و مالکیت بر ابزارهای تولید، که اصل 44 قانون اساسی به¬درستی به مالکیت ابزارهای تولید اشاره کرده است و اصل 46 که از مالکیت خصوصی بحث شده، به موضوع انگیزه می‌پردازد که در آن غایت مالکیت انسان بر دستاورد کار خودش را به رسمیت می‌شناسد. پس ما هم انگیزه تعریف¬شده داریم هم نوع مالکیت و برای تعریف نظام اقتصادی همین دو مورد کافی است.
البته شاید کسانی که در موضوع سلسله ساختارها و نظام‌ها مطالعه کافی ندارند ‌بگویند این مجموعه قوانین ویژگی نظام اقتصادی را ندارد.
مهمترین آموزه اقتصادی جمهوری اسلامی برپایی عدالت اقتصادی است و تمامی نیروها باید به¬کار گرفته شوند تا عدالت اقتصادی محقق شود. به نظر می‌رسد ما در این مورد حرف زیاد داریم ولی نمی‌توانیم به آنها عمل کنیم و بسیاری از صاحبنظران و مسؤولان اقتصادی بیشتر متکی به تئوری‌های چپ و راست اقتصادی بوده‌اند. نظر شما چیست؟
چپ و راستی که در مملکت مطرح است، بیشتر چپ و راست سلیقه‌ای در عرصه‌های‌ سیاست و فرهنگ است. در واقع بین چپ و راست رایج در سیاست ایران به لحاظ اقتصادی هیچ تفاوتی نمی‌بینید و همه به دنبال سرمایه‌داری هستند. یک وقتی در مجلس سوم تفاوت‌هایی بود ولی از مجلس چهارم به بعد و دولت‌هایی که تشکیل شد، هیچ تفاوتی به لحاظ اقتصادی با هم نداشتند و در واقع ما تئوریسین چپ و راست به آن معنا که شما گفتید نداریم. بنابراین ما از این حیث مشکل نداریم. عرض من این است ما باید روی قانونی که مردم به آن رأی داده‌اند و افراد صاحب‌منصب نمی‌توانند بگویند به نظر من اجرا شود یا اجرا نشود، وفاق کنیم. حال بگذریم از اختلاف نظرهایی که در این زمینه پیش می‌آید و نیازمند مباحثه است و اگر این مباحثات به جایی رسید که این موارد اصلاح و بعد از تصویب اجرا می¬شود. برنامه سوم توسعه را مجلس پنجم تصویب کرد و دولت آقای خاتمی به اجرا درآورد و برنامه چهارم توسعه را مجلس ششم و دولت آقای خاتمی تصویب کرد و آقای احمدی‌نژاد در حال اجرای آن است. برنامه دولت‌ها زیاد با هم اختلاف ندارد و ناظر بر برنامه مشخصی نیست. اما در مورد عدالت، قانون اساسی شاخصه‌هایی برای عدالت معرفی کرده است. به اعتقاد من فراهم کردن زمینه‌های آموزش، بهداشت و درمان - شامل تغذیه مادران در دوران بارداری و تغذیه نوزادان - و ایجاد زمینه اشتغال برپایه قانون اساسی از شاخصه‌های عدالت اجتماعی است.
همچنین نباید استعداد افراد به دلیل فقر سرکوب شود یا کسی به خاطر این که نمی‌تواند موارد بهداشتی را رعایت کند مریض شود و یا دسترسی به پزشک نداشته باشد. دولت با در نظر گرفتن این موارد لازم نیست به دنبال چیز دیگری بگردد. اینها همه در اصول قانون اساسی هست. البته نباید ساده‌اندیشی کرد. وقتی می‌گوییم آموزش از ارکان عدالت است به این معنی نباید باشد که بگوییم همه بیایند دیپلم و لیسانس بگیرند و این همه دانشگاه داشته باشیم و ندانیم پول‌هایمان را خرج تربیت چه نیروهایی می‌کنیم و بیشتر به بیکاری فارغ‌التحصیلان دامن بزنیم؛ آموزش در کشور باید متناسب با نیازهای توسعه انقلاب اسلامی باشد. دولت باید بداند که چهار سال آینده شرایط اقتصادی به چه صورت است و چه رشته‌هایی نیاز دارد و دانشجو را بر این اساس تربیت کند. دولت موظف است زمینه‌های اجرای عدالت در جامعه را محقق کند.
در حال حاضر چون برنامه‌ریزی‌های آموزشی غلط است و سوء تخصیص منابع داریم، پول خرج می‌کنیم اما بهره‌وری کافی نداریم اما در صورتی که تأمین عمده منابع مورد نیاز برای این موارد به عهده دولت باشد و برای افراد فرصت‌های حضور در عرصه اقتصادی به طور یکسان فراهم شود؛ اگر به این اقتصاد دولتی هم بگویند عیب ندارد؛ ما نباید از الفاظ بترسیم. باید فرصت¬های یکسان در آموزش و درمان و تغذیه و اشتغال برای مردم فراهم کند. دولت باید مرزها را مشخص کند. وظیفه دولت ایجاد زیربناهای اقتصادی در کشور است.
وقتی بخواهیم اقتصاد نشأت گرفته از اسلام را اجرا کنیم با دیگر کشورها دچار چالش نمی‌شویم، به عنوان مثال در مورد سود بانکی و دیگر موارد؟
چرا به چالش بیفتیم؟ چالش ما با دنیای بیرون وقتی است که تولید نکنیم؛ اگر تولید کردیم و نیروی انسانی هدفمند تربیت شد و با تولید تورم نداشتیم، می‌توانیم با دنیای بیرون رقابت کنیم. در طراحی یک نظام مانند نظام قانون اساسی ممکن است مشکلات بسیار کوچکی داشته باشد که راه‌حل دارد مثلا حذف ربا از سیستم بانکی؛ مسلمانان در بین خودشان ربا را حرام می¬دانند ولی در ارتباط با کشورهای غیرمسلمان قوانینی را وضع کرده اند. الان در مناطق آزاد ایران با خارجی‌ها کار می‌کنیم و مشکلی نداریم و مجلس تصویب کرده است که بهره در مناطق آزاد تجاری ایران مشکلی ندارد.
مگر قرار است ما در مملکت خودمان سود ندهیم؟ اگر صحبت بهره است می‌گوییم در نظام بانکی ما بهره نباید باشد. این را که ما نمی‌گوییم؛ اسلام می‌گوید. اگر قرار است قوانین اسلام رعایت نشود چه لزومی دارد ما در حاکمیت باشیم؟ فرض ما بر این است که ما آمده ایم اسلام را اجرا کنیم، مردم هم مسلمان هستند و می‌توان با آنها صحبت کرد که بهره حرام است و به تعبیر قرآن بهره پول جنگ با خدا و پیغمبر خداست و در روایت شدیدتر از این هم آمده ولی اینجا بحث سود است و ما می‌گوییم ما پول شما را در فعالیت‌های اقتصادی به کار می‌اندازیم و برای این کار هم سود می‌دهیم هم شما را در ساخت و مشارکت در فعالیت کارخانه سهیم می‌کنیم. اگر شما فکر می‌کنید روش اقتصادی اسلام انگیزه پس‌انداز را از بین می‌برد، دلایل فراوانی برای رد آن وجود دارد. نه تنها انگیزه پس‌انداز را از بین نمی‌برد بلکه بانکداری اسلامی آن‌قدر کارایی دارد که در کشورهایی مانند امریکا مقالاتی نوشته شده است که بانکداری بدون ربا ریسک ورشکستگی بانکداری خصوصی را کم می‌کند و این نوع بانکداری بر بانکداری ربایی ارجحیت دارد.
من معتقدم منشأ گرفتاری‌ها و مشکلات اقتصاد ایران این است که احکام اسلام را رعایت نمی‌کنیم چون آلوده به ربا هستیم. در وسائل‌الشیعه جلد دوازدهم از قول معصوم(ع) آمده است جامعه‌ رباخوار هلاک می‌شود. ما در جامعه‌ای هستیم که در آن ربا وجود دارد. هلاکت فقط این نیست که خانه‌ها خراب شود؛ این وضعی که ما داریم مانند هلاکت است. من تردیدی ندارم که اگر اندیشه‌های دین درست و کامل رعایت شود، کارآمدی را افزایش می¬دهد و از روش‌های عقلانی که بشر کشف کرده، کمتر نیست.
برنامه‌های اقتصادی کدام¬یک از دولت‌هایی که در کشور بر سر کار آمدند به شاخصه‌های که مطرح کردید نزدیک است؟
همه دولت‌های جمهوری اسلامی چه تحت عنوان عدالت و چه تحت عنوان غیرعدالت به فراهم کردن فرصت‌های یکسان و مطابق با شاخصه‌هایی که مطرح کردم اهتمام کرده‌اند، یعنی همه دولت‌ها در جهت کاهش بی‌سوادی و گسترش آموزش عالی و توسعه بهداشت و درمان در اقصا نقاط کشور حرکت کرده¬اند و هم‌اکنون به لحاظ بهداشتی ما یکی از پیشرفته‌ترین کشورها هستیم. حتی آنهایی که به درمان بی‌توجهی کردند اعتبارات درمانی دولت خود را کم نکردند، همچنین زمینه‌سازی برای اشتغال از اولویت تمام دولت‌ها بوده و می‌توان گفت همه اینها از شاخصه‌های عدالت است و دولت‌ها تقریبا در این مسیر گام برداشته اند، اما مشکل اینجاست که برنامه‌های دولت‌ها سیستمی نبود و پول‌هایی که برای گسترش عدالت در نظر گرفتیم، به ‌نحوی خرج کردیم که بهره‌وری لازم از آن حاصل نشد یعنی مثلا ما آموزش و برنامه‌ریزی نیروی انسانی را مستقل از بازار کار کشور پیش بردیم. یعنی در وزارت فرهنگ و آموزش عالی و در وزارت درمان یک شورایی تصمیم می‌گیرد که فلان رشته در فلان دانشگاه در فلان مقطع گشایش یابد بدون توجه به بررسی شود تربیت این دانشجویان قرار است نیاز کدام بخش از کشور را برآورده کند.
به نظر می‌رسد گاهی مسؤولان اقتصادی کشور نمی‌دانند یا اعتقادی به تلقی‌های اقتصادی اسلام ندارند و می‌گویند چنین چیزی وجود ندارد.
من این حرف را قبول ندارم و معتقدم بسیاری به دلیل ناآشنایی با اقتصاد دین، این حرف را می‌زنند و یا از قانون اساسی خبر ندارند. قانون اساسی در اختیار همه هست. ما آن چیزی را می¬خواهیم که در قانون اساسی به لحاظ اقتصادی وجود دارد؛ این واضح است. اگر انتقادی هست با مباحثه آن را حل می‌کنیم. البته در بحث اقتصاد اسلام بسیار فراتر از آن چیزی که در قانون اساسی هست ادبیات تولید شده و در حال تولید است و تازه کم هم داریم. کسانی که صحبت‌هایی می‌کنند هدف‌هایی دارند و این افراد دو دسته‌اند یا واقعا نمی‌دانند که چه وجود دارد و چون نمی‌دانند می‌گویند نداریم اما بعضی‌ها می‌گویند جز پارادایم نئوکلاسیک حاکم بر اقتصاد غرب، هیچ پارادایم دیگری را قبول نداریم و چون شاخص آنها آن پارادیم است هر چیزی غیر از آن را رد می‌کنند. بنده خودم مجموعه مقالاتی درباره اقتصاد عدالت محور زیر چاپ دارم و همه آن هم ایجابی است و در روزنامه‌های کثیرالانتشار هم چاپ شده؛ دریغ از چند نقد موثر.
یعنی قانون اساسی به درستی اجرا نشده است؟
بله، قانون اساسی در این مملکت اجرا نشده است و ما در این نتایج اصولی را محاکمه می‌کنیم که هیچ وقت آنها را اجرا نکرده ایم. شما برای اصل 44 قانون اساسی تا به حال قانون نوشته‌اید؟ اصل 44 در سطر آخر می‌گوید: اصول ضوابط و تخصیص آن را قانون تعیین می‌کند. آیا در این سال¬ها برای آن قانون نوشته شده است؟
چطور شرایط اقتصادی کشور را به اصل 44 نسبت می‌دهیم در حالی که اصلا اجرا نشده است؟
همین موضوع تعاونی‌ها که در اصل 44 آمده است و بسیار مورد بی اعتنایی قرار گرفته؛ خوب تعاونی‌ها از اجزای اصل 44 است، وقتی اجرا نشده، شما چگونه خرابی آن را به اصل 44 مربوط می¬دانید؟
ما در دهه سوم انقلاب هستیم و نمی‌شود تمام مشکلات را از عدم اجرای قانون اساسی بدانیم و بگوییم قانون اجرا نشده است، از طرفی بسیاری از کشورها که با ما شروع کردند خیلی از ما جلوترند، به نظر می‌رسد باید کمی آسیب‌شناسی کنیم و نمی‌توانیم از کنار این مسائل راحت بگذریم.
من همیشه از منتقدان روش‌های اقتصادی دولت‌ها هستم. من وضع موجود را تأیید نمی‌کنم؛ می‌گویم اگر ما در این 30 سال با این قانون اساسی به جایی نرسیدیم به این دلیل بوده است که آن را اجرا نکرده ایم و اگر بخواهیم به حرف شما برگردیم که کشورهای دیگر پیشرفت کردند و اگر از این امامزاده معجزه‌ای برمی‌آمد تا حالا برآمده بود، باید گفت وقتی ما سوء‌مدیریت داشته و قانون را به خوبی اجرا نکرده ایم؛

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  22  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید