قسمت حرکتی (وابران) سیستم عصبی را می توان به دو بخش اصلی تقسیم نمود : بخش خودمختار (اتونوم) و بخش پیکری (سوماتیک) سیست م اعصاب اتونوم (ANS) اصولاً خودمختار (غیر وابسته) می باشد و فعالیتهای آن تحت کنترل مستقیم هوشیاری قرار ندارند. سیستم اعصاب اتونوم عمدتاً با احشائی ارتباط دارد (برون ده قلب ، جریان خون به ارگانهای مختلف ، هضم و غیره) که برای زندگی لازم هستند. قسمت سوماتیک (پیکری) اصولاً غیر خودمختار می باشد و با کنترل هوشیارانه عملکردهایی مانند حرکت ، تنفس و وضعیت ارتباط دارد. هر دو سیستم و رودیهای (input) آوران (حسی) مهمی دارند که حواس انسان را فراهم می کنند و از طریق برون ده حرکتی را تعدیل می نمایند.
سیستم عصبی چندین خاصیت مشترک با سیستم اصلی دیگری که در کنترل عملکرد بدن دخیل است یعنی سیستم آندوکرین ، دارد. این خاصیت ها ، شامل سطح بالایی از همگرایی (integration) در مغز، توانایی تأثیر این روندها در مناطق دور دست بدن و استفاده زیاد از فیدبک منفی (negative feedback) می باشد. هر دو سیستم برای انتقال اطلاعات از مواد شیمیایی استفاده می کنند. در سیستم عصبی انتقال شیمیایی بین سلولهای عصبی و بین سلولهای عصبی و سلولهای عمل کننده آنها رخ می دهد. انتقال شیمیایی از طریق آزادسازی مقادیر کمی مواد ناقل از انتهای اعصاب بداخل شکاف عبور می کند و سلول پس سیناپسی را توسط اتصال به مولکولهای رسپتوری خاص ، فعال یا مهار می کند.
ما می توانیم با بکار بردن داروهایی که فعالیت ناقلهای شیمیایی را تقلید یا بلوک می کنند ، خیلی از عملکردهای اتونومیک را به صورت اختصاصی تعدیل نمائیم. این عملکردها اکثر بافتهای عمل کننده را درگیر می کنند که شامل : ماهیچه قلب ، عضلات صاف ، آندوتلیوم عروق ، غدد و انتهای اعصاب پیش سیناپسی هستند. داروهای اتونومیک در خیلی از موقعیتهای بالینی مفید هستند.
آناتومی سیستم اعصاب اتونومیک
سیستم اعصاب اتونومیک براساس آناتومی به دو قسمت عمده تقسیم می شود : قسمت سمپاتیک (توراکولومبار) و قسمت پاراسمپاتیک (کرانیوساکرال) (شکل 1-6) هر دو سیستم از هسته هایی که در سیستم اعصاب مرکزی قرار دارند ، منشأ می گیرند و فیبرهای وابران پره گانگلیونیک را ایجاد می کنند که از ساقه مغز (brain stem) یا نخاع شوکی خارج می شوند و در گانگلیونهای موتور خاتمه می یابند. فیبرهای پره گانگلیونیک سمپاتیک از طریق اعصاب نخاعی سینه ای و کمری از سیستم اعصاب مرکزی خرج
می شوند. به همین دلیل به آنها سیستم توراکولومبار نیز گفته می شود. فیبرهای پره گانگلیونیک پاراسمپاتیک ، سیستم اعصاب مرکزی را از طریق اعصاب کرانیال (جمجمه ای) (بخصوص اعصاب 10 ، 9 ، 7 ، 3) و ریشه های نخاعی سوم و چهارم ساکرال ترک
می کنند.
اکثر فیبرهای پره گانگلیونیک سمپاتیک در گانگلیونهایی که در زنجیره پاراورتبرال هستند و در هر دو کنارستون فقرات قرار گرفته اند ، خاتمه می یابند. بقیه گانگلیونهای سمپاتیک در جلوی مهره ها (prevertebral) قرار گرفته اند. از این گانگلیونها ، فیبرهای پست گانگلیونی برای عصب دهی بافتها خارج می شوند. بعضی از فیبرهای پره گانگلیونی پاراسمپاتیک در گانگلیونهای پاراسمپاتیکی که در خارج (کنار) عضو عصب دهی شده قرار دارند ، خاتمه می یابند : گانگلیونهای مژگانی (ciliary) ، پتریگوپالاتین ، ساب ماندیبولار ، اوتیگرو چندین گانگلیون لگنی. اکثر قیبرهای پره گانگلیونیک پاراسمپاتیک در سلولهای گانگلیونی که بطور پراکنده یا بصورت شبکه در جدار عضوهای عصب دهی شده وجود دارند ، خاتمه می یابند. این نکته مهم را نباید فراموش کنیم که کلمات سمپاتیک و پاراسمپاتیک ، لغاتی آناتومیک هستند و نوع ناقل شیمیایی آزاد شده از انتهای اعصاب و نوع اثر (تحریکی یا مهاری) که توسط فعالیت این اعصاب ایجاد می شود ، بستگی ندارند.
شامل 48 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود تحقیق داروهای اتونومیک مقدمه ای برفارماکولوژی اتونوم