داروهای موثر بر بیماریهای دستگاه تنفس:
آسم Asthma
بیماری آسم با افزایش واکنش نای و برونشها در برابر محرکات مختلف مشخص می شود که تظاهرات آن به صورت تنگ شدن شدید مجاری هوایی است که خودبخودی و یا در اثر درمان تغییر پذیر است. اصول تشخیص این بیماری با علائم زیر همراه است:
- وجود وزوز مزمن یا حمله ای، تنگی نفس، سرفه و احساس تنگی و فشردگی در قفسه سینه
- طولانی شدن بازدم و وجود وزوز منتشر در آزمایش فیزیکی
- محدودین عبور هوا در تستهای عملکرد ریوی
- بهبود کامل یا نسبی انسداد پس از تجویز مواد متسع کننده برونش
پاتوژنز آسم بدرستی شناخته نشده است ولی از واسطه های شیمیایی اصلی آسم میتوان از ماست سلها، بازوفیلها و پلاکتها که منابع مهم ترشح هیستامین، لوکوترینها، پروستاگلاندینها هستند نام برد.
کرومولین و ندوکرومیل Cromolyn and Nedocromil
از داروهای بسیار پرارزش هستند بخصوص در موارد پیشگیری. موقعی که به صورت آئروسل بکار می روند قادر به مهار آسم ناشی از آنتی ژن و آسم القا شده در اثر ورزش می باشند. مصرف زیادتر این داروها مثلاً 4 بار در روز موجب کاهش جزئی در میزان فعالیت برونشها می گردد. این داروها در تونیسیته عضلات صاف مجاری تنفسی اثری نداشته و همچنین در برونکواسپاسم ایجاد شده نیز غیر موثرند. جذب این دو دارو بسیار ناچیز است و فقط بایستی به صورت استنشاقی بکار روند.
مکانیسم عمل:
گرچه این دو دارو از نظر ساختمان شیمیایی با هم متفاوتند ولی ظاهراً هر دو از یک مکانیسم پیروی می کنند. هر دوی این داروها با تغییر در فونکسیون کانالهای کلر موجود در غشای سلولی موجب مهار فعالیت سلولها می شوند. اثر این داروها بر روی ماست سلها عامل مهار پاسخ زودرس به تماس با آنتی ژنها و اثر آنها بر روی ائوزینوفیلها عامل مهار پاسخ التهابی به استنشاق آلرژنها می باشد. ظاهراً اثر کرومولین بر روی ماست سلها اختصاصی می باشد چون بر روی میزان آزاد شدن واسطه های شیمیایی از بازوفیلها اثری ندارد. همچنین تاثیر آن بر روی بافتهای مختلف نیز متفاوت است مثلاً کرومولین در جلوگیری از دگرانوله شدن ماست سلها در ریه انسان موثر است ولی بر روی پوست موثر نمی باشد.
کاربردهای بالینی
در کاربردهای کوتاه مدت مصرف این داروها موجب بلوک برونکواسپاسم ناشی از استنشاق آنتی ژنها، تمرینات ورزشی، آسپیرین و تعدادی از عوامل شغلی میشود. چون کرومولین جذبی ندارد لذا عوارض آن ناچیز و محدود به ریه ها میباشد. این عوارض عبارتند از: تحریک گلو، سرفه، خشکی دهان، سختی قفسه سینه (chest tightness) و ویزینگ. تعدادی از این عوارض را می توان با مصرف 2-آگونیستها قبل از مصرف کرومولین جلوگیری نمود.
کتوتیفن
برای پیشگیری از آسم بکار می رود که یک داروی مشابه کرومواین با اثرات آنتی هیستامین و با خواص ضد آنافیلاکسی می باشد. جذب آن از راه خوراکی خوب بوده و اثر آن تا 12 ساعت باقی می ماند. خواب آلودگی و منگی از عوارض آن می باشد. مصرف آن با داروهای ضد دیابت خوراکی ممکن است موجب کاهش تعداد پلاکتها گردد. بهتر است با غذا مصرف شود.
متیل گزانتینها Methylxanthines
سه داروی مهم از این دسته عبارتند از: تئوفیلین، تئوبرومین و کافئین. مهمترین منشاً این ترکیبات نوشابه ها (چای، کاکائو و قهوه) است. یکی از مشتقات تئوفیلین که مصرف گسترده ای نیز در کلینیک دارد آمینوفیلین است.
مکانیسم اثر
مکانیسمهای متعددی به این داروها نسبت داده اند ولی هیچکدام به عنوان عامل اصلی اثر برونکودیلاتوری این داروها ثابت نشده است. این داروها در غلظتهای بالا موجب مهار آنزیم فسفودی استراز می شوند که نتیجه آن افزایش غلظت cAMP است. مکانیسم فرضی دیگر این داروها مهار رسپورهای سطح سلولی آدنوزینی می باشد. این گیرنده ها موجب تنظیم فعالیت آدنیل سیکلاز شده و آدنوزین مسئول انقباض عضله صاف مجاری هوایی جدا شده و همچنین مسئول آزاد شدن هیستامین از ماست سلهای مجاری هوایی می باشد. برای تئوفیلین یک اثر ضد التهابی نیز فرض شده است. دوزهای کم این دارو، مقادیر کمتر از دوز برونکودیلاتوری، موجب مهار پاسخ دیر رس به اثر آنتی ژنها می شود.
اثرات متیل گزانتینها بر روی بافتهای بدن:
سیستم عصبی مرکزی: کافئین با دوزهای کم تا متوسط موجب افزایش هوشیاری و کاهش احساس خستگی می شود. کافئین موجود در یک فنجان قهوه حدود 100 میلی گرم است که برای ایجاد بی خوابی در افراد حساس و اثر برونکودیلاتوری در افراد آسمی کافی به نظر می رسد.
اثرات قلبی-عروقی: این داروها دارای یک اثر اینوتروپ و کرونوتروپ مثبت بر روی قلب هستند. همچنین موجب کاهش ویسکوزیته خون شده لذا موجب بهبود جریان خون می شوند.
اثر بر روی دستگاه گوارش: موجب تحریک ترشح اسید معده و آنزیمهای گوارشی می شوند.
اثر بر روی کلیه: متیل گزانتینها، بویژه تئوفیلین،دیورتیک ضعیفی می باشد. که موجب افزایش GFR و کاهش بازجذب توبولی سدیم می شود. اثر دیورتیکی این دارو برای کاربرد کلینیکی کافی نمی باشد. اثر بر روی عضلات صاف: اثر برونکودیلاتوری این داروها مهمترین عامل کاربرد بالینی آنها می باشد.
آمینوفیلین
برای درمان انسداد برگشت پذیر راه های تنفسی و آسم حاد و به عنوان محرک تنفسی در آپنه نوزادان مصرف می شود که این عمل را از طریق شل کردن عضلات صاف مجاری هوایی و انبساط راههای هوایی انجام می دهد. این دارو در بدن تبدیل به تئوفیلین می شود. متابولیسم کبدی داشته و دفع آن از طریق کلیه است.
مهمترین عوارض این دارو عبارتند از تاکیکاردی، طپش قلب، تهوع، اختلالات دستگاه گوارش، سردرد، آریتمی و تشنجات است که بویژه در موارد تزریق سریع وریدی مشاهده می شوند. همچنین اتیلین ای آمین موجود در آمینوفیلین می تواند موجب بروز کهیر، تب یونجه، بثورات جلدی و التهاب پوست شود.
تجویز همزمان این دارو با سایمتیدین، سیپروفلوکساسین، اریترومایسین . پروپرانولول باعث افزایش غلطت متابولیت فعال آمینوفیلین می شود. فنی توئین، ریفامپین و گشیدن سیگار، بدلیل افزایش متابولیسم آن، موجب کاهش غلظت دارو می شود. تزریق عضلانی دارو بسیار محرک است و تزریق وریدی ان بایستی به آهستگی (حداقل در مدت 20 دقیقه) صورت گیرد.
کاربردهای بالینی
در بین متیل گزانتینها، تئوفیلین موثرترین برونکودیلاتور است. تئوفیلین در آب نامحلول است لذا به صورت املاح مختلفی وجود دارد که اغلب آنها از راه گوارش به خوبی جذب می شوند. اندکس درمانی این دارو کم است لذا حتماً بایستی غلظت خونی آن اندازه گیری شود. در غلظتهای 15mg/L موچب بروز علائمی مانند بی اشتهایی، تهوع، استفراغ، اختلالات شکمی، سردرد و اضطراب در برخی از بیماران می شود که بروز این علائم در غلطتهای 20mg/L قطعی می باشد. در غلظتهای بالاتر از 40mg/Lموجب بروز تشنج و آریتمی های قلبی می شود.
بکلومتازون
به عنوان درمان پیشگیری در بیماران مبتلا به آسم مزمن بکار میرود. همچنین بصورت اسپری بینی در موارد درمان و پیشگیری از رینیتهای آلرژیک فصلی و دائمی و پولیپهای بینی مصرف می شود.
جذب آن از طریق ریه ها و مخاط بینی سریع بوده و متابولیسم کبدی داشته و دفع آن از طریق مدفوع و ادرار است. این دارو در موقع حملات آسم نبایستی مصرف شود. جهت جلوگیری از خشن شدن صدا، التهاب گلو و بروز کاندیدیاز بعد از هر بار مصرف دهان باید با آب شسته شود. در مورد اسپری های تنفسی بهتر است نحوه مصرف صحیح دارو به بیماران آموزش داده شود تا از اتلاف دارو جلوگیری شده و اثر بخشی آنها افزایش یابد.
شامل 14 صفحه Word و 16 صفحه pdf انگلیسی
دانلود تحقیق داروهای موثر بر بیماریهای دستگاه تنفس
