زمانی که کودکی بتواند بدون توقع و انتظار از دیگران کاری را آغاز کند و بکوشد تا آن را به اتمام برساند، می‌گوییم «اعتماد به نفس» دارد. کودک از همان ابتدا که شروع به شناخت خود و محیط پیرامونش می‌کند،به قدرت و توانایی خود برای تسلط بر محیط و اطرافیانش آگاه می شود. یکی از عوامل موثر در رشد اعتماد به نفس کودکان و نوجوانان،والدین و اعضای خانواده هستند. اگر کودک در خانواده‌یی سرشار از صمیمیت ،محبت و مهربانی رشد یابد می‌تواند ویژگی‌های شخصیتی خود را بشناسد و با اطمینان به توانایی‌های خود یا مشکلات و مسائل گوناگون روبرو شود و از طرفی می‌تواند با رفتارهای نامطلوب ومنفی خود،برخوردی واقع‌بینانه داشته باشد و در صدد رفع و تغییر آنها برآید. از آنجایی که اعتماد به نفس صفتی ارثی نیست،اگر کودک ضمن انجام فعالیت‌های مختلف مدام دچار محدودیت شود و نتواند تجارب جدید و مفیدی در زندگی کسب کند،ترسو ،کمرو و خجول بار می‌آید و قدرت تصمیم‌گیری هم در او رشد نخواهدیافت. نتایج تحقیقات محققان نشان می‌دهد که اغلب پدران و مادران نسبت به پرورش فرزندان پسر و دختر خود دید یکسانی ندارند. زمانی که کودکی متولد می‌شود، نخستین پرسشی که پس از سلامتی نوزاد مطرح می‌شود،جنسیت اوست. اگر نوزاد دختر بود،لباس صورتی و اگر پسر بود لباس آبی به تن او می‌کنند و برهمین اساس رفتار بزرگسالان نیز طبقه‌بندی می‌شود.
به پسران فرصت بیشتری برای کندوکاو دنیای فیزیکی پیرامون‌شان داده می‌شود و همین امر موجب تقویت مهارت‌های حرکتی بیشتر آنان می‌شود. برعکس دختران به شیوه‌یی محدودتر پرورش می‌یابند و آنان را برای تعاملات کلامی‌شان بیشتر تشویق می‌کنند.
جان‌بیکس ،دریافت که دختران در سنین بین 14 - 10سالگی بطور محسوسی دچار ضعف اعتماد به نفس می‌شوند. طبق تحقیق او دختران در آغاز سن مدرسه و شروع دبستان از خود پنداره بالاتر و اعتماد به نفس بیشتری نسبت به پسران برخوردارند. در حالی که طی سالهای پایانی دبستان و آغاز دوران نوجوانی این نسبت برعکس شده است و دختران دچار ضعف و کاهش اعتماد به نفس می‌شوند. این امر می‌تواند ناشی از نظام آموزشی،دیدگاههای فرهنگی و نحوه تعاملات اجتماعی،درباره نقش جنسیت نوجوانان باشد.
دکتر دیپولد (1995) طی تحقیقی به این نتیجه رسید که نوجوانان دختر در مقایسه با نوجوانان پسر،بیشتر دچار اضطراب فشار روانی و افسردگی می‌شوند.
یکی از عوامل موثر در کاهش اعتماد به نفس و ضعف خودپنداره دختران،بلوغ جنسی و تغییرات جسمانی آنان است. بطور معمول دختران 2 الی 3 سال زودتر از پسران بالغ می‌شوند و همین امر باعث می‌شود که آنها با پختگی کمتری با این فرایند روبرو شوند.
به عبارت ساده‌تر یک دختر در 11 -10 سالگی مراحل بلوغ خود را طی می‌کند،در حالی که یک پسر در حدود 14 -13 سالگی،یعنی حدود 3 -2 سال بعد از دختر به این مرحله می‌رسد. طی این مدت دختران ناگهان با تغییرات جسمانی گوناگونی روبرو می‌شوند که برای آنها محدودیت هایی را نیز به همراه می‌آورد. این احتمال وجود دارد که افسردگی و ضعف خودپنداره دختران ناشی از احساس نارضایتی آنان نسبت به وضعیت ظاهر و تن انگاره خود باشد. زیرا ضعف تن‌انگاره،ازدیاد وزن و زیبایی ظاهر برای دختران بسیار مهمتر از پسران است.
در مواردی نیز دختران نمی‌توانند خود را با این تغییرات جسمانی سازگار کنند و آن را بپذیرند. در نتیجه خود پنداره آنان لطمه می‌بیند و دچار ضعف اعتماد به نفس می‌شوند.
یکی از روانشناسان معاصر به نام دکتر «نانسی اسمیت» معتقد است :«پسران برای ماجراجویی و قدرتمندی و دختران برای وابستگی و محتاط بودن تشویق می‌شوند»زمانی که پسری دچار مشکل می‌شود،او را تشویق می‌کنند تا درصدد مبارزه با آن مشکل برآید. در حالی که وقتی دختری در چنین شرایطی قرار می‌گیرد با گفتن: «اجازه بده تا کمکت کنیم»و یا حتی بدتر از آن، «بگذار ما این کار را برایت انجام دهیم...» در صدد رفع مشکل او برمی آیند و این موضوع ،مفهومی از احساس «درماندگی آموخته شده» دربردارد. به عبارت ساده‌تر او را به ناتوانی و وابستگی عادت می‌دهیم. دکتر اسمیت معتقد است که می‌توان دختران را همچون پسران افرادی قوی و
شامل 20 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله اعتماد به نفس در نوجوانان