ینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل: PowerPoint (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد اسلاید146
بخش اول:کلیات معماری صفویه
بخش دوم:شهرسازی
بخش سوم: ساخت و سازه
بخش چهارم:معماری صفویه
الف -معماری مساجد
ب - مقبره ها ومدرسه ها
ج - معماری کاخ ها
بخش پنجم:تزئینات معماری
آمودها (تزیینات یا الحاقات غیرسازه‌ای(
بخش ششم:هنرهای دستی
الف -بافندگی و قالیچه بافی
ب - فرش
ج - نقاشی
بخش هفتم:معرفی آثار شاخص دوره صفویه
لینک دانلود کمی پایینتر میباشد
مشخصات این فایل
عنوان: معماری مسجد در دوره صفوی
فرمت فایل: word
تعداد صفحات: 17
این مقاله درمورد معماری مسجد در دوره صفوی می کند.
ارتباط نور با معنا
حکمت‌الله ملاصالحی در مقاله خود نور را از بعد معنوی بررسی کرده و می‌گوید:
صورت‌ها و شکل های ظریف، به ویژه در آثار تجسمی، همواره به درخشندگی و جلا و تابناکی شهره اند. البته جلا و درخشندگی و تابناکی صور ظریف به معنای لعاب‌دهی و بزک‌کاری نیستند. بلکه مراد نورانیت نرم و پرلطیف و آرامی است که گویی از درون شیء از هسته و قابلیت‌های واقعی آن به منزله شیء با دست هنرمندانه انسان منکشف و آشکار شد و به بیرون تابیده و درخشیده است. مردم نیز بیشتر صورت های ظریف و لطیف را احساس کرده و از مفاهیم متناسب با آن بهره برده اند. در مقوله زیبایی شناسی ظرافت و آثار ظریف و پرلطیف، همواره نوعی تنزیه و تذهیب، درخشندگی و تابناکی را می‌توان مشاهده و احساس کرد. چنین تنزیه و ریزه‌کاری‌ای را در نگارگری ایران عموماً و نگارگری عهد صفوی خصوصاً می‌توان ملاحظه کرد. در بسیاری از هنرهای عهد صفوی- اعم از معماری، کاشی‌کاری، گچ بری و نگارگری، پارچه بافی، به ویژه ابریشم‌بافی- نوعی درخشندگی، جلا، نورانیت پرلطف، نرم، آرام و عمیقاً روحانی را می‌توان به وضوح مشاهده کرد. این درخشندگی، جلا، نورانیت نرم و آرام و پرلطف و چشم‌نواز و دلربا ودل‌نشین و بی سایه ای را که در بسیاری از آثار تجسمی عهد صفوی خصوصاً و هنرهای عهد اسلامی به طریق اولی مشاهده می‌کنیم، نورانیتی اشراقی و تنزیهی است تا اثباتی و تشبیهی. در قرآن کریم خداوند خود را نور هستی بخش نمایانده است و در تورات نیز هستی با نور الهی به هست می‌آید. اساساً تجلی بدون نور قابل تصور نیست. رابطه نور و لطافت یا صفت لطیف خداوند با روشنایی بنیادین و عمیق است. در میان متصوفه و اهل اشراق و عرفان، نور الهی آسمانی‌ترین رزق آدمی تعبیر شده است. چکیده کلام آن‌که نسبت و رابطه میان نور و نورانیت و درخشندگی و تابناکی و مقوله زیبایی‌شناسی ظرافت امری است بنیادین.(42)
آیا معماری این دوره، ابتکار تمدن شیعه صفوی است؟
ایرانیان تازه مسلمان بنایی نداشتند که آن را تغییر داده و مطابق دستورات اسلامی تبدیل به مسجد کنند. و همان نقشه اولیه فاتحین عرب را پذیرفتند؛ یعنی نمونه مسجد قاهره را که عمروعاص بنا کرده بود، سرمشق قرار دادند و تنها کاری که کردند این بود که عبادتگاه مخصوص را که دارای محراب بود با گنبدهایی که قرنها طریقه ساختن آن را پوشاندند و به جای به کار بردن چوب، بام ها را با سقف های کوچک به هم متصل ساختند و مناره هایی برپا کردند که از خارج معبد را نشان دهند. هر گاه به مقایسه مساجد قدیمی مصر که عمروعاص ساخته و مساجد قدیمی قزوین و اصفهان و ورامین بپردازیم به این دو نکته مهم پی می‌بریم که اولاً ایرانیان در اصول معماری خود ثبات قدم نشان داده‌اند و ثانیاً نقشه‌های اولیه مساجد اسلامی را با کمال احترام محفوظ نگه داشته‌اند و در نهایت مساجد ایرانی بسیار قدیم یا جدید همه به طرز مساجد صدر اسلام ساخته شده‌اند و فقط ذوق و سلیقه و مهارت صنعتگران و استادان در آن دخالت داشته و آرایش و جلوه ی توجهی به آنها داده است.
فلاندن در سفرنامه خود می‌گوید:
از همه بناها مساجد برتری دارند؛ زیرا بهترین صنایع در آنها به کار رفته است. در میان مساجد اصفهان بزرگترین و قشنگ ترین آنها مسجد جامع است که در طرف جنوب میدان شاه واقع شد. باید گفت هیچ شباهتی به معابد اروپایی که به سبک یونانی یا گوتیک‌اند، ندارد و مانند سبک مساجد کلی ایران است. در قاهره یا قسطنطنیه شبستان دیده می شود ولی از حیث طرز و زیبایی شباهتی با مساجد ایران ندارند.(44)
سیامک علیزاده در پایان‌نامه خود با نام نقش هنر کاشی‌کاری در تجلی معماری دوره صفویه می‌گوید:
هنرمندان دوره صفویه از تجارب گذشتگان خود به ویژه در دوره سلجوقی و تیموری استفاده نموده و با نوآوری‌هایی که به آن افزودند، توانستند شاخص‌هایی را در این زمینه ابداع کنند که خود باعث ایجاد تمایز هنر کاشی‌کاری این دوره با دوران پیشین گردید. درباره کاشی‌کاری صفویه مطلب قابل توجه این است که هنر کاشی‌کاری هنر ابداعی صفویه به شمار نمی‌رود. در دوره این سلسله با وجود اقتباس از هنر پیشینیان صرفاً به تقلید اکتفا نشده است.(45)
همچنین مهناز شایسته‌فر می‌گوید:
اشکال و تزیینات نقاشی ایران و کتیبه‌ها به طور مستقیم، تحت‌تأثیر بنیان حکومت شیعی صفویان نبوده است بلکه تحول و توسعه‌ای تدریجی در نقاشی‌ها و کتیبه بناهای تیموری در ابتدای حاکمیت صفویه وجود داشته است.(46)
جالب توجه است که بدانیم در ساختن مسجد شاه (مسجد امام) از نقشه مسجد گوهرشاد که توسط همسر شاهرخ ساخته شده بود تقلید شده است.(47) در واقع باید گفت صفویان تنها به تقلید اکتفا نکرده‌اند بلکه در این زمینه نوآوری و ابتکارهایی هم داشته‌اند ولی میراث معنوی تیموریان را هم تا حدودی به ارث برده‌اند.
اثرگذاری بر دیگر تمدن‌ها
جالب است بدانیم این معماری تأثیر خود را بر دیگر سرزمین‌ها گذاشته است. الرّفاعی در کتاب خود می‌گوید:
اصفهان در دوره پادشاهی شاه عباس به لحاظ نقشه عمومی شهر و بناهای مذهبی‌اش نمونه‌ای یگانه از شهرهای اسلامی به شمار می‌رفت. هنر ایرانی در این دوره توانست وارد هندوستان شود و در آن اثر هنری مشهوری مانند تاج محل را در آگره به وجود آورد. بایستی افزود که ایرانی‌ها به طرز کشیدن موجودات زنده آشنا بودند و در این زمینه و نیز در زمینه تزیینات هنری به پیشرفت و شهرت منحصر به فردی در دنیای اسلام دست یافته بودند.(48)
به طور کلی نمونه‌های معماری در ایران متمایز از نمونه‌های اعراب و ترک‌ها گردیده و شرق عالم اسلام نیز تحت‌تأثیر معماری ایرانی بوده است.(49)
اندیشه شیعه چقدر به هنر توحیدی اهمیت می‌دهد؟
هنر مسجد، ترجمان بینش توحیدی است. مسجد از حیث معماری قطب شهر اسلامی است. مدینه ی اسلامی سامانه ی تعریف‌شده‌ای دارد. مجموعه شهر با معابر و گذرها، سمت و سازمان پیدا می‌کند و در نهایت به مسجد منتهی می‌شود. ثقل سازمان هر مسجد نیز به نقطه مرکزی آن، یعنی زیر گنبد ختم می‌شود. همه طاق‌نماها، رواق‌ها، شبستان‌ها، فضاهای باز، صحن‌ها و حتی نمادهای گوناگون و خطوط به نقطه مرکزی، به زیر گنبد متمایل‌اند و زیرگنبد به نقطه اوج گنبد هدایت می‌شود؛ نقطه خاصی در بالای گنبد که نقطه وحدت است و رو به آسمان دارد؛ یعنی، مجموع مسجد در یک محور و مدار به وحدت می‌رسد و وحدت هم به خدای متعال اشاره دارد.
ستون‌های مساجدی که اصولی و بر اساس معماری اسلامی ساخته شده‌اند، شالوده‌ای مربع‌شکل دارند و به چهار عنصر جهان ماده اشاره می‌کنند. سپس ستون‌ها هشت ضلعی می‌شوند و پس از آن به دایره متمایل می‌گردند و به نقطه وحدت می‌رسند؛ یعنی چهار عنصر از مادیت آغاز می‌شوند، به هشت‌بهشت می‌رسند و سرانجام به وحدت و حق تعالی منتهی می‌گردند. به دلیل پیام یگانه‌پرستی مسجد، در این محل مقدس هیچ نماد و جلوه‌ای که شایان تفسیر به شرک، تجسم و تجسد باشد به کار نمی‌رود.(50)
همان‌طور که می‌دانیم همه مساجد دوره صفوی دارای گنبد هستند و حتی فن گنبدسازی در این دوره تکمیل شد. شایسته‌فر می‌گوید:
در مسجد امام، کتیبه‌ای به خط کوفی بر روی کاشی‌های لعاب‌دار وجود دارد که به دستور شاه عباس در اصفهان ساخته شده است شامل: الله، لاالهالاالله که هر دو چهار بار تکرار شده است. این کتیبه به طور آشکار به یگانگی خداوند و این‌که تنها او سزاوار پرستش است، اشاره می‌کند. لاالهالاالله و محمداً رسول‌الله این دو جمله، به اعتقادات مسلمانان دوره صفوی اشاره می‌کنند و دو اصل اساسی اعتقادی در اسلام، یعنی توحید و نبوت را تشکیل می‌دهند.(51)
پس راست گفت که هنر، ترجمان بینش توحیدی است.
درآمد
شیوه اصفهانی
دو نمونه از مساجد مهم دوره صفوی
رنگ در مسجد
لاجوردی
فیروزه ای
نور در مسجد
ارتباط نور با معنا
آیا معماری این دوره، ابتکار تمدن شیعه صفوی است؟
اثرگذاری بر دیگر تمدن‌ها
اندیشه شیعه چقدر به هنر توحیدی اهمیت می‌دهد؟
بررسی تطبیقی مساجد شیعه و سنی
منابع:
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه16
مقدمه:
در تاریخ ایران پس از اسلام ظهور سلسله صفویه نقطه عطفی است مهم؛ زیرا که پس از قرنها ، ایران توانست با دستیابی مجدد به هویت ملی ، به کشوری قدرتمند و مستقل در شرق اسلامی تبدیل شود. این کشور به رقابتی نزدیک به امپراطوری شمال برمی خیزد و دایره سروری و خلافت عثمانیان را بر ممالک اسلامی رد می کند. حکومتی که صفویان در اوایل قرن دهم هجری برپا کردند یک حکومت مذهبی و بر پایه تشیع بود، این دوره نزدیک به دو قرن و اندی طول کشید. با تأسیس این حکومت مقطع جدیدی در تاریخ ایران گشوده شد 0 زمانه ای که ایرانیان برای کسب هویت خود به تکاپو پرداختند، و لذا این دوران از اهمیت خاصی برخوردار شد . با توجه به تأثیر طولانی مدت دستاورهای صفویان تا عصر حاضر، می توان گفت که آنها در حل و فصل مشکلات برخاسته از امور نظامی، اقتصادی، مذهبی و اجتماعی تا حدود قابل ملاحظه ای موفق بودند . در این دوره ، نعمت و فراوانی حاصل شد، امنیت بر راهها سایر گسترد، تجارت و بازرگانی به شکوفایی رسید؛ اقلیتها محل تساهل و تسامح مذهبی قرار گرفتند؛ دشمنان خارجی عقب زده شدند؛ هنرها و صنایع در حد و حجم قابل اعتنایی شکوفان گردیدند و دانشمندان بزرگی در عرصه فلسفه پدیدار شدند. سلسله هایی که پس از صفویان بر سر کار آمدند در پیدا کردن راه حل برای مشکلات موجود جامعه به اندازه صفویان موفق نبودند. نظام صفویان به رغم فشارهای داخلی و خارجی به مدت دویست و بیست و پنج سال در ایران ثبات و استواری پدید آورد.
اولین پادشاه سلسله ی صفویه،شاه اسماعیل است. که اجدادش،مریدان را مذهب شیعه آموختند.شاه اسماعیل را شاه شیعیان می خوانند و علمای ترک عثمانی در فتاوای خود نوشته بودند که قتل یک شیعه ی ایرانی افضل از کشتن هفتاد عیسوی است(سرجان ملکم،1380،ص342).تشکیل حکومت متمرکز صفوی هم زمان با دوره ی رسانس و حرکتهای استعماری اتفاق افتاد.تشکیل این حکومت در ارتباط با وجود امپراتوری عثمانی که مانع بزرگی بر سر راه حرکات استعماری اروپاییان به حساب عثمانی که مانع بزرگی بر سر راه حرکات استعماری اروپاییان قرار گرفت (نظریان،1374،ص42).
شاه اسماعیل به لحاظ این که ایران را بار دیگر استقلال بخشید و دولت و ملت مستقلی تاسیس نمود و نیز اصول و عقاید شیعه را مذهب ملی قرار داد،مورد محبت ایرانیان بود.شاه، سفرهایی به سراسر سرزمین تحت حکومت خود داشت وی در سفر طولانی خود به اصفهان،چند اقدام اساسی انجام داد که می- توان ، به تصرف قلعه ی طبرک و تسخیر خزاین پادشاهان و اهمیت دادن به بهسازی میدان نقش جهان اصفهان،اشاره کرد. در دوران شاه تهماسب نیز توجه به آبادانی کشور و از جمله اصفهان،به صورت چشمگیری دیده می شود که تعمیر صفه ی مقصوره ی مسجد جامع شهر،نمونه ای از آن است(جعفری،1377،صص44و46) در دوره ی شاه تهماسب جمع کثیری از مردم اصفهان به طاعون مبتلا شدندو از بین رفتند.سرانجام شاه عباس اول،به حکومت رسید و کشمکش های سیاسی بخصوص با امپراتوری عثمانی که در غرب قرار داشت موجب جابجایی متوالی پایتخت از غرب به مرکز ایران گردید.بدین طریق پایتخت از اردبیل به تبریز و از آنجا به قزوین و سرانجام به اصفهان انتقال یافت.
درمانهای عضوی یا زیست شناختی عمده در روان پزشکی شامل، دارو درمانی،ECT، نور درمانی، محرومیت از خواب، جراحی روانی است.
با این که هنوز دانش سایکوفارماکوتراپی به خصوص در دهه گذشته گسترش چشمگیری داشته است ولی دارو درمانی، معمولاً به تنهایی کافی نیست . درمان با صرع الکتریکی یکی از مؤثرترین و ناشناخته ترین درمانهای روان پزشکی است . در مورد تاریخچه استفاده از این روش باید گفت: قسمت اعظم سابقه ECT مربوط به سال 1934 است. بیش از آن که تشنج توسط برق انجام شود به مدت 4 سال از تشنجهای ناشی از پنتیلن تتروازول به عنوان درمان استفاده می‌کردند.
اوگوسولتی ولوچیوبینی، بر اساس کارهای فون مدونا نخستین درمان با صرع الکتریکی را در آوریل 1936 در روم به کار بردند. در ابتدا به این درمان، با شوک الکتریکی، اطلاق می‌شد، اما بعد آن را تحت عنوان درمان با صرع الکتریکی شناختند، و از آن تا حال ECT عنوان یکی از سالمترین و مؤثرترین درمان بیماران روان پزشکی استفاده می‌شود.
امروزه روش ECT و مداخلات بیهوشی آن چنان به دقت اصلاح شده است که دیگر درمانی بی خطر و مؤثر برای بیماران دچار اختلال افسردگی ماژور، حملات شیدایی، اسکیزوفرنیا، و سایر اختلالات وخیم روانی تلقی می‌شود. ولی برخلاف درمانهای دارویی تغییرات زیستی-عصبی القا شده بر اثر صرع درمانی که لازمه موفقیت آن هستند هنوز مشخص نشده است. خیلی از پژوهشگران اعتقاد بر آن دارند که از ECT در درمان بیماران بسیار کم استفاده می‌شود و دلیل اصلی این امر باور غلط در مورد ECT دانستند، که محرکشان لااقل تا حدی اطلاعات غلط و مقالاتی است که از رسانه های غیرتخصصی وسیعاً به مردم منتقل می‌شود.
از آن جا که ECT مستلزم استفاده از برق و تولید تشنج است. بسیاری از عوام، بیماران، و خانواده های بیماران، ترس ناموجهی از آن دارند، چه در مطبوعات حرفه ای و چه در مطبوعات غیرتخصصی گزارشهای غلط بسیاری دیده می‌شود، که مدعی ایجاد صدمه دائم مغزی در نتیجه ECT شده است . با این که اکثر آن گزارشات را رد کردند، شبح صدمه مغزشی ناشی از ECT هنوز بر ذهنها سنگینی می‌کند.
پیشنهاد ECT به بیماران مثل توصیه هر درمان دیگری باید بر اساس دو نکته صورت گیرد: 1- نکات درمانی مربوط به بیمار 2- مسئله نسبت خطر به منفعت. گرچه ECT در قیاس دارهای روان پزشکی مؤثرتر بوده و اثر سریع تری نیز دارد به طور معمول داروی اول نیست. ولی در مواردی که بیماران به درمان دارویی پاسخ مناسب نمی‌دهند، بیماران با افسردگی سایکوتیک، بیماران که عوارض دارویی را نمی‌توانند تحمل کنند، و بیمارانی که دارای علایم حاد همراه با علایم خودکشی، و دیگر کشی و … هستند، استفاده می‌شود. تأثیر درمانی ECT در مانیا، اسکیزوفرنیا، پارکینسون، سندروم نورولپتیک بدخیم، وسواس مقاوم به درمان نیز ثابت شده است. ECT در دوران بارداری روش درمانی سالمی‌است، و در سایکوز حاد دوران بارداری ECT را با رعایت احتیاط لازم می‌توان درمان اول تلقی کرد. ممنوعیت مطلق استفاده از ECT وجود ندارد. ولی معمولا در اختلال پزشکی که با بیهوشی عمومی‌مشکل ایجاد می‌کند، مثل افزایش فشار داخل مغزی، ضایعات داخل عروقی مغز، مشکلات قلبی، بهتر است اجتناب شود. در این کار تحقیقی سعی شده است که تأثیر این نگرش را در فراوانی موارد استفاده از ECT در بیمارانی که به دلایل فوق نیاز بهECT دارند را در یک مرکز روان پزشکی بررسی کنیم.
...
124 ص فایل Word
بخش اول:کلیات معماری صفویه
بخش دوم:شهرسازی
بخش سوم: ساخت و سازه
بخش چهارم:معماری صفویه
الف -معماری مساجد
ب - مقبره ها ومدرسه ها
ج - معماری کاخ ها
بخش پنجم:تزئینات معماری
آمودها (تزیینات یا الحاقات غیرسازه‌ای(
بخش ششم:هنرهای دستی
الف -بافندگی و قالیچه بافی
ب - فرش
ج - نقاشی
بخش هفتم:معرفی آثار شاخص دوره صفویه
در بررسی حکومت صفویان، مذهب و نیروهای وابسته به آن نقش عمده ای ایفا می کنند، در واقع حکومتی که شاه اسماعیل اول در 907 ه. تأسیس کرد، حکومتی مذهبی، بر پایه شاخص های دینی موجود در جامعه بود. حاکمان صفویه توانستند با اتکاء بر نهاددین روند شکل گیری قدرت دنیوی خود را تسریع بخشند نقش دین و مذهب در شکل گیری، رسمی شدن، تداوم و استمرار و سرانجام فروپاشی دولت صفویه کامل نمایان استاگر چه دولت صفویه بر اساس مذهب و نیروهای وابسته مذهبی شکل گرفت اما عنصر فرهنگ و سیر تحولی آن با تشکیل حکومت و استواری آن رونق بالایی یافت. رونق و شکوفایی فرهنگ و هنر در عهد صفویه تنها نه به خاط وجود دانشمندان و متفکران و هنرمندان برجسته بود، بلکه وجود شاهان و حاکمان هنرمند و هنر دوست و تشویق آنان و ایجاد فضای مناسب سیاسی جهت رفت و آمد هنرمندان و شاعران و نویسندگان به دیگر کشورهای فرهنگی و ارتباط و مبادله افکار و هنرها با هنرمندان کشورهای دیگر، زمینه مناسبی برای شکوفایی و رونق فرهنگی ایران عهد صفویه گردید. رواج شعر و شاعری و علاقه شاهان نسبت به شاعران و همچنین دعوت از شاعران و نویسندگان درباری دیگر کشورها، گسترش علوم از قبیل فلسفه، علوم پزشکی، نجوم، و همچنین وجود شماری فیلسوف و دانشمند در دربار شاهان صفوی نقش بسزایی در فرهنگ این دوره داشت. در این دوره فن کتابسازی ، جلدسازی ، تذهیب و همچنین تاریخ نگاری، هنر خطاطی، خوشنویسی و هنرهای دستی نظیر سفال سازی، فلزکاری، فرش بافی، هنرمندان و نخبگان شایسته ای یافت. علاوه بر رونق و فرهنگ ذکر شده در این دوره معماری به طرز عجیبی شکوفا شد. شکوفایی معماری دوران صفویان در نقاط مختلف قلمرو حکومتی آنها خصوصاً شهر اصفهان به پایتخت آنان یادآور شهرهایی چون سمرقند عهد تیمور ، رم در عهد امپراطوری روم ، تیسفون ساسانیان ، و تخت جمشید هخامنشیان گردید. ساخت پلها، کاروانسراها، مدارس، مساجد، کلیساها، کاخ ها، باغ ها نه تنها به عمران و آبادانی کشور کمک کرد ، بلکه سبک و شیوه جدیدی در هنر معماری پدید آورد.
مراحل تحول فرهنگ و هنر در عهد صفویه :
مرحله اول : مرحله شکل گیری هنر و ادبیات و تداوم آن
مرحله دوم : مرحله رونق و شکوفایی هنر و معماری
تأثیر اقلیت های مذهبی در فرهنگ عصر صفوی :
استادان هنرهای مختلف در دوره صفوی :
1.استادان نقاشی
2.خطاطان معروف
الف.خطاطان معاصر شاه طهماسب اول
ب.خطاطان معاصر شاه عباس اول
3.موسیقی دانان مشهور
4.شعرای نامدار
پادشاهان عهد صفوی:
شاه اسماعیل اول
شاه طهماسب اول
شاه اسماعیل دوم
سلطان محمد خدابنده
شاه عباس اول
شاه صفی اول
شاه عباس دوم
شاه سلیمان
شاه سلطان حسین
شاه طهماسب دوم
شاه عباس سوم