چالوس از شهرهای قدیمی استان مازندران است که در جلگه میانی سواحل دریای خزر واقع شده‌است.
تاریخچه
نام این شهر در گذشته‌های دور سالوس یا شالوس بود که در پیرامون آن دو شهر کوچک دیگر به نام کبیره و کچه نیز وجود داشته‌است. بعضی از علمای جغرافیانویس، چالوس را از آبادی‌های طبرستان دانسته‌اند. محمد بن اویس از امرای دوره تسلط خلفای عرب به دستور خلیفه معتصم به حکمرانی چالوس منصوب شد. محمد بن اویس خود در رویان(قسمتی از طبرستان) استقرار یافت و پسرش احمد را به حکومت چالوس گمارد. شهر چالوس در زمان حمله امیر تیمور تخریب شد و سپس تا قرن‌های متمادی به صورت روستایی کوچک درآمد. در دهه اول قرن حاضر(۱۳۱۰) با پشتیبانی دولت وقت آرام آرام به صورت شهری سازمان یافته در آمد و امروزه به شهری زیبا با امکانات فراوان جهانگردی تبدیل شده‌است.درباره وجه تسمیه این شهر می‌گویند چون بخش جلگه‌ای نسبت به ارتفاعات پست تر دیده می‌شود. و به همین دلیل آن را «چاله‌است» یا «چاله‌اس» می‌نامیدند که به مرور زمان به چارلس و چالوس تغییر نام یافت. شهرستان چالوس در غرب استان چالوس و در ساحل دریای خزر واقع شده و دارای سابقه تاریخی فراوانی بوده و به خاطر سرسبزی و زیبایی‌ها به عقیق همیشه سبز مشهور است. این شهرستان ازشمال بهدریای خزر، جنوب بهاستان تهران و از غرب به شهرستان عباس آباد و از شرق به شهرستان نوشهر متصل می‌باشد، مساحت آن ۲۸۰۰ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۱۵۰هزار نفر و دارای بیش از ۱۰۰روستا می‌باشد. براساس یافته‌های باستان شناسی، تاریخ قدیمی‌ترین ساکنین این شهرستان در کلاردشت به هزاره دو قبل از میلاد می‌رسد. گویش اصلی و غالب ساکنین این شهرستان فارسی است. هوای چالوس مانند دیگر نقاط چالوس و گیلان متغیر و مرطوب بوده ومیزان دمای هوا در تابستان ۲۵تا ۳۶و در زمستان ۵ تا ۱۲ درجه سانتیگراد متغیر بوده و به همین دلیل دمای هوای این شهرستان نه زیاد گرم و نه زیاد سرد می‌باشد. ارتفاعات چالوس غالباً پوشیده ازبرف بوده و سرمای بهمن ماه ازدیگرماه‌های سال درچالوس بیشتر و گرمای تیرماه تا نیمه اول مرداد ازدیگر ماه‌ها بیشتر است. جاذبه‌های مهم گردشگری این شهر کاخ چایخواران، کاخ اجابیت، دریاچه ولشت، منطقه ییلاقی،کوهستان دلیر، کلاردشت، پارک جنگلی فین، تله‌کابین نمک آبرود و هتل استقلال خزر می‌باشد.
معماری چالوس
در شهرستان چالوس به خاطر سکون هوا و رطوبت بالا نیاز است که خانه ها از چهار طرف فضای باز و پنجره و ایوان داشته باشند.
با پذیرش این مطلب که معماری بافت قدیم هویت یک شهر را در ایران نشان می دهد.
الگوی معماری و نمای سنتی روستاهای ییلاقی و کوهستانی مازندران در پی ساخت و سازها و اجرای طرح‌هایی با هدف مقاوم‌سازی دستخوش تغییر و دگرگونی شده و این مناطق بین روستا و شهر سرگردان است.
استان مازندران با ۲۴ هزار مترمربع وسعت، بیش از سه میلیون نفر جمعیت دارد که حدود نیمی از آنها در مناطق روستایی زندگی می‌کنند.
شیب سقف خانه ها نکته مشترک دیگری است که این مورد نیز رابطه مستقیم با رطوبت و میزان بارندگی داشته و هرچه به سمت گیلان ( غرب ناحیه ) نزدیک شویم به شیب بام ها اضافه می شود
چیزی که در نهایت به آن می رسیم وجود اعتدالی مابین حداکثرها و حداقل ها در مازندران است .رطوبت حدواسط میزان آن در استان های مجاور یعنی استان گلستان و گیلان بوده و تنوع میزان بارندگی در منطقه دشت و ارتفاعات زمینه را برای مشاهده انواع متفاوتی از فضاهای معماری مهیا می سازد.به طور کلی می توان معماری بومی مازندران را به صورت زیر دسته بندی نمود :
آثار تاریخی
کاخ چایخوران (شماره ثبت تاریخی ۱۰۴۵(
این کاخ که از بناهای دوره پهلوی اول است در جنوب میدان معلم چالوس و در منطقه‌ای موسوم به محوطه کاخ واقع شده و اکنون به عنوان مکان اداره میراث فرهنگی چالوس مورد استفاده قرار دارد. این بنا در محوطه‌ای به مساحت تقریبی ۴۰۰۰ متر مربع در یک طبقه و زیر زمین احداث شده‌است دو ورودی اصلی بنا در ضلع غربی و شرقی است و فضاهای داخلی ساختمان مشتمل بر دو بخش اصلی و خدماتی بوده که با راهروی میانی به هم مرتبط است.بخش اصلی شامل بالکن ستوندار شمالی و دو تالار مربع شکل در جنوب آن و یک تالار مستطیل شکل در جهت شمالی و جنوبی است که با تزئینات زیبای گچ بری آراسته شده‌است. بخش خدماتی دارای دو اتاق و آبدار خانه و دو ایوان در دو سوی شرقی و غربی است. پوشش بام آن به صورت شیروانی، تراس آن به شیوه خاصی نرده چینی شده و این کاخ همانطور که نامش مشخص است به منظور استراحت موقت و کوتاه مدت بکار می‌رفته‌است.این کاخ در حال حاضر در اختیار سپاه پاسداران است.
کاخ ملکه مادر (کاخ مادر شاه)
این کاخ که از بناهای دوره پهلوی دوم است که در مجاورت شهر چالوس در روستای مازو پشته، ابتدای جاده زوات و در ابتدای کمربندی نمک آبرود در کنار جنگل احداث شده است. ابن کاخ در دو طیقه ساخته شده است و برای اقامت موقت مادر محمدرضا شاه پهلوی تاج‌الملوک آیرُملو (همسر دوم رضا شاه)در مدتی که محمدرضا پهلوی در رامسر به سر می برد به دستور وی و توسط بنیاد پهلوی و تحت نظر اسدالله علم ساخته شد. این کاخ معماری خاص و زیبایی دارد که در زمینی به مساحت ۵۰۰۰۰ متر مربع بنا گردیده است. کاخ مادر که یک دارایی ملی است توسط بنیاد شهید در یک مزایده صوری به مالک خصوصی واگذار شده و برای استفاده از زمین آن به حال خود رها شده است و در حال تخریب است. تاکنون تلاشی جدی برای ثبت این اثر تاریخی و فرهنگی صورت نگرفته است و به خاطر حفظ منافع خاص، تلاشی نیز برای معرفی آن صورت نمی‌پذیرد.
هتل بنیاد پهلوی چالوس
هتل بنیاد پهلوی در ضلع شرقی میدان معلم شهر چالوس واقع شده‌است. این بنا در دوره پهلوی اول بعنوان هتل در دو طبقه و زیرزمین، در امتداد شمالی و جنوبی احداث گردیده و بعد از انقلاب به سپاه پاسداران واگذار شد و هم اکنون بعنوان درمانگاه تخصصی امام رضا مورد بهره‌برداری می‌باشد.
جاذبه‌های طبیعی و گردشگری
آبگرم معدنی
روستای واحد واقع در جاده عباس آباد به کلاردشت ـ آبگرم معدنی «پیش ترک» واقع در بین روستای رودبارک و مجل کلاردشت ـ آبگرم معدنی «تلو» در جنوب روستای رودبارک ـ آبگرم «داریو» در نزدیکی روستای برار در دهستان بیرون بشم کلاردشتـ آبگرم «کندوا» در روستای آنگوران کلاردشتـ آبگرم «لله جار» در حاشیه روستای لله جار در شمال شهر مرزن آبادـ آبگرم روستای دلیر در کلاردشت.
پارک‌های جنگلی
پارک جنگلی فین در کیلومتر ۷ جاده چالوس به تهران، منطقه جنگلی و مجموعه تفریحی نمک آبرود و تله کابین آن در کیلومتر۱۲ جاده چالوس به تنکابن، پارک جنگلی شهدای غرب چالوس در جنوب شهر چالوس.
رودخانه‌ها
رود چالوس و سردآبرود و کرانه‌های زیبای این دو رود که محلی مناسب برای تفریح می‌باشد .
دریا
بلوار دریا و مجموعه تفریحی ساحل آن در شهر چالوس.
قله‌ها
علم کوه و تخت سلیمان که برای کوهنوردان بسیار جالب است و در این قله‌ها کمپ کوهنوردی نیز مستقر می‌باشد و از لحاظ فنی در شمار هفتمین قله فنی جهان محسوب می‌گردد.
دریاچه‌ها
دریاچه «ولشت» واقع در روستای سما کلاردشت با وسعتی در حدود بیست هکتار مهمترین و زیباترین دریاچه شهرستان و یکی از ده دریاچه آب شیرین ایران است. طول این دریاچه ۶۵۰ متر و عرض آن ۳۰۰ متر و عمق آن نیز در گودترین نقطه در حدود ۳۰ متر است. آب دریاچه بسیار زلال بوده و برای ماهیگیریـ شنا و قایقرانی مناسب می‌باشد. فاصله دریاچه با جاده چالوس به مرزن آباد ۱۴ کیلومتر است دریاچه دریوک کوهستان در مقابل آبادی ولی آباد و در مسیر جاده کندوان واقع است و وسعت آن در حدود یک هکتار و حداکثر عمق آن ۵ متر است و دریاچه دریوک کلاردشت در مدخل جنگل‌های شمالی کلاردشت در محلی به نام «پلت چشمه» قرار دارد.
برفچال
در کوه‌های کلاردشت برفچال‌هایی وجود دارد که از مهمترین آنها برفچال تنگ لو و گردونکوه‌است.
شکارگاه‌ها
شکارگاه‌های مهم شهرستان چالوس که عمدتاً در مناطق کوهستانی واقع می‌باشند عبارتند از: نفت چاک ـ کل جاران ـ بربر ـ پیت سرا ـ آویدر ـ خشکدر ـ بالاخرم دشت ـ پایین خرم دشت ـ اشکسه ـ حصار چال ـ پسنده ـ پاتخت و دیوچال
یخچال‌ها
در محدوده علم کوه و تخت سلیمان یخچالهای بزرگ طبیعی و دائمی وجود دارد که بزرگترین مجموعه یخچالی خاورمیانه‌است. یخچالهای علم کوه از نوع یخچالهای کوهستانی و دره‌ای هستند که روزانه با سرعتی به طور متوسط بین ۳۰ سانتی متر تا یک متر در حرکتند این یخچال‌ها متعلق به دوران سوم زمین‌شناسی بوده و ۶۰ میلیون سال قدمت دارند، اسامی آنها به ترتیب وسعت عبارتند از: یخچالهای هفت خوان ـ علم چال ـ یخچال شمال غربی علم کوه ـ تخت سلیمان ـ خرسان ـ چالون ـ مرجیکش .
آبشارها
«آبشار هریجان» در روستای هریجان نزدیک گردنه هزارچم «آبشار آکاپل» در جنگل‌های سردیچال کلاردشت «آبشار بارینگنون » در بخش مرزن آباد دهستان کوهستان روستای گردشگری ناتر <<آبشار کل بن>> در روستای بیجدنو.
غارها
غار «یخ مراد» در هریجان بخش کلاردشت و غار «دیوکولی» در انگوران بخش کلاردشت و «دیوغار» در روستای برار بخش کلاردشت.
جاده‌ها
جاده جنگلی عباس آباد به کلاردشت، جاده معروف کندوان و نقاط متعدد دیدنی مسیر آن نظیر روستای سیاه بیشه، گردنه هزارچم و غیره ... .
شامل 19 صفحه word و 37 اسلاید powerpoint
دانلود تحقیق شهر چالوس
