دانلود مقاله ساختار اقتصادی واجتماعی حاشیه شهرمشهد وانحرافات اجتماعی

اختصاصی از فی ژوو دانلود مقاله ساختار اقتصادی واجتماعی حاشیه شهرمشهد وانحرافات اجتماعی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

تعداد صفحات : 31 صفحه         -       

قالب بندی :  word                

 چکیده

درکشورما جریان سریع شهرنشینی در20سال گذشته حاشیه نشینی واسکان غیررسمی رابه دنبال داشته واین پدیده درحال رشدمشکلات اجتماعی,اقتصادی,فرهنگی,امنیتی وزیست محیطی فراوانی رادراغلب کلان شهرهای ایران به وجودآورده است . مشهد پس ازتهران بزگترین کلان شهرکشوربوده و رشدسریع شهرنشینی رادرچندسال گذشته تجربه کرده است . بخش عمده این رشدبه حاشیه شهرمشهداختصاص داردکه جمعیتی معادل650هزارنفرووسعتی بیش از200کیلومترمربع راشامل می شود . شهرنشینی شتابان وادامه روندکنونی برنامه ریزی ها,جمعیت شهری بیشتریرادرآینده به سوی این منطقه شهری سوق داده ومشکلات شهری بیشتری به وجودخواهدآورد . مناطق حاشیه نشین این شهرکانون هزینه ها,کمبودها,نارضایتی ها,ناهنجاری های اجتماعی,روانی وفرهنگی ومسائل ضدامنیتی شده است وبدیهی است درآیندهای نه چندان دورودرصورت بی توجهی به آن سبب ناامن شدن شهرمشهدخواهدشد .

مادراین پژوهش قصدداریم درمطالعه مقایسه ای ساختار اقتصادی واجتماعی مناطق حاشیه ومرکزشهر

مشهددرگرایش جوانان به انحرافات اجتماعی رادرسال 1384موردبررسی قراردهیم .

متن سازمان اجتماعی,ارتباطات میان اعضاءراتعیین می کند. ساترلندبه جای اصطلاح ناهمامنگی میان ساخت اجتماعی,نسبیٌت ساخت اجتماعی راترجیح می دهد . کلووارد واوهلین معتقدندکه هنجارهای اجتماعی دوجنبه دارند . هنجارهامرزبین عمل درست ونادرست رامعلوم می کنند. فرصت های نابرابر

اساس فرضیه کلووارد واوهلین است وارتباط بین بزهکاران باسابقه ومبتدی های جوان رامهم می دانند.

نظریه آنومی مرتون موقعیت فردرااساسا از لحاظ فرصت های مجاز می نگرد . کلووارد واوهلین ازنظریه مرتون تفاوت فرصت دسترسی به راههای مجازوازنظریه شاو ومک گی انتقال فرهنگی وازنظریه ارتباطات مختلف ساترلندتفاوت دسترسی به راههای غیرمجازرامی گیرند .به نظرآنهانوع بزهکاری ومیزان دسترسی ساکنان به راههای غیرمجازراساخت اجتماعی تعیین می کند وارزشهای مناطق جرم خیزضدارزشهای جامعه به هنجاراست, شاو ومک گی نظام اجتماعی این مناطق را بی سازمان می نامند .

واژه های کلیدی: شهرنشینی,حاشیه نشینی,مرکزنشینی,کلان شهر,بی سازمانی اجتماعی,پیوندافتراقی,ساخت اقتصادی واجتماعی, انحرافات اجتماعی ,سرمایه اجتماعی .

-   مقدمه

شهر نشینی بیش از پنج هزار سال قدمت دارد . تا سال 1900 از هر هشت نفر ، فقط یکی در مناطق شهری زندگی می کرد . اما در پایان قرن کنونی نیمی از جمعیت جهان شهر نشین بوده که دو سوم از این جمعیت 3 میلیاردی در کشورهای جهان سوم زندگی می کنند  (گِِیلبرت وگاگلر ، 1375 : 7 ).  

 بررسی تحولات شهر نشین کشورها نشان می دهدکه کلان شهرهای محدودی بخش عمده ای از جمعیت مناطق شهری و امکانات توسعه اقتصادی کشور را به خود جلب و جذب نمودند و چون زیر ساخت های آماده ای وجود نداشت لذا تبعات اقتصادی - اجتماعی نا خواسته فراوانی را بر نظام اجتماعی این کشورها تحمیل کرده است . زیرا در محیط شهر سازمان اجتماعی ، نوع احساسات ، ذهنیات و نظام معیشت با جوامع پیشین تفاوت اساسی پیدا می کند( گی روشه ، 1375 : 85  -  59).

 کلان شهر مشهد ( دومین کلان شهر پس از تهران و بزرگترین کلان شهر مذهبی ) دو ویژگی و خصلت منحصر به فرد دارد که در سایر کلان شهرها چنین موقعیتی وجود ندارد . اولین ویژگی ممتاز آن وجود زیارتگاه هشتمین امام شیعیان حضرت امام رضا ( ع ) می باشد ویژگی عمده دیگر شهر مشهد همجواری و نزدیک بودن مرزهای آن با کشور افغانستان می باشد و از آنجا که عمدتاُ افاغنه در حاشیه شهر مشهد ساکن شده اند در وهله اول بیشترین تأثیر را بر ساکنین این مناطق به جا می گذارند که جای تأمل و تعمق بیشتری دارد. ما در این تحقیق در صدد پاسخگویی به سؤالات زیر می باشیم

1- اندازه جامعه ای که فرد در آن زندگی می کند چگونه و تا چه حدی بر شیوه زندگی ، روابط اجنماعی و شخصیت او تاثیر می گذارد ؟

2 - روابط وساختاراجتماعی مناطق حاشیه نشین چگونه است ؟

3- عوامل فردی واجتماعی موثردرگرایش به انحرافات اجتماعی جوانان درمناطق حاشیه ومرکزکدامند؟

4- آیا بین ساخت اجتماعی – اقتصادی مناطق حاشیه نشین با گرایش به انحرافات اجتماعی و رفتاری جوانان ارتباطی وجود دارد ؟

5 - آیا منشأ و ریشه بروز انحرافات اجتماعی از مناطق حاشیه نشین سر چشمه می گیرد ؟

6- راهکارهای سازگاری هر چه بیشتر میان جمعیت حاشیه نشین و مرکز چه می باشد ؟

7- راهکارهای کاهش انحرافات اجتماعی و رفتاری جوانان در حاشیه شهر مشهد با توجه به ساخت اقتصادی – اجتماعی آن مناطق در مقایسه با متن چیست ؟

باطرح سوال های فوق,ابتدالازم است به طوراجمالی به نظریه هاو نتایج تجربی حاصل ازتحقیقات پیشین درزمینه گرایش جوانان به انحرافات اجتماعی باتوجه به ساخت اقتصادی واجتماعی دردوجامعه مرکزوحاشیه پرداخته شود .

مبانی وچارچوب نظری پژوهش

اصحاب مکتب جامعه شناسی شهری شیکاگو یعنی پارک ، برجس و مکنزی نخستین کسانی بودند که مواد اولیه جامعه شناسی جرایم شهری را وارد حوزه مطالعات اجتماعی کرده و اصول و روش هایی برای شناسایی , کشف و سرانجام کنترل آن پیشنهاد نموده اند . افزون بر این ها ، بررسی جرایم شهری در جامعه شناسی معاصر بیشتر کار آن دسته از جامعه شناسانی بوده که می خواسته اند از بعد ساختاری, بنیادی یا جهانی به موضوع بپردازند . در این زمینه پژوهش های جامعه شناسی گرانسنگی در سالهای اخیر انجام شده که در آنها مسأله آسیب شناسی رفتاری شهرنشینان بعنوان تابعی از تحولات اجتماعی و اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته است .

نظریه بی سازمانی اجتماعی بر تراکم جرایم در محیط هایی شهری تکیه دارد که هنجارها و قواعد زندگی عمومی در آنها از استواری و نهادینگی مورد انتظار بی بهره است. معمولاً مشخصات چنین محیط های شهری به ویژه در مناطق جرم خیز پیرامون شهرهای بزرگ یا شهرهای در حال رشد مورد استفاده قرار می گیرد که در آنها انبوه جمعیت بی شکل و ناهمگن و بی بهره از الگوهای مشروع و معتبر نظارتی آمادگی آن را می یابد که در سایه محرومیتهای موجود و نیز وسوسه های فرهنگ پرزرق و برق شهری احیاناً به شیوه های نامشروع و خلاف در جهت دستیابی به هدف های عالی تر زندگی متوسل شود.(هارالامبوس و هولبورن ، 1990 :347)

کلوآرد (1959) مفهوم ساختارفرصت رابا افزودن یک متغیر دیگر تحت عنوان «دستیابی به وسایل نامشروع» به متغیری که مرتون تحت عنوان «دستیابی به وسایل مشروع» مطرح کرده بود،توسعه می دهد و خاطرنشان می سازد که دستیابی به مؤلفه های یادگیری و فرصت از طریق هر قسم از وسایل چه مشروع و چه نامشروع جزیی از ساختارهای اجتماعی هستند. یکی دیگر از نظریات کلوآرد درباره

انحراف عبارت است از: ((اقشارمختلف فر صت های گوناگونی برای کسب نقش های انحرافی فراهم می آورند و این کار عمدتاً از طریق دستیابی به پاره فرهنگهای انحرافی و فرصت های به دست آمده برای ایفای چنین نقشهای اجتماعی انحرافی انجام می گیرد.)) (چارلز گروثرز، 172:1379-142).

- نظریه پیوند افتراقی که به مفاهیم گوناگون ترجمه شده ، ادوین ساترلند در این نظریه بر این نکته تأکید دارد که فرآیند یادگیری رفتار مجرمانه به وسیله دوستان فرد مجرم تعیین می شود . در پاسخ به این سؤال که چگونه مردم ، هنجارها و ارزشها و رفتارهای انحرافی را یاد می گیرند ، ساترلند جواب داده که در اثر معاشرتی که با دیگران دارند . (پسر نوح با بدان بنشست / خاندان نبوتش گم شد) مهمترین نکات در رابطه با این نظریه این است که رفتار تبهکارانه ، مانند سایر رفتارها آموختنی است.فراگیری رفتار مجرمانه مستلزم یادگیری تکنیک ها و گرایش های مناسب برای ارتکاب جرم است. طول مدت و شدت تماس هادرتعیین تاثیراین پیوندها وارتکاب جرم هم اهمیت دارد.

(ستوده : 146-142).

بدین سبب می توان حاشیه نشینی را مفهومی چند بعدی در نظر گرفت. در مورد میزان انطباق یا عدم انطباق جنبه های مختلف حاشیه نشینی ، گرچه می توان انتظار هماهنگی و انطباق آنها را داشت اما در مورد هر شهر خاص به نظر می رسد باید دست به مطالعه میدانی زد.

چارچوب نظری این پژوهش ترکیبی ازنظریه های فوق الذکرساختارفرصت,دستیابی به فرصت های انحرافی ویادگیری اجتماعی , بی سازمانی اجتماعی و سرمایه اجتماعی می باشد .

در پایان نکات عمده مطالب را در چند جمله بیان می داریم . باید دانست جامعه خود جرم زاست و جرم و کجروی ، طبیعی هر جامعه است . بدین ترتیب جامعه بدون کجروومنحرف هم نخواهیم داشت. افراد منحرف ناقض نظم اجتماعی اند و اگر جرم از حالت عادی و طبیعی بودن خارج شود حالت آسیب به خود می گیرد که باید برای حفظ نظم و تعادل به نوعی کنترل اجتماعی پرداخت.

یافته های مختلف در کلان شهرهای امریکایی که مورد مطالعه صاحبنظران مکتب شیکاگو قرار گرفته و کاهش آسیب های اجتماعی را از مرکز شهر به سمت پیرامون نشان داده در بسیاری از کلان شهرهای کشورهای آمریکای لاتین و کشورهای شرقی تایید نشده است. در کلان شهرهای این کشورها بخش فقیرتر شهر ، نزدیک به حومه ها دیده شده است. برای نمونه ، در کلان شهرهای کشورهای در حال توسعه مکان مربوط به «دار و دسته های تبهکار» عمدتاً در حاشیه های شهرها ، اجتماعات خشونت آمیز سیاسی درمراکز شهرها و اجتماعات پانکی های خیابانی در مکان خاصی از شهر استقرارداشته اند.

جمعیت کلان شهرها در کشورهای در حال توسعه آمیخته ای ازگروه ها و اقوام و طبقات اجتماعی متعددی است که با یکدیگر هماهنگی ندارند. این ناهمگونی ساختارهای خشک اجتماعی را می شکنند و موجب ایجاد تحرک ، بی ثباتی ، ناامنی و بروز آسیب ها و کجروی های اجتماعی نظیر قانون شکنی ، بزهکاری جوانان [1] و انواع رفتارهای جمعی می شوند  (توسلی ، 1374 :18).

در پژوهش حاضر مانند هر تحقیقی دیگر که طالب وفاداری به اصول روش شناختی است ، مرور منابع مرتبط از اهمیتی وافر برخوردار خواهد بود. زیرا با بررسی آثار دیگران و پی بردن به نکات قوت و ضعف تحقیقات انجام شده و همچنین با درنظر گرفتن مفاهیم ، نظرات و روشهای بکار رفته و تکنیکهای جمع اوری اطلاعات در تحقیقات مورد نظر می توان تجاربی ارزنده بدست آورد.

جستجوی مطالعات انجام شده نشان داد که تحقیقی با عنوان پژوهش حاضر نه تنها در استان بلکه در سطح کشور نیز انجام نشده است. اما تحقیقات دیگری که تا حد زیادی با موضوع پژوهش انحرافات اجتماعی و حاشیه نشینی ارتباط داشتند به شرحی است که در این قسمت می آید.

- آلونک نشینی در تهران (شهرنشینی شتابان و ناهمگون) :

این پژوهش توسط «دکتر پرویز پیران» عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبائی و در سال 1366 انجام گرفت.

در این پژوهش ، چارچوب عملیاتی دارای 2 مرحله است :

الف- جامعه آماری تحقیق : اجتماع های آلونک نشین ساکن مناطق 2،4،8،10،15،16 و 20 شهرداری تهران با تخمین حدود 8 هزار خانوار ، ساکن بیش از 5 هزار آلونک.

ب- مراحل عملیات پژوهش : مراحل عملیاتی تحقیق از سه مرحله کلی تشکیل می گردد :

1- منابع مربوط به موضوع جمع آوری و از نظر مفاهیم اساسی ، تاریخچه شکل گیری اجتماع ، شیوه بررسی ، نوع نمونه گیری و نظایر آن تحلیل محتوا می شود .

دانلود پاورپوینت بررسی علل و نحوه پیدایش حاشیه نشینی نمونه موردی اسکان غیر رسمی در غرب مشهد( قلعه وکیل آباد)

اختصاصی از فی ژوو دانلود پاورپوینت بررسی علل و نحوه پیدایش حاشیه نشینی نمونه موردی اسکان غیر رسمی در غرب مشهد( قلعه وکیل آباد) دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

حاشیه نشین کیست؟

حاشیه نشین به مفهوم کلی به کسی گفته میشود که در شهر سکونت دارد ولی به علل گوناگون نتوانسته است جذب نظام اقتصادی و اجتماعی شهر شود و از خدمات شهری استفاده کند.

حاشیه های درون شهری

حاشیه های درون شهری که عموما در بخشهای قدیمی تر شهر دیده می شوند ، آن قسمت از شهر می باشند که در گذشته وضعیت مطلوب و سامان یافته ای داشته ولی به تدریج شرایط آن نامناسب شده و ساکنان آن به نقاط بهتر و جدیدی از شهر رفته و درآن جا سکنی گزیده اند.

حاشیه پیرامون شهر ها

این سکونتگاه ها ازآن حیث به عنوان حاشیه نشین شناخته شدند که اغلب در پیرامون نقاط شهری و یا در اراضی نامناسب که در معرض انواع تهدیدهای طبیعی می توانست قرار گیرد یا از حیث مالکیت وضعیت مبهمی داشتند ، شروع به توسعه کردند.

اسکان غیر قانونی (عدوانی )

سکونتگاه غیر قانونی(عدوانی)را می توان به عنوان یک منطقه مسکونی تعریف کرد که بدون مطالبه قانونی برای دریافت زمین و یا اجاره از سوی مقامات مربوطه برای ساختن خانه توسعه یافته است.

زاغه های غیرقانونی معمولا در حاشیه شهرها ظاهر می شوند.

تاریخچه حاشیه نشینی در ایران

توسعه شهری در ایران در فاصله سال های  1340-1320 مبنتی بر رشد مهاجرت روستایی بوده و دو قطب مرفه نشین شهری و فقیرنشین در این دوره خودنمایی می کند.

در سال 1351، به دلیل اصلاحات ارضی و همچنین عدم کارائی اقتصاد کشاورزی روستاها، موج مهاجرت‌های گسترده ‌ای به شهرهای بزرگ رخ داد که به نمود یافتن زیست حاشیه ای منجر شد. مطابق با برآوردهایی که توسط مرکز مطالعات و تحقیقات معماری شهرسازی ایران، صورت پذیرفت ، 67 شهر کوچک و بزرگ کشور در 16 استان در سال 1380 ، با پدیده حاشیه‌نشینی مواجه هستند، در این محدوده‌ها که بیش از دو میلیون نفر ساکن هستند، تراکم جمعیت مناطق حاشیه‌نشین به طورمتوسط حدود 200 نفر در هکتار است همچنین ، جمعیت حاشیه‌نشینی در 10 شهر بزرگ ایران نظیر تهران، مشهد، شیراز، اهواز حدود 5/3 میلیون نفر تخمین زده شد که اکنون قطعاً بسیار بیشتر از این رقم است.

روش های مقابله با پدیده حاشیه نشینی

1.تغییر موقعیت ساکنان زاغه ها و مناطق فقیر نشین مرکز شهر

2.پاک کردن منطقه از زاغه ها و بازسازی و توسعه مجدد آن

3.بهسازی محله های فقیر شهری

مطالعات حاشیه نشینی در منطقه غرب مشهد( قلعه وکیل آباد)

محدوده مورد بررسی (قلعه وکیل آباد) از جنوب به بلوار وکیل آباد ، از شرق به بلوار نمایشگاه و از شمال و غرب به وسیله کال چهل بازه محدود می شود.

علل حاشیه نشینی در قلعه وکیل آباد

اکثر افرادی که در این محله زندگی می کنند مهاجرینی هستند که از سراسر شهر های استان و حتی کشور افغانستان به این نقطه آمده اند که علت آن هم ارزان بودن میزان اجاره بها یا خرید زمین بوده است.  این مهاجرتها عمدتا به سبب آفات طبیعی ( سیل ، زلزله ، خشکسالی) و فقر مالی و کسب شغل صورت گرفته است.

بررسی علل مهاجرت به مشهد از دیدگاه مهاجرین نشان داد که بیکاری در مبدا ، کسب درآمد و مشکلات زندگی عمده ترین دلایل مهاجرت محسوب شده است.

شامل 25 اسلاید powerpoint

تحقیق در مورد بررسی ساختار اجتماعی مناطق حاشیه نشین شهردزفول

اختصاصی از فی ژوو تحقیق در مورد بررسی ساختار اجتماعی مناطق حاشیه نشین شهردزفول دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

 تعداد صفحه43

بخشی از فهرست مطالب

فهرست                                                                                                                                صفحه

چکیده                                                                     

فصل اول

مقدمه                                          

بیان مسئله                                     

اهمیت وضرورت تحقیق                    

اهداف تحقیق                                

سوال پژوهشی                                

تعریف مغاهیم واصطلاحات               

فصل دوم                                      

چارچوب نظری ودیدگاهها

پیشینه تحقیق

تعاریف ومفاهیم                          

فصل سوم                                         

روش تحقیق                                      

ابزار تحقیق                                

جامعه ونمونه آماری                             

حجم نمونه                                  

شیوه نمونه گیری                            

روش تجزیه وتحلیل                      

فصل چهارم                                  

تجزیه وتحلیل دادها                             

فصل پنجم                                   

ارائه یافته های تحقیق                          

پیشنهادات                                  

منابع ومواخذ                 

بنام خدا

بررسی ساختار اجتماعی مناطق حاشیه نشین شهردزفول

چکیده: این بررسی به مطالعه و ارزیابی تطبیقی شاخصهای توسعه انسانی شهر- روستا در مناطق حاشیه نشین شهر در

مقایسه با میانگین این شاخصها در سطح استان و کشور در سال 1386 می پردازد.آمارهای پایه ای داده ها مربوط به سال

1385می باشد. جهت امکان مقایسه بهتر، آزمون بررسی ساختار اجتماعی- اقتصادی مناطق حاشیه نشین دزفول طراحی

وبین خانوارهای نمونه اجراء گردید. اعتبار آزمون با کمک فرمول آلفای کرونباخ 62/0: α بدست آمد. نتایج جمع آوری

اسنادی آمارهاومقایسه بانتایج آزمون حاشیه نشینی نشانگرتوسعه نیافتگی وتوزیع نابرابرهزینه- درآمد و دیگر شاخصهای

توسعه انسانی بویژه مولفه های بهداشت و درمان وآموزش است. این نتایج همسویی بالایی با چارچوب نظری پژوهش

(گیدنز، زیمل و مرتون) داشت. مهاجرت در این مناطق بیشتر در ساخت خویشاوندی وبر اثر دافعه اجتماعی- فرهنگی

روستایی بوده است نه دافعه اقتصادی روستایاجاذبه اقتصادی شهرهاآزمون فرضیات پژوهش ترسیم شیب بتای اثرگذاری

متغیرمستقل برمتغیرهای وابسته نمونه،نشانگر تاثیر بالای سواد سرپرست خانوار بیشتر بر سواد دختران و زنان این مناطق

بصورت مثبت و همسو می باشد. در مجموع این بررسی یافته های نوینی در خصوص وضعیت ساختاری مناطق حاشیه

نشین شهر دزفول ارائه داده که در پایان آن  نیز نمودارها و پیشنهاداتی آمده است.

 

واژگان کلیدی: جامعه شناسی شهری،آسیب شناسی اجتماع شهری، مناطق حاشیه نشین دزفول، آمارها وشاخصهای توسعه

پژوهشگر: غلامرضا دانشیار

 

 

 

 

 

                                                           فصل اول 

                                            مقدمه وبیان مسئله وموضوع

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه:

حاشیه‌نشینی از پیامدهای توسعه ناهمسو و بدریخت در نظام شهرنشینی است. بیش از 50 درصد از جمعیت جهان در شهرها سکونت دارند، فضا‌هایی منطقه‌ای که بستری گسترده از ساختارهای خرد و کلان ارتباطی، تعارضات اجتماعی و خشونت‌های سازمان یافته را ترسیم می‌نماید. بسیاری از مسائل اجتماعی-اقتصادی و سیاسی در کشورهای در حال توسعه ناشی از رشد و گسترش بدریخت نظامها و فضاهای شهرنشینی بوده است.(Homer-Dixon, 1995) در روند توسعه شهرنشینی به ویژه بعد از انقلاب صنعتی و قرن نوزدهم با دگرگونی ساختار اجتماعی-اقتصادی سنتی، توزیع نابرابر منابع و تسهیلات در فضای منطقه‌ای توسعه یافته است که و با وضع مناسبات نوین اجتماعی، زمینه‌ساز شکل‌گیری ساختار از ریخت افتاده ای از توسعه بوده‌ایم. در این ساخت به نقل از چارلز آبرامز« محدوده‌های فاقد یا تقلیل یافته ای از تسهیلات و خدمات شهری به وجود آمد‌ند که حاشیه‌نشینان بوده و در چرخه شهرنشینی  دروازه‌بانان اجتماعی (social gate Keepers)  نامیده‌ شدند. (زاهدی، 1382:25)زمانی که ساختار کلان در توزیع سرمایه با ایجاد نابرابری برخی از فضاهای منطقه‌ای مثل روستاها و شهرهای کوچک را محروم می‌نماید، به خلق پاره‌ای از نظامهای وابسته ، حاشیه‌ای ، عقب‌مانده ، سکونتگاه‌های غیرقانونی و مهاجر Marginal-Illegal دامن می‌زند. (حاشیه‌نشینی 2، شیخاوندی، 1382، 122-121) ساکنینی که با پذیرش یا رد اهداف ساختار کلان شهری از راه مناسبات غیرتعریف شده و وسایل غیرقانونی درصدد کسب امتیازات محروم شده‌اند.(ر.ک: نظریه مرتون، مناسبات اهداف- وسیله) این توزیع مناسبات و تسهیلات اثرات اقتصادی، اجتماعی و جنایی خواهد داشت. رشد جرائم در جامعه سیر فزاینده‌ای به خود گرفته وبا توجه به جوان بودن جمعیت، میزان بیکاری، مشکل مسکن و ازدواج این روند رو به گسترش است. روشن است که معضل بیکاری بیشتر گریبان مناطق پرجمعیت و فاقد رشد اقتصادی را می‌گیرد که در این میان روستاها به دلیل میزان زاد و ولد بالاتر  و امکان اشتغال‌زایی کمتر در بخش کشاورزی بیشتر مهاجرفرست هستند. بخش اعظم مهاجران روستایی وشهرهای کوچک برای سکونت ناگزیر از انتخاب مناطق ارزان و فاقد امکانات رفاهی هستند که این شرایط در مناطق حاشیه‌نشین و فقیرنشین متمرکز است با این مقدمه ارائه تعریفی از حاشیه‌نشینی ضروری است. حاشیه‌نشینی، نوعی از سکونت است که در آن افراد در مناطق مجاور شهر اقامت دارند واز حداقل امکانات وخدمات بی‌بهره‌اند البته باید گفت قید مجاور شهر در مواردی نقض می‌شود به این دلیل که شهرکهای اقماری در نواحی مجاور شهر باعث می‌شود حاشیه‌نشین‌ها بین نواحی شهری جای گیرند به این ترتیب آنچه می‌ماند فقدان برخورداری از حداقل امکانات و خدمات شهری برای ساکنان این مناطق است این امر باعث می‌شود برخی مناطق درون محدودة جغرافیایی شهر جزئی از حاشیه‌نشین‌ها تلقی شود شاید چنین گفته‌ای در نظر اول نادرست و در تضاد با تعریف فوق قرار گیرد اما اگر خدمات و امکانات شهری را چیزی ورای جنبه‌های مادی (آب ، برق، جاده و ...) بدانیم صحت این ادعا روشن می‌شود. براساس مقدمه فوق می‌توان گفت:‌ حاشیه‌نشینی عمر چندانی ندارد. در واقع دیرزمانی از آن ایام نمی‌گذرد که فقرا و اغنیاء در منازلی چسبیده به هم سکونت داشتند و صرف

دانلود تحقیق کامل درمورد حاشیه نشینی و رویکردهای مربوط به آن

اختصاصی از فی ژوو دانلود تحقیق کامل درمورد حاشیه نشینی و رویکردهای مربوط به آن دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه: 100

1- مقدمه

اسکان غیررسمی از جمله پدیده های ناشی از شهرنشینی افسار گسیخته شتابان و ناهمگون و از جلوه های بارز فقر شهری به ویژه در کشورهای جهان سوم به شمار می رود که در درون و یا اطراف شهرها و به ویژه حریم شهرها ظاهر شده و در متون تخصصی علوم اجتماعی و شهری با عناوینی چون حاشیه نشینی، اسکان خودروی، اسکان نابهنجار یا نابسامان، اسکان عدوانی، آلونک و یا زاغه نشینی از آن نام برده می شود.

در تعریف کلی اسکان غیررسمی شامل سکونت گاههایی می شود که در حدی پائین تر از استانداردهای تعریف شده ایجاد شده اند. به عبارت دیگر منطقه ای مسکونی که بدون مطالبه قانونی برای زمین و یا اجاره از سوی مقامات ذی ربط برای ساختن خانه شکل گرفته اند. در تعریفی دیگر شیوه ای از سکونت موقت تلقی می شود که در خارج از محدوده های شهری در زمین های که برای توسعه شهر پیش بینی نشده اند شکل میگیرد و با ساخت و ساز غیرقانونی و تغییر کاربری زمین های کشاورزی همراه است. این سکونت گاه ها با تجمعی از اقشار کم درآمد غیررسمی و نازل شیوه ای از شهرنشینی ناپایدار را دامن زده و اسباب و زمینه های مناسب بروز آسیب های اجتماعی را پدید می آوردند.

در زمینه علل پیدایی و رشد اینگونه سکونت گاه ها نظرات و دیدگاه های متفاوتی ایراد شده و در دو سطح کلان و خرد و یا دو دسته درون زا و برون زا تقسیم بندی شده اند. در هر حال تحولات اقتصادی، اجتمادعی و سیاستگذاری چند دهه اخیر چون تقسیم کار بین المللی، دگرگونی ساختار اقتصادی افزایش و انباشت درآمدهای نفتی، اصلاحات ارضی هر کدام به نوبه خود روند شهرنشینی را تسریع و در کنار آن اسکان غیررسمی را شدت بخشیده اند.

در دهه های بعد از انقلاب افزایش شکاف اقتصادی بین شهر و روستا جنگ تحمیلی، فقدان سیاستگذاری های پایه ای طرح آمایش سرزمین، مسائل مدیریتی کلان موازی کاری های تنش زا، فقدان طرح های تأمین اجتماعی کارآمد و... این پدیده را گسترده تر کردند. برخی شیوه ها و سیاستگذاری های مدیریت شهری نیز در این زمینه بلا اثر نبوده اند زیرا با تنگ کردن دایره شهروندی بسیاری از شهروندان کم درآمد را خود به خود به دلیل فقر به حاشیه رانده اند.

2- تعریف حاشیه نشینی

حاشیه نشین به مفهوم کلی به کسی گفته می شود که در شهر سکونت دارد ولی به علل گوناگون نتوانسته است جذب نظام اقتصاد شهر شود و از خدمات شهری استفاده کند. دو گانگی در نظام اقتصادی سرمایه داری به افراد کم درآمد امکان سکونت در محلات مطبوع و مرفه شهر را نمی دهد. این افراد اکثراً در پشت دروازه های شهری سکونت می گزینند که این بافت به مرور زمان با بطن جغرافیایی شهر نیز جوش می خورد. اغلب این سکونتگاهها بر روی اراضی حاشیه ای شهر که ارزش بسیار کمی دارند واقع شده اند مناطقی مانند دامنه تپه های اطراف شهر، زمینهای مرطوب و مردابی، زمینهای اطراف محل انباشت زباله های شهری، زیر کابل های فشار قوی، حاشیه رودخانه ها و نیز مکانهایی که در معرف خطر سیل می باشند، واقع گردیده است.[1]

حاشیه نشینان کسانی هستند که در محدوده اقتصادی شهر زندگی می کنند ولی جذب نظام اجتماعی، اقتصادی شهر نگردیده علت عدم جذب آن در نظام اجتماعی و اقتصادی شهر میتوان در مشکل مسکن یا شیوه های زندگی آنان با شیوه زندگی افراد معمول ساکن در شهر که همان درآمد را در شهر دارا می باشند معرفی نمود.[2]

2-1 نظر اندیشمندان خارجی از حاشیه نشین و حاشیه نشینی

- حاشیه یا حومه فضایی است خارج از شهر که به شهر وابسته است و محلات پیرامونی شهر از آن متمایز هستند و درواقع حومه از جایی شروع می گردد که محلات پیرامون شهر به پایان می رسد.[3]

- کلیه کسانی که از حالت تولیدی گذشته خود خارج شده و به صورت مازاد نیروی انسانی در حاشیه شهرها سکنی می گزینند دارای یک زندگی حایشه نشینی هستند.[4]

- حاشیه نشینی بنوعی مسکن گفته می شود که افرادی بدون اجاره بها – مکان آنها را اشغال کرده و آن را پناهگاه خویش قرار داده اند.[5]

- خرده فرهنگی با مجموعه ای ارزشها و هنجارها که در محلهایی با بهداشت و سلامت که با گروههای اجتماعی و مشخصات دیگر که انزوال اجتماعی و طرد شدن را بدنبال دارد به اجرا در می آید.[6]

سیلارد حاشیه نشینی را به طریق زیر معرفی می کنند.

- تغییر در نحوه استفاده از زمین

- کمبود مسکن و عدم تغییر و نگهداری صحیح آن[7]

3- انواع حاشیه نشینی

3-1 حاشیه های درون شهری

حاشیه های درون شهری که معمولاً‌ در بخشهای قدیمی تر شهر دیده میشوند به مناطق مسکونی گفته می شود که وضعیت نابسامانی دارد. حاشیه درون شهری در واقع آن قسمت از شهر است که در گذشته وضعیت مطلوب و سامان یافته ای داشته ولی به تدریج شرایط آن نامناسب شده ساکنان آن به نقاط بهتر و جدیدتری از شهر رفته و در آنجا سکنی گزیده اند. در این مناطق خانوارها و مهاجران جوان در ساختمانهای کهنه و شلوغ زندگی می کنند که فاقد سرویسهای شهری و یا دارای سرویسهای شهری بسیار فقیرانه است. در بعضی موارد اگر منطقه مورد نظر توجه طراحان و مهندسان قرار گیرد و آنها تشخیص بدهند که این منطقه از نظر تجاری دارای اهمیت می باشد، این امر موجب شکوفایی و توسعه این مناطق می گردد در چنین شرایطی حتی ممکن است در این مناطق تعمیرات کلی و کامل به عنوان بخشی از برنامه های نوسازی شهر صورت گیرد.[8]

3-2 اسکان غیرقانونی (عدوانی)

سکونتگاه غیرقانونی (عدوانی) را میتوان به عنوان یک منطقه مسکونی تعریف کرد که بدون مطالعه قانونی برای دریافت زمین و یا اجاره از سوی مقامات مربوطه برای ساختن خانه توسعه یافته است. ساکنین این منطقه افرادی هستند که نه مالک زمین هستند و نه بابت زمینی که بر روی آن سکونت دارند اجاره ای پرداخت می کنند. آنها تنها مالک ساختمانی هستند که خودشان بر روی زمینهای غیرقانونی ایجاد کرده اند. در واقع این سکونتگاها شکل غیرقانونی و غیرمجاز زاغه نشینی می باشند که بر روی اراضی متعلق به اشخاص دیگر و بدون اجازه و مطالعه قانونی از سوی آنها بنا شده است.

زاغه های غیرقانونی معمولاً در حاشیه شهرها ظاهر می شوند و اغلب بطور غیرقانونی زمینها را به اشغال خود در می آورند این مناطق اغلب در کنار و حاشیه مناطق مسکونی شهری قرار گرفته و مکان مناسبی برای خانواده های فقیری است که استطاعت مالی لازم را ندارند.[9]

3-3 ویژگی های حاشیه نشینی

مناطق زاغه نشین – آلونک نشین – کپرنشین و در مفهوم کلی تر حاشیه نشین بخشهای مورد غفلت واقع شده ای از شهرها هستند که شرایط زندگی و مسکن در آنجا به شدت پائین و نامناسب است و زاغه ها مناطقی هستند که مهاجران فقیر و مصیبت زده روستایی اولین خانه ارزان و کوچک خود را در آنجا بنا کرده و شروع به جستجو برای کار و شغل مناسب در همان حوالی می کنند. می توان ویژگیهای حاشیه نشینی را به صورت زیر میتوان مورد تجزیه و تحلیل قرار داد:

3-3-1 ویژگیهای کالبدی : [10] یک سکونتگاه غیررسمی به دلیل اصل غیرقانونی بودن آن، دارای سرویسها و خدمات شهری ناکافی و زیرساختی در سطح بسیار پایین می باشد. این سرویسها عبارتند از: شبکه ارتباطی – منابع آب – سیستم تخلیه فاضلاب – برق – جاده- مدارس- مرکز بهداشت – بازار و غیره. برای مثال آب لوله کشی وجود نداشته و یا خیلی کم معمول می باشد و معمولاً به صورت دستی و با استفاده از تلمبه زدن از آب استفاده می کنند. همچنین شبکه های غیررسمی برای منابع آب و برق و سایر تسهیلات در این مکانها وجود دارند که وابستگی کمی به کانالهای مجاز و رسمی دارند. این مناطق همچنین دارای واحدهای مسکونی روبه ویرانی، فرسوده و با تجهیزات ناقص بوده و با مصالح ارزان قیمت و بی کیفیت ساخته شده اند. که انواع مسکن با سرپناه اینگونه مناطق به نامهای ذیل خوانده می شود :‌زاغه- آلونک- کپر- زیرزمین- اتاق- اتاق  حلبی.[11]

3-3-2 ویژگی های اجتماعی : اغلب ساکنان سکونتگاههای غیررسمی دارای درآمدی ناچیز و جزو طبقات پائین جامعه می باشند. آنها بصورت کارگر روزمزد بوده و اغلب در بخشهای غیررسمی کار می کنند. آنها حداقل دستمزد را دریافت می نمایند و گاهی بعضی از خانواده ها با کار در شغلهای نیمه وقت سطح درآمدی بالاتری دارند. اغلب ساکنان را مهاجران (از روستا و شهرهای کوچک به شهر) تشکیل می دهند و بعضی از آنها نیز از نسل دوم یا سوم ساکنان غیرمجاز می باشند. میتوان مهمترین ویژگی اجتماعی حاشیه نشینان چنین عنوان نمود.

- مناطق حاشیه نشین در برگیرنده مکان جغرافیایی مشخص نیستند.

- الگوی مشترک بر روابط اجتماعی و اقتصادی ساکنین آنها حاکم است.

- نهادهای خاص خود را پدید آورده اند.[12]

3-3-3 ویژگیهای قانونی :‌شاخص کلیدی که یک سکونتگاه غیررسمی را متمایز میکند این است که ساکنان این سکونتگاهها فاقد مالکیت زمین هستند که خانه خود را روی آن ساخته اند. این زمین میتواند زمینهای دولتی و عمومی خالی از سکنه و یا قطعات زمین حاشیه شهر مانند زمینهای با تلاقی و نامطلوب باشد. بنابراین زمانی که زمین موجود نیست تا توسط صاحبان آن استفاده شود برای یک تصرف کننده غیرمجاز مناسب است تا خانه خود را بر روی آن بسازد.[13]

3-3-4 ویژگی های جغرافیایی : حاشیه نشینان در هر شکل خاصی مانند زاغه، آلونک و کپر دربدترین نقاط شهری در زمینهای پست و اغلب غیرقابل استفاده و ناهنجار داخل یا کنار شهرها،‌ در کنار مسیل ها و کانال های فاضلاب، در محلهای مجتمع و تخلیه زباله ها، در زمینهای هموار اطراف شهرها، روی تپه ها و گاه از نظر جغرافیایی و طبیعی کثیف ترین و متراکم ترین نقاط شهری اسکان یافته اند.[14]

3-3-5 ویژگی های فرهنگی : از نظر فرهنگی حاشیه نشینان دارای منشأ فرهنگی روستایی هستند. آنان فقط افراد آشنا به جمع خود راه می دهند به همین دلیل با سازمانهای شهری برای بهره مندی از امکانات رفاهی تماس برقرار نمی کنند. همچنین از نظر سواد، آموزش و میزان درآمد در سطح پائینی قرار دارند.[15]

3-4 علل حاشیه نشینی

حال به این موضوع می پردازیم که چرا حاشیه نشینی شکل گرفته و تشدید شده و چگونه از یک سو جامعه چهارمی در کنار سه جامعه شهری و روستایی و ایلی کشور و از طرف دیگر بافت سومی پس از دو بافت قدیمی و جدید و منظم شهری، در کنار حومه ها و مجاور شهرها و گاه در بطن دو بافت بوجود آمده است.[16]

دراین رابطه بعضی از صاحبنظرات مانند هوم هویت (Home Hoyet) عوامل فیزیکی، بخصوص زمین را موجب حاشیه نشینی می دانند. بعنوان مثال، تصرف بخشی از زمین های حومه شهری توسط صنایع موجب سکونت کارگران، بخشی از زمینهای حومه شهری توسط صنایع موجب سکونت کارگران کارخانجات و... در اطراف آنها می دانند.

آبرامز (Abrams) میگوید کمبود مسکن و یا افزایش اجاره خانه موجب روی آوردن طبقات کم درآمد به خانه های بی دوام و غیراستاندارد حاشیه شهر میشود.

عده ای نیز حاشیه نشینی را ناشی از گسترش نفوذ اقتصاد سرمایه داری می دانند که با انتخاب یک یا دو شهر بزرگ بعنوان پایگاه تجارت وفعالیت، پدیده «بزرگ سری یا ماکروسفالی» را موجب شده تعادل اقتصادی را به سود شهرهای بزرگ بر هم میزند.

بعضی هم تمرکز تصمیم گیری و تقسیم اعتبارات و امکانات را بعنوان عامل اصلی ذکر میکنند و توضیح می دهند که این امر موجب می شود اقتصاد کشاورزی و مسائل روستایی در حاشیه قرار گرفته و تفاوت میان شهر و روستا همچنان سپری فزاینده طی نماید.

عده ای اصولاً رشد جمعیت را عامل اصلی می دانند و می گویند رشد طبیعی جمعیت نه تنها مازاد جمعیت روستاها به حواشی شهرها می کشاند،‌ بلکه موجب میشود خود شهرهای بزرگ نیز از حد متناسب تجاوز نموده، سرریز نمایند. کسی که خانه و یا مغازه ای را در داخل شهر برای سکونت نمی یابد. به حواشی شهر و شهرکهای اطراف روی می آورد.

بعضی هم در این زمینه علل اقلیمی را بی تأثیر ندانسته، می گویند: در نقاطی که اقلیم ملایمی دارند و ساختن سرپناه مصالح و هزینه چندانی طلب نمی کند. زمینه مساعدی را برای ساختن خانه های بی دوام در حواشی شهرها فراهم میکند و دسته ای نیز تمایل به شهرنشینی را زاییده فطرت جمع گرایی انسان می دانند و علت مهاجرت از نقاط کوچکتر به نقاط بزرگتر را ذکر می کند. انسانهایی که در پاسخ به ندای فطرت تکامل طلب خود رو به سوی شهرهای بزرگ آورده ولی شهرنشینان به آنها اجازه پیوستن به متن اصلی جامعه شهری را نمی دهد، لذا به اقامت در حاشیه تن داده و تبدیل به غریبه ای در جوار شهریان میشوند که نه دولتمردان و نه شهروندان هیچیک به رسمیتشان نمی شناسند.

به هر حال ضمن قبول عمل و انگیزه های فوق باید اعتراف کرد اصولاً زندگی بخشی از جماعات محروم گرسنه و کم سواد و بیکار در حاشیه شهرهایی با سطح درآمد بالا و امکانات فراوان درمانی، تفریحی و رفاهی و... در حقیقت نشانه ای از عدم سلامت اجتماعی است. و این بیماری اجتماعی مولود دو دسته از عوامل است:

1- عوامل مادی و فیزیکی نظیر مسائل مربوط به مسکن و زمین و امکانات شهری و تأسیسات

2- عوامل ناشی از ضعف معنویت و عدم احساس مسئولیت اجتماعی به فراموش سپردن روح تعاون

این بخش از علل نهایتاً منجر به تقسیم غیرعادلانه امکانات میان شهر و روستا و بروز حاشیه نشینی می شود.

3-5 نتایج و اثرات حاشیه نشینی

بدنبال پدیدار شدن اجتماعات حاشیه نشینی مسائل مشکلات دامنگیر شهرها شد که شاید بطور مستقیم، زاده مسئله حاشیه نشینی بود. ولی درواقع تأثیر غیرمستقیمی است که عوامل بوجود آورنده و تشدید کننده حاشیه نشینی سبب آن هستند. تأثیرات فرهنگی- اجتماعی اقتصادی و گاه سیاسی حاشیه نشینی بر سیستم اقتصادی حاکم بر کل جامعه بر روابط اجتماعی و محیط زندگی شهری و همچنین بر فرهنگی که با آن درتماس هستند و محیط زیستی که به آلودگی و خطرات موجود در آن دامن می زنند بسیار خطرناک و مخرب می باشند.

حاشیه نشینی به مثابه فروریختن مبانی فرهنگی مجموعه های پیشین است و موجب پیدایش محیط هایی می شود که فرهنگ معینی ندارند و انسان در آن هویت مشخص پیدا نمی کند. بنابراین بریده فرهنگ معینی است که در حقیقت مبین درنامیسم نابرابری درمقیاس محلی و جهانی است شناخت صحیح این امر واقعی اجتماعی را برای اتخاذ تدابیر و سیاستهای مناسب بر این مشکل مهم اجتماعی فراهم می آورد.

آنان با اسکان خود در نقاط تجمع شناخته شده چه برای مردم و ساکنین همجوار و چه برای دولتمردان و مسولان شهری مشکل زا بوده و هستند و سازمانهای شهری همواره با تقاضاهایی که از سوی حاشیه نشینان برای تأمین خدمات و تسهیلات مورد نیاز آنان مطرح میگردد روبرو هستند. وضع نامطلوب اسکان آنان ساختمان های بی قواره و کوچه های در هم نامناسب بودن زمین، فراهم نمودن این خدمات را سخت و دشوار میسازد.[17]

3-6 تاریخچه مهاجرت

بشر از زمانهای اولیه در حال آمد و شد از جایی به جای دیگر بوده است تمام قبایل، تیره، خانواده ها با گروههای دیگر از فاجعه های طبیعی (سیل – زلزله)، وحشت از جنگ گریخته اند و در جستجوی غذا – سرپناه و آرامش بوده اند.

رسوبات انسانی که از جزر مدهای بزرگ مهاجرتهای اولیه باقی مانده به قاره ها مناطق و کشورها شکل داده و در ایام بعد برده هایی که بدست فاتحان اسیر شدند. کسانی از ظلم بجایی پناهنده شدند و قربانیان فقیر روزگاران یا رژیم های ستمگر همه اینان در ثروت پایان ناپذیر فرهنگی جهانی کلی که از مجموع اجری خود بزرگتر است سهمی دارند.

دردنیای امروز که جوامع دارای آهنگ رشد متفاوتند و نابرابریهای روز افزون آنها را از یکدیگر جدا می کنند هنوز هم مهاجرتهای خارجی و بین المللی و داخلی کشورها از احکام بقاء پیروی می کنند ولی بیش از هر زمان دیگری مبتنی بر نیاز یافتن کار ودسترسی به مسائل اقتصادی مطلوب و یا رسیدن به فرهنگ غنی یا فرار از مسائل سیاسی و پیدا کردن مصونیت سیاسی و اجتماعی و هزاران مسئله پیچیده دیگر، مهاجرت را دامن می زند. میلیونها نفر که به خاطر عایدات مادی بیشتر بلکه به سبب امر بسیار ساده یافتن هر نوع کاری، ناگزیر وطن خوشتن را ترک می کنند. بالطبع با کشورها و شهرهای صنعتی و همجوار روی می آورند که ورودیشان به این شهرها و کشورها قانونی باشد یا غیرقانونی تنها آمده باشند یا با همراه هدفشان بیشتر این است که به وطن خویش مراجعت کنند تا اینکه درکشور جدید اقامت دائمی بیفکنند میان دو فرهنگ زندگی میکنند در معرض نظارتهایی هستند که یا قانونی است و یا خود سرانه و گاهی نیز مورد تبعیض و تهاجم قرار می گیرند یا شغل خود را از دست میدهند از حق خود برای تأمین معیشت در عین خط هویت خویش دفاع می کنند یا می کوشند خود را با فرهنگ دیگر سازگار کنند که درنتیجه آن تمامیت خود را در معرفی تهدید می یابند.[18]

بطور کلی جمعیت مهاجر که در داخل شهرها سکونت می یابند بدلیل داشتن مشکلات خاص خود چه از نظر اقتصادی و فرهنگی وجه از نظر اجتماعی دارای تفاوتهایی با جمعیت ساکن منطقه بوده و بیشتر در مناطق حاشیه در شهرها و مناطقی که به دور از جنجالهای شهری قرار دارند سکنی می گزینند و به مرور زمان دارای امکانات و خدمت شده و در حالیکه تصور می شود با هسته مرکزی شهر از نظر امکانات برابری دارند دارای اقتصاد بسیار است.

3-7 تعاریف مهاجرت

در فرهنگ معین مهاجرت بدان معنی است که فرد از وطن خود به جای دیگر انتقال یابد. بدان سان که این تغییر مکان بصورت ثابت یا نیمه ثابت درآید.[19]

در فرهنگ بزرگ پنج لاروس مهاجرت (Migration) چنین تعریف شده است. جابجایی و حرکت ارادی افراد از یک کشور به کشور دیگر و یا از منطقه ای به منطقه دیگر به دلایل اقتصادی – سیاسی، فرهنگی، همچنین مهاجرت به معنای وسیع کلمه عبارت است از ترک سرزمین اصلی و ساکن شدن در سرزمین دیگر بطور موقت یا دائم.[20]

3-7-1 مهاجرت در مفهوم عام

ترک سرزمین اصلی و سکونت در سرزمین دیگر بطور موقت یا دائم مهاجرت در مفهوم خاص عبارتست از نقل مکان افرادی یا جمعی انسانها با تصمیم به تغییر محل اقامت و کار بطور دائم یا برای مدتی طولانی (بیش از یکسال).[21]

دکتر رحیم مشیری مهاجرت و کوچ را پدیده ای کهن می داند که سابقه شروع آن نامعلوم است لیکن بشر برای اداره زندگی خود از آنان استفاده نموده است و این پدیده را از مکانی به مکان دیگر رفتن می داند که عوامل پیدایش آن متعدد و مشروع و قابل بحث می باشند و مهمترین انگیزه درونی انسان اولیه رهایی از گرسنگی و فقر و دست یافتن به غذا و مسائل اقتصادی سیاسی مطلوب کسب حرکت و جابجایی بوده است.[22]

3-7-2 مهاجرت پدیده ای است قدیمی از ابتدا خلقت جهان در جابجایی انسان ازنقطه مبدأ به نقطه مقصد خالی شدن بعضی از قسمتهای محیط جغرافیایی و تراکم شدن در قسمت دیگر و بوجود آمدن ترقی و توسعه بوده است مهاجرت همیشه تحت تأثیر عوامل متعدد است بعضی از آنها درمقصد تأثیر می نماید و به نام عوامل جاذبه مشهورند و عده ای نیز در مبدأ برانش ساکنان نقش ایفا می نمایند و به عوامل جاذبه مشهورند و عده ای نیز در مبدأ برانش ساکنان ایفا می نمایند و به عوامل رکودی یا دامنه معروفند. جابجایی نیروی انسانی از مبدأ به مقصد و ادامه این جریان تا موقعیت که متصدیان پذیرش داشته باشند در رونق و توسعه فعالیتها نقش عمده ایفا می نمایند ولی زمانی که از حد تعادل خارج شد حاشیه نشینی، فقر و گرایش به مشاغل کاذب را بدنبال دارد. خاص شدن مبدأ از نیروی فعال و کارآمد باعث مختل شدن جریان تولید و پایین رفتن سطح زندگی و هزاران مشکل دیگر می گردد.

این فقط قسمتی از متن مقاله است . جهت دریافت کل متن مقاله ، لطفا آن را خریداری نمایید

مبانی نظری و پیشینه تحقیق حاشیه نشینی

اختصاصی از فی ژوو مبانی نظری و پیشینه تحقیق حاشیه نشینی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 

 

 

 

 

توضیحات: فصل دوم پژوهش کارشناسی ارشد و دکترا (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

• همرا با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دوم پژوهش
• توضیحات نظری کامل در مورد متغیر
• پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه
• رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب

• منبع : دارد (به شیوه APA)
• نوع فایل: WORD و قابل ویرایش با فرمت doc

تعداد صفحه:68

قسمتی از مبانی نظری متغیر:

در ارتباط با علت یابی و شناخت زمینه های حاشیه نشینی ، نظریات متفاوت اگر چه تا حد زیادی ناشی از وجود مختلف حاشیه نشینی است.لیکن تعلق صاحب نظران به دیدگاه و مکاتب فکری گوناگون ، سهم مهمی در این امر دارد.در اینجا سعی می شود علل حاشیه نشینی از دیدگاه های مختلف مورد بررسی قرار گیرد.

2-10-1.دیدگاه لیبرالیستی

    این دیدگاه ها عمدتا" خاص کشورهایی است که با نظام اقتصاد آزاد اداره می شوند.بویژه ایالات متحده آمریکا از آن جمله می باشد.این دیدگاه ها تحت تا"ثیر فلسفه پوزیتیسم قرار دارند و از بررسی سطحی علل و عوامل مختلف تجاوز نمی کنند.این امر شاید ناشی از تعهدی باشدکه علم (به مفهوم جدید آن )نسبت به نظام سرمایه داری و طبقات حاکم و حاکمیت کشورهای قانونی بر عهده گرفته است.

    بسیاری از محققان لیبرالیست ، که از معتقدان و مبلغان مکتب کارکرد گرایی میباشند ،علت عمده حاشیه نشینی را ناشی از کارکرد جاذبه های شهری و دافعه های روستائی به شمار می آورند.به نظر آنها افزایش جمعیت یکی از علل مهمی است که زمینه را برای مهاجرت مازاد نیروی کار روستائی فراهم می آورد.عدم دسترسی مهاجرین به مشاغل اقتصاد شهری ، همراه با فقر اقتصادی و عدم تخصص آنها موجب می شود که آنها مجبور شوندآلونک ها و زاغه هایی که اغلب فاقد هر گونه تسهیلات شهری از قبیل آب و برق و تلفن است را برای زندگی بر گزینند.

   برخی دیگر از کارکردگرایان به عوامل دیگری غیر از افزایش جمعیت تاکید نموده اند.به عنوان مثال (هوم هویت1 عوامل فیزیکی ، مانند زمین های رها شده و اراضی نامناسب شهری و بالابردن قیمت زمین و مسکن و برخی عوامل اقلیمی را زمینه ساز هجوم مهاجران به مناطق خاصی از شهرها و ایجاد حاشیه نشینی و زاغه نشینی می دانند.

2-10-2.دیدگاه ساختارگرایان

     رادیکالیست ها که عمدتا" از دیدگاه اقتصاد سیاسی به مسائل می نگرند اگر چه در قبول این اصل ،که حاشیه نشینی در کشورهای در حال توسعه ،در نتیجه مهاجرت از روستاهابه شهرهای کوچک وبه شهرهای بزرگ می باشد .و با لیبرالیست ها هم عقیده هستند.لیکن بر خلاف لیبرالیست ها ، این مهاجرت را ناشی از خصوصیات کارکردهای شهری نمی دانند.بلکه ساختاراقتصادی نا بسامان کشورهای در حال توسعه را که ناشی از ادغام کشورهای مزبور در نظام اقتصاد و تجارت جهانی است،در این امر دخیل می دانند.

تحلیل گران اقتصاد سیاسی معتقدند :هنگامی که مناطق دارای اقتصاد معیشتی ،به جرگه بازار وارد می شوند ،تولیدات بومی عمدتا" جای خود را به یکی دو محصول عمده خواهد دادو جمعیت زیادی به علت دگرگونی ساختارهای تولیدی،به صورت نیروی کار آزاد شده درآمده است ، و موج های عظیم مهاجرتی را موجب می شوند.که دیگر از عوامل که به عقیده رادیکالیست ها ،زمینه حاشیه نشینی را فراهم می آورد،اقتباس کشورهای در حال توسعه از الگوی توسعه کشورهای سرمایه داری صنعتی می باشد.  این تحلیل گران معتقدند چنین الگوهایی به دلیل آنکه صنعت محور هستند ساختار اقتصادی کشورهای در حال توسعه را بر هم می ریزد.یکی از نتایج منطقی چنین الگویی ، افزایش جمعیت شهری و ایجاد شهرهای مسلط با جاذبه های شغلی و خدماتی،آن هم در شرایطی است که به دلیل بر هم ریختن ساختار اقتصاد سنتی ،بخش کشاورزی تحت الشعاع مونتاژ و فعالیت های بخش خدمات قرار گرفته و مازاد نیروی کار روستائی را ناگزیر از مهاجرت به شهرهای بزرگ می نماید .

2-10-3.دیدگاه نو سازی

     دیدگاه نوسازی که در دهه های 1950و 1960 به عنوان رویکردی در ادبیات علوم اجتماعی مطرح شده است .یکی از عوامل مهم در بر ریختن ساختار اقتصاد سنتی در رشد شهرنشینی در کشورهای در حال توسعه بشمار می رود .به موجب این دیدگاه پیوندی تنگاتنگ بین شهری شدن و توسعه وجود دارد ،به گونه ای که توسعه یافتگی را مترادف با شهری شدن در نظر می گیرند.به طور کلی می توان گفت تحلیل گرایان اقتصاد سیاسی ،با اعلام اینشعار که ساختار درونی کشورهای جهان سوم بخشی از نظام تولید و مصرف است ،سعی می کنندنقشعوامل ساختاری در مشکلات شهری و از جمله حاشیه نشینی زاغه نشینیرا تبیین کنند..

الف-اسکان غیر رسمی ایران

رشد شتابان جمعیت و تحولات ساختاری در نظام اقتصادی روستائی ایران در بعد از سال های 1345 پدید آمد، سبب شد تا شهرها به ویژه شهرهای بزرگ به عنوان مقصد مهاجرت های مناطق روستائی کشور، جاذب مهاجرت های وسیع و گسترده ای گردند.