140 ص
اکثر نورنهای موجود در سیستم عصبی، اثر تروفیک روی یکدیگراعمال می کنند ودر اثر تخریب رشته های ورودی اصلی به گروهی خاص از نورنها در سیستم عصبی مرکزی، این نورونها به تدریج دژنره شده واز بین می روند. درضمن به دنبال ایجاد آسیب در اعصاب محیطی، تکثیر سلولهای نوروگلیا در مراکز عصبی مربوط به رشته های عصبی آسیب دیده، مشاهده می شود. از طرف دیگرگیاه دم اسب غنی از سیلیس است وعصاره آن علاوه براثرات متعدد دیگر دارای اثرات ضد التهابی و اثرات آ نتی اکسیدانی است و تیمار بافت با مواد آنتی اکسیدان می تواند از بروزآ سیبهای ثانویه بافتی و احتمالا دژنراسیون نورونی که به علت تجمع رادیکالهای آزاد در بافت آسیب دیده ایجاد می شود، جلو گیری کند.
در این تحقیق ضمن بررسی تاثیر کمپرسیون عصب سیاتیک بردژنراسیون مرکزی در هسته گراسیلی بصل النخاع، اثرات تزریق صفاقی سیلیکاتهای با منشا آلی (عصاره گیاه دم اسب) ومعدنی(متا سیلیکات سدیم) بردژنراسیون مرکزی در این هسته مورد مطالعه قرار گرفت.
به این منظور 48 رت نژاد ویستاربه ترتیب در هشت گروه کنترل، شم وتجربی 1تا 6 تقسیم بندی شدند. همه رتها به جز رتهای گروه کنترل تحت کمپرسیون عصب سیاتیک پای چپ قرار گرفتند. رتهای ضایعه دیده گروه شم با سرم فیزیولوژیک و رتهای گروههای تجربی 1و3و5 به ترتیب 3و6 و9 نوبت با سیلیکات سدیم ورتهای گروههای تجربی 2و4و6به ترتیب3و6و9نوبت با عصاره گیاه دم اسب تیمار شدند. اولین تزریق بلافاصله پس از کمپرسیون عصب سیاتیک وتزریقات بعدی هر 72 ساعت یکبار انجام شد. پس از گذشت یک ماه از کمپرسیون، رتها تحت پرفیوژن قلبی با فرمالین 10% قرار گرفتند و سپس از بصل النخاع آنها نمونه برداری شد. پس از آماده سازی بافتی، مقاطع سریال میکروسکوپی با ضخامت 7 میکرون تهیه وبا آبی تولوئیدین واریتروزین رنگ آمیزی شد. سپس دانسیته نورونی ودانسیته سلولهای نوروگلیا در هسته گراسیلی بصل النخاع ، با استفاده از روش دایسکتورمحاسبه ومورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.
نتایج حاصل از این تحقیق نشان دهنده کاهش 10 درصدی دانسیته نورونی وافزایش15 دانسیته سلولهای نوروگلیا در گروه شم در مقایسه با گروه کنترل است که تاثیر مثبت کمپرسیون عصب سیاتیک درایجاد آتروفی ترانس نورونال در هسته گراسیلی به علت کاهش میزان اطلاعات ورودی به این هسته است.
هم چنین افزایش2تا8 درصدی دانسیته نورونی وکاهش4 تا12 درصدی دانسیته سلولهای نوروگلیا در گروههای تجربی مختلف در مقایسه با گروه شم، ممکن است ناشی از تاثیرعصاره گیاه دم اسب ومتا سیلیکات سدیم در به تعویق انداختن آتروفی ترانس نورونال واحتمالا تسریع در روند ترمیم درهسته گراسیلی بصل النخاع رت باشد.
جانداران پر سلولی، برای ایجاد هماهنگی بین اندامهای مختلف بدن خود نیاز به دستگاههای ارتباطی دارند. دستگاه عصبی با ساختار و کار ویژه‌ای که دارد در جهت ایجاد این هماهنگی بوجود آمده و تکامل یافته است. این دستگاه بدن را در برابر تغییرات محیط خارج و تغییرات داخلی بدن هماهنگ و سازگار می کند و برای این کار، در بعضی موارد از کمک غدد درون ریز هم بهره می گیرد.
از نظر ساختاری، دستگاه عصبی از دو بخش دستگاه عصبی مرکزی و دستگاه عصبی محیطی تشکیل شده است. دستگاه عصبی مرکزی شامل مغز ونخاع است که مراکز کنترل اعمال بدن
می باشند این دستگاه اطلاعات دریافتی از محیط اطراف و درون بدن را تفسیر کرده و به آنها پاسخ می دهد. دستگاه عصبی محیطی هم شامل اعصابی است که از اکسونها و دندریت های بلند تشکیل شده‌اند و مغز و نخاع را به قسمت های دیگر بدن ارتباط می دهند و در مجموع شامل 31 جفت عصب نخاعی و 12 جفت عصب مغزی می باشد. دستگاه عصبی محیطی شامل دو بخشی حسی و حرکتی است. بخش حسی دستگاه عصبی محیطی، ارسال پیام عصبی رااز اندامهای حسی به مراکز عصبی برعهده دارد. بخش حرکتی دستگاه عصبی محیطی، ارسال پیام عصبی را به اندامهای عمل کننده به عهده دارد و خود شامل دو بخش دستگاه عصبی پیکری و دستگاه عصبی خود مختار می باشد. (شکل 1-1)
بافت عصبی:
بافت عصبی شامل دو گروه از سلولها است، سلولهای عصبی یا نورنها[1] که برای تحریک کردن یا مهار کردن و برای هدایت ا مواج عصبی تخصص عمل یافته‌اند و مسئول ویژگیهای عملکردی بافت عصبی می باشند و سلولهای نور و گلیا2 که به اختصار گلیا نامیده می شوند و دارای عملکرد کمکی وپشتیبانی مهمی می باشند. از نظر بافت شناسی سیستم عصبی مرکزی از ماده خاکستری 3 و ماده سفید 4 تشکیل شده است. ماده خاکستری حاوی جسم سلولی سلولهای عصبی می باشد که در شبکه‌ای از زوائد سلولهای عصبی و گلیایی احاطه شده اند.
ماده سفید به طورعمده از زوائد درازنورونها که اکثریت آنها توسط غلاف میلین احاطه شده اند تشکیل شده و جسم سلولی در آن وجود ندارد. در ماده خاکستری و ماده سفید تعداد زیادی سلول نور و گلیا و شبکه های مویرگی نیز مشاهده می شود.
پیش گفتار................................................................................................... 1
هدف ........................................................................................................ 2
تاریخچه .................................................................................................... 2
فصل اول – دستگاه عصبی
دستگاه عصبی ........................................................................................... 4
بافت عصبی .............................................................................................. 4
ساختار نورون .......................................................................................... 5
انواع نورون ............................................................................................. 8
سلولهای نوروگلیا ....................................................................................... 9
دستگاه عصبی مرکزی ................................................................................ 12
تکامل جنینی سیستم عصبی در انسان ............................................................... 12
نخاع ...................................................................................................... 13
اعصاب نخاعی ......................................................................................... 15
طنا ب خلفی نخاع ...................................................................................... 18
طناب طرفی نخاع ...................................................................................... 18
طناب قدامی نخاع ...................................................................................... 19
بصل النخاع .............................................................................................. 20
نمای خارجی بصل النخاع ............................................................................. 20
هسته ها و راههای عصبی مرتبط با بصل النخاع ................................................ 26
الف) راههای نزولی..................................................................................... 26
راه قشری نخاعی( راه هرمی) ....................................................................... 26
ب ) راههای صعودی ................................................................................... 26
مسیر ستون خلفی – لمنیسکوس میانی ............................................................... 26
راههای نخاعی- تالاموسی ونخاعی- تکتومی ..................................................... 30
رشته های نخاعی مشبکی ............................................................................. 30
راههای نخاعی- مخچه ای ........................................................................... 30
ارتباط هسته های بصل النخاع با مخچه ........................................................... 30
هسته کونئاتوس خارجی ............................................................................... 30
هسته های زیتونی تحتانی ............................................................................. 31
دستگاه عصبی محیطی (PNS)..................................................................... 32
فیبر عصبی ............................................................................................. 32
انتقال اکسونی ......................................................................................... 34
فصل دوم- ضایعات اعصاب محیطی
ضایعات اعصاب محیطی .......................................................................... 36
دژنراسیون والرین در اعصاب محیطی .......................................................... 36
تفاوتهای اثرات ناشی از قطع عصب در سیستم عصبی مرکزی ومحیطی................. 37
عوامل موثر در ایجاد ضایعه دراعصاب محیطی 39
1- کمپرسیون ......................................................................................... 39
2- ایسکمی ............................................................................................. 40
3- کشیدگی ............................................................................................ 40
4- ساییدگی ............................................................................................ 41
5- سایر موارد بروز ضایعه ....................................................................... 41
تقسیم بندی ضایعات عصبی ................................................................ ...... 41
ضایعه درجه اول ................................................................................ ... 41
ضایعه درجه دوم .............................................................................. ..... 41
ضایعه درجه سوم ............................................................................... ... 42
ضایعه درجه چهارم ............................................................................ ..... 42
ضایعه درجه پنجم .............................................................................. ..... 42
فصل سوم- فرایند ترمیم در اعصاب محیطی
ترمیم اکسون در اعصاب محیطی ........................................................ ...... 43
نحوه ترمیم اکسون ............................................................................... .... 43
تغییرات رتروگرید به دنبال ضایعات اعصاب عصبی.................................... .... 44
آتروفی ترانس نورونال یا تحلیل بین نورنی................................................. .. 46
مکانیسمهای مولکولی موثر در ترمیم اعصاب محیطی .................................. . ...47
پا سخ اولیه که به دنبال آسیب اعصاب محیطی ایجاد می شود.................... ........ 47
تغییرات ا لتهابی .............................................................................. .... 49
سیگنالهای درون سلولی در نورن آسیب دیده .......................................... ...... 50
مولکولهای هدایت کننده اکسون ............................................................. ..... 50
ترکیبا ت ماتریکس خارج سلولی ........................................................... ..... 51
پروتئین فعال کننده میتوژن(MAP) وسیستم سیگنالینگ ابشاری فسفاتیدیل
اینوزیتول تری کیناز(PI3K) ................................................................. 52
فاکتورهای رونویسی ............................................................................ 53
سیگنالهای مرگ سلولی ......................................................................... 54
فاکتورهای نوروتروفیک . ...................................................................... 54
عوامل موثر در تغییراسکلت سلولی در حین ترمیم اعصاب محیطی................... 55
فصل چهارم- ویژگیهای گیاه دم اسب
ویژگیهای گیاه دم اسب.......................................................................... 57
ویژگیهای گیاهان جنس اکوزیتوم............................................................. 58
محلهای رویش گیاه دم اسب .................................................................. 59
مشخصات گونه اکوزیتوم تلماتیا ............................................................. 59
ترکیبات شیمیایی ............................................................................... 62
خواص درمانی گیاه دم اسب ................................................................. 62
طرز تهیه وروشهای استفاده از گیاهان دارویی .......................................... 64
طرز تهیه وروشهای استفاده از گیاه دم اسب ............................................. 65
استحمام با سیلیس .............................................................................. 65
سیلیکاتها ......................................................................................... 67
متا سیلیکات سدیم .............................................................................. 67
سیلیکون ......................................................................................... 68
فواید سیلیس در بدن انسان ................................................................... 68
فصل پنجم :مواد وروشها
حیوانات آز مایشگاهی ............................................................................71
جمع آوری گیاه دم اسب ونحوه عصاره گیری آن........................................... 71
تهیه محلول سیلیکات سدیم....................................................................... 73
روش جراحی حیوانات آزمایشگاهی......................................................... .74
نحوه تزریق ومیزان تزریق عصاره گیاه دم اسب ومتا سیلیکات سدیم..................75
نحوه نمونه برداری...............................................................................75
پاساژبافتی ........................................................................................ 75
برش گیری ...................................................................................... 76
رنگ آمیزی ......................................................................................76
عکس برداری از نمونه ها .................................................................... 77
روش شمارش نورنها .......................................................................... 78
فصل ششم- نتایج................................................................................ 81
فصل هفتم- بحث ونتیجه گیری............................................................... 91
پیشنهادات.........................................................................................100
فصل هشتم- منابع ..............................................................................101
پیوست ها ........................................................................................110
سیستم عصبی - پایان نامه کارشناسی ارشد و دکترای حرفه ای و دکتری تخصصی ( ph.D )
